[Hooman Ghayouri]

چند توصیه به زنان که تمایل و قصد بارداری دارند

● قبل از بارداری والدین باید آمادگی لازم را در این مورد کسب کنند.

قبل از بارداری زنان میتوان بیماری یا عامل نامساعد سلامت جنین را بررسی کرد و احتمال داشتن کودک ناسالم را به پدر و مادر یادآوری کرد.برخی از موارد با استفاده از روش های درمانی، می توان پیدایش برخی ناهنجاری های مادرزادی کودک رابه حداقل رساند.

مثلاً پیشگیری از عوارض سرخجه در جنین با تزریق واکسن سرخجه به مادر قبل از بارداری و یا استفاده از اسید فولیک توسط مادر و در اوایل بارداری برای کاهش عوارض سیستم عصبی در نوزاد و پیشگیری از ناهنجاری های حاصل از بیماری قند در جنین از طریق کنترل قند خون مادر مبتلا به این بیماری در مدت بارداری، تشخیص درمان بیماری خاص مادر که اثر نامطلوب بر بارداری دارد و یا بیماریهایی که در اثر بارداری شدید می شوند(دیابت، بیماری قلبی مادر و ...) باعث نتیجه خوب بارداری و مادر و کودک سالم می گردد. در مشاوره قبل از بارداری به مشکلات وارثتی و مصون سازی نیز توجه می شود.


● سن مناسب برای بارداری

بارداری زن در سن کمتر از ۱۸ سال و بالاتر از ۳۵ سال صلاح نیست. تحقیقات انجام شده نشان می دهد که در بارداری های زیر ۱۸ سال و بعد از ۳۵ سال مشکلات و عوارض جدی برای کودک و مادر ممکن است به وجود آید.

فاصله دو بارداری نیز بهتر است از ۳ سال کمتر نباشد چرا که باعث ضعیف شدن مادر خواهد شد.

● تشخیص حاملگی

تشخیص حاملگی متکی به نشانه ها و علایم خاصی است که با معاینات بالینی و نتایج تست های آزمایشگاهی مشخص می شود.

شانه ها و علایم حاملگی را می توان به سه دسته تقسیم کرد.

۱) فرضی(حدسی): تهوع همراه با استفراغ یا بدون آن، خستگی، احساس حرکات جنین، اختلالات در ادرار کردن، قطع قاعدگی، تعییرات پستان ها، تغییر رنگ مخاط واژن، افزایش رنگدانه های پوست و ظهور خطوط شکمی

۲) علایم احتمالی: بزرگی شکم، تغییر در اندازه، شکل و قوام رحم، تغییر در دهانه رحم، انقباضات رحمی، حالت غوطه وری جنین در مایع آمنیوتیک، لمس جنین از روی شکم، آزمایشات هورمونی بارداری

۳) علایم قطعی(مثبت): تشخیص فعالیت قلب جنین ، احساس حرکات جنین، تشخیص جنین با سنوگرافی، تشخیص جنین با رادیو گرافی

● زمان معاینات در حاملگی

معمولاً خانم ها بلا فاصله پس از تاخیر در قاعدگی باید به کارکنان بهداشتی مراجعه کنند. افرادی که پیش از بارداری تحت مراقبت بوده اند حداکثر زمان مناسب جهت اولین ویزیت هفته ۶ تا ۸ حاملگی می باشد ( از اولین روز آخرین قاعدگی).

زمان مراجعات بعدی به شرح ذیل است:

▪ تا هفته ۲۸(ماه هفتم) بارداری هر ماه یک بار

▪ هفته ۳۶ ۲۸ (ماه هشتم) بارداری ۲ هفته یک بار

▪ هفته ۳۶ تا ۴۰ (ماه نهم) بارداری هفته ای یک بار

تغذیه دوران بارداری بین وزن پیش از بارداری و افزایش وزن دوران بارداری با وزن موقع تولد و سلامت نوزاد رابطه وجود دارد.

مقدار طبیعی افزایش وزن در کل دوران بارداری در زنان با وزن ایده آل بطور متوسط ۱۱ تا ۱۲ کیلوگرم است. در یک زن حامله حدود ۳۰۰کیلو کالری در روز انرژی بیشتر مورد نیاز است.

استفاده از تمام گروه های غذایی مثل شیر و لبنیات، گوشت، حبوبات و تخم مرغ، نان و غلات، میوه جات و سبزیجات تازه در رژیم غذایی زن باردار و نیز استفاده از آهن تکمیلی از شروع سه ماهه ی دوم حاملگی به بعد توصیه می شود. اندازه گیری مرتب و دوره ای وزن در دوران بارداری اهمیت زیادی دارد.

● خواب و استراحت

یک خانم حامله به حداقل ۸ ساعت در شب و ۱ تا ۳ ساعت خواب در روز نیازمند است و بهتر است در طول روز چند بار استراحت نسبی داشته باشد.

● کار و فعالیت

در دوران بارداری لازم نیست که مادر فعالیت های خود را محدود نماید ولی فعالیت او باید در حدی باشد که سبب خستگی و آسیب به خودش یا جنین نگردد.

