[Zohreh Gholami]

قانقاریا یا سیاه‌مُردِگی

قانقاریا یا سیاه‌مُردِگی فساد و عفونتی است که در قسمتی از ماهیچه یا استخوان پیدا شود و آن را سیاه و فاسد کند. این بیماری یکی از انواع بافت‌مردگی در بدن است و عفونت زخم‌ها یا آسیب خوردن به بافت‌ها باعث آن می‌شود. علائم شایع قانقاریا پوست آبی یا سیاه، درد و ترشح بدبو است. درمان این بیماری به فراخور شدت آسیبی که بافت دیده از تجویز آنتی‌بیوتیک تا قطع بخش مبتلای بدن متفاوت است. 

علل بیماری:
قانقاریا وقتی‌ رخ‌ می‌دهد كه‌ جریان‌ خود به‌ یك‌ قسمت‌ از بدن‌ متوقف‌ شود یا به‌ شدت‌ كاهش‌ یابد. جریان‌ خود می‌تواند در موارد زیر متوقف‌ و در نتیجه‌ قانقاریا ایجاد شود:
۱. عفونت‌ با باكتری‌ كلستریدیوم‌ پرفرنژانس‌
۲. آسیب‌ بافتی‌ در اثر حوادث‌، جراحی‌، یا زخم‌های‌ سوراخ‌كننده‌ عمقی‌
۳. له‌شدگی‌ كه‌ باعث‌ قطع‌ جریان‌ خون‌ شود.
۴. تشكیل‌ لخته‌ خون‌ در یك‌ سرخرگ‌
۵. تصلب‌ شرایین‌ (سفت‌ و انعطاف‌ناپذیر شدن‌ سرخرگ‌ها)
۶. سرمازدگی‌ طولانی‌مدت‌


علایم شایع:
۱. تورم‌
۲. درد یا بی‌حس‌ شدن‌ ناحیه‌
۳. تب‌ خفیف‌ تا 3/38 درجه‌ سانتیگراد
۴. ترشحات‌ بدبو از زخم‌های‌ موجود در بافت‌های‌ مرده‌
۵. سیاه‌ شدن‌ پوست‌ همراه‌ با مردن‌ عضلات‌ و استخوان‌ زیر آن‌
۶. ترق‌ و تروق‌ كردن‌ پوست‌. در این‌ حالت‌ انگار كه‌ روی‌ حباب‌های‌ هوا در زیر پوست‌ فشار آورده‌ می‌شود.


عوامل افزایش دهنده خطر:
۱. دیابت‌ شیرین‌
۲. سن‌ بالا
۳. جریان‌ خون‌ كم‌ در یك‌ بافت‌ خاص‌
۴. سیگار كشیدن‌، كه‌ باعث‌ اختلال‌ در خونرسانی‌ می‌شود.
۵. سوء مصرف‌ الكل‌، كه‌ در كار رگ‌های‌ خونی‌ اختلال‌ ایجاد می‌كند.


عوارض احتمالی: 
۱. شوك‌
۲. مسمومیت‌ خون‌
۳. قطع‌ عضو برای‌ نجات‌ جان‌ بیمار
۴. انعقاد داخل‌ عروقی‌ منتشر كه‌ اختلالی‌ در انعقاد خون‌ به‌ شمار می‌رود.


پیشگیری:
اگر مبتلا به‌ دیابت‌ هستید، دستورات‌ درمانی‌ را به‌ دقت‌ رعایت‌ كنید. پای‌ خود را مرتباً از لحاظ‌ علایم‌ ناشی‌ از بافت‌ بیمار كنترل‌ كنید. ناخن‌های‌ خود را همیشه‌ كوتاه‌ نگاه‌ دارید. كفش‌های‌ راحت‌ و اندازه‌ پایتان‌ بپوشید. در صورت‌ بروز علایم‌ عفونت‌ (گرمی‌، تورم‌، قرمزی‌، درد یا حساس‌ بودن‌ به‌ لمس‌) در یك‌ آسیب‌ پوستی‌، به‌ پزشك‌ مراجعه‌ كنید. سعی‌ كنید آسیبی‌ به‌ بدنتان‌ وارد نشود.


رژیم غذایی:
به‌ هنگام‌ ترمیم‌ بافت‌ آسیب‌دیده‌، رژیم‌ پرپروتئین‌ و پركالری‌ داشته‌ باشید. مكمل‌ ویتامینی‌ و معدنی‌، از جمله‌ روی‌، دریافت‌ كنید. مایعات‌ به‌ مقدار كافی‌ بنوشید (8-6 لیوان‌ در روز).


داروها:
۱. داروهای‌ ضد درد
۲. داروهای‌ ضد انعقاد برای‌ جلوگیری‌ از تشكیل‌ لخته‌ خون‌
۳. معمولاً آنتی‌بیوتیك‌ داخل‌ رگی‌ در مراحل‌ اولیه‌ برای‌ مبارزه‌ با عفونت‌


درمان:
۱. برای‌ درمان‌ بستری‌ شدن‌ در بیمارستان‌ ضروری‌ است‌.
۲. تلاش‌ برای‌ بهبود جریان‌ خون‌ به‌ ناحیه‌ درگیر
۳. جراحی‌ برای‌ برداشتن‌ بافت‌ مرده‌، كه‌ گاهی‌ شامل‌ قطع‌ عضو نیز می‌شود.