[Mandana]

آشنایی با عفونت مثانه در زنان و مردان

مثانه می‌تواند به وسیله باکتریها، ویروسها، قارچها و یا انگلها عفونی شود زمانی که فرد به خاطر درمان بیماریهای دیگر از سوند استفاده کند، ممکن است دچار عفونت ادراری شود. در واقع یکی از شایعترین راههای ابتلا به عفونت مثانه آن است که میکروارگانیسم‌ها از از بیرون بدن وارد پیشابراه شود.



به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز   ،   این عفونت در زنان بسیار شایع است زیرا مدخل پیشابراخه با مخرج فاصله کمی دارد و عفونت به سادگی از یک نقطه به نقطه دیگر انتقال می‌یابد. همچنین به علت این که در زنان طول پیشابراه کوتاهتر است، عفونت به سادگی این مسافت کم را تا مثانه طی می‌کند. از سویی دیگر، عفونتها می‌توانند از طریق جریان خون از نقطه‌ای به نقطه دیگر رفته و بدین ترتیب مثانه را نیز درگیر کند. عفونتهای کلیه می‌تواند پخش شود و مثانه را نیز مبتلا کند.



عفونت‌ مثانه‌ در زنان‌ عبارت‌ است‌ از التهاب‌ یا عفونت‌ مثانه.‌


 
علایم شایع :


۱. احساس‌ سوزش‌ هنگام‌ ادرار

۲. تکرر ادرار، گرچه‌ مقدار ادرار ممکن‌ است‌ کم‌ باشد.

۳. فوریت‌ ادرار

۴. درد در شکم‌ درناحیه‌ای‌ که‌ مثانه‌ قرار دارد.

۵. درد قسمت‌ پایین‌ کمر

۶. وجود خون‌ در ادرار

۷. تب‌ خفیف‌

۸. بد بو بودن‌ ادرار

۹. درد به‌ هنگام‌ نزدیکی‌

۱۰. بی‌ اختیاری‌ ادرار(گاهی‌)

۱۱. شب‌ ادراری‌ در کودک‌

۱۲. تب‌ و تحریک‌ پذیری‌ در شیرخوار

علل بیماری :


۱. آسیب‌ به‌ پیشابراه‌

۲. باکتری‌هایی‌ که‌ از قسمت‌ دیگری‌ از بدن‌ از راه‌ خون‌ به‌ مثانه‌ می‌رسند.

۳. استفاده‌ از کاتتر ادراری‌ برای‌ تخلیه‌ مثانه‌، مثلاً پس‌ از زایمان‌ یا جراحی‌.

۴. باکتری‌هایی‌ که‌ از راه‌ پوست‌ اطراف‌ ناحیه تناسلی‌ و مقعدی‌ به‌ مجاری‌ ادراری‌ راه‌ می‌یابند.



عوامل افزایش دهنده خطر :


۱. استرس‌

۲. مصرف‌ الکل‌

۳. افزایش‌ فعالیت‌ جنسی‌. در زنان‌ باعث‌ آسیب‌ رسیدن‌ به‌ پیشابراه‌ می‌شود.

۴. عفونت‌ در سایر بخشهای‌ دستگاه‌ ادراری‌ ـ تناسلی‌

۵. بیماری‌ای‌ که‌ موجب‌ کاهش‌ مقاومت‌ بدن‌ شده‌ باشد.

۶. پوشیدن‌ لباس‌ زیر تنگ‌ و بدون‌ تبادل‌ هوا

۷. نشستن‌ در وان‌ پر از آبی‌ که‌ حاری‌ نمک‌های‌ مخصوص‌ یا مواد حباب‌ساز باشد.

۸. شل‌ شدن‌ و افتادگی‌ اجزای‌ دستگاه‌ ادراری‌ ـ تناسلی‌ در زنان‌

۹. نگاه‌ داشتن‌ ادرار برای‌ مدت‌ خیلی‌ طولانی


پیشگیری :


۱. قبل‌ از نزدیکی‌ یک‌ لیوان‌ آب‌ بنوشید و در عرض‌ پانزده‌ دقیقه‌ پس‌ از آن‌ ادرار کنید.

