صرفه‌ جویی‌ های دامنه‌ای Economies of Scope

صرفه‌ جویی‌ های دامنه‌ای زمانی اتفاق می‌افتد که تولید یک کالا، هزینه تولید کالای مرتبط دیگر را کاهش دهد. صرفه‌ جویی‌ های دامنه‌ای زمانی رخ می‌دهد که تولید طیف وسیع‌تری از کالاها یا خدمات به صورت پشت سر هم، برای یک شرکت مقرون به صرفه‌تر از تولید کمتر از یک نوع کالا یا تولید مستقل هر کالا باشد.

صرفه‌ جویی‌های ناشی از تنوع یا صرفه‌جویی‌های دامنه‌ای چیست؟

در چنین حالتی، میانگین بلندمدت و هزینه نهایی یک شرکت، سازمان یا اقتصاد به دلیل تولید کالاها و خدمات مکمل کاهش می‌یابد.

در حالی کهصرفه‌ جویی‌های ناشی از تنوع با کارایی‌های حاصل از تنوع مشخص می‌شود، صرفه‌ جویی‌ های ناشی از مقیاس با حجم مشخص می‌شود. مورد دوم به کاهش هزینه نهایی با تولید واحدهای اضافی اشاره دارد. به عنوان مثال، صرفه‌جویی به مقیاس در قرن بیستم از طریق تولید خط مونتاژ به رشد شرکت‌ها کمک کرد.

عبارت Economies of Scope در فارسی به‌صورت صرفه‌جویی‌های ناشی از تنوع یا صرفه‌جویی‌های دامنه‌ای ترجمه می‌شود.

تعریف ساده:

Economies of Scope یعنی وقتی یک شرکت چند نوع محصول مختلف را با هم تولید می‌کند، هزینه کلی تولید کمتر از زمانی است که هر محصول به‌صورت جداگانه تولید شود.

مثال ساده:

فرض کن یک شرکت هم آب‌میوه تولید می‌کند و هم نوشابه:

• اگر این دو محصول را در یک کارخانه با تجهیزات مشترک، نیروی کار مشترک و سیستم توزیع یکسان تولید کند، هزینه‌ها کمتر می‌شود نسبت به اینکه برای هر محصول یک کارخانه جداگانه داشته باشد.

این کاهش هزینه به دلیل صرفه‌جویی ناشی از تنوع (Economies of Scope) است.

تفاوت با Economies of Scale:

نکات کلیدی

• صرفه‌ جویی‌ های دامنه‌ای موقعیت‌هایی را توصیف می‌کند که تولید دو یا چند کالا با هم منجر به هزینه نهایی کمتری نسبت به تولید جداگانه آنها می‌شود.
• صرفه‌ جویی‌ های دامنه‌ای با صرفه‌ جویی‌ های ناشی از مقیاس متفاوت است. مورد دوم به کاهش هزینه نهایی با تولید واحدهای اضافی اشاره دارد. صرفه‌جویی به محدوده می‌تواند از کالاهایی که محصولات مشترک یا مکمل در تولید هستند، کالاهایی که فرآیندهای تولید مکمل دارند یا کالاهایی که ورودی‌های مشترکی برای تولید دارند، ناشی شود.
• یک راه معمول برای دستیابی به صرفه‌جویی به محدوده، از طریق ادغام و اکتساب است.