[Zohreh Gholami]

بیماری آمبولی ریه, Pulmonary embolism

آمبولی ریه وجود لخته خون یا چربی (به ندرت‌) در یکی از سرخرگ‌هایی که به بافت شش‌ها خونرسانی می‌کنند. لخته خون نخست در یکی از سیاهرگ‌های عمقی اندام زیرین یا لگن شکل می‌گیرد. آمبولی چربی بیشتر از ناحیه یک شکستگی استخوانی پایه ریزی می‌شود. لخته خون یا آمبولی چربی از راه جریان خون و با گذشتن از قلب به یکی از سرخرگ‌های خونرسان بافت شُش راه یافته و در آنجا مستقر می‌گردد. این پدیده سبب بسته شدن سرخرگ شده و بنابراین توانایی تنفسی کاهش می‌باید و گاهی بافت ریه از میان می‌رود. آمبولی ریه در همه سن‌ها می‌شود رخ دهد ولی در بزرگسالان رایج‌تر است.


علایم شایع
کوتاهی نفس ناگهانی
غش کردن یا حالت غش پیدا کردن
درد قفسه سینه
سرفه (گاهی همراه با خلط خونی‌)
تندی تپش قلب
تب اندک پیش از بروز علایم بالا بیشتر تورم و درد اندام زیرین هست.


علت‌ها
لخته شدن خون در سیاهرگ‌های عمقی. این حالت هر زمان که خون در داخل رگ گردهمایی یافته و به خوبی جریان نداشته باشد می‌تواند ایجاد شود.


عوامل تشدید کننده بیماری
سن بالای ۶۰ سال
هرگونه آسیب یا بیماری نیازمند استراحت طولانی در بستر
نشستن در یک چگونگی ثابت به مدت طولانی برای نمونه در مسافرت با هواپیما
جراحی گذشته
نارسایی احتقانی قلب
اختلالات ریتم قلب
پلی‌سیتمی؛ کم خونی همولیتیک
شکستگی استخوان
چاقی؛ کاربرد دخانیات
بارداری
مصرف قرص‌های ضد بارداری به ویژه در خانم‌های سیگاری


پیشگیری
از استراحت طولانی‌مدت در بستر در بیماری خودداری کنید. در دوره نقاهت از جوراب کشی بهره گیری کنید (چه در هنگام استراحت در بستر و چه در هنگام برخاستن از بستر)
پس از جراحی هر چه زودتر حرکت اندام‌های زیرین و راه رفتن را آغاز کنید.
خودداری از کاربرد دخانیات، به ویژه در خانم‌های ۳۵ سال به بالا که قرص ضد بارداری مصرف می‌کنند.
دوری از جراحی‌های غیر بایسته. در این موارد از روش‌های دیگری به جز جراحی بهره گیری کنید.
در سفر هر ۱-۲ ساعت زمانی ایستاده و راه بروید.
مصرف یک قرص آسپرین در روز می‌شود نقش پیشگیری کننده در این زمینه داشته باشد؛ در این باره با پزشک خود رایزنی کنید.


پیامدها مورد انتظار
بیشتر مراقبت‌های ویژه در ۱۰-۱۴ روز بهبود می‌یابد.


عوارض احتمالی
مرگ سریع‌الوقوع در اثر یک لخته بزرگ که بیش از ۵۰٪ جریان خون ریه‌ها را مسدود کند.
خونریزی شدید داخل ریه دراثر لخته‌های کوچکتر


درمان
اصول کلی
بررسی‌های تشخیصی می‌شود دربرگیرنده رادیوگرافی قفسه سینه، اسکن ریه، آنژیوگرافی ریه، نوار قلب، سمع قلب و ریه، و آزمایش‌های خون جهت اندازه‌گیری عوامل انعقادی و زمان پروترومبین باشد. هدف درمانی عبارتست‌از: نگهداری عملکرد قلب و ریه در اندازه پذیرفتنی (تا برطرف شدن لخته‌) و جلوگیری از عود آمبولی جراحی می‌شود برای بستن رگ بزرگ منتهی به قلب و ریه (رگ اجوف‌) یا نهادن یک صافی در داخل آن برای جلوگیری از گذر لخته‌ها به سمت قلب لازم باشد (به ندرت‌) بکارگیری جوراب‌کشی یا پیچیدن ساق پا با باند کشی از نشستن به حالتی که ساق‌ها یا مچ پاها را روی یکدیگر بیندازید خودداری کنید. در هنگام نشستن طولانی مدت گونه ای بنشینید که پاها بالاتر از ران‌ها قرار گیرند. در هنگام خوابیدن پاها را بالاتر از سطح بستر قرار دهید.


داروها
داروهای ضد انعقاد به سوی حل کردن لخته و جلوگیری از ایجاد دوباره آن. سطح داروهای ضد انعقاد باید به گونه مرتب اندازه‌گیری شود تا اطمینان حاصل شود سطح آن‌ها در اندازه دلخواه و بی‌خطر است. تجویز اکسیژن، در صورت نیاز آنتی بیوتیک‌ها، در موارد آمبولی عفونی


فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
تا هنگام برطرف شدن علایم التهابی برآمده از لخته شدن خون در بستر استراحت نمایید. در استراحت در بستر اندام‌های زیرین را به گونه مکرر حرکت دهید تا به جریان یافتن خون در آن‌ها کمک شود.


رژیم غذایی
رژیم ویژه ای نیاز نیست.


شرایط مراجعه به پزشک
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان دارای علایم آمبولی ریه باشید. این حالت یک اورژانس است‌!
درد قفسه سینه
سرفه همراه خلط خونی
کوتاهی نفس
تشدید تورم و درد ساق پا