پول

هر آنچه درباره پول

پيدايش پول :  در جوامع نخستين تحصيل انواع كالاهاي توليد شده جهت مصرف صرفاً از طريق تعويض و مبادله دو كالا امكانپذير بود و اين مبادله مشكلات بسياري به همراه داشت.

از جمله: الف - امكان تعيين ارزش كالا بر اساس قبول واحد معيني كه مورد تاييد طرفين معامله باشد .

ب - يافتن طرفين مبادله دو كالا (گوسفند و گندم)كه هر دو نياز به كالاهاي عرضه شده طرف ديگر داشته و آماده مبادله باشند، چندان آسان نبود .

بشر در ابتدا براي حل چنين مشكلاتي اشيا و كالاهايي را به عنوان واسطه مبادلات به جهت سهولت داد و ستد انتخاب كرد و انتخاب آن بستگي به نوع و فراواني آن شي يا كالاي واسطه در آن محدوده يا شهر داشت مثل صدف در سواحل دريا و گوسفند و گاو در نواحي كوهستاني و معتدل. در همان زمان هم براي حفظ مقدار عددي مبادلات يا نتيجه معاملات از ريسمان هاي گره دار يا چوب خط بهره مي جستند .

گرچه با انتخاب كالاهاي واسطه دو اشكال اساسي فوق ظاهراً حل شده بود اما گاهي كالاي واسطه نيز به علت غير قابل تقسيم بودن مانع انجام معاملات كوچك مي گرديد و يا به علت حجم زياد و ارزش كم نقش اساسي را كه ذخيره كالاي واسطه تا زمان احتياج به معامله باشد غير ممكن مي ساخت و در بعضي مواقع نگهداري كالاي واسطه به علت فسادپذيري امكان نداشت.

تعريف و ويژگي های پول: 

 پول واحد قانوني و رسمي كشور است كه وسيله مبادله و مورد پذيرش عامه مردم بوده و قدرت ابرا نامحدود داشته باشد.

وظايف پول را يك نوع تعريف پول رسمي(قانوني) قلمداد كرده اند . پول كالايي است (فلز – كاغذ) با علامت ويژه، كه صورت مادي و مجسم با جنبه ذهني و مجرد را دارد و آن وسيله اي است براي انجام معاملات، معياري است براي تعيين ارزش كالاها و خدمات، ذخيره ارزشي است براي مصرف آتي، عاملي است براي تسويه تعهدات و بالاخره واحدي است گويا براي به تصوير كشيدن فرايند سياست مالي و پولي دولت كه در نماد قيمت آشكار مي شود . در اين تعريف كه جامع وظايف پول است بايد پذيراي صورت مادي (فلز – كاغذ) يا جنبه ذهني (ارزش قانوني – ارزش آزاد) آن بود.

وظايف پول

پول وسيله مبادله است يعني كليه كالاها و خدمات عرضه شده با پول مبادله ميگردد .

 پول وسيله سنجش ارزش است يعني ارزش كالاها و خدمات با پول سنجيده ميشود .

 پول ذخيره ارزش است يعني با اندوختن پول قدرت خريد در زمان آينده حفظ ميگردد .

پول وسيله پرداختهاي آتي است يعني معاملاتي در حال حاضر انجام م يشود كه تسويه آن موكول به آينده ميگردد يا بالعكس مانند معاملات سلف.

 پول واحد ثبت معاملات بازرگاني در دفاتر حسابداري است.

پول و جانشينان پول

1.پول رسمي يا قانوني( اسكناس – مسكوك)

پول رسمي و قانوني كشور كه بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران قانوناً در جريان گذارده، مهمترين و بهترين وسايل پرداختي است كه در دست عامه مردم و موردپذيرش همگان بوده و هزينه كردن آن به هيچ استنادي قابل تأمل و تعمق نبوده و نخواهد بود. ديگر وسايل پرداختي كه مي تواند به جانشيني يا نمايندگي پول، وظايف پول را در يك محدوده زماني به سامان رساند، تابع قوانين بانكي و نظارت مداوم بانك مركزي بر حفظ اصول سياست پولي و مالي دولت است.

2.جانشين پول

الف: پول بانكي يا تحريري : پول بانكي يا تحريري مجموعه اي است از سپرد ه هاي ديداري مردم (حساب جاري) و تسهيلات اعطايي (اعتباري) به مشتريان نزد بانك ها و مؤسسات مالي كه براي برداشت و يا نقل و انتقال آن از يك حساب به حساب ديگر از وسيله پرداختي به نام چك يا حواله بانكي استفاده مي شود. ( چك بانكي – چك عادي – چك تضميني - و انواع چك هاي رايج) جزء مجموعه پول بانكي يا تحريري هستند.

ب: شبه پول : عبارت است از سپرده هاي غيرديداري مدت دار ( مانند سپرده سرمايه گذاري كوتاه مدت، اوراق قرضه و اسناد خزانه و به عبارتي ديگر كليه اوراقي كه براي نقد شدن آن به گذشت زمان قانوني نياز دارد ) به جز وجوه اندوخته شده قابل وصول « دارنده حساب » قرضالحسنه پس انداز كه در هر زمان با مراجعه شخصي است ( اين اوراق در تبديل به پول نقد ) قبل از سررسيد( مطلوبيت پول رسمي ) قانوني را نداشته و مورد قبول عامه نيست ولي مي توان اين اوراق را پشتوانه تسهيلات اعطايي بانك ها قرارداد و با واگذاري سفته و برات، آن ها را تبديل به پول نقد نمود.

پ – كارت هاي الكترونيكی: ابزار دريافت و پرداخت و همچنين نقل و انتقال وجوهي است كه در حساب هاي بانكي اشخاص نگهداري مي شود .

منبع : (بانکداری ذاخلی) 

تدوين : محمدرضا خاني