[Zohreh Gholami]

سبک معماری "هایتِک" (High Tech):

سبکی که در دهه 1960 متولد شد و کودک نازپرورده معماری امروز محسوب می شود. سبک آینده نگرانه "های تِک ([wiki]High Tech[/wiki]) " است که به معنایی تداوم ساختمان های شیشه و آهن سده نوزدهم اما با اتکا به فناوری های مدرن است معماری "های تِک" به دلیل استفاده از ساختمان های لوله و داربست، طبقات معلق و متناوب آن و نماهای خارجی کاملاً مجزا یا "شکسته شده اش" چشم اندازی آرمانی از مدرنیته ارائه می دهد – به طور خلاصه "های تِک" نوعی معماری مشخصه جامعه ارتباطی است.

 نمونه های معروف "های تک" از جمله استادیوم المپیک در مونیخ و از همه چشمگیرتر مرکز فرهنگی پمپیدو در پاریس است. این امر که سبک "های تک" همواره بیش از هر سبک دیگری به عنوان نشان شاخص مدرنیته ملاحظه شده، به ویژه در نمونه های متأخر به وضوح مشهود است. از جمله ساختمان لویدز بی تردید به عنوان یک بنای کاملاً خیره کننده در معماری نسبتاً یکنواخت حاشیه ساحلی لندن ، و نیز دیگر ساختمان های "های تک " در حاشیه منطقه بار انداز تایمز ، که در دهه 1980 نو سازی شد به چشم می خورد. نمونه ابتدایی این معماری، ساختمان روز نامه فاینشال تایمز در اسکله هند شرقی است که توسط نیکولاس گریمشاو در سال های 1986- 1988 طراحی شد. برنامه نوسازی سر نورمان فاستر برای رایشتاگ آلمان در برلین که در سال 1999 تکمیل شد نیز در مقوله معماری " های تک " قرار می گیرد. " ساخت شکنی " علارغم آن که از برخی جهات یک پدیده معماری دهه 1990 شمرده می شود ، شاید بدیع ترین مفهوم نیمه سده بیستم باشد. البته نه به این معنا که فاقد الگوی تاریخی است، زیرا به هر صورت ارتباطی با جنبش " ساختگرای " روسی دهه 1920 دارد و این امر در اصلاح " ساخت شکنی " که توسط فلیپ جانسون در چارچوب نمایشگاهی در سال 1988 جعل شد، به خوبی مستفاد می شود هسته کانونی ساخت شکنی "کمال آشفته" گسست شگفت انگیز با آرزو در اینجا شعار "باهاوس" مبنی بر "فرم تابع عملکرد است" خود را در رویکرد "فرم تابع تخیل" سرزنده و کاملاً رها می کند. گاه ساختمان حاصله به شکلی بود که گویی یک کودک غول آسا ، بلوک های ساختمانی را با ترکیبی غریب کنار هم چیده است. علاوه بر برنارد شومی و شرکت himmelblau coop  (شرکت آسمان آبی) ، فرانک اوگری معمار امریکایی ، به ویژه به عنوان چهره شاخص ساخت شکنی شهرت دارد.

موزه طراحی ویترای گری، ساخت در 1987- 1989 نزدیک باسل در سوئیس و موزه گوگن هایم گری در بیلبائو در اسپانیا ، نمونه های شاخص این گرایش معماری محسوب می شوند . علاوه بر این گرایشات عمده ، معماران و گرایشات بیشمار بدیگری وجود دارند که دشوار می توان آنها را در مقولات مشخص طراحی و سبک قرار داد . ریچارد مه یر امریکایی یکی از همین " سرگردان بین دنیا ها " است . مجموعه آثار کاملاً متمایز وی، که به ویژه در مرکز جدید "ج پی گتی" در سانتا مونیکای کالیفرنیا تشخیص یافته است (1998) و در فاصله مابین سبک های مختلف قرار می گیرد. به نظر می رسد دنباله رو می نمالیسم فاقد تزئینات در سنت آدولف لوس ، ساختگرایی جنبش داستیل هلند (و در گستره امروزی، "مدرن سفید" خردگرای ایتالیا ) و نیز پست مدرنیسم کلاسی سیستی است.

