[Mandana]

هیپو گنادیسم در خانمها - [wiki]Hypogonadism[/wiki] in females

عدم فعالیت ، ضعف پیش رونده یا عدم وجود تخمدانها که منجر به کاهش سطوح هورمونهای جنسی زنانه می شوند را هیپوگنادیسم گویند .

[/b]

ژنتیک : گاهی به علت ناهنجاریهای کروموزومی می باشد .

سن ، نحوۀ زندگی : عوامل خطر بستگی به علل ایجاد کننده دارند .

هورمونهای جنسی زنانه رشد جنسی و سیکل قاعدگی را کنترل می نمایند . عملکرد ضعیف تخمدامها که هیپوگنادیسم گفته می شود ، منجر به کم شدن سطوح این هورمونها در بدن می شود . یک کاهش طبیعی هورمونی در زمان یائسگی وجود دارد ، اما این کاهش در سایر موارد ممکن است معرف یک بیماری زمینه ای باشد . هیپوگنادیسم ممکن است موجب ایجاد علائم اضطراب شود ، اما غالباً قابل درمان است .

انواع بیماری
دو نوع هیپوگنادیسم وجود دارد : اولیه و ثانویه . هر نوع می تواند در هر سنی بروز نماید . هیپوگنادیسم اولیه غالباً به علت بیماری یا ضعف تخمدانها ایجاد می شود که این امر می تواند به علت یک ناهنجاری کروموزومی نظیر سندرم ترنر باشد . این بیماری ممکن است همچنین به علت برداشتن تخمدانها توسط عمل جراحی بوجود آمده باشد .در اغلب موارد ، هیپوگنادیسم اولیه به عنوان نتیجه طبیعی یائسگی بروز می نماید .

هیپوگنادیسم ثانویه به علت یک ناهنجاری در غدۀ صنوبری یا هیپوتالاموس ( بخشی از مغز ) ایجاد می شود که منجر به کاهش تولید هورمونهایی که موجب تحریک عملکرد تخمدان می شوند ، می گردد . این ناهنجاری ممکن است ناشی از یک بیماری نظیر تومورغدۀ صنوبری یا ندرتاً آسیب غدۀ صنوبری یا هیپوتالاموس در اثر ضربه به سر باشد ، یا ممکن است در اثر یک عفونت نظیر آنسفالیت ویروسی باشد . گاهی این بیماری در اثر ورزشهای شدید یا کاهش وزن ناگهانی می باشد .

علائم بیماری

علائم بستگی به سن بروز هیپوگنادیسم و همچنین مقدار هورمونهای جنسی که تولید می شوند ، دارد .در صورتیکه حمله این بیماری قبل از بلوغ بروز نماید ، هیپوگنادیسم موجب بلوغ غیر طبیعی در خانمها می شود . اگر حمله قبل از بلوغ رخ دهد ، علائم عبارتند از :

کاهش یافتن یا عدم قاعدگی
کم شدن قدرت بارداری
برافروختگی ، تعریق شدید ، اضطراب .
این علائم با سایر علائم یائسگی همراه هستند .

ندرتاً موهای شرمگاهی ممکن است رشد نکرده و پستانها ممکن است کوچکتر شوند .
علائم دیگری نیز ممکن است وجود داشته باشد که بستگی به عامل زمینه ای بیماری دارند .

اقدامات درمانی

پزشک آزمایشات خونی جهت اندازه گیری سطوح هورمونی تقاضا خواهد نمود CTاسکن مغزی جهت بررسی اختلالات غدۀ صنوبری و اولتراسونوگرافی جهت بررسی تخمدانها انجام خواهد شد .

درمان بستگی به عامل بیماری دارد . برای مثال : اگر تومورغدۀ صنوبری عامل بیماری است با جراحی برداشته خواهد شد . در صورتیکه این حالت به علت کاهش وزن شدید است ، افزایش وزن راه درمان است .

در بعضی موارد درمان جایگزینی هورمونی برای خانمهای یائسه توصیه می شود که این امر کمک به بهبود علائم یائسگی نموده و از بیماریهایی که با کاهش سطوح هورمونی مرتبط می باشند نظیر استئوپروز ( پوکی استخوان ) و بیماریهای عروقی کرونر جلوگیری نماید .

بلوغ غیر طبیعی در خانمها Abnormal puberty in females

بلوغ بسیار زودرس یا دیری که معمولاً ناشی از عدم تعادل هورمونی است را بلوغ غیر طبیعی گویند .

سن : قبل یا بعد از سن طبیعی بلوغ رخ می دهد .

نحوۀ زندگی : تمرینات سخت بدنی و کاهش شدید وزن از عوامل خطرند .

ژنتیک : در بعضی موارد در اثر ناهنجاریهای کروموزومی می باشند .

