[Hooman Ghayouri]

همه چیز درباره آفتاب سوختگی ( مرجع کامل اطلاعات آفتاب سوختگی)

آفتاب سوختگی نوعی التهاب پوستی است که در اثر مجاورت طولانی مدت در آفتاب یا سایر منابع پرتو ماورای بنفش حاصل می‌شود.
این سوختگی در اثر پرتو ماورای بنفش موجود در نور خورشید یا دستگاه‌های برنزه کننده (سولاریوم) به‌وجود می‌آید.

[/b]

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، از نشانه‌های آن می‌توان سرخی بیش از حد پوست، دردناک شدن و گاهی ایجاد تاول را نام برد.

آفتاب سوختگی هنگامی رخ می‌دهد که مقدار تابش اشعه خورشید یا سایر منابع نوری حاوی پرتو ماورائ بنفش بیش از توانایی رنگدانه محافظت کننده پوست بدن یعنی ملانین باشد.

از خورشید دو نوع اشعه ماوراءبنفش ساطع می شود:

۱ -  UVA  که در سطوح عمیق پوست نفوذ کرده و باعث چین و چروک های زودرس می شود.
۲ -  UVB که این اشعه بر لایه های سطحی تر پوست تاثیر گذاشته و آن را تغییر رنگ می دهد.

در میان دو اشعه فوق اگرچه هر دو می توانند عاملی برای ایجاد سرطان های پوست شوند ولی تحقیقات نشان داده است که احتمال بروز این بیماری از طریق تابش UVA خورشید بیشتر است. لازم به ذکر است که هر دوی این اشعه ها در ابر نیز نفوذ می کند.

در واقع پوست شما در روز ابری و یا حتی در اثر بازتاب اشعه خورشید از سنگ (در کوهستان)، آب (در کنار دریا) و برف نیز می تواند در معرض بدترین عوارض ناشی از تابش نور خورشید قرار گیرد. توجه داشته باشید اشعه های ماوراءبنفش نه تنها در آب به خوبی نفوذ می کنند بلکه تشدید نیز می شوند.

بنابراین افرادی که به لحاظ شغلی مجبور به حضور طولانی مدت در زیر آفتاب هستند و یا ورزشکارانی مانند اسکی بازان، کوهنوردان، شناگران (در استخرهای روباز) باید برای حفظ هرچه بیشتر پوستشان از صدمات احتمالی کوتاه مدت و درازمدت تدابیری شخصی بیندیشند.

لازم به ذکر است کوهنوردان و اسکی بازی با هر ۳۰۰ متر صعود به طور ناگهانی به میزان ۴درصد بیشتر در معرض شدت تابش اشعه های خورشید قرار می گیرند.



عوامل خطرساز مسمومیت با آفتاب

از جمله مواردی که فرد را مستعد مسمومیت با آفتاب می‌کند عبارت‌اند از:

- داشتن پوست سفید و موهای قرمز

- استفاده از داروهایی نظیر تتراسایکلین، دیورتیک‌های تیازیدی، داروهای سولفا و قرص‌های پیشگیری از بارداری، ضدافسردگی‌ها، آلبینیسم، لوپوس، پورفیری، ویتیلیگو

- استفاده از محصولات آرایشی، محلول، عطر یا صابون‌های حاوی متیل کومارین، روغن لیمو، PABA، پسورالن، کولتار یا سالیسیلیک‌اسید

عواملی که حساسیت شخص را نسبت به آفتاب‌سوختگی افزایش می‌دهد عبارتند از:

در معرض آفتاب قرار گرفتن در ساعت اوج آفتاب (۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر)خصوصآ در نوزادان و کودکان که نسبت به بزرگسالان پوست حساس‌تری دارند.
روشنی پوست: افراد با پوست های روشن با احتمال بیشتری نسبت به افراد با پوست تیره‌تر دچار آفتاب‌سوختگی می‌شوند.
استفاده از برخی داروها از جمله بعضی از آنتی بیوتیک‌ها و قرص‌های ضدبارداری.
استفاده از روش های برنزه‌کردن.
آفتاب سوختگى به معناى سوختن پوست به علت در معرض قرارگیرى به نور خورشید یا سایر منابع اشعه ماوراى بنفش است.