۲. از لوبریکانت‌ (ماده‌ لغزنده‌کننده‌) محلول‌ در آب‌، مثل‌ ژل‌ استفاه‌ کنید.

۳. سعی‌ شود به‌ پیشابراه‌ آسیب‌ وارد نشود.

۴. به‌ جای‌ استفاده‌ از وان‌ حمام‌ بهتر است‌ دوش‌ گرفته‌ شود.

۵. روزانه‌ ۸ لیوان‌ آب‌ بنوشید. از کافئین‌ پرهیز کنید، زیرا باعث‌ تحریک‌ مثانه‌ می‌شود.

۶. حتی‌المقدور از کاتتر استفاده‌ نشود.

۷. به‌ هنگام‌ بروز عفونت‌ ادراری‌ باید سریعاً برای‌ درمان‌ مرجعه‌ نمود.

۸. از مصرف‌ اسپری‌ها، دئودورانت‌ اجتناب‌ کنید.

۹. لباس‌ زیر بهتر است‌ نخی‌ باشد.

۱۰. ادرار خود را به‌ مدت‌ طولانی‌ نگه‌ ندارید.

۱۱. بعد از اجابت‌ مزاج‌، خود را از جلو به‌ عقب‌ خوب‌ پاک‌ کنید، تا باکتری‌ها به‌ ناحیهٔ‌ تناسلی‌ راه‌ نیابند.
عواقب مورد انتظار :


با درمان‌ به‌ موقع‌، در عرض‌ کمتر از دو هفته‌ خوب‌ می‌شود. عود این‌ عفونت‌ شایع‌ است‌.



عوارض احتمالی :


ناکافی‌ بودن‌ درمان‌ می‌تواند موجب‌ عفونت‌ مزمن‌ مجاری‌ ادراری‌ شود، و نهایتاً به‌ نارسایی‌ کلیه‌ بیانجامد.

درمان :


آزمایشات‌ تشخیصی‌ ممکن‌ است‌ شامل‌ موارد زیر باشد: آزمایش‌ ادرار، جمع‌آوری‌ دقیق‌ ادرار برای‌ کشت‌ باکتری‌، سیستوسکپی‌ (معاینهٔ‌ مثانه‌ با لوله مخصوص‌ که‌ در سر آن‌ منبع‌ نور و دوربین‌ نصب‌ شده‌ است‌) و سونوگرافی‌.

داروها :


۱. آنتی‌بیوتیک‌ها برای‌ مبارزه‌ با عفونت‌

۲. داروهای‌ ضداسپاسم‌ برای‌ تخفیف‌ درد

۳. گاهی‌ استفاده‌ از ضد دردهای‌ ادراری‌ برای‌ تخفیف‌ درد

فعالیت :


به‌ هنگام‌ درمان‌ و تا دو هفته‌ پس‌ از رفع‌ علایم‌ از نزدیکی‌ خودداری‌ کنید تا التهاب‌ کاملاً برطرف‌ شود.


رژیم غذایی :


روزانه‌ ۸-۶ لیوان‌ آب‌ بنوشید. از مصرف‌ کافئین‌ و الکل‌ به‌ هنگام‌ درمان‌ خودداری‌ کنید. از آب‌ قره‌قاط‌ ( cranberry ) بنوشید تا ادرار اسیدی‌ شود. برخی‌ از داروها وقتی‌ ادرار اسیدی‌ باشد بهتر عمل‌ می‌کنند.


در این شرایط به پزشک خود مراجعه فرمایید :


۱. اگر تب‌ نیز به‌ علایم‌ اضافه‌ شود

۲. اگر خون‌ در ادرار ظاهر شود.

۳. اگر ناراحتی‌ و سایر علایم‌ در عرض‌ یک‌ هفته‌ رو به‌ بهبود نگدارند.

۴. اگر دچار علایم‌ جدید و غیرقابل کترل شده اید‌. داروهایی‌ که‌ برای‌ درمان‌ استفاده‌ می‌شوند ممکن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشند.



