[Mandana]

شیر مادر (کودک و مادر)

در تشویق مادران به تغذیه کودک با شیر مادر همگان نقشی دارند که از جمله شبکه بهداری و بیمارستانها در سطح مملکت است و استفاده و نفع و افتخار این حمایتها تنها به مادر و فرزند او خواهد رسید . روزی نیست که اثراث مفید تازه تری در مورد تغذیه کودک با شیر مادر چاپ و منتشر نشود خواص مصونیت سازی ، تأمین رشد ، تغذیه و دریافت انرژی از راه شیر مادر قابل مقایسه با دیگر راههای تغذیه و شیرهای آماده نمی باشد .

و اینجاست که نقش مادران در چنین تصمیم گیری منطقی برای شیردادن به کودک خود برای خاناده و اجتماع روشن میشود و پزشکان متخصص کودکان و زنان وزایمان موظف به تقویت این خواسته مادران هستند و نه تنها آنان بلکه همه مؤسسات دست اندرکار و سازمانهای وابسته و درمانگاهها وحتی مراکز بهداشت و تنظیم خانواده موظف به این همکاری و معاضدت مادران میباشند .

مشکلات مادران را بایستی پاسخ گو باشند و هم کوشش کنند که خانمهای باردار آمادگی لازم برای شیردادن به کودک خود را بدست آورند .
گذشته : شصت سال قبل که صنعت شیرخشک سازی و تکمیل کردن آن با افزودنی ها مثل ترکیبات آهن و ویتامین ها شروع شد گرایش شدیدی به شیرخشک برای تغذیه کودک پدید آمد بطوریکه فقط 14 از مادران درممالک صنعتی مبادرت به تغذیه با شیر مادر میگردند .

اما از آن سالها که بگذریم به تدریج مصرف شیر مادران فزونی داشته و بایستی حداقل تا میزان 75 درصد افزایش یابد به این معنی که بیشتر مادران بایستی کودکان خود را از شیر خودشان تغذیه نمایند .
افزایش تمایلات مادران به شیردهی به جای شر خشک نشانگر شناخت و دانش آنان از مزایای شیر مادر است خوشبختانه در ایران روند دانش مادران افزونی دارد و با حمایت پرستاران و پزشکان بیمارستانها اکثریت مادران نوزادان خود را شیر میدهند .

حدود بیست درصد مادران به ............. مختلف از شیردادن منصرف میشوند . که از آن جمله درست سیر نشدن نوزاد و کم شدن شیر در ماه اول شیردهی ، همچنین مشکلات در گرفتن پستان برای شیرخوار است . در کل افزایش روزافزون استقبال مادران به شیردهی مشاهده میشود که علل اصلی آن تشویقهای کارکنان بیمارستان و پرستارها پس از اجراء زایمان می باشد و مسلم است که مادران و نوزادان سالم بهترین شانس برخورداری از این یگانگی به اقدام شیردهی مادران را استقبال می نمایند و ویژگی مصرف شیر مادر برای کودکان که وزن کمتری دارند .

واقعیت انکارناپذیری است . اینک توجه به نکات مهمی در پیش رو قرار می گیرد :
فوائد شیر مادر : فرهنگ شیردهی مادر در جوامع مختلف است اما مطالعات زیادی در جریان است که اثراث افزایش مقاومت نوزاد و خاصیتهای آن برای خانواده و انتقاد آن و نتایج اجتماعی حاصله را بررسی میکند و نتایج درخشانی به بار می آورد .

در سال 2005 بود که آکادمی پزشکی کودکان آمریکا نتایج و فوائد خاص از تغذیه با شیر مادر و راهنمایی های لازم را به اطلاع جهانیان رسانید بدین قرار :

کودک : استفاده کودک از شیر مادر که بهترین خوراک می باشد از آغوز ( شیر اول ) پدیدار میشود زیرا این چند روزه اول که آغوز از سینه ها ترشح میشود دارای ایمنوگلوبین A می باشد این روزهای اول شیر مادر لاکتوز و آب چربی بیشتری دارد و مواد معدنی و پروتئین آن کمتر است و به تدریج که کودک رشد میکند به تناسب احتیاجات او مواد موجود در شیر به نفع رشد و افزایش سعودی بدن وی تغییرماهیت میدهد . شیر مادر محتوی مواد ضد میکروب است لیکن پس از 6 ماه اول ممکنست مواد آهن آن برای کودک کم باشد .

