[Zohreh Gholami]

قاعده قاعدگی را به هم نریزید

قرص‌هاي ضدبارداري بيش از هر داروي ديگري در جهان مورد بررسي قرارگرفته‌اند و تحقيقات همه‌گيرشناختي متعددي روي آنها انجام شده است. قرص‌هاي پيشگيري از بارداري كه در دهه 1960 وارد بازار دارويي شدند و اکنون به‌صورت فراگير مصرف مي‌شوند، در بسياري از کشورها، در راس روش‌هاي تنظيم خانواده قرار دارند...

 
بسياري از خانم‌ها خودسرانه براي پيشگيري از بارداري‌هاي ناخواسته يا به تعويق انداختن دوره عادت ماهيانه و لكه‌بيني به مصرف قرص‌هاي ضدبارداري روي مي‌آورند اما متخصصان زنان و زايمان بر اين باورند كه مصرف مداوم اين قرص‌ها براي اين منظورها، مناسب نيست زيرا نتايج تحقيقات نشان داده‌اند مصرف طولاني‌مدت قرص‌هاي ضدبارداري بي‌خطر نخواهد بود. با دکتر آزيتا صفارزاده، جراح و متخصص بيماري‌هاي زنان و زايمان گفت‌وگو كرده‌ايم تا اطلاعات بيشتري درمورد عوارض مصرف قرص ضدبارداري براي به‌تعويق انداختن دوره عادت ماهيانه داشته باشيم.


سلامت: خانم دكتر! چرا برخي از خانم‌ها دچار لكه‌بيني مي‌شوند؟
ابتلاي زنان به اختلالات هورموني و گاهي ابتلا به پوليپ، فيبروم يا ضايعات ديگر در دهانه رحم و داخل رحم باعث لكه‌بيني مي‌شود.


سلامت: خيلي از خانم‌ها براي رفع مشكل لكه‌بيني هنگام مسافرت‌هاي زيارتي از قرص‌هاي ضدبارداري استفاده مي‌كنند، اين كار ضرري ندارد؟
خانم‌هايي كه به دليل اختلالات هورموني دچار لکه‌بيني‌هاي قبل و بعد از عادت ماهيانه يا بين دو سيكل عادت ماهيانه مي‌شوند و براي حل اين مشکل به‌خصوص در ماه رمضان از قرص‌هاي ضدبارداري استفاده مي‌كنند، بايد بدانند كه اگرچه مصرف قرص‌هاي ضدبارداري تا حدودي مي‌تواند اختلالات هورموني زنانه را برطرف کند اما مانند شمشير دولبه‌اي است که از يک طرف باعث کاهش لكه‌بيني مي‌شود و از سوي ديگر به خصوص در سنين بالاي 40-35 سال عوارض جانبي به همراه خواهد داشت.


سلامت: قرص ضدبارداري چه تاثيري در کاهش لکه‌بيني دارد؟
قرص‌هاي ضدبارداري با کاهش‌دادن ضخامت جدار رحم، مانع خونريزي مي‌شوند و تا زماني که فرد به مصرف قرص ادامه دهد، دچار لکه‌بيني و عادت ماهيانه نخواهد شد. از سوي ديگر مصرف مداوم اين قرص‌ها باعث ناباروري مي‌شود. استفاده از قرص‌ ضدبارداري قبل از بارداري اول بسيار خطرناک است و احتمال ابتلا به سرطان را افزايش مي‌دهد. درواقع با مصرف‌طولاني مدت، هورمون‌هاي موجود در قرص‌ها باعث اختلال در كاركرد هيپوفيز مي‌شود و اين اختلال مانع مصرف تخمك‌گذاري و بارداري خواهد شد.


سلامت: مصرف اين قرص‌ها براي به تعويق انداختن دوره عادت ماهيانه، منعي ندارد؟
برخي افراد غافل از عوارض اين داروها، براي به تعويق انداختن زمان دوره عادت ماهيانه خود از آنها استفاده مي‌کنند ولي اين كار اگر به مدت طولاني انجام شود، باعث نازک‌ترشدن قطر لايه داخلي رحم (يعني آندومتر) خواهد شد و به مرور زمان لکه‌بيني را در پي خواهد داشت. در ضمن مصرف قرص‌هاي قديمي ضدبارداري که دوز بالايي از اتينيل استراديول (نوعي استروژن) دارند، در افراد بالاي 40 سال باعث لخته‌شدن عروق پا و عروق مغزي مي‌شود.


سلامت: كدام افراد بيشتر در معرض خطر استفاده از اين قرص‌ها هستند؟
مصرف قرص‌ها در افراد مبتلا به مشکلات قلبي‌-عروقي باعث تصلب شرايين و افزايش فشارخون مي‌شود. به علاوه براي زنان بالاي 35 سال، زنان سيگاري يا خانم‌هايي که براي مسافرت يا رفتن به مکان‌هاي زيارتي مثل سوريه، مکه، کربلا و.... براي به‌تعويق انداختن قاعدگي به دفعات قرص مي‌خورند، افرادي که سابقه سرطان پستان دارند (مصرف اين قرص‌ها در سنين بالا احتمال ابتلا به سرطان پستان را افزايش مي‌دهد) و خانم‌هايي كه سابقه ابتلا به فشارخون در يکي از افراد درجه يک خانواده آنها وجود دارد به شدت مضر است.

