[Zohreh Gholami]

ارتباط پوست با مشکلات روحی

پوست قشری است که اندام ما را در بر می گیرد و مرز میان بیرون و درون است. این پوست ماست که در تماس مستقیم با دنیای خارج است و به همین دلیل نماد مرز بندی ما و دیگران است. اهمیت نقش عوامل روحی- روانی در بیماری های پوستی برای متخصصین پوست به خوبی شناخته شده است.

تعامل بین پوست و ذهن افراد به اشکال مختلف تظاهر می کند. مثلا در مورد بیماری های عود کننده ای مثل بیماری های التهابی پوست(مانند اگزما، پسوریازیس و آکنه) نقش تشدید کننده ی استرس و عوامل هیجانی به اثبات رسیده است.
از طرف دیگر بروز ضایعات و مشکلات پوستی به علت ایجاد ظاهر نازیبا سبب فشار روحی در فرد می شود و در مورد بیماری هایی مثل ویتیلیگو و آلوپسی آره آتا مشکل اصلی و عمده بیمار فشار روانی ایجاد شده به علت نازیبا شدن است.

گاهی پزشکان متخصص پوست با بیماری هایی مواجه می شوند که توسط خود بیمار ایجاد شده و در واقع ضایعات بوسیله خود بیمار القا گردیده است که می توان به مواردی مانند هذیان پارازیتوز، تریکوتیلومانیا، نوروتیک اکسکوریشن و درماتیت ساختگی اشاره کرد.
همچنین بیمارانی فقط با شکایت حسی پوستی مثل خارش مزمن ایدیوپاتیک، FORMICATION یا احساس راه رفتن مورچه روی پوست، سوزش، سوزن سوزن شدن و علائم عجیب و غریب دیگر مراجعه می کنند.

هذیان پارازیتوز، تریکوتیلومانیا، نوروتیک اکسکوریشن و درماتیت ساختگی همگی اختلالات اولیه روان پزشکی هستند و در این موارد هیچ اختلال اولیه پوستی، طبی و عصبی وجود ندارد. اولین قدم در مورد این بیماران افتراق این حالت ها از موارد دیگر و اطمینان از منشا روان شناختی آنهاست، چون بیماران دارای زمینه های طبی یا عصبی مثل خارش اورمیک یا NOTALGIA PARESTHETICA نیز می توانند فقط با ضایعاتی مراجعه کنند که توسط خود آنها ایجاد شده است و به همین علت سایر علائم روحی روانی را نیز باید مد نظر قرار داد.
در هذیان پارازیتوز بیماران به شکل غیر واقع بینانه عقیده دارند که بوسیله حشرات، کرم ها یا دیگر ارگانیسم ها آلوده شده اند.
 
هذیان پارازیتوز اغلب در دو گروه مجزا دیده می شود:
الف- در بیماران جوان تر که شیوع بیماری بین مرد و زن مساوی است و بین هذیان و وضعیت اقتصادی - اجتماعی پایین و اعتیاد به مواد مخدر رابطه ای وجود دارد.
ب- بیماران پیرتر که عمدتا زنان هستند که اعتیاد به مواد مخدر یا سطح اقتصادی - اجتماعی پایین در آنها به اثبات نرسیده است.
در هر دو گروه سنی بیماران درباره آلودگی انگلی خود اعتقادی هذیانی دارند. همچنین بیشتر بیماران شکایت از FORMICATION (خزیدن، گاز گرفتن، و احساس سوزن سوزن شدن) دارند. این بیماران حتی نمونه های گوناگونی از قطعات انگل ها را در قوطی های کوچک همراه خود نزد پزشک می آورند.

ضایعات خود القا شده ی پوستی مکرر می توانند شکلی شبیه دهانه ی آتشفشان ایجاد کنند که اصطلاحا به آنها آتشفشان های ماه گفته می شود، زیرا این بیماران پوست خود را به طور عمیقی می خراشند که تلاش برای خارج کردن " پارازیت یا انگل" است.
تظاهرات بالینی بیماری حاد یا مزمن است. این بیماران می توانند از نظر اجتماعی منزوی شوند، چون می ترسند افراد دیگر را با آلودگی خود آلوده کنند.
به دلیل اینکه داروهای تفننی مثل آمفتامین و کوکائین می توانند حالت فورمیکاسیون (FORMICATION) یا توهم را ایجاد کنند، باید شرح حال قبلی یا جاری اعتیاد یا استفاده مواد رد شود.
بیماران با اختلال وسواسی OBSESSIVE COMPULSIVE که وسواس که روی یک نمای بخصوص پوست خود داشته باشند، به راحتی با یک بیمار دچار هذیان پارازیت اشتباه می شود.

تریکوتیلومانیا (TRICHOTILLOMANIA)
تریکوتیلومانیا اشاره به حالتی دارد که بیمار موهای خود را می کند. این فرم از آلوپسی را باید از دیگر حالت های ریزش مو تمایز داد.
تریکوتیلومانیا را می توان در هر گروه سنی حتی کودکان 18 ماهه نیز مشاهده کرد. تظاهر بالینی به صورت یک منطقه از سر دچار ریزش موی ناکامل است(آلوپسی ناقص) که محدوده نسبتا مشخصی دارد و موهای باقیمانده با طول های متفاوت در این منطقه دیده می شوند. این حالت اغلب ناحیه جلوی پیشانی (FRONTAL) و فرق سر(VERTEX) را مبتلا می کند، ولی گاهی می تواند بطور منتشر کل پوست سر را گرفتار کند. این حالت همچنین ابروها، مژه ها و به طور نادر موهای ناحیه تناسلی را گرفتار می کند. موها کنده شده یا موجی می شوند و کمتر شکستگی شفت مو وجود دارد.

نوروتیک اکسکوریشن (NEUROTIC EXCORIATION)
نوروتیک اکسکوریشن اصطلاحی است که برای تعریف خراشیدگی های پوستی با منشا روانی به کار می رود. بیماران با نوروتیک اکسکوریشن معمولا با اکسکوریشن های مولتی پل در نواحی دسترس بدن مراجعه می کنند. ضایعات اغلب روی صورت، نمای اکستانسور اندام ها و نواحی در دسترس پشت است. ضایعات اغلب به شکل خفیف در بالا و طرفین کمر به صورت قرینه و شبیه به بال های پروانه دیده می شوند. زمینه ها و بیماری های روانی که معمولا در بیماران با نوروتیک اکسکوریشن دیده می شود شامل افسردگی، اضطراب و اختلال OBSESSIVE COMPULSIVE است.

درماتیت ساختگی (FACTITIAL DERMATITIS)
در درماتیت ساختگی بیمار از ابزار و مواد پیچیده مثل اشیاء تیز، مواد شیمیایی سوزاننده یا تزریق مواد برای القاء ضایعات پوستی استفاده می کند.
به علت تظاهرات بالینی متفاوت معمولا این ضایعات به واسطه وجود خصوصیات مشخص و خاصی مثل گوشه های تیز و تصاویر غیر معمول در نواحی به راحتی قابل دسترسی مشخص می شود. معمولا مشکلی در افتراق این ضایعات از بیماری های پوستی واقعی یا از نوروتیک اکسکوریشن وجود ندارد. ظاهر ضایعات وابسته به متد و روش خاص بیمار مورد استفاده برای ایجاد ضایعه است. تیپ های بخصوصی از اختلالات روانی زمینه ای مثل تمارض، سایکوز(جنون) و اختلالات شخصیتی که به وسیله رفتار خویش ویرانگر مشخص می شوند(مثل اختلال شخصیتی مرزی)، اغلب همراه با این بیماران دیده می شود.