سبک رومانتیک شده "های تک" را می توان در بناهای بلند مرتبه معمار متولد آلمان هلموت یان مشاهده کرد . همچنین یکی دیگر از گرایشاتی که خارج از مقولات تعریف شده قرار می گیرد ، نوعی گرایش مدرن کارکردگرایانه است – نوعی معماری که گرچه کارکرد خود را به خوبی اجرا می کند . ولی همزمان ظاهر یک ساختمان مدرن را دارد. یکی از پیشقراولان این گرایش شرکت آلمانی " گرکان ، مانک و شرکا " است (ساختمان نمایشگاه لایپزیک، توسعه رودگاه هامبورگ). فریتز لیونهارت پیشرو بتون پیش کشیده نیز نقش راهبر را در جنبه فنی معماری بر عهده داشته است. طرح های وی برای پل و برج ، از دهه 1940 متناوباً جنجال های فراوانی را به راه انداخته است . نمونه اولیه اش از کاربرد تخیلی اصلی "های تک" در ایالات متحده گنبد جئودیسک است که توسط باکمینستر (فولر) ابداع شد، و حال در سرتاسر دنیا نمونه هایی از آن یافت می شود.

 
مختصری درباره زیر شاخه های معماری هایتک:
1- معماری اکوتک Eco Tech
رویکرد به زیست و اکولوژی یکی از گرایش های عمده معماران هایتک است. این معماران طلایه دار استفاده از عوامل اقلیمی و محیط زیست در ساختمان هستند. (سازگاری با محیط زیست) است. امروزه استفاده کردن از انرژی و صرفه جویی کردن یکی از دغدغه های مسائل جهانی است و برای همین منظور اجرای استانداردها و معیارهای دائمی صرفه جویی در انرژی، تعیین وکنترل دقیق مصرف انرژی در ساختمان، امری حیاتی به نظر می رسد. این معماری در اصل مفهوم معماری هماهنگ با طبیعت است.

از اصولی که در اکثریت کارهای ارائه شده در اکوتک به نظر می رسد، می توان موارد زیر را بیان کرد:
تهویه طبیعی با امکان جریان هوا از سقف، تهویه مطبوع از طریق پالایش شبانه و دمیدن هوا از زیرکف، کنترل نور و نظایر اینها، استفاده کردن از منابع طبیعی زیر زمینی، استفاده کردن از انرژی منابع طبیعی همچون گرما، نور خورشید، باد، انرژی گرمایی، آب باران

نورمن فاستر یکی از معروفترین معماران سبک اکوتک است. طرح وی برای بازسازی راشیتاگ، پارلمان جدید آلمان در برلن در سال  1993  به عنوان برنده اول اعلام شد. فاستردرطرح خود یک شیشه ای به جای گنبد تخریب شده پارلمان، در جنگ جهانی دوم، در نظرگرفت.

این گنبد از چند نظر جالب توجه بود: نخست آنکه در داخل گنبد دو رامپ مارپیچ قرار داردکه به سکوی فوقانی جهت تماشای مناظر اطراف ختم می شود و لذا مردم به صورت سمبلیک بر بالای سر نمایندگان خود صعود می کنند. در هنگام شب گنبد از طریق تالار مجلس روشن می‌شود و به صورت گنبدی نورانی می درخشد، که نشانه ای از قدرت و توانایی پروسه مکراتیک در آلمان فدرال است. از نظر اقلیمی در تابستان تهویه طبیعی تالار نمایندگان از طریق گنبد شیشه ای صورت می گیرد و در زمستان هموای گرم تهویه شده از طریق گنبد شیشه ای باز یافت و مجددا مورد استفاده قرار می گیرد و بالاخره آیینه های وسط گنبد روشنایی طبیعی و تصویر مردم (خاستگاه قدرت) را به تالار نمایندگان منعکس می کند.

