[Zohreh Gholami]

سیاره ای از آب "Water planet"

سیاره ای صخره ای و غنی از آب، بسیار شبیه به کره زمین در فاصله ای بسیار نزدیک به منظومه شمسی کشف شد. این سیاره از نظر فاصله در موقعیتی قرار گرفته که دانشمندان در آینده نزدیک قادر به برسی اتمسفر آن خواهند بود.

 با وجود اطمینان کامل از وجود آب در سیاره، دانشمندان هنوز در حال برسی دقیقتر ازلحاظ چگونگی و مقادیر آن در اشکال آب مایع، آب منجمد و حالت بیگانه SuperFluid ) جسم يامايع داراي قدرت هدايت فوق العاده) هستند. این سیاره فراخورشیدی که نام  GJ 1214b را به خود گرفته است در فاصله 40 سال نوری از ما قرار دارد و به دوریک ستاره کوتوله قرمز در حال چرخش است. این سیاره تنها ابـَرزمین شناخته شده و سیاره فراخورشیدی است (جهان هایی با جرمی بین زمین و  نپتون) که وجود اتمسفر در آن به تایید رسیده است.

به گفته David Charbonneau از مرکز اخترفیزیک  هاروارد اگر بخواهیم راجع به این سیاره به زبان نجومی سخن بگوییم باید گفت که " این سیاره در بلوک ماست" و به این بدین معناست که در همسایگی کیهانی ما قرار دارد. برای نمایی بهتر بدین گونه نگاه کنید که سیگنال های تلویزیونی ما پیش از این،  فاصله ای فراتر از مسافت این سیاره تا ما را پیموده اند.

این سیاره در حدود 3 برابر بزرگتر اززمین و فشردگی برابر با 6.5 برابر می باشد. با اینحال از لحاض اندازه نسبت به سیاراتی که تاکنون در خارج از منظومه شمسی کشف گردیده اند دارای اندازه کوچکی بوده و از این لحاض رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. رتبه اول که به عبارتی کوچکترین سیاره کشف شده است به نام CoRoT-7b بوده و اندازه آن حدود 1.7 زمین و با فشردگی 5 برابر می باشد. GJ 1214b  در بین سیارات صخره ای گونه بسیار نادری می باشد زیرا دارای عبور، پدیده های کسوف و خسوف بوده و همینطور ستاره اش از زمین رصد شده است.

این ویژگی های مساعد ستاره شناسان را قادر ساخته تا بتوانند چگالی و اندازه سیاره را محاسبه نمایند و تیم Charbonneau معتقد است که این سیاره بیشتر شبیه به دنیایی آبی با هسته ای جامد است و علاوه برآن دارای لایه  اتمسفری زخیمی از هلیوم و هیدروژن می باشد. به طور معمول، سیاره ای که در فاصله اینچنینی از این نوع خاص از ستاره ها قرار میگیرد آنقدر داغ می باشد که آب به هرشکلی در سطح آن،  به صورت بخار تبدیل خواهد شد. اما دانشمندان بر این باورند که اتمسفر بسیار ضخیم GJ 1214b چنان فشاری برمحیط و سطح وارد میکند که مانع از تبخیر آب شده و عاملی مبنی بر وجود آب مایع در سطح سیاره می باشد.

تصویری گرافیکی از سیاره GJ 1214b

اگرچه این مسئله هنوز به تایید قطعی نرسیده است. به گفته سارا سیگر از استروفیزیک MIT : این موضوع شدیداً به دمای داخلی سیاره وابسته می باشد و هنوز از آن مطلع نیستیم. همچنین همان طور که میدانیم فشار زیاد اتمسفر سیاره شرایط زندگی  را درآن بسیار سخت می کند و ضخامت بالای جو آن نیز مانعی در رسیدن نور ستاره آن (که دارای توان پایینی نیز میباشد) به سطح می باشد. به گفته Charbonneau  ،اگر خورشید را به مانند یک لامپ 1000 واتی تصور کنید، آنگاه این ستاره دربرابر آن مانند یک لامپ 3 واتی خواهد بود. اگر چه این کشف، یکی از اکتشافات بسیار مهم و بارز در زمینه سیارات فراخورشیدی بوده که دانشمندان را به وجد آورده است، بااینحال جستجو برای سیاره ای هم اندازه با زمین که شرایط زندگی در آن کاملاً منطبق با زمین و قابل حیات باشد ادامه دارد. سیاره کشف شده بوسیله مجموعه ای از تلسکوپ های زمینی شناسایی شده و جزئیات مربوط به آن نیز در ژرنال Nature  این هفته به چاپ رسید.

 

منبع: سایت نجوم ایران