مصرف قرص ضدبارداري اندازه فيبروم افراد مبتلا به فيبروم رحمي را افزايش مي‌دهد. استفاده از اين قرص‌ها براي زناني هم که مستعد ابتلا به بيماري‌هاي سرطان دهانه رحم و سرطان روده و... هستند، ممنوع است چرا که آثار ناشي از مصرف آنها باعث تاخير در شناسايي و درمان بيماري مي‌شود. اين قرص‌‌ها گاهي خطر لخته‌شدن خون در وريدها و آمبولي لخته‌ها را بالا مي‌برند، عارضه‌اي که در برخي موارد مرگبار است.


سلامت: مصرف همزمان اين قرص?ها با سيگاركشيدن چه خطري دارد؟
احتمال سکته قلبي و حوادث ناشي از تصلب شريان‌هاي مغزي و قلبي در خانم‌هاي سيگاري به دنبال مصرف قرص‌هاي ضدبارداري افزايش مي‌يابد، مخصوصا در زناني که تعداد سيگارهايي که در روز مصرف مي‌کنند، بالاست و به اين ترتيب خطر مرگ نيز در آنها بيشتر است.


سلامت: خانم ‌دكتر! گفته مي‌شود مصرف اين قرص‌ها در ظاهر فرد نيز تاثير مي‌گذارد. در اين مورد بيشتر توضيح مي‌دهيد؟
مصرف اين قرص‌ها در برخي از افراد به دليل هورمون استروژن موجود در آنها، باعث افزايش رنگ در گونه مي‌شود که در زيبايي فرد تاثيرگذار است. همچنين دوز بالاي استروژن و پروژسترون باعث افزايش اشتها و در نهايت چاقي و ابتلا به بيماري‌هاي همراه با چاقي مي‌شود. به‌طوري كه برخي از افراد فقط با چند ماه مصرف اين قرص‌ها، چند کيلوگرم به وزنشان اضافه مي‌شود که مقداري از آن به دليل ورم و افزايش چربي است. بنابراين بهتر است قرص‌ها در مواقع لازم و به مدت محدود استفاده شوند. همچنين هورمون‌هاي موجود در قرص‌ها كه از خانواده کلسترول هستند، در بدن تجمع مي‌يابند و باعث مي‌شوند مقدار دوز استروژن 9 برابر مقدار طبيعي شود.


سلامت: پيشنهاد شما براي اينکه اين قرص‌ها خطر كمتري براي مصرف‌كننده داشته باشد، چيست؟
استفاده موقت از اين قرص‌ها در خانم‌هايي كه قند و کلسترول طبيعي دارند، عارضه زيادي به دنبال ندارد اما قطعا با مصرف طولاني‌مدت، عوارض ديگري مانند ابتلا به ديابت، بالارفتن کلسترول و فشارخون به خصوص در سنين بالا که احتمال بروز آن بيشتر است، رخ خواهد ‌داد. متاسفانه برخي از افراد که پروتئين‌هاي ضدانعقادي آنتي‌ترومبين 3 در بدنشان کم است با استفاده از اين قرص‌ها در نواحي مختلف بدن مانند پا، ريه و مغز دچار لخته شدگي خون مي‌شوند که اگر به موقع تشخيص داده نشود، منجر به مرگ فرد خواهد شد. از طرفي رابطه ميان قرص‌هاي ضدبارداري و خطر لخته شدن خون و سکته مغزي کاملا ثابت شده و اين خطر در صورتي که خانمي‌ سيگاري و بالاي 35 سال باشد، به شدت افزايش مي‌يابد. همچنين قرص ضدبارداري ممکن است با پروتئين SHBG که با اتصال به تستوسترون اندک موجود در بدن زنان آن را از دسترس بدن دور نگه مي‌دارد، تداخل کند و در دراز مدت باعث اختلال ميل و فعاليت جنسي شود.


توصيه
بسياري از خانم‌ها از عوارض کلي اين قرص‌ها اطلاع كاملي ندارند و به راحتي با هر بهانه‌اي از آنها استفاده مي‌کنند اما توصيه مي‌كنم به هيچ‌وجه زمان عادت ماهيانه خود را تغيير ندهيد و برنامه‌ سفر يا ... را طوري تنظيم كنيد كه با اين دوره همزمان نشود. بيماراني كه قرار است تحت عمل جراحي قرار گيرند، حتما بايد پزشك خود را از مصرف قرص‌هاي ضدبارداري مطلع كنند زيرا مصرف اين قرص‌ها بايد يک ماه قبل از عمل جراحي قطع شود تا بعد از عمل جراحي كه فرد بي‌تحرك است، احتمال لخته‌شدن عروق کاهش يابد.

جعبه متن

منبع: سلامت