از موارد دیگر می توان، پنجره های هوشمند جهت تهویه هوا، استفاده از سوخت تجزیه شونده بیوگاز جهت تولید برق بدون آلودگی، حرارت تولید شده در یک مخزن طبیعی آب گرم در زیر ساختمان، آب سرد لایه های زیر زمینی جهت تامین سرمایش ساختمان، را نام برد.


2- معماری روبوتک Robo Tech
معماری روبوت و تکنولوژی ، استفاده از سازه های هوشمند ، دستگاههای حس گر ، این دستگاهها تغییرات محیطی را احساس کرده ومانند بدن به آن انعکاس می دهند . طراحی خلبانان اتوماتیک با شرایط ایده آل داخل هواپیما.

غرفه آب تازه در هلند، 1997  م
معماران: گروه معماری  NOX
این موزه به صورت موزه آب شور  Salt Water  و آب شیرین  Fresh  Water  طراحی شده است.

سرکش از شکنندگی وکشسانی بدن انسان، بتن، فلز و انفعالات الکترونیکی و همچنین آب. طرح، در هم ریزی کامل جسم، محیط و فن آوری را نشان می دهد و برمبنای ترکیب علوم کامپیوتری و معماری پایه ریزی شده است. شکل ساختمان از منحرف ساختن  14  بیضی به طول  65  متر به حالت معلق، حاصل شده است. در داخل بنا قدم زدن همچون افتادن است. کف سطوح افقی نیست و هیچ رجعتی هم به افق در آن به چشم نمی خورد.

حس گر (سنسور) های بکار رفته به شیوه ای فعل و انفعالی به عکس العمل بازدید کنندگان جواب می دهند و متناسب با آنها فرماسیون می شوند. استفاده کردن از سیستم صوتی که با ترکیب با نور و بروژکسیون های بی وقفه عمل می کند. تمام حس گرها به  CD - ROM  هایی وصل اند که دارای شبیه سازهای صوتی اند و می توانند صدا را دگرگون و خم کنند و یا بشکنند. خود صدا نیز می تواند تغییر مکان دهد.

معمارانی که در این زمینه آثار شاخصی دارند:
رنتزو پیانو- نورمن فاستر- سانتیاگو کالاتراوا -ریچارد راجرز-برنارد لاسوس-اینگن هوون- اوردیک- کالن - نیکلاس گریشماو- ایتسوکو هاسه گاوا


نمونه آثاری در این زمینه:
۱-  برج Rwe
معماران: اینگن هوون، اوردیک، کالن
مشتمل بر طرح جامع اسن
ساخت مرکز اداری بلند مرتبه

[img]

۲- فرودگاه کانسای
معماران: رنتزو پیانو و شرکا
سقف موجدار یادآور موج دریا یا گلایدری که به سبکی آماده پرواز است
در عین وحدت فضا و ساختار بدون شک فرودگاه کانسای ژاپن را که نمادی از معماری «های تک» است، می توان از جمله دستاوردهایی دانست که نه تنها با تکیه بر فناوری پیشرفته زمان خود طراحی و ساخته شده، بلکه بقای آن هم وابسته به تجهیزات بسیار پیشرفته است.

۳- گنبد رایشتاگ
معماران: فاستر و شرکا (نور و هوادهی و تهویه طبیعی)
محل مجلس آلمان بوندستاگ

۴- فرودگاه لیونTGV- ایستگاه
معمار: سانتیاگوکالاتراوا
فرم اشاره وار (پرنده شکاری) تاکیدی بر
 اهمیت احیاء شده اقتصادی وشهری لیون

۵- ساختمان مری اکس
  معمار : نورمن فاستر

۶- استادیوم المپیک مونیخ
  معمار: فری اتو

۷- ساختمان تجاری اداری در تهران (هایتک ایرانی)
 معمار : فرهاد احمدی
مساحت :1800متر مربع

جعبه متن

منبع: معمارها

[/size]