[Zohreh Gholami]

بازرسی و نوسانات تأسیسات نفتی جزیره لاوان

بازرسي فني تأسيسات واحد بهره برداري سلمان در جزيره لاوان


مقدمه
1-1 كليات
واحد بهره برداري سلمان در سال 1967 ميلادي توسط شركت مهندسي و ساختماني Root & Brown به منظور فرآورش و تثبيت 000/220 بشكه در روز نفت خام حاصله از حوزه دريايي سلمان بطور يكپارچه طراحي و اجراء گرديد. اين واحد حدود 2 سال بعد يعني سال 1969 راه اندازي گرديد و از آن موقع تا كنون اغلب بطور پيوسته در مدار توليد نفت صادراتي بوده است.

حوزه نفتي دريايي سلمان در 90 مايلي جنوب جزيره لاوان قرار دارد. نفت حاصله از اين ميدان پس از يك مرحله تفكيك در سكوهاي مستقر در فلات قاره ايران، توسط يك رشته خط لوله زير دريايي 22 اينجي از نوع   به واحد بهره برداري سلمان كه در جزيره لاوان مستقر است منتقل مي شود. جهت اطلاع از موقعيت جغرافيايي جزيره لاوان نسبت به ساحل اصلي ايران و محل تقريبي حوزه نفتي سلمان به شكل شماره 1 كه ضميمه گزارش است مراجعه فرماييد.


2-1 شرح تأسيسات اوليه
تأسيسات اوليه فرآورش كه بعنوان تأسيسات پايه از آنها نام برده خواهند شد شامل دو مدار اصلي فرآورش نفت و گاز مي باشد.
در مدار اول فرآيند، نفت ترش و گاز همراه پس از تحويل به واحد سلمان وارد تفكيك كننده هاي مرحله دوم ميگردد. در فاز بعدي فرآورش برجهاي تماس قرار دارند (مرحله سوم تفكيك و شيرين سازي نفت در اثر تماس با گاز تصفيه شده بطور همزمان در همين برجها انجام مي گيرد) كه پس از آن مرحله تبخير نهايي انجام شده و نفت به مخازن ذخيره تلمبه مي شود (شش مخزن هر كدام بقطر 245 و ارتفاع 64 فوت و ظرفيت 512000 بشكه).

نفت ذخيره شده در مخازن با استفاده از اختلاف ارتفاع وارد ايستگاه اندازه گيري (Metering Station) شده و سپس توسط دو رشته لوله 36 اينچي به اسكله بارگيري جريان مي يابد. اسكله بارگيري قابليت پذيرش يك نفت كش 000/200 تني در يك طرف (سمت دريا) و يك نفت كش 000/600 تني در طرف ديگر (سمت خشكي) را دارا مي‌باشد.

مدار فرآيند گاز عبارتست از جمع آوري گاز مراحل مختلف تفكيك، تقويت فشار و ارسال آن به واحد شيرين سازي و شيرين نمودن گاز در اثر تماس با كربنات پتاسيم، گاز شيرين توليد شده بمصرف تماس با نفت ترش در برجهاي تماس (Strippers) و نيز سوخت نيروگاههاي برق و بخار مي‌رسد.

بمنظور خودگراني واحد بهره برداري سلمان، تأسيسات جانبي شامل 2 ديگ بخار، سه دستگاه آب شيرين كن، 4 توربوژنراتور، سيستم پمپاژ آب دريا، تلمبه آتش نشاني و مدار مربوطه و دو دستگاه كمپرسور هوا نيز نصب شده بودند.


3-1 شرح توسعه تأسيسات بمنظور نمك زدائي
در سال هاي 1971 و 1972 بنابر نياز جديد يعني ادغام تأسيسات نمك زدايي (Desalting) ، واحد بهره برداري سلمان توسعه داده كه طراحي آن به شركت مهندسي JOVAN و نصب و اجرا به يك پيمانكار داخلي واگذار گرديد. حدود توسعه واحد مذكور در اين راستا شامل اضافه نمودن دو مرحله تبخير متوالي پس از برجهاي تماس (Stripper) يعني برج گاززدا (Degassing Boot) و Flash Tank ، تعدادي تلمبه و كمپرسور، سه رديف متفاوت مبدلهاي حرارتي، دستگاههاي نمك زدا بانضمام سيستم هاي لوله كشي، كابل كشي و كنترل جديد بوده است.

همراه با تغييرات فوق اغلب واحدهاي جانبي قبلي برچيده شدند و بجاي آنها سه دستگاه ديگ بخار، دو دستگاه آب شيرين كن، سه تلمبه تأمين آب دريا و يك تلمبه آتش نشاني كه همگي از ظرفيت بالاتري نسبت به تأسيسات جانبي پايه برخوردار بودند نصب گرديد.
يك دستگاه توربوژنراتور از نوع قبلي بعنوان واحد پنجم به نيروگاه و يك كمپرسور هوا مشابه دستگاههاي قبلي نير به كل مجموعه افزوده شد.