● مسافرت

مسافرت در زنان سالم باردار ضرری ندارد. بهتر است از مسافرت های طولانی در سه ماهه اول حاملگی و در سه ماهه آخر خصوصاً در کسانی که سابقه سقط و یا زایمان زودرس دارند، خودداری شود. توصیه می شود در بین راه زن حامله حداقل هر دو ساعت یک بار استراحت کند و کمی قدم بزند.

● استحمام

حمام کردن در حاملگی با زمان های دیگر چندان متفاوت نیست. بهتر است ازآب ولرم استفاده نمود و طول حمام کردن نیز کوتاه باشد. محدودیتی برای استحمام در دوران بارداری وجود ندارد ولی با توجه به سنگین شدن مادر در سه ماهه آخر حاملگی و احتمال به هم خوردن تعادلش در حمام، بهتر است مراقبت های لازم در این مورد به عمل آید. استفاده از سونا یا بخار زیاد و وان بخصوص در ماه های آخر مناسب نیست.

● لباس و کفش

لباس های مورد استفاده در دوران حاملگی باید آزاد و راحت باشد. باید از بستن کمربند و بند جوراب خودداری شود، چون مانع جریان طبیعی خون شده ممکن است ایجاد واریس یا ورم پاها نماید. استفاده از سینه بند راحت به ویژه در ماه های آخر بارداری توصیه می شود چون سنگینی پستان ها باعث ناراحتی و افتادگی آن می شود.

بهتر است در دوران حاملگی از کفش دارای پاشنه مناسب استفاده شود. تا تعادل بدن حفظ و از پا درد جلوگیری به عمل آید.

● استفاده از هوای آزاد

زن باردار باید روزانه حداقل یک تا دو ساعت در هوای آزاد پیاده روی کند چون یکی از راه های به دست آوردن ویتامین "د" که برای جنین ضروری است استفاده از آفتاب است. با تابش مستقیم آفتاب به پوست ویتامین"د" ایجاد می گردد. این کار در هوای گرم و آفتاب سوزان برای کسانی که پوست حساس دارند، صلاح نیست.

● ورزش

محدود کردن ورزش در حاملگی لازم نیست به شرط اینکه ورزش باعث خستگی یا آسیب دیدگی زن حامله یا جنین نشود. تمرینات ورزشی در دوران بارداری باعث هماهنگی بیشتر عضلات می شود، گردش خون در دست ها و پاها را افزایش می دهد و برگشت بدن به حالت اولیه بعد از زایمان را تسریع می کند.

احساس خستگی یک علامت هشدار دهنده در دوران بارداری است. تمرینات شدید نیز ایجاد خستگی می کنند. بنابراین خانم های باردار باید آماده باشند در زمان خستگی، درد و کوفتگی عضلانی، فعالیت های ورزشی را سریعاً متوقف کنندو در صورت مشاهده علایم خونریزی حتماً به پزشک مراجعه نمایند.

● دهان و دندان

معاینه دندان ها باید قسمتی از معاینه عمومی مراقبت های بارداری باشد. لازم است در طول دوران حاملگی ضمن استفاده از برنامه غذایی مناسب(مقدار مصرف کافی شیر،ماست، پنیر، سبزیجات و دیگر مواد غذایی) نظافت و بهداشت دهان و دندان بیشتر از قبل رعایت شود.

● دارو و عکسبرداری

استفاده از داروها در دوران بارداری خصوصاً در سه ماهه اول بدون تجویز پزشک ممنوع است. مصرف غیر مجاز بعضی از داروها سبب ناهنجاری و نقص عضو در جنین می گردد. عکسبرداری از قسمت های داخلی بدن در دوران حاملگی بدن در دوران حاملگی مگر با اجازه پزشک ممنوع است.

● دخانیات

بهتر است در دوران بارداری از استعمال هر نوع دخانیات خودداری گردد و چنانچه ترک آن غیر ممکن است باید از مقدار آن کاسته شود.

وزن نوزادان متولد شده از زنان سیگاری کمتر از وزن نوزادان سایر زنان است.

● اجابت مزاج

مصرف مایعات، سبزیجات، ورزش، داروهای ملین ضعیف در بارداری باعث تسهیل اجابت مزاج خواهد شد.

● واکسیناسیون

در دوران بارداری واکسن های ویروسی زنده(سرخجه، سرخک، اوریون) ممنوع است. انجام واکسیناسیون کزاز در دوران بارداری در صورت عدم مصونیت مادر صورت می پذیرد.

● رابطه زناشویی

رابطه زناشویی به صورت معمول در شرایط طبیعی بلامانع است اما بهتر است در ماه آخر از رابطه زناشویی امتناع شود. در موارد پارگی زودرس کیسه آب، تهدید به سقط جنین، جفت سرراهی نیز رابطه زناشویی نباید صورت صورت گیرد. وضعیت رابطه زناشویی در بارداری باید به نحوی باشد که به شکم زن فشار وارد نیاید.

جعبه متن

مجله پزشکی