[Zohreh Gholami]

عواقب غفلت و بی توجهی خانواده ها از رسيدگي به سلامت روان کودکان

خانواده، نقش بنيادي و اساسي در حفظ سلامت روان کودکان دارد و هر کودک حق دارد از شرايطي برخوردار باشد که رشد جسمي، ذهني، رواني و اجتماعي او به راحتي قابل تامين باشد.
فراهم آوردن محيطي امن و سرشار از آرامش و تامين بهداشت و سلامت روان در دوران کودکي باعث امنيت رواني و ضامن آرامش و سلامت روان در بزرگسالي است.

شناخت نيازها و خواسته هاي رواني کودکان در هر سن و شرايطي باعث تفکر مناسب و خوب، پيشرفت اجتماعي، اقدامهاي تربيتي مناسب و تلاش براي تامين ايجاد امنيت  آسايش خواهد بود.

سلامت جسمي با سلامت روان ارتباط تنگاتنگ دارد و اگر والدين و مراقبان کودک به سلامت روان کودکان همانند سلامت جسم اهميت دهند و براي حفظ آنان تلاش کنند، اختلالات و مشکلات رواني در آينده کاهش مي يابد.

نيازهاي رواني قابل مشاهده نيست و به همين دليل در بيشتر موارد ناديده گرفته مي شود اما اهميت آن در حدي است که در بعضي موارد از نيازهاي جسماني هم پراهميت تر واقع مي شود. اين موضوع در مورد کودکان از اهميت خاصي برخوردار است اما متاسفانه مورد غفلت خانواده ها قرار گرفته است.

يک روان شناس با اين بيان که سلامت روان در کودکان به مراتب بيش از بزرگسالان اهميت دارد مي گويد: کودکان با توجه به شرايط فيزيکي، جسماني و توانمندي هاي حرکتي و رواني که دارند مي توانند نقش بسيار مهمي در شکل گيري شخصيت بزرگسالي خود داشته باشند.

موسي الرضا طالبي مي افزايد: توجه به بعد رواني کودکان بسيار کم رنگ است و متاسفانه والدين کمتر به نيازهاي رواني فرزندان خوداهميت مي دهند و براي آن ارزش قايل هستند.

وي تصريح مي کند: يک برخورد نامناسب براي کودکان مي تواند عاملي براي تخريب مسير شکل گيري شخصيت باشد، بنابراين توجه به بعد رواني همانند بعد جسماني از اهميت به سزايي برخوردار است.

وي عنوان مي کند: مربيان، معلمان و مراقبان کودک بايد از مهارت ها و آموزش هاي کافي برخوردار باشند تا بتوانند با برقراري يک ارتباط موثر در رفع نيازهاي کودکان موثر باشند.


رسيدگي به نيازهاي عاطفي ضروري تر است
وي با تاکيد بر توجه والدين و تمام مراقبان کودک به نيازهاي کودکان توضيح مي دهد: با توجه به اين که ناکامي، بخش اعظمي از مشکلات روانشناختي بزرگسالي را تحت الشعاع قرار مي دهد، نيازهاي عاطفي کودکان بايد بيش از نيازهاي ديگر مورد توجه واقع شود.

وي با بيان اين که پيشگيري هميشه بهتر از درمان است اظهار مي دارد: کوتاهي يا بي تفاوت بودن نسبت به نيازهاي کودکان مي تواند آسيب رسان و نيازمند هزينه هاي گزافي باشد، بنابراين بهتر است با آگاهي کامل از مولفه هاي پيشگيري استفاده کنيم تا وقت، هزينه و انرژي را براي درمان هدر ندهيم.

وي خاطرنشان مي کند: کودکان شکل پذيري بالايي دارند بنابراين هزينه کردن در دوران کودکي براي شکل گيري يک رفتار موثر به مراتب راحت و نتيجه بخش تر خواهد بود.


احساس امنيت رواني، ضامن سلامت روان
این روانشناس، توانمند کردن سيستم هاي آموزشي، جلوه بيشتر بهداشت روان و افزايش آگاهي خانواده ها و آموزش در رسانه ها را در شکل گيري شخصيت و تامين نيازهاي رواني دخيل مي کند و مي گويد: احساس امنيت رواني کودکان در تامين سلامت روان آنها تاثير به سزايي دارد و بدون اين احساس تمام تلاش ها، مهارت ها و اقدام هاي تربيتي بي تاثير است.


عوامل موثر درايجاد امنيت رواني
طالبی مي افزايد : شناخت نيازها، درک کامل کودکان، گوش کردن به صحبت هاي آن ها، اختصاص دادن زماني براي گفتمان خانوادگي و شرکت دادن کودک در تصميم گيري و برنامه هاي خانوادگي در ايجاد امنيت رواني کودک موثر است.