باين ترتيب واحد بهره برداري سلمان براي توليد نفت خام و نمك همراه بر اساس استاندارد قابل قبول بين المللي (حداكثر 20 پوند نمك در هر هزار بشكه نفت) تجهيز گرديد.


4-1 شرح توسعه هاي تدريجي در حين عمليات
در ادامه بهره برداري از واحد و بر اساس نيازهاي جديد عملياتي ضمن توجه به گسترش تأسيسات همجوار و مناطق مسكوني، بتدريج و تا تاريخ تنظيم گزارش تأسيسات ذيل به واحد سلمان افزوده شده است.
- يك دستگاه واحد آب شيرين كن بعنوان واحد سوم.
- يك توربوژنراتور بعنوان واحد ششم (در تاريخ تهيه گزارش اين دستگاه در محل نصب نبود و بجاي ديگري منتقل شده است).
- دو دستگاه ديگ بخار بعنوان واحدهاي چهارم و پنجم (واحد پنجم فعلاً روي فوندانسيون مربوط نيست)
- برج هوازدا از آب تزريقي به Desalter ها.
- دو دستگاه كمپرسور هوا با ظرفيت بالاتر (كمپرسورهاي قبلي اعم از تأسيسات پايه و طرح نمك زدائي همگي برچيده شده اند.)
- يك مخزن Flash Trank (مخزن Flash Tank قديمي تبديل به مخزن آب شده است).
- دو مخزن يك ميليون بشكه اي جديد
- دو دستگاه پمپ شناور تأمين آب دريا بعنوان تلمبه هاي چهارم و پنجم

اطلاعات و مشخصات عمومي اغلب وسايل و تأسيسات واحد بهره‌برداري سلمان در بخش هاي بعدي اين گزارش ارائه شده اند. و جداول و نقشه هاي ساده جهت سهولت كسب اطلاعات نيز ضميمه گرديده تا ضمن مراجعه به آنها بتوان وضعيت كلي واحد را تجزيه و تحليل نمود.


5-1 شرح وضعيت فعلي واحد
در تاريخ تنظيم گزارش از كل مجموعه بهره برداري سلمان بدلايلي مانند خسارات ناشي از جنگ، امور ايمني، صدمات ناشي از فرسودگي و تداوم بهره برداري كه در فصول بعدي بطور مشروح مورد بررسي قرار خواهند گرفت تأسيسات ذيل در مدار توليد قرار نداشته و يا در محل خود مستقر نبوده اند.
1-5-1 تفكيك كننده هاي مرحله دوم
1-5-2 برجهاي تماس
1-5-3 كمپرسورها
1-5-4 بخشي از تلمبه ها
1-5-5 واحد شيرين سازي گاز
1-5-6 بخشي از مبدلهاي حرارتي
1-5-7 تأسيسات اندازه گيري نفت صادراتي
1-5-8 بخشي از دستگاههاي نمك زدا
1-5-9 بخشي از لوله ها و سيستم هاي كنترل و برق
1-5-10 سه مخزن 512000 بشكه اي.

بجز موارد فوق در حال حاضر يكي از تفكيك كننده هاي قديمي، همراه با برج گاززدا و مخزن تبخير (Flash Tank) همراه با تأسيسات جانبي در مدار توليد نفت خام قرار دارند.

6-1 توجيه بازرسي فني
براي آ‍ماده سازي مجدد واحد بهره برداري سلمان با ظرفيت كامل يعني 000/220 بشكه نفت در روز حدود صدمات ناشي از بمباران در طول جنگ و خسارات وارده به بعضي از سيستم ها در اثر فرسودگي مي بايست مشخص گردد. علاوه بر دو مورد مذكور نيازهاي جديدي مانند توليد حوزه هاي مجاور (رشادت، رسالت و بلال)، عدم تكافوي بعضي از سيستم هاي جانبي و تعويض واحد قديمي و فرسوده شيرين سازي گاز نيز مدنظر بوده است كه بر اساس كليه نيازهاي مذكور تصميم به بازسازي و نوسازي واحد گرفته شده است. بمنظور تعيين حدود خسارات و همچنين حصول اطمينان از قابليت بهره برداري تأسيساتي كه به ظاهر صدمه نديده اند، بازرسي فني وسايل و سيستم‌هاي بكار برده شده در واحد سلمان ضروري بوده تا پس از تعيين حدود مورد نظر بتوان بر اساس اطلاعات بدست آمده، طرح بازسازي را اجرا نموده و واحد را مجدداً براي مدت زمان طولاني در مدار توليد نفت صادراتي قرار داد.