* عفونت مثانه در زنان :

عفونت مثانه در زنان عبارت است از التهاب یا عفونت مثانه
علایم شایع
احساس سوزش هنگام ادرار
تکرر ادرار، گرچه مقدار ادرار ممکن است کم باشد.
فوریت ادرار
درد در شکم درناحیه ای که مثانه قرار دارد.
درد قسمت پایین کمر
وجود خون در ادرار
تب خفیف
بد بو بودن ادرار
درد به هنگام نزدیکی
بی اختیاری ادرار(گاهی )
شب ادراری در کودک
تب و تحریک پذیری در شیرخوار
علل
باکتری هایی که از قسمت دیگری از بدن از راه خون به مثانه می رسند.
باکتری هایی که از راه پوست اطراف ناحیة تناسلی و مقعدی به مجاری ادراری راه می یابند.
آسیب به پیشابراه
استفاده از کاتتر ادراری برای تخلیة مثانه ، مثلاً پس از زایمان یا جراحی
عوامل افزایش دهندة خطر
افزایش فعالیت جنسی . در زنان باعث آسیب رسیدن به پیشابراه می شود.
عفونت در سایر بخشهای دستگاه ادراری ـ تناسلی
استرس
بیماری ای که موجب کاهش مقاومت بدن شده باشد.
مصرف الکل
پوشیدن لباس زیر تنگ و بدون تبادل هوا
نشستن در وان پر از آبی که حاری نمک های مخصوص یا مواد حباب ساز باشد.
شل شدن و افتادگی اجزای دستگاه ادراری ـ تناسلی در زنان
نگاه داشتن ادرار برای مدت خیلی طولانی
پیشگیری
قبل از نزدیکی یک لیوان آب بنوشید و در عرض پانزده دقیقه پس از آن ادرار کنید.
از لوبریکانت (ماده لغزنده کننده ) محلول در آب ، مثل ژل استفاه کنید.
سعی شود به پیشابراه آسیب وارد نشود.
به جای استفاده از وان حمام بهتر است دوش گرفته شود.
روزانه ۸ لیوان آب بنوشید. از کافئین پرهیز کنید، زیرا باعث تحریک مثانه می شود.
حتی المقدور از کاتتر استفاده نشود.
به هنگام بروز عفونت ادراری باید سریعاً برای درمان مرجعه نمود.
از مصرف اسپری ها، دئودورانت اجتناب کنید.
بعد از اجابت مزاج ، خود را از جلو به عقب خوب پاک کنید، تا باکتری ها به ناحیة تناسلی راه نیابند.
لباس زیر بهتر است نخی باشد.
ادرار خود را به مدت طولانی نگه ندارید.
عواقب مورد انتظار
با درمان به موقع ، در عرض کمتر از دو هفته خوب می شود. عود این عفونت شایع است .
عوارض احتمالی
ناکافی بودن درمان می تواند موجب عفونت مزمن مجاری ادراری شود، و نهایتاً به نارسایی کلیه بیانجامد.
درمان

اصول کلی
آزمایشات تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشد: آزمایش ادرار، جمع آوری دقیق ادرار برای کشت باکتری ، سیستوسکپی (معاینة مثانه با لولة مخصوص که در سر آن منبع نور و دوربین نصب شده است ) و سونوگرافی
داروها
آنتی بیوتیک ها برای مبارزه با عفونت
داروهای ضداسپاسم برای تخفیف درد
گاهی استفاده از ضد دردهای ادراری برای تخفیف درد
فعالیت
به هنگام درمان و تا دو هفته پس از رفع علایم از نزدیکی خودداری کنید تا التهاب کاملاً برطرف شود.
رژیم غذایی
روزانه ۸-۶ لیوان آب بنوشید.
از مصرف کافئین و الکل به هنگام درمان خودداری کنید.
از آب قره قاط ( cranberry ) بنوشید تا ادرار اسیدی شود. برخی از داروها وقتی ادرار اسیدی باشد بهتر عمل می کنند.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید
اگر شما یایکی از اعضای خانواده تان علایم التهاب و عفونت مثانه را دارید.
اگر تب نیز به علایم اضافه شود.
اگر خون در ادرار ظاهر شود.
اگر ناراحتی و سایر علایم در عرض یک هفته رو به بهبود نگدارند.
اگر دچار علایم جدید و غیرقابل کترل شده اید . داروهایی که برای درمان استفاده می شوند ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند.