آفتاب سوختگى هنگامى رخ مى‌دهد که مقدار تابش اشعه خورشید یا سایر منابع نورى حاوى اشعه ماوراى بنفش بیش از توانایى رنگدانه محافظت کننده پوست بدن یعنى ملانین باشد. [کارکردهای پوست]

آفتاب سوختگى شدید به همان اندازه سوختگى حرارتى وخیم است و ممکن است همان اثرات عمومى مانند تاول زدن، ورم و تب را داشته باشد. بنابراین نباید آفتاب سوختگى را بى‌اهمیت انگاشت. [عوامل خطرساز برای آفتاب‌سوختگی]

هرسال بسیارى از افراد در نتیجه قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید فوت مى‌کنند و میلیون ها نفر دچار آفتاب‌سوختگى مى‌شوند.

آفتاب‌سوختگى برخلاف سوختگى حرارتى فوراً تظاهر نمى‌کند.

بنابراین هنگامى که دردناکى و قرمزى پوست شروع می‌شود، آسیب پوستى از قبل رخ داده است. درد در ۶ تا ۴۸ ساعت ابتدایى پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید بیشترین شدت را دارد. در موارد شدید ممکن است پوست تاول بزند. تورم پوست، به خصوص پاها شایع است.

سمومى در بدن به علت آفتاب سوختگى آزاد مى‌شوند و باعث ایجاد تب به صورت یک علامت معمول می‌شوند. پوسته ریزى معمولاً سه تا هشت روز پس از قرارگرفتن در معرض آفتاب شدید رخ مى دهد.

عواقب درازمدت سال هاى متوالى قرار گرفتن در معرض نور تند خورشید نیز مهم هستند.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، یک بار آفتاب سوختگى همراه با تاول زدن پوست احتمال سرطان سلول هاى رنگى پوست (ملانوسیت ها) را که ملانوم نامیده مى شود دو برابر مى‌کند. قرار گرفتن مداوم در معرض نور خورشید باعث پیرى زودرس پوست و ایجاد چین و چروک در آن مى شود. لکه هاى پیرى (lentigo) نتیجه تابش نور خورشید به پوست هستند.

سرطان پوست (چه از نوع سلول پایه اى و چه از نوع سلول فلسى) مستقیماً با میزان قرار گرفتن در معرض آفتاب (که بر حسب دو عامل رنگدانه هاى پوست و ساعات زیر آفتاب بودن معین مى شود) ارتباط دارد.

نهایتاً در معرض قرارگیرى به نور خورشید و صدمه ناشى از اشعه ماوراى بنفش در ایجاد آب مروارید دخیل دانسته شده است.کرم هاى ضد آفتاب بسیار موثرى براى محافظت در برابر اشعه هاى ماوراى بنفش A و B (به ترتیب اشعه ماوراى بنفش داراى طول موج بلند و کوتاه)، که اجزاى نور خورشید هستند، مسئول سوختن و تغییرات سرطانى در پوست هستند.

کرم هاى ضدآفتاب، لباس هاى پوشاننده و عینک هاى آفتابى ضد اشعه ماوراى بنفش، همگى براى پیشگیرى از قرار گرفتن در برابر نور خورشید توصیه مى‌شوند.

استفاده از کرم ضدآفتاب داراى فاکتور محافظتى نور خورشید (SPF) بالا توصیه مى شود. اعداد بالاتر SPF بیانگر قدرت محافظت بیشتر کرم است. متاسفانه راهى براى "برنزه شدن بى خطر" در آفتاب وجود ندارد.

اگر دچار آفتاب سوختگى شدید:

* دوش یا حمام آب سرد بگیرید یا پارچه مرطوب و سرد روى سوختگى قرار دهید.
* کرم‌های حاوى بنزوکائین، لیدوکائین و وازلین روی پوست نمالید.
* اگر تاول پوستى به وجود آمده است، پانسمان خشک ممکن است از عفونت جلوگیرى کند.
* اگر پوستتان تاول نزده است، از کرم هاى مرطوب کننده براى تسکین ناراحتى استفاده کنید.
* داروهاى مسکن مانند ایبوپروفن را براى تخفیف درد مصرف کنید.