تشخيص سلامت روان ساده نيست
يک پزشک متخصص کودکان و معاون آموزشي دانشگاه علوم پزشکي خراسان شمالي هم با بيان اين که برخورداري از سلامت روان در دوران کودکي تا حدودي تضمين کننده سلامت روان در دوران بزرگسالي است، مي گويد: کودکان جزو اقشار آسيب پذير هستند، بنابراين تلاش براي فراهم آوردن شرايط براي داشتن يک زندگي سالم و سرشار از آرامش مي تواند از بسياري از آسيب ها و مشکلات بکاهد.

دکتر علي خاکشور مي افزايد: مشکلات مربوط به سلامت روان خيلي ساده نيست و تشخيص آن به راحتي انجام نمي گيرد.

وي تصريح مي کند: بسياري از والدين فقط به مشکلات و نيازهاي جسماني کودک توجه مي کنند غافل از آن که باشد منشاً بسيار از مشکلات جسماني فرزندشان ممکن است اختلالات رواني باشد.

وي توضيح مي دهد: مشکلات رواني کودک به اندازه مشکلات جسماني و حتي بيشتر از آن اهميت دارد.


مهم ترين اختلالات رواني
وي به مهم ترين اختلالات رواني کودکان اشاره مي کند و اظهار مي دارد : بيش فعالي و نقص توجه جزو اختلالات رواني به شمار مي رود که در اين اختلال کودک نسبت به اشيا و اجسام خطرناک احساس خطر نمي کند و بيشتر والدين بدون آگاهي اين امر را شجاعت فرزند خود تلقي مي کنند.

وي اوتيسم را نوع ديگر اختلالات رواني ذکر و خاطر نشان مي کند: در اين نوع اختلال کودکان بسيار گوشه گير هستند و با يک وسيله خاص به تنهايي بازي مي کنند.

دكترخاکشور مرگ عزيزان را در سلامت روان کودکان موثر مي داند و مي گويد: طلاق، روابط نامطلوب والدين و فقر فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي در بروز اختلالت رواني تاثير به سزايي دارد.

وي پديده کودک آزاري را مشکل شايع و مخرب معرفي مي کند و مي افزايد: تنبيه و محدود کردن هاي بي جا و بي مورد، سلامت روان کودکان را بر هم مي زند و زمينه بروز اختلالات رواني را در آن ها فراهم مي کند.


مهم ترين عمل براي ترک عادات زشت
وي تصريح مي کند : با بي توجهي نسبت به عمل يا حرف نامناسب و توضيح دادن و آگاه کردن کودک در زمان مناسب مي توان از ميزان مشکلات کاست و به ترک عادت کودک کمک کرد.


خواسته هاي غير منطقي را برآورده نکنيد
وي تاکيد مي کند: والدين نبايد خواسته هاي غير منطقي کودکان را برآورده کنند.

وي توضيح مي دهد: متاسفانه بسياري از والدين با گريه کردن کودک خيلي سريع خواسته او را اجابت مي کنند که با اين روش کودک ياد مي گيرد براي به دست‌آوردن هر چيز غير منطقي هم گريه کند تا آن را به دست‌آورد.

وي نسبت به بازي هاي رايانه اي بيش از يک ساعت در روز براي کودکان هشدار مي دهد و عنوان مي کند : کودکاني که بيشتر اوقات خود را صرف بازي هاي رايانه اي مي کنند بيشتر در معرض چاقي قرار دارند و به طور معمول آن ها روابط اجتماعي ضعيف و وابستگي شديدي پيدا و تمام نيازهاي خود را ازطريق رايانه تامين مي کنند.


تاثير بيماري هاي جسمي در اختلالات رواني
وي اختلالات و بيماري هاي درمان نشده جسمي را در بروز اختلالات رواني موثر مي داند و يادآور مي شود: بيماري هاي مزمن، مشکلات خوني و حتي يک سرماخوردگي ساده هم مي تواند روي روان کودکان تاثير سوء داشته باشد.


تاثير سلامت روان والدين بر کودکان
معاون آموزشي دانشگاه علوم پزشکي خراسان شمالي اظهار مي دارد : سلامت والدين يکي از عوامل موثر در سلامت روان کودکان است. بنابراين والدين براي تامين نيازهاي ضروري خانواده بايد نيازهاي خود و فرزندان را به خوبي بشناسند و آگاهي و اطلاعات لازم و کافي در اين زمينه داشته باشند.

وي تاکيد مي کند: زن و شوهر قبل از بچه دار شدن بايد خود را ارزيابي کنند،از نيازهاي کودک آگاهي يابند و در طول بارداري از تغذيه و ارتباطات اجتماعي مناسب و خوبي برخوردار باشند.

وي خاطر نشان مي کند: والدين بايد فرزندان خود را مستقل بار آورند و با آن ها طوري رفتار کند که آن ها تمام مشکلات خود را به راحتي بازگو کنند.