[Zohreh Gholami]

آرتیشو (کنگر فرنگی) Artichoke  *نام علمی  Cynara scolymus*

   

آرتیشو گیاه بومی مناطق مرکزی مدیترانه است ولی در حال حاضر در بیشتر نقاط معتدل دنیا کشت یم شود. رومی ها در حدود 2000 سال پیش این گیاه را پرورش می دادند و بعنوان سبزی در سالاد استفاده می كردند. آرتیشو  در قرن شانزدهم در انگلستان و فرانسه برده شد و سپس در قرن نوزدهم در آمریکا کشت شد. اکنون کالیفرنیا و سواحل اقیانوس آرام مرکز کشت آرتیشو می باشد. کلمه Artichoke  از کلمه ایتالیایی Articicco مشتق شده که بمعنی میوه کاج می باشد و آرتیشو هم مانند میوه کاج است. آرتیشو برای رشد احتیاج به آب و باران فراوان درد.

آرتیشو گیاهای است چند ساله درای ساقه ای راست که ارتفاع آن به حدود یک متر می رسد. برگ های آن پهن و دراز مانند برگ های کاهو است که به رنگ سبز تیره است. در انتهای ساقه میوه  آن که به شکل میوه کاج یا سیب فلس در است مشاهده می شود. گلبرگهای آن ضخیم  و گوشتی بوده و انتهای گلبرگها ضخیم تراست که مصرف خوراکی درد.

برای خرید آرتیشو دقت کنید که برگها تا نشده و سفت و سبز باشد. هنگامی که برگ های آرتیشو قهوه ای است نشان دهنده کهنه بودن آن می باشد. فصل آرتیشو معمولا ماههای فرورين و اردیبهشت (آپریل و می) است.



تركيبات شيميايي:
برگ های خوردنی آرتیشو درای اینولین، اینولاز و ماده ای تلخ بنام سینارین Cynarine  می باشد. سینارین خاصی زیاد کننده ترشحات صفرا را درد و علت صفرا بری آرتیشو داشتن این ماده است.

در صد گرم آرتیشو پخته مواد زیر موجود است:
انرژی                              14 کالری
پروتئین                            1/5 گرم
آب                                  86 گرم
مواد چرب                          0/1 گرم
مواد نشاسته ای                5 گرم
کلسیم                            22 میلی گرم
فسفر                              40 میلی گرم
آهن                                0/6 میلی گرم
سدیم                              30 میلی گرم
پتاسیم                            0 25 میلی گرم                 
ویتامین آ                          40 واحد بين المللي
ویتامین ب 1                      0/04 ميلي گرم 
ویتامین ب 2                      0/02  میلی گرم
ویتامین ب 3                      0/6 میلی گرم
ویتامین ث                        5/2 میلی گرم 



خواص داروئي:
آرتیشو  از نظر طب قدیم ایران گرم و کمی خشک است . قسمت مورد استفاده آرتیشو برگها و قسمت سوط آن است که بنام قلب آرتیشو معروق می باشد.
آرتیشو:
1- کبد را تمیز و اعمال کبد را تنظیم می کند.
2- ترشح صفرا را افزایش می دهد.
3- از جمع شده چربی در کبد جلوگیری می کند و آنهایی که کبد چرب دارند بهتر است از آرتیشو استفاده کنند
4- یرقان مزمن را درمان می کند.
5- تقویت کننده بدن است.
6- موجب دفع ادرار می شود.
7- تب بر است.
8- در درمان رماتیسم موثر است .
9- یبوست های ناشی از عدم صفرا را درمان می کند.
10- در درمان ورم روده موثر است .
11- باعث دفع سنگهای کیسه صفرا می شود .
12- نیروی جنسی را افزایش می دهد .
13- کلیه و مثانه را گرم می کند .
14- گاز و نفخ معده  و روده  را از بین می برد .
15- باعث هضم غذا می شود .
16- بیماریهای کبدی را درمان یم کند .
17- کلسترول خون را پائین می آورد .
18- داروی لاغری است و کسانیکه می خواهند وزن کم کنند و لاغر شوند می توانند هر روز آرتیشو بخورند .
19- سرگیجه را برطرف می کند .
20- آنهائیکه گوششان زنگ می زند اگر آرتیشو را بخورند آنرا برطرف می کند  .
21- مبتلایان به بیماری قند می توانند با خوردن آرتیشو قند خود را تنظیم کنند .
22-  در درمان میگرن موثر است .
23- در برطرف كردن بیماری آسم اثر مفید درد .
24- نقرس را برطرف می کند .
25- آرتیشو رگها را تمیز كرده و تصلب شرائین را درمان می کند .
26- در برطرف كردن اگزمت موثر است .
27- در درمان اکثر بیماریهای پوستی اثر مفید درد.
28- سموم بدن را دفع می کند.
29- زخم های ریه و روده را درمان می کند.
30- برای جلوگیری از ریزش مو ار برگهای آرتیشو ضماد تهیه كرده  و به سر بمالید.
31- برای برطرف كردن بوی بد زیر بغل عصاره برگ آرتیشو را به زیر بغل بمالید.
32- عصاره آرتیشو را اگر به بدن بمالید خارش را برطرف می کند.
33- برای رفع آب آوردن بدن از جوشانده آرتیشو بمقدر سه فنجان در روز استفاده کنید.



مضرات:
آرتیشو چون گرم است ممکن است در بعضی از اشخاص تولید سودا کند لذا بهتر است با سرکه خورده شود ضمنا طعم آرتیشو را دوست ندارند. این گونه اشخاص اگر بخواهند از مزایای آرتیشو استفاده کننده تنطور قرص یا کپسول آرتیشو مصرف نمایند.