تجارت متقابل Countertrade

تجارت متقابل شکلی متقابل از تجارت بین‌المللی است که در آن کالاها یا خدمات با کالاها یا خدمات دیگر به جای ارز مبادله می‌شوند. این نوع تجارت بین المللی بیشتر در کشورهای در حال توسعه با تسهیلات ارزی یا اعتباری محدود رایج است.

تجارت یا مبادله متقابل چیست؟

مبادلات متقابل را می توان به سه دسته کلی تقسیم کرد: مبادله، خرید متقابل و افست.

تجارت متقابل (Countertrade) نوعی تجارت بین‌المللی است که در آن کالاها یا خدمات به جای پول نقد با کالاها یا خدمات دیگر مبادله می‌شوند. این نوع تجارت معمولاً در کشورهایی که دسترسی محدودی به ارز خارجی یا امکانات اعتباری دارند، رایج است.

انواع تجارت متقابل:

1. بارتر (Barter):

   • مبادله مستقیم کالاها و خدمات بدون استفاده از پول. به عنوان مثال، یک کیسه آجیل ممکن است با دانه‌های قهوه یا گوشت مبادله شود.

2. خرید متقابل (Counterpurchase):

   • صادرکننده کالاها یا خدمات را به واردکننده می‌فروشد و موافقت می‌کند که در آینده کالاهای دیگری از واردکننده خریداری کند. به عنوان مثال، شرکتی که ماشین‌آلات صنعتی به کشور دیگری صادر می‌کند، موافقت می‌کند که در آینده محصولات کشاورزی از آن کشور خریداری کند.

3. بازخرید (Buyback):

   • شرکتی که کارخانه‌ای در کشور دیگری می‌سازد یا فناوری، تجهیزات، آموزش یا خدمات دیگر را به آن کشور ارائه می‌دهد، موافقت می‌کند که درصدی از تولیدات کارخانه را به عنوان بخشی از پرداخت قرارداد دریافت کند.

4. جبران (Offset):

   • فروشنده موافقت می‌کند که بخشی از تولیدات یا مونتاژ محصولات صادراتی در کشور خریدار انجام شود. این نوع تجارت معمولاً در صنایع هوافضا، دفاع و زیرساخت‌ها رایج است.

مثال:

فرض کنید یک شرکت نفتی آمریکایی موافقت می‌کند که نفت به یک کشور دیگر صادر کند و در مقابل، محصولات کشاورزی از آن کشور دریافت کند. این نوع معامله به عنوان بارتر شناخته می‌شود و به هر دو طرف کمک می‌کند تا نیازهای خود را بدون استفاده از ارز خارجی برآورده کنند

نکات کلیدی

• تجارت متقابل مکانیزمی را برای کشورهایی که دسترسی محدودی به منابع نقدینگی دارند برای مبادله کالاها و خدمات با سایر کشورها فراهم می کند.
• معاوضه، قدیمی‌ترین قرارداد تجارت متقابل است.
• یکی از مزایای اصلی تجارت متقابل این است که حفظ ارز خارجی را تسهیل می کند.
• معایب رایج تجارت متقابل، مذاکرات پیچیده، هزینه های بالاتر و مسائل لجستیکی است.