بلوغ دوره ای است که رشد جنسی بروز می نماید .در دخترها بلوغ با جهش رشد ، رویش مو در زیر بغل و ناحیه شرمگاهی ، رشد پستانها و اعضاء تولید مثل و شروع قاعدگی مشخص می گردد . هر چند تفاوتهایی در سن شروع بلوغ وجود دارد ، این پدیده در دخترها بین سنین ۱۴- ۱۰ سالگی آغاز می شود . ممکن است بلوغ غیر طبیعی باشد و این در صورتی است که زودتر ( زودرس ) یا دیرتر ( تأخیری ) شروع شود . بلوغ زودرس در صورتی اتفاق می افتد که پستانهای دختری قبل از سن ۸ سالگی رشد نماید یا قاعدگی قبل از ۱۰ سالگی آغاز شود . در موارد شدید بلوغ ممکن است در سن ۴ سالگی اتفاق افتد . بلوغ تأخیری در صورتی است که قاعدگی تا سن ۱۶ سالگی شروع نشده باشد یا پستانها تا سن ۱۴ سالگی رشد نکرده باشند .

بلوغ زود رس نادر است و می تواند به علت اخلالات هورمونی باشد . بلوغ دیررس شایعتر است . هر چند ممکن است عامل زمینه ای باعث تأخیر بلوغ شود ، در بعضی دختران که تا سن ۱۶ سالگی قاعده نمی شوند این پدیده یک تأخیر رشد ساده است و اغلب یک زمینه خانوادگی دارد . بلوغ غیر طبیعی ممکن است باعث نگرانی دختر یا خانواده وی شود . زیرا رشد جسمی و جنسی آنها با همسالان وی منطبق نیست . در صورت مشکوک بودن به بلوغ غیر طبیعی باید سریعاً با تمهیدات پزشکی پیگیری شود .

علل بیماری

بلوغ در دختران توسط هورمونهای جنسی زنانه که توسط تخمدانها تولید می شوند ، کنترل می گردد .این هورمونها نیز توسط هورمونهای مترشحه از غدۀ صنوبری در مغز و هیپوتالاموس کنترل می گردند . هیپوتالاموس بخشی از مغز است که غدۀ صنوبری را تنظیم می نماید . اختلال هر یک از این ارگانها ممکن است منجر به بلوغ زودرس یا تأخیری گردد .

بلوغ زودرس ممکن است به علت دلیل اختلالاتی که موجب افزایش زودرس هورمونهای جنسی هستند ، باشد .برای مثال رشد کیست تخمدان در کودکی ممکن است موجب تولید هورمونهای جنسی گردیده و موجب رشد جنسی زودرس گردد . تومورهیپوتالاموس یا صدمه به غدۀ صنوبری در اثر ضربه سر یا عفونتی نظیر مننژیت ممکن است باعث بروز بلوغ زود رس شوند .

تأخیر بلوغ ممکن است به علت اختلالات کروموزومی خاصی نظیر سندرم ترنر ، یا با شیوع کمتری به علت تومور غدۀ صنوبری باشد . کاهش شدید وزن یا تمرینات شدید ممکن است موجب عدم تعادل هورمونی گردیده و منجر به تأخیر بلوغ شود .در بسیاری موارد بلوغ غیر طبیعی ، عامل زمینه ای پیدا نشده است .

اقدامات درمانی

پزشک آزمایشاتی جهت تعیین اینکه آیا بلوغ آغاز شده است یا چه مدت بلوغ جریان داشته است ، انجام می دهد . یک نمونه خون جهت اندازه گیری سطوح هورمونی و بررسی ناهنجاریهای کروموزومی گرفته می شود .

همچنین ممکن است MR و CT اسکن مغزی جهت بررسی غدۀ صنوبری انجام شود و اولتراسونوگرافی برای بررسی کیست تخمدان انجام می شود . اگر عامل زمینه ای وجود داشت آن عامل باید درمان شود . برای مثال : کیست تخمدان توسط جراحی برطرف خواهد شد .درمان هورمونی ممکن است برای بلوغ زودرس یا پیشرفت رشد جنسی در صورتی که بلوغ تأخیر داشته باشد ، تجویز شود .

در بعضی موارد تأخیر بلوغ همراه با ناباروری است و ممکن است نیاز به درمان جهت تخمک گذاری باشد و این در صورتی است که خانمی که بلوغ دیررس داشته است تمایل به بچه دار شدن داشته باشد .

گاهی بلوغ به سادگی به تأخیر می افتد و نیاز به درمان نمی باشد . افزایش وزن و کاهش فعالیتهای شدید می تواند مؤثر باشد و این در صورتی است که تأخیر در بلوغ به علت کاهش شدید وزن و تمرینات شدید باشد .

جعبه متن

پزشکان بدون مرز