مادر : استفاده مادر در این است که با شیردادن اکسی توسین ترشح میشود که موجب انقباض رحم و جمع شدن آن و کاهش خونریزی روزهای اول بعد از زایمان میشود و ترشح پرلاکتین و اکسی توسین آرامش ویژه ای در روزهای سخت به مادر عطاء میکند ، شیردادن باردار شدن را به تأخیر می اندازد . احتمال سرطان سینه و تخمدان را کاهش میدهد و پس از دوران یائسگی شکستگی استخوان کمتر میشود اگر چه در دوران شیردهی کلسیم استخوانها ممکنست کاهش نشان میدهد .

خانواده و جامعه : مراجعه کودک که از مادر شیر میگیرد و همینطور مادریکه شیر میدهد به پزشک کم میشود و از این راه در وقت و هزینه خانواده صرفه جویی میگردد.دراین راستا هزینه خرید شیرخشک کم میشود و در کل مملکت هم دچار تهیه شیرخشک و فرآورده های آن از جمله تهیه و شکل و شیشه و پستانک و از این قبیل هم کمتر میشود .

موانع شیردهی : مادر بایستی خود را آماده این گذشت و جهاد ساخته و بداند که فوائد شیردهی چیست و هر اشکالی که سر راه این منظور پیش آید قابل حل ورفع می باشد و پزشک همواره حامی و مشوق مادر است که کودک و نوزاد خود را از سینه شیردهد . اشتغال و عادتهای اجتماعی و تلقین دیگران می تواند مانع شیردهی بشود که دراین مورد بایستی مادر را به مطالعه فوائد شیردهی آشنا کرد و کارفرمایان رعایت حال مادران شیرده وحمایت از نگهداری کودک وی را عهده دار شوند و ساعات شیردهی برای مادران در مؤسساتیکه آنان به کار گمارده میشود در نظر گرفته شود .

شما شیر میدهید : همه مادران و نوزادان قادرند که با شیر مادر کنار بیایند و از این پدیده طبیعی و خدادادی بهره گیرند به زودی مادر و نوزاد یاد میگیرند که چگونه شیر بدهند و چگونه شیر را از پستان مادر بیاشامند . اگر هم اشکالی بود با کمک دیگران و استفاده از تجارب پزشک و پرستار مادربزرگها میتوان شیردادن را بوجه احسن آموزش گرفت .

هم آنها که سزارین میشوند ، چندقلو میزایند ، کودک نارس دارند ، جراحی سینه شده اند و آنها که بکار خارج از منزل اشتغال میورزند قادرند که نوزاد خود را از سینه شیر بدهند . به مادران باید اطمینان داده شود که بالاخره موفق به شیردادن میشوند و شیرکافی در اختیارکودکشان قرار میگیرد و کودک هم گرفتن سینه را به وضعی که باشد فرا خواهد گرفت زیرا درک خواهد کرد که خوراک وی با گرفتن سینه مادر تأمین میشود .

مادرانیکه زایمان طبیعی دارند همانند آنانکه سزارین شده اند کودک را شیرخواهند داد و اطلاعات نادرستی که بعلت عمل روی سینه ها و یا سر نداشتن سینه ها شما را از شیردادن منع میکند پایه علمی ندارد و اگر سرپستان بیرون هم نیست بالاخره با کمک مکنده و پستانکهای ویژه میتوان کودک را از سینه شیر داد . حتی مادرانیکه سینه های عمل شده برای کاهش حجم آن را تجربه کرده اند قادر به شیردادن هستند ، خلاصه کمتر دلیلی برای مادران قابل قبول استکه آنان را از شیر دادن منع و جلوگیری نماید . کودکی که شب ................. بالاخره فرا میگیرد که چگونه سینه مادر را بگیرد و اگر .................... شد با کمک پزشک راه تغذیه با شیر مادر را به او خواهند آموخت .

شما شیر نمی دهید : اگر چه اکثریت مادران قادر به شیردادن کودک خود هستند و دراین راه اعتماد به نفس خود را تجربه خواهند کرد لیکن موارد نادری هست که این کار را امکان پذیر نمی باشد و پزشکان و پرستاران اطلاعات کافی دارند و به قرار زیر است :
1) معتادین غیر قابل کنترل و درمان
2) کودکی که دچار گالاکتوزمی است .
3) بیماریهای ویروسی فعال و پیشرفته مثل تب خال وایدز
4) مادرانیکه شیمی درمانی را تجربه میکنند.
5) آنانکه داروی ویژه و ضد سرطان سینه استفاده میکنند .

لازم به شرح نیست که داروهای اعتیاد آور از شیر به کودک منتقل میشود و او را نیز آلوده اعتیاد خواهد کرد ( از هر نوع که باشد ) برای کودکی که گالاکتوزمی دارد هضم گالاکتوز شیر مادر و شیر خشک هم امکان پذیر نیست و به دستور پزشک باید تغذیه شود .

