[Zohreh Gholami]

با کودکی که جیغ می زند چه باید کرد؟

اگر فرزند شما چند وقتي است که صدايش بلند شده و يا براي رسيدن به خواسته‌هايش جيغ مي‌زند، فکر نکنيد که مي‌خواهد با جيغ‌هايش شما را آزار دهد. بلکه فريادهايش به اين علت است که روح کوچکش سرشار از لذت زندگي است و مي‌خواهد قدرت صدايش را کشف کند. او با اين فريادها کم کم مي‌آزمايد که چه کارهايي مي‌تواند با اين صدا بکند. اصلا چرا بايد وقتي شما در حال خريد هستيد و يا درصف بانک ايستاده‌ايد او آرام صحبت کند؟ تا به حال فکر کرده‌ايد وقتي در يک سالن بزرگ داد مي‌زنيد صدايتان چه انعکاس جالبي دارد؟ تازه وقتي کودکتان را به خاطر جيغ زدن دعوا مي‌کنيد و يا مدام به او تذکر مي‌دهيد، او تازه متوجه مي‌شود که با جيغ زدن مي‌تواند بيشتر از هميشه توجه شما را به خودش جلب کند. ‏

بعضي کودکان وقتي به توجه والدينشان نياز دارند جيغ مي‌زنند. اين کاردر واقع يعني مامان بابا به من نگاه کنيد! بقيه کودکان زماني داد مي‌زنند که مي‌خواهند چيزي را به دست بياورند که نمي‌توانند و يا اجازه اش را ندارند. مثلا وقتي کودک يک سال و نيمه تان دستش به شکلات نمي‌رسد جيغ مي‌زند تا شما آن را به او بدهيد. يا وقتي مي‌خواهد اسباب بازي برادر بزرگش را بگيرد، جيغ مي‌زند تا او را وادار به تسليم کند. با اين جيغ او مي‌گويد: "داداش من اسباب بازي تو را مي‌خواهم آن را به من بده!"‏


چه بايد کرد؟
اگر شما هم از آن دسته پدر و مادرها هستيد که با داد زدن سر بچه مي‌خواهيد او را وادار کنيد تا جيغ نزند، بهتر است بدانيد که اين روش به شما کمکي نمي‌کند. اين کار تنها اين پيام را براي او دارد که هر کس صدايش بلند‌تر باشد برنده است. لابد مي‌پرسيد پس چه کنيم؟ بهترين کار اين است که اجازه ندهيد شرايطي پيش بيايد که کودک شما مجبور شود با جيغ زدن خواسته اش را به شما بگويد. واگر اين کار را کرد بهتر است حواسش را طوري پرت کنيد که از داد زدن دست بردارد.


بنابراين، بهتر است به توصيه‌هاي زير توجه کنيد:‏
1- به خواسته‏‌هاي کودک توجه کنيد: اگر چه هميشه براي شما ممکن نيست که به خواسته کودکتان توجه کنيد اما تا مي‌توانيد اين کار را در اولويت قرار دهيد.قبل از اين که منزل را ترک کنيد و کودک خود را بيرون ببريد، مطمئن شويد که فرزندتان به اندازه کافي استراحت کرده و خواب کافي داشته. غذايش را به اندازه‌اي که در بيرون از منزل گرسنه نشود، خورده و جايش تميز است. بهتر است مقداري خوراکي و آب همراه داشته باشيد که اگر در هنگام خريد و يا هر جاي ديگر کودک گرسنه و تشنه شد، نياز او را فوري برطرف کنيد و مانع ناراحتي او شويد. حتما شما هم به کودک خسته، گرسنه و تشنه تان حق مي‌دهيد که براي رسيدن به آرامش جيغ و داد کند. حتي خود شما هم در هنگام گرسنگي و تشنگي حال گردش در يک فروشگاه بزرگ را نداريد، چه برسد به کودک نوپاي شما!‏

2- به جاهاي شلوغ برويد‏. شما که بهتر کودکتان را مي‌شناسيد و مي‌دانيد او اهل اين نيست که آرام بر روي صندلي بنشيند و شامش را بخورد، پس بهتر است به جاي جاهاي آرام، رسمي و غير صميمي به مکانهايي براي گردش برويد که خيلي دوستانه و خودماني باشد و فضاي بازي براي ورجه ورجه‌ها و دادو فريادهاي کودک هيجان زده شما داشته باشد. شايد بهتر باشد به جاي يک رستوران رسمي براي پيک نيک به يک پارک با فضاي مسطح برويد تا فرزندتان بتواند بدون نياز به جيغ و داد، انرژي اش را به راحتي خالي کند. اين طوري حتي اگر کودکتان بلند داد بزند و خواسته‌هايش را با فرياد بيان کند، شما از خجالت سرخ نخواهيد شد و مدام او را دعوا نخواهيد کرد. ‏

