در لغت به معني واقع ساختن و تحقق بخشيدن آمده است، در اصطلاح حقوقی، ايقاع عمل حقوقي یک طرفه است كه با يك اراده انجام مي شود مثل ابراء (يعني صرفنظر كردن طلبكار از حق خود) و اعراض از مالكيت.
در برابر تعريف عقد كه اثر حقوقي مطلوب آن نتيجه تراضي است و با یک اراده تحقق نمي يابد، ايقاع با اراده یک طرف و بدون آنكه محتاج به موافقت طرف ديگر باشد واقع و حقي را ايجاد و يا اسقاط مي نمايد. به عبارت ديگر اراده دومی در ايجاد ايقاع دخالت ندارد براي مثال ابراء با اراده طلبكار انجام مي شود و سقوط حق به رضاي بدهكار احتياج ندارد و فسخ قرارداد تنها با كسي است كه به حكم قانون يا قرارداد چنين اختياري دارد.