[Zohreh Gholami]

مادر زبان های تحت وب

با فراگير شدن استفاده از اينترنت و رونق اين فناوري، روز به روز شاهد پيشرفت‌هاي جديد در اين زمينه هستيم. پيرو اين مساله، فناوري‌ها، پروتكل‌ها و زبان‌هاي بسياري طراحي شده‌اند تا بتوانند با پشتيباني از امكانات جديد،‌ به نيازهاي كاربران به بهترين نحو پاسخ دهند.

به دليل آن كه اينترنت در دنياي رايانه تعريف شده است و رايانه نيز چيزي جز الفباي ديجيتال را درك نمي‌كند براي آن زبان‌هاي گوناگون و متنوعي طراحي شده است كه هر كدام با داشتن يك سري ويژگي‌ها، امكاناتي در اختيار برنامه‌نويسان و كاربران قرار مي‌دهد. اين زبان‌ها علاوه بر اين كه هر يك خصوصيات خود را دارند،‌ در برخي ويژگي‌ها مشابه هستند.

به عنوان مثال اكثريت قريب به اتفاق زبان‌هاي مبتني بر وب زبان‌‌هايي هستند كه از مفسر جهت تبديل كدهاي زبان مبدا به زبان قابل فهم ماشين بهره مي‌برند و براي آنها نمي‌توان از كامپايلر استفاده كرد. دليل اين امر آن است كه كامپايلر كدهاي زبان را به زبان ماشين و فايل اجرايي تبديل مي‌كند و چون در سرتاسر دنيا، رايانه‌هاي مختلف با پردازنده‌هاي متنوع و همچنين سيستم عامل‌هاي گوناگون داريم، وجود يك فايل اجرايي مخصوص يك ماشين و يك سيستم عامل عملا به هيچ دردي نخواهد خورد.

ضمن اين كه يكي از چيزهايي كه در دنياي اينترنت مطرح است، سرعت است. بنابراين اگر قرار بود با استفاده از كامپايلر برنامه‌هاي تحت وب پياده‌سازي شوند، آنگاه هرگز نمي‌توانستيم سايت‌هاي بزرگ با حجم انبوه اطلاعات داشته باشيم زيرا دريافت فايل اجرايي مربوط به‌ آنها به مدت زيادي زمان نياز داشت. دريافت جزء به جزء برنامه نيز امكان‌پذير نبود. زيرا مي‌‌دانيم كه كامپايلر كل برنامه را به يكباره خوانده و در نهايت فايل اجرايي را توليد مي‌كند. اجراي تكه به تكه برنامه خصوصيت مفسرهاست و در واقع يك دليل به كارگيري آنها نيز همين خصوصيت است.

با توجه به اين كه كاربران اينترنت، از رايانه‌هاي مختلف و سيستم عامل‌هاي گوناگون استفاده مي‌كنند بهترين راه آن است كه متن اصلي برنامه نوشته شده به رايانه كاربر منتقل شود و هر كاربر با توجه به امكانات و شرايط خود، آن برنامه را تفسير و اجرا كند. مفسر مربوط به زبان‌هاي تحت وب در واقع همين مرورگرها هستند. يك سايت يا صفحه وب با يك زبان نوشته مي‌شود. سپس هر كاربر با توجه به پردازنده و سيستم عامل مورد استفاده خود مرورگري را در رايانه خود نصب و اجرا مي‌كند. سپس با استفاده از آن مرورگر به آن سايت مراجعه كرده و از محتواي آن استفاده مي‌كند. به عبارتي براي برنامه‌نويس وب تفاوتي ندارد كه شخص با چه سيستم عامل و مرورگري قرار است از صفحه وي بازديد كند. او وظيفه دارد برنامه را طوري طراحي كند كه هر فرد از هر كجا با هر شرايط سيستمي بتواند از برنامه او بهره‌مند شود.


استفاده از كد مياني‌
در برنامه‌هاي تحت وب و به‌كارگيري مفسرها و كامپايلرها، استثناهايي نيز وجود دارد. زبان جاوا يك زبان كامپايلري است، اما اين زبان يك محيطي تحت عنوان ماشين مجازي براي اجراي برنامه‌هاي خود فراهم مي‌كند و برنامه‌هاي خود را به زبان آن ماشين ترجمه و كامپايل مي‌كند. زبان آن ماشين نيز كاملا مستقل از ماشين حقيقي است.

بنابراين هر سيستم با نصب ماشين مجازي زبان جاوا كه مخصوص خود آن ماشين حقيقي طراحي شده است، مي‌تواند برنامه‌هاي جاوا را اجرا كند. در نتيجه اين زبان ازجمله زبان‌هاي مستقل از ماشين محسوب مي‌شود.

وجود اين خاصيت باعث مي‌شود كه بتوان از اين زبان نيز در برنامه‌هاي تحت وب استفاده كرده و از قدرت آن بهره برد. اما استفاده از اين زبان نيز به طور مستقل در وب امكان‌پذير نيست. تمام زبان‌هاي تحت وب امروزي بر پايه يك زبان ساده، تحت عنوان HTML بنا شده‌اند. برنامه‌هاي تحت وب يا همگي فرزندان اين زبان هستند يا اگر اين طور نباشد بايد با استفاده از اين زبان و فرزندان آن در برنامه‌هاي تحت وب به كار گرفته شوند.


HTML
اين كلمه برگرفته از حروف اول عبارت HyperText Markup Language است. اين زبان پايه و اساس وب است و يك زبان نشانه‌گذاري براي طراحي صفحه‌هاي وب است. بايد توجه داشت كهHTML يك زبان برنامه‌‌نويسي نيست. بلكه يك زبان نشانه‌گذاري است و براي ساختمند كردن اطلاعات و تفكيك اجزاي منطقي يك سند نظير عناوين، تصاوير، فهرست‌ها، پاراگراف‌ها، جداول و... به كار مي‌رود.

دستورالعمل‌هاي اين زبان Tag  نام دارند كه محتواي يك صفحه وب به وسيله آنها نشانه‌گذاري شده و به اين ترتيب نحوه نمايش آن صفحه براي مرورگرهاي وب توصيف مي‌شود. مرورگرهاي وب نيز با خواندن هر كلمه از يك سند HTML  بلافاصله آن را تفسير كرده و به شكل معادل آن نمايش مي‌دهند. زبان HTML  صرفا براي نمايش است و به تنهايي هيچ عملي انجام نمي‌دهد. براي آن كه بتوان صفحه‌هاي وب پويا و تعاملي داشت حتما بايد با يك يا چند زبان برنامه‌نويسي ديگر كه مخصوص وب طراحي شده‌اند، تركيب شود.

هر يك از برچسب‌هاي HTML، معنا و مفهوم خاصي دارند و تاثير مشخصي بر محتوا مي‌گذارند. مثلا برچسب‌هايي براي تغييرشكل ظاهري متن، نظير درشت و ضخيم كردن يك كلمه يا برقراري پيوند به صفحات ديگر تعريف شده‌اند. يك سند HTML  يك فايل متني است كه معمولا پسوند*.htm  يا*.html  دارد.

اين زبان بسيار ساده بوده و مي‌توان طي چند ساعت، اصول آن را فرا گرفت. هر كس بايد پيش از شروع برنامه‌سازي وب حتما با اين زبان آشنايي داشته باشد و قادر به درك كدهاي آن باشد.