بعضی از بیماریهای عفونی مثل سل و ایدز از مادر به کودک منتقل میشود و در مواردیکه بیماری فعال باشد حتماً از شیر دادن بایستی خودداری شود اما شیر مادرانیکه دچار بیماری سل هستند اگر به وضع بهداشتی دوشیده شود قابل تغذیه کودک است . مادرانیکه بیماریهای عفونی و ویروسی فعال مثل آبله مرغان و تب خال بویژه روی سینه ها دارند تا بهبودی کامل نباید شیردهی بپردازند .

دو مورد هپاتیت هم همین قانون جاریست و پس از بهبودی است که پادزیرهای این عوامل بیماری زا از راه شیر به کودک هم منتقل میشود و خود موجب مصونیت کودک در مقابل این ویروسها خواهد شد . در اولین عیادت نوزاد که در یک هفتگی انجام میشود پزشک میتواند مادررا تشویق به اجراء شیر دادن مطلق ازسینه تا شش ماهگی را از وظائف خود بداند و هیچگونه جمله مأیوس کننده از شیردادن را بکار نگیرد بلکه اطمینان خاطر بدهد که کیفیت شیر بهتر و بهتر میشود و موفقیت ما در این راه حتمی است و پس از یک معاینه ساده از سینه ها اگر اشکالی هم به نظر برسد با ارائه دستورات لازم و بررسی و پیگیری درمان پذیر خواهد بود از جمله اگر تو رفتگی سرسینه مشاهده شود با راهنمایی لازم شیردادن مقدور خواهد شد .

قبل از زایمان : مسلماً مادرانیکه قبل از زایمان اطلاعات کافی در مورد شیردهی بدست آورده اند مدت بیشتری کودکان خود را شیر خواهند داد و اگر این اطلاعات با آنچه در بیمارستان یادآور میشود هم آهنگ گردد نتیجه امر دو چندان خواهد بود باید مادر اطمینان داشته باشد که اگر به دلیلی قرارشد شیر خود را خشک کند این امر به راحتی قابل اجراست و اگر شیر را قطع کردند و لازم شد مجدداً شروع نمایند هم به دستورات معمول پزشکی و اقوام به شیر دادن مجدداً جریان شیر مادر برقرار خواهد شد .کلاسهای دسته جمعی شیردهی قبل از زایمان بسیار آموزنده و مشوق مادران به شیردادن می باشد .

درد زایمان : برخی از داروهای مخدر که خیلی دردهای زایمانی مصرف میشوند علاوه بر تأخیر در شیردهی جزء شیر به نوزاد هم تراوش میکند و رعایت این نکته بهنگام مصرف داروی مخدر باید در نظر گرفته شود واگر در موقع زایمان و سزارین از بیهوشی استفاده میشود اولین فرمان شیردهی را باید رعایت کرد و اگر از بی حسی های موضعی و کمری استفاده شود اشکالی در شروع واجراء شیردهی پیش آمد نخواهد شد .

زایمان : تماس در اولین فرصت ممکن بین نوزاد و مادرکه حرارت بدن یکدیگر را لمس و منتقل نمایند شدیداً توصیه شده یعنی در همان ساعت اولیه که نوزاد فعال و قبراق است بایستی برای میکدن سینه مادر در اختیار مادرش قرار گیرد تا احتمال احتیاج به شیر خشک به حداقل برسد حتی اگر لازم است اول شیردهی اقدام شود سپس حرکات لازم از قبل اندازه گیری وزن و قد و قطره برای چشم اجراء گردد .

پس از زایمان : باید نوزاد در اتاق مادر قرارگیرد و بلافاصله شیردادن را با راهنمایی موجود در بیمارستان اقدام کند و در تمامی 24 ساعت چنین راهنما در بخش بعد از زایمان حضور خواهد داشت تا هر گونه سئوال یا کمک را به مادر تازه زایمان کرده ارائه دهد .

به این ترتیب است که علائم گرسنگی کودک برای مادر روشن گری میشود و نه تنها شیر مادر به تدریج افزایش پیدا میکند بلکه خواب و آرامش نوزاد هم تنظیم میگردد که به نوبه خود برای مادر تازه زایمان کرده هم مورد استقبال است . تمامی مقدمات معاینه و حتی شستشو و اندازه گیری و داروها و واکسن هم در اتاق مادر با نظارت مادر قابل اجراست و لازم نیست کودک را یک لحظه هم بخاطر چنین اموری از وی دور کرد .

جعبه متن

پزشک آنلاین