[Zohreh Gholami]

سوزش دهان

اصطلاح سوزش دهان اساسا براي توضيح احساس سوزش بر روي زبان، كام يا لب‌ها به كار مي‌رود. سوزش دهان، غالبا زنان را مبتلا مي‌کند ولي در مردان هم رخ مي‌دهد. نسبت زن به مرد تقريبا 7 به يک است و معمولا سالمندان بيشتر دچار اين عارضه مي‌شوند. اوج بروز اين مشکل دهه پنجم زندگي است. در معاينه مخاط دهان اين بيماران معمولا هيچ مورد غيرطبيعي ديده نمي‌شود. برخي بيماران به نقاطي از دهان اشاره مي‌كنند و آن را عامل اصلي اين مشكل مي‌دانند ولي اين نقاط، اصولا جزو تنوعات طبيعي مخاط دهان مثل پاپي‌‌هاي زبان يا غدد چربي هستند.

بيماران مبتلا به سوزش دهان عموماً يكي از 3 الگوي سوزش را ذكر مي‌کنند:
نوع يك: سوزش هنگام بيدار شدن از خواب وجود ندارد ولي کم‌کم در طي روز پديد مي‌آيد.
نوع دوم: سوزش موقع بيدار شدن احساس مي‌شود و تا هنگام به خواب رفتن پابرجا مي‌ماند.
نوع سوم: سوزش به تناوب ظاهر مي‌شود و مكان‌هاي غيرعادي نظير گلو و كف دهان را گرفتار مي‌کند.

سوزش دهان، يک بيماري چندعاملي است كه عوامل زيادي در بروز آن نقش دارند، از جمله، مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:
كمبود ويتامين‌هاي B1 ،B2 ،B6 و B12، كمبود آهن، كمبود اسيدفوليك، ابتلا به ديابت، عفونت قارچي دهان، خشكي دهان، اضطراب، افسردگي و حساسيت.
آزمايش كامل خون براي بررسي كمبودهاي تغذيه‌اي يا ديابت قندي ضروري است.
پروتزهاي بيمار (دست دندان‌هاي کامل يا تکه‌اي) را بايد از نظر طرح مناسب، نقاط تحريك‌كننده مخاط و نيز جنس آلياژ و ساير مواد متشكله بررسي كرد. ميزان ترشح بزاق دهان بايد سنجيده شود. همچنين وجود ناراحتي مانند جويدن مخاط يا زبان و سايش دندان‌ها هم بايد توسط دندا‌ن‌پزشك يا متخصص بيماري‌هاي دهان ارزيابي شود. برخي بيماران ممكن است به دليل ابتلا به اضطراب يا افسردگي به سوزش دهان مبتلا شوند بنابراين ارزيابي بيمار از نظر ابتلا به بيماري‌هاي روحي- رواني بسيار ضروري است. در بيماران با سابقه كمبودهاي تغذيه‌اي بر حسب مورد، ويتامين1 B يا 6 B تجويز مي‌شود، اگر اشكالاتي در طرح پروتز بيمار موجود باشد بايد پروتز جديد ساخته شود. بيمار بايد پس از 4 هفته معاينه شود كه نتايج آزمايش خون و ميكروب‌شناسي يا ساير آزمايشات در دسترس باشد.

ماهيت چند عاملي سوزش دهان وجود تيمي را طلب مي‌كند كه متشكل از دندان‌پزشك، متخصص بيماري‌هاي دهان و در برخي بيماران مشاوره با متخصص پوست، روان‌پزشك يا روان‌شناس باليني ضروري است.


دکتر جليل مومن بيت‌اللهي