3- از‏ او مودبانه خواهش کنيد آرام حرف بزند. اگر کودکتان ازشدت خوشحالي و هيجان جيغ مي‌زند، سعي کنيد با متهم کردن، دعواکردن و دستوردادن حال خوش او را خراب نکنيد. اما مي‌توانيد با آرامش و مودبانه از او خواهش کنيد که با صداي آرام که مناسب داخل خانه است صحبت کند و بهتر است با آهسته صحبت کردن به او نشان دهيد که براي شنيدن صداي شما هم که شده لازم است آرامتر باشد. براي اين منظور مي‌توانيد احساس ناراحتي ناشي از شنيدن سرو صدارا که براي شما و يا همسايه ايجاد مي‌شود، به او ياد آوري کنيد. البته تمام اين کارها بايد با آرامش باشد و نه داد زدن!‏

4- بازي بسازيد‏. وقتي که امکانش هست به کودک اجازه دهيد صداي بلند خود را بشنود. با او بازي کنيد. به او بگوييد« بيا با هم تا بلندترين حدي که مي‌توانيم جيغ بزنيم. »بعد از او بخواهيد زمزمه کردن را هم تجربه کند.« حالا وقت اين است که ببينيم چه کسي مي‌تواند آرامتر صحبت کند.» مي‌توانيد اين بازي را با حرکات ديگر همراه کنيد مثلا موقع داد زدن دستتان را روي گوشتان بگذاريد و بالا و پايين بپريد. اگر در ميان جمع بوديد و مي‌خواهيد سرو صداي کمتري بشنويد مي‌توانيد به او بگوييد:« اوه تو مانند شير مي‌غري! ببينم مي‌توني مثل بچه گربه آرام‌تر باشي.»

5- احساس او را درک کنيد‏. اگر کودک تان براي جلب توجه شما و رفع يک مشکل جدي جيغ و داد مي‌کند، سعي کنيد بفهميد علت ناراحتي او چيست و سعي کنيد آنرا برطرف کنيد. آيا محيطي که در آن قرار داريد ( مثلا يک فروشگاه بزرگ و يا مهماني پر جمعيت) او را خسته کرده، بنابر اين لازم است سريع آن محل را ترک کنيد و از اين به بعد از مغازه‌هاي خلوت‌تر و کم ازدحام‌تر خريد کنيد.

تا او کم کم به شلوغي و جمعيت محيط عادت کند. شايد هم گرسنه و تشنه شده و لازم است کمي بيسکويت و يا آب به او بدهيد تا ديگر جيغ نزند. اگر هم فکر مي‌کنيد کمي خسته شده با آرامش به او نشان دهيد که احساس او را درک مي‌کنيد. به او بگوييد مي‌دانم که دلت مي‌خواهد زود به خانه برويم اما بايد چند دقيقه ديگر هم صبر کني تا خريدمان تمام شود. ديگر چيزي نمانده. همين حرف آرامش بخش مي‌تواند او را آرام کرده و در ضمن به ا و ياد بدهد که چطور بايد هنگام خستگي و سختي احساسات خود را کنترل کند.‏

6- به خواسته‏‌هاي نابجا توجه نکنيد. اگر کودکتان جيغ و داد مي‌کند تا برايش يک اسباب بازي، کيک يا شکلات بخريد؛ تا زماني که جيغ و داد مي‌زند آن را به او ندهيد. اين کار تنها باعث مي‌شود که او هميشه براي رسيدن به خواسته اش روش جيغ و داد را برگزيند. مي‌توانيد به او وعده بدهيد که اگر در طول خريد آرام باشد، در منزل کيک دلخواهش را به او خواهيد داد و يا به او اجازه خواهيد دادکه يک خريد کوچک هم به دلخواه خودش داشته باشد. يادتان باشد اگر کيک را به محض آرام شدن به او بدهيد فراموش خواهد کرد که براي به دست آوردنش چه کرده و آنوقت دوباره جيغ و داد دوباره را براي يک خواسته ديگر از سر مي‌گيرد. ‏

7- سرش را گرم کنيد‏. اگر کودکتان حوصله اش سر رفته و جيغ و داد مي‌کند، بهتر است با يک سرگرمي و درگير کردن او در يک فعاليت تازه سرش را طوري گرم کنيد که به او خوش بگذرد.