* عفونت مثانه در مردان :

عفونت مثانه در مردان عبارت است از التهاب یا عفونت مثانه .
علایم شایع
احساس سوزش ادرار
تکرر ادرار، اگرچه حجم ادرار ممکن است کم باشد.
احساس فوریت ادرار حتی وقتی که مثانه خالی است .
درد در ناحیه شرمگاهی
ترشح از نوک آلت
درد در قسمت پایین کمر
وجود خون در ادرار
تب خفیف
ادرار بدبو
بی اختیاری ادرار (گاهی )
علل
باکتری هایی که از قسمت دیگری از بدن و از راه خون به مثانه می رسند.
باکتری هایی که از پوست اطراف ناحیه تناسلی و مقعد به مجاری ادراری وارد می شوند.
آسیب به پیشابراه
استفاده از کاتتر ادراری برای خالی کردن مثانه ، مثلاً بعد از یک عمل جراحی
پروستات بسیار بزرگ
نقص ساختمانی در مجاری ادرار
عوامل افزایش دهنده خطر
عفونت در سایر قسمت های دستگاه ادراری ـ تناسلی
وجود یک بیماری که باعث کاهش مقاومت بدن شده باشد.
مصرف الکل
انسداد در مسیر ادرار، معمولاً ناشی از پروستات بزرگ شده یا ملتهب . در این حالت انسداد کامل نیست .
وارد آمدن ضربه به پیشابراه
عمل جراحی اخیر که در جریان آن کاتتر ادراری هم گذاشته شده باشد.
پیشگیری
مایعات به مقدار زیاد بنوشید، حداقل ۸ لیوان در روز
حتی الامکان بهتر است از کاتتر استفاده نشود.
در صورت بروز عفونت ادراری ، سریعاً برای درمان مراجعه کنید.
عواقب مورد انتظار
با درمان آنتی بیوتیک معمولاً خوب می شود.
اگر عفونت به علت یک بیماری زمینه ساز یا انسداد رخ داده باشد، اول باید این مشکلات را برطرف نمود.
عوارض احتمالی
درمان ناکافی عفونت ممکن است باعث بروز عفونت مزمن مجاری ادراری ، و نهایتاً نارسایی کلیه شود.
درمان

اصول کلی
آزمایشات پزشکی ای که برای کمک به تشخیص انجام می شوند عبارتند از: آزمایش ادرار، جمع آوری دقیق ادرار برای کشت ، سیستوسکپی (بررسی داخل مثانه با کمک لوله ای که سر آن منبع نوری و دوربین ویدیویی قرار دارد)، و سونوگرافی
درمان معمولاً با آنتی بیوتیک انجام می پذیرد.
حمام آب گرم ممکن است علایم را تخفیف دهد.
داروها
آنتی بیوتیک برای مبارزه با عفونت
داروهای ضد اسپاسم برای تخفیف درد
فعالیت
به هنگام مرحله حاد بیماری ، ممکن است استراحت دررختخواب لازم باشد.
در طی درمان و تا دو هفته بعد از رفع علایم از نزدیکی خوداری کنید، تا التهاب به طور کامل فرو نشیند.
رژیم غذایی
روزانه ۸-۶ لیوان آب بنوشید.
از مصرف کافئین و الکل خودداری کنید.
آب قره قاط (Cranberry) بنوشید تا ادرار اسیدی شود. برخی از داروها در ادرار اسیدی بهتر عمل می کنند.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان علایم عفونت و التهاب مثانه را دارید.
- اگر تب به علایم اضافه شود.
- اگر خون در ادرار ظاهر شود.
- اگر ناراحتی و سایر علایم در عرض یک هفته رو به بهبود نگذارند.
- اگر دچار علایم جدید و غیرقابل کنترل شده اید . داروهایی که برای درمان مورد استفاده قرار می گیرند ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند.
- اگر علایم پس از درمان مجدداً عود کنند.

جعبه متن

پزشکان بدون مرز