اگر به هر دلیلی با قرار گیری در معرض نور شدید خورشید به آفتاب سوختگی مبتلا شدید، پیشنهادات و نکات ارائه شده در زیر می توانند شما را در بهبودی و کاهش تاثیرات ناشی از سوختگی پوست تان در راستای مراجعه به پزشک (در صورت نیاز) یاری دهند.

توضیح اینکه کلیه موارد توسط پزشکان و متخصصین مربوطه توصیه و تایید می شوند.

۱ _ استفاده از کمپرس های تسکین دهنده: اولین و مهمترین اقدام برای درمان سوختگی های سطحی از هر نوعی که باشند، کاهش دمای آن قسمت سوخته شده است. آفتاب سوختگی نیز از این امر مستثنا نیست. پوست به هنگام آفتاب سوختگی نیز داغ و ملتهب می شود؛ لذا برای این منظور راه های گوناگونی وجود دارد که کمپرس کردن مهمترین آنها است. شما می توانید با یکی از مواد زیر دمای اضافی را کاهش دهید:

الف آب سرد: برای پایین آوردن گرمای موجود در پوست از آب سرد شیر آب استفاده کنید. به این ترتیب که پارچه ای را در آب سرد فرو کرده و بر روی سطح سوخته پوست قرار دهید. این پارچه را مرتب با پارچه آغشته شده به آب سرد دیگری تعویض کنید. این کار را چندین بار در روز و هر دفعه ۱۰ الی ۲۰ دقیقه تکرار کنید.

ب _ یخ: اگر سوختگی دارای حدی متوسط باشد، می توانید از یخ برای تسکین سریع عوارض آن استفاده کنید. به صورتی که مقداری یخ را درون تکه پارچه و یا کیسه پلاستیکی پیچیده و بر روی سطح سوخته پوست قرار دهید. اگر تحمل یخ برای پوست صدمه دیده شما راحت نیست و یا آب شدن آن مشکل ساز است، در صورتی که نخودفرنگی برای فصل زمستان در فریزر نگهداری کرده اید، از آن استفاده کنید، به این صورت که مقداری نخودفرنگی فریز شده را در کیسه فریزری ریخته و آن را بر روی قسمت آفتاب سوخته قرار دهید. تحمل این کیسه کمپرس راحت تر است.

۲ _ حمام آب سرد: بهترین پیشنهاد برای آن دسته از سوختگی هایی که دارای وسعت زیادی هستند مانند سوختگی هایی که حاصل از آفتاب گرفتگی طولانی مدت بوده، حمام آب سرد است. برای این منظور دو راه وجود دارد: هم می توانید از دوش آب ولرم رو به سرد استفاده کرده و یا آنکه وان حمام را از آب ولرم متمایل به سرد پر کرده و ۱۵ الی ۲۰ دقیقه در آن بخوابید و در همین حین به ناحیه صورت هم مرتب آب بپاشید. برای سوختگی های با وسعت کمتر از لگن های بزرگ آب هم می توان استفاده کرد. پس از طی این مدت پوست خود را به آرامی با حوله ای تمیز و نرم خشک کنید. مراقب باشید جهت خشک کردن، حوله را با شدت بر روی پوست خود نمالید.

چند توصیه:

از آنجایی که سوختگی ها به طور کلی دارای مشکلاتی از قبیل درد، تورم، سوزش و خارش نیز هستند، اضافه کردن برخی مواد به آب داخل وان یا لگن می تواند کمی تسکین دهنده باشد:
الف _ جوش شیرین:

مقداری جوش شیرین (۲ قاشق غذاخوری) را در آب ولرم موجود در وان یا حتی لگن بزرگ ریخته و پوست آفتاب سوخته را در محلول آب و جوش شیرین به مدت ۱۵ دقیقه قرار دهید. در آخر نیز برای خشک شدن از حوله استفاده نکنید و مدتی صبر کنید تا پوست شما در معرض هوا خشک شود. در واقع هدف، ماندگاری بیشتر این محلول بر روی پوست شما است.

ب _ سرکه سیب:

یک فنجان سرکه سیب را به آب سرد داخل وان یا لگن اضافه کنید. این مورد نیز از جمله مواردی است که توسط متخصصین پوست جهت کاهش دردهای سوختگی توصیه می شود.