مي‌توانيد هنگام بيرون رفتن و خريد با او بازي کنيد. مثلا مادر يک کودک 15 ماهه متوجه شده وقتي کودکش سرگرم بازي مي‌شود آرام است. او براي اينکه فرزندش هنگام خريد حوصله اش سر نرود با او يک ريز حرف مي‌زند و تمام کارهايش را براي او توضيح مي‌دهد.

از او مي‌خواهد در برداشتن بعضي از وسايل مورد نيازش از قفسه‌هاي فروشگاه کمکش کند.با او آواز مي‌خواند و درباره اتفاقات و کساني که در دور و برشان هستند با کودک صحبت مي‌کند و خلاصه نمي‌گذارد که خريد طولاني او را خسته کند.

8- اسباب بازي مورد علاقه اش را بياوريد‏. بعضي از کودکان دوست دارند يک يا چند اسباب بازي خود را همراه خود ببرند و اين کار به آنها آرامش مي‌دهد. البته يادتان باشد قبل از اينکه کودک شروع به جيغ و داد کند اسباب بازي او را بدهيد. اگر صبر کنيد گريه کند و سپس يک کيک يا عروسک در دستش بگذاريد بدون اينکه بخواهيد به او اين پيام را داده‌ايد که براي به دست آوردن آنچه مي‌خواهد بايد جيغ بزند و صدايش را بلند کند.

مي‌توانيد يک اسباب بازي کودک را در داخل ماشين يا کيف کودک بگذاريد که مخصوص بيرون از منزل باشد تا براي کودک جذابيت کافي داشته باشد. ‏

9- گاهي چشم پوشي کنيد. سخت‌ترين کار براي بعضي از والدين کنار آمدن با کودکاني است که در ميان جمع و در خيابان جيغ و داد مي‌کنند و آبروي آنها را مي‌برند. اما بهتر است نگران نگاه‌هاي ديگران نباشيد. بالاخره همه روزي طعم پدرو مادر شدن را مي‌چشند و خواهند فهميد که جيغ زدن هم يکي از رفتارهاي کودکانه است که در مراحلي از رشد و تکامل کودک اتفاق مي‌افتد. بنابر اين خجالت نکشيد که فرزندتان در جلوي ديگران و در يک محيط پر سرو صداجيغ بزند. شما تنها نيستيد. بگذاريد آنها به شما خيره نگاه کنند تا زماني که فرزندشان در خيابان جيغ بزند. آنوقت آنها هم خواهند فهميد که براي رهايي از اين عادت کودک لازم است گاهي از جيغ زدنش هم چشم پوشي کنيد. اما اگر کودک شما در يک محيط آرام مانند مجلس عزا و يا بيمارستان شروع به جيغ زدن کرد، چشم پوشي جايز نيست و لازم است که فورا او را از محيط خارج کنيد تا بيشتر از اين شرمنده نشويد.‏


10 فرمان براي ‌اصلاح رفتار‌کودکان جيغ جيغو
1- قبل از اين که منزل را ترک کنيد و کودک خود را بيرون ببريد، مطمئن شويد که فرزندتان به اندازه کافي استراحت کرده و خواب کافي داشته‏. غذايش را به اندازه‌اي که در بيرون از منزل گرسنه نشود، خورده و جايش تميز است. بهتر است مقداري خوراکي و آب همراه داشته باشيد.‏

2- الگو باشيد و خودتان به بهانه‏‌هاي مختلف سر کودک جيغ و داد نکنيد.‏

3- از او مودبانه خواهش کنيد آرام حرف بزند‏.‏

4- چشم پوشي کنيد‏.‏

5- اسباب بازي مورد علاقه اش را با او همراه کنيد‏.‏

6- اگر‏ کودکتان حوصله اش سر رفته سرش را گرم کنيد.‏

7- به خواسته‏‌هاي نابجا توجه نکنيد.‏

8- سعي کنيد بفهميد علت ناراحتي او چيست و سعي کنيد آنرا برطرف کنيد‏.‏

9- بازي بسازيد‏. وقتي که امکانش هست به کودک اجازه دهيد صداي بلند خود را بشنود.. به او بگوييد« بيا با هم تا بلندترين حدي که مي‌توانيم جيغ بزنيم.» بعد از او بخواهيد زمزمه کردن را هم تجربه کند. «حالا وقت اين است که ببينيم چه کسي مي‌تواند آرامتر صحبت کند.»‏

10- به مکانهايي براي گردش برويد که خيلي دوستانه و خودماني باشد و فضاي بازي براي ورجه ورجه‏‌ها و داد و فريادهاي کودک هيجان زده شما داشته باشد.‏