توجه:

مراقب باشید به هنگام قرار گرفتن در هر یک از محلول های فوق، این مواد با چشم شما برخورد نکنند.

حمام کنید

اضافه کردن چند قاشق ‌غذاخوری پر جوش‌شیرین به آب تقریبا سرد و حمام‌کردن با آن به تحمل آفتاب‌سوختگی کمک می‌کند.

فقط ۲۰-۱۵ دقیقه قسمت‌های سوخته را داخل جوش‌شیرین قرار دهید نه بیش‌تر. چون در مدت زمان بیش‌تر احتمال پوسته پوسته شدن وجود دارد.

بعد از حمام از حوله استفاده نکنید. بگذارید پوست در برابر هوا خشک شود، جوش‌شیرین را از روی آن پاک نکنید.

تسکین آفتاب‌سوختگی

اضافه کردن بلغور جو به آب سرد راه دیگری برای تسکین پوست سوخته در اثر آفتاب است.

وان را با آب نه خیلی سرد پر کنید. آب خیلی سرد حالت شوک می‌دهد، از نمک‌های حمام، روغن‌، کف‌کننده‌ها استفاده نکنید در عوض یک پیمانه بلغور جو را که تسکین‌دهنده ملایم پوست است، با آب مخلوط کنید.

به جای بلغور می‌توانید از پودر آماده جو نیز استفاده کنید. از روی جعبه دستورالعمل استفاده از آن را بخوانید.

مانند مرحله قبل بگذارید پوست در معرض هوا خشک شود و جو را از روی آن پاک نکنید.

مقداری آلوئه‌ورا استفاده کنید :

عصاره ژل مانند آلوئه‌ورا، التهاب و قرمزی آفتاب‌سوختگی را از بین می‌برد.

آلوئه‌ورا رگ‌های خون را تنگ می‌کند.

خوشبختانه این گیاه شفابخش در همه عطاری‌ها موجود است فقط کافیست برگ ضخیم آن را از وسط باز کرده و مایع ژل مانند را به صورت یک لایه ضخیم، مستقیم روی پوست آسیب‌دیده بمالید.

این کار را ۶-۵ بار هر روز به مدت یک هفته انجام دهید.

از کمپرس سرد استفاده کنید

یک پارچه را داخل آب سرد خیس کرده و چند دقیقه مستقیم روی قسمت‌های سوخته بگذارید. مستقیم از یخ استفاده نکنید. با خیس کردن مجدد پارچه، آن را سرد نگه دارید.

در طول روز از کمپرس چند بار تا زمانی که احساس آرامش کردید، استفاده کنید.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، می‌توانید در این مرحله هم مواد تسکین‌دهنده مانند جوش‌شیرین و بلغور جو را به آب اضافه کنید. برای این کار خیلی راحت قبل از خیس کردن پارچه، مقداری جوش‌شیرین را داخل آب ریخته هم بزنید یا جو را داخل تنظیف ریخته روی آن آب بریزید. بعد از کمی تکان دادن از آب و مخلوط جو برای کمپرس استفاده کنید.

آب بنوشید

همان طور که آفتاب پوست شما را سوزانده، آن را کم‌آب هم کرده است. آبرسانی به پوست را با نوشیدن مقدار آب کافی در طول درمان که به بهبود آفتاب‌سوختگی کمک می‌کند، فراموش نکنید.

با استفاده از وان، پوست را خنک کرده، سوزش را از بین ببرید

استفاده از وان آب‌سرد راه‌ خوبی برای خنک کردن و از بین بردن سوزش است به خصوص اگر سوختگی وسیع بوده یا در جاهایی مثل پشت در دسترس نباشد.

از صابون که باعث تحریک و خشکی پوست می‌شود، استفاده نکنید. اگر مجبور به استفاده از صابون شدید، نوع ملایم آن مانند داو را انتخاب کنید و بعد از استفاده سطح پوست را خوب آبکشی کنید.

در طول این مدت لیف و اسفنج را فراموش کنید. بعد از حمام با یک حوله نرم روی پوست ضربه‌های آرام بزنید.

اگر به ساعت‌ها داخل وان بودن تمایل ندارید، فقط یک دوش آب سرد بگیرید. قرار گرفتن بیش از حد داخل آب، می‌تواند باعث ایجاد یا تشدید خشکی پوست و افزایش خارش و لایه لایه شدن پوست شود.

از مرطوب‌کننده استفاده کنید

آفتاب سطح پوست را خشک و باعث ترک خوردن آن و از دست رفتن آب بیش‌تر می‌شود.

به جز حمام و کمپرس سرد که احساس بهتری ایجاد می‌کند، می‌توانید از لوسیون‌های مرطوب‌کننده هم بعد از حمام استفاده کنید.

برای احساس خنکی بیش‌تر، لوسیون را قبل از استفاده داخل یخچال قرار دهید و سرد مصرف کنید.

از سیب‌زمینی برای تسکین استفاده کنید

استفاده از سیب‌زمینی ساده اثر فوق‌العاده‌ای در تسکین درد دارد. وقت آن است که شما هم این روش شناخته شده در سراسر دنیا را امتحان کنید.

دو عدد سیب‌زمینی شسته شده را به صورت تکه‌های کوچک بریده و داخل مخلوط‌کن بریزید. اگر مخلوط سفت به نظر می‌آید کمی آب به آن اضافه کنید.

سیب‌زمینی را روی قسمت‌های سوخته قرار دهید. بگذارید سیب‌زمینی روی پوست خشک شود سپس دوش آب سرد بگیرید.

راه تمیزتر آن که سیب‌زمینی را داخل گاز استریل و سپس روی پوست بگذارید. باند را هر ساعت عوض کنید. این کار را چند بار در روز تا زمان کاهش درد ادامه دهید.

از آرد ذرت استفاده نمایید

قسمت‌های سوخته با پوشیدن لباس و ساییده شدن روزانه تحریک و دردناک‌تر می‌شوند. برای جلوگیری از ساییدگی قسمت‌های حساس و دور از دسترس برای زدن لوسیون و نیز خط مایو، زیر بغل، باسن و غیره را با پودر ذرت بپوشانید.

از وازلین یا روغن که با بستن منافذ، سوختگی را تشدید می‌کنند، استفاده نکنید.

اگر محل سوخته شروع به تاول‌زدن کرد، هیچ چیز روی آن نزنید.

از بی‌حس‌کننده‌های موضعی استفاده کنید

بی‌حس‌کننده‌های موضعی راه خوبی برای تسکین موقت درد و التهاب آفتاب‌سوختگی است.

به دنبال محصولاتی با ترکیب لیدوکائین باشید که احتمال ایجاد آلرژی توسط آن‌ها کم‌تر است. چون بعضی افراد به این مواد حساسیت دارند، قبل از استفاده مقداری از آن را روی قسمت کوچکی از پوست امتحان کنید.

این مواد به دو صورت کرم و اسپری وجود دارند. استفاده از اسپری به خصوص اگر سطح سوختگی زیاد باشد، بهتر است.

از زدن مستقیم اسپری روی صورت خودداری کنید. بهتر است مقداری از اسپری را روی گاز بپاشید و به صورت ضربه به صورت بزنید.

از مسکن برای کاهش درد و التهاب استفاده کنید

هیچ چیز به اندازه استامینوفن و ایبوپروفن در کاهش درد و التهاب پوست آفتاب سوخته موثر نیست.

قرص را همراه غذا مصرف کنید و به دستور‌العمل روی جعبه دقت کنید. در صورت معده درد مصرف قرص را متوقف کنید.

از هر یک از روش‌های تسکین دهنده که استفاده می‌کنید، التهاب و درد ناشی از آفتاب‌سوختگی را به خاطر بسپارید و دفعه بعد در برابر نور خورشید اقدامات احتیاطی لازم را انجام دهید.

درست است که آفتاب‌سوختگی به طور طبیعی بهبود می‌یابد ولی اثر منفی و مضر خود را روی بدن به جا می‌گذارد.
آفتاب - آفتاب سوختگی - خطرات آفتاب سوختگی - درمان آفتاب سوختگی - عفونت آفتاب سوختگی - آفتاب سوختگی و درمان