[Zohreh Gholami]

2- شرح نيازها
بر اساس نكاتي كه در مبحث مقدمه به اطلاع رسيد و با توجه به خسارات وارده در اثر بمباران، پروژه بازسازي و نوسازي واحد بهره‌برداري سلمان مطرح و جهت انجام امور پروژه، قراردادي با شركت انرشيمي منعقد گرديده سر فصل نيازهاي عمده بر طبق قرارداد منعقده بشرح موارد 2-1 الي 2-3 مي باشد. لازم باطلاع است كه در حين اجراي كارهاي بازرسي فني نيازهاي ديگر علاوه بر موضوع قرارداد مشاهده گرديد. نيازهاي جديد حسب مورد باطلاع مسئولين شركت نفت فلات قاره رسيد و مقرر شد كه همگي مد نظر و مورد بازرسي فني و بررسي مهندسي قرار گرفته و نتايج عيناً جهت اطلاع و تصميم گيري مسئولين شركت نفت فلات قاره ايران در گزارش بازرسي فني ارائه شود تا در صورت تصويب، نسبت به انجام آنها در مرحله بازسازي و نوسازي اقدام گردد.


محدوده نيازهاي جديد بشرح مواد 2-4 الي 2-7 مي باشد.

2-1 بازرسي فني تأسيسات و تعيين حدود خسارات و صدمات وارده به‌ آنها در اثر بمباران و تعيين وضعيت اقلامي كه از محل خود خارج شده اند.

2-2 نيازهاي جديد كه بترتيب عبارتند از:‌
الف – تعويض واحد شيرين سازي گاز، (واحد قبلي كه بر مبناي فرآيندي قديمي و تقريباً خارج از رده در مقايسه با روش هاي امروزه كار مي‌كرده مي بايست با سيستم جديدتر حاوي روش فرآورش پيشرفته جايگزين گردد.)
ب – بررسي امكان استفاده از تأسيسات فرآورش نفت سلمان بطور همزمان براي تثبيت نفت خام استحصالي از حوزه هاي مجاور (55000 بشكه در روز نفت حاصله از ميادين رشادت، رسالت و بلال).

2-3 ارائه طرح بازسازي و نوسازي واحد بهره برداري بر اساس موارد فوق.

2-4 مسائل مبتلا به واحد در اثر تداوم بهره برداري و  خورندگي در اثر شرايط حاد اقليمي (رطوبت و گرماي زياد، وجود آتمسفر همراه با املاح ناشي از تبخير آب دريا و هيدروژن سولفوره).

2-5 گسترش تدريجي حوزه عمليات شركت نفت فلات قاره ايران در منطقه لاوان و بالنتيجه كمبود بعضي از اقلام سرويس هاي جانبي (مثلاً آب تصفيه شده شيرين) و اشكالات بعضي از سيستم ها (مانند تأمين آب دريا و آتش نشاني).

2-6 انعكاس تغييرات اعمال شده در طول مدت بهره برداري در طرح بازسازي و نوسازي.

2-7 تطبيق اطلاعات فني و نقشه هاي تأسيسات با آنچه كه در محل موجود است و ساخته شده (As Built) تا بتوان بر اساس نقشه هاي زمينه تصحيح شده و به روز در آورده شده تغييرات مورد نياز طرح بازسازي و نوسازي را اعمال نمود.

با توجه به شرح نيازها اعم از موارد قراردادي و جديد ضمن مراعات دو اصل مهم يعني فوريت طرح و هم چنين اشتراك حوزه بهره‌برداري بلافاصله امور مربوط به بازرسي فني شروع گرديد. كارهاي مربوط به اين بخش از تاريخ 6/9/1367 الي 20/11/1367 توسط گروههاي مختلف بازرسي فني سيويل و سازه، مكانيك و لوله‌كشي، برق و ابزار دقيق انجام گرفت كه گزارش حاضر نتايج بازرسي فني را باستحضار مي رساند.



3- بررسي وضعيت كل واحد سلمان از جهات مختلف
در اين بخش از گزارش بترتيب وضعيت مطلوب تأسيسات واحد بهره برداري سلمان، تأثير عوامل مختلف، تغييرات اعمال شده در طول مدت بهره برداري و هم چنين نيازهاي جديد بعنوان مباني اخذ تصميم به تفصيل مورد بحث قرار مي گيرند.

3-1 وضعيت واحد در حالت مطلوب علمياتي
وضعيت مطلوب عملياتي حالتي است كه واحد قادر به توليد 000/220 بشكه نفت خام تثبيت شده بر اساس استاندارد صادراتي باشد. در اين حالت تأسيسات فرآورش مانند سيستم دريافت نفت خام، تفكيك كننده ها، برج هاي تماس و گاززدا، مخازن تبخير، تلمبه ها، كمپرسورها، مبدلها، دستگاههاي نمك زدا و واحد شيرين سازي گاز همگي همراه با تأسيسات جانبي مانند سيستم هاي توليد آب، بخار، آتش نشاني، آب شيرين، برق و سيستم اندازه گيري صادرات با ظرفيت كامل در مدار توليد قرار گرفته باشند، مختصات كلي وضعيت مطلوب عملياتي توسط شكل ها و جداول مشخص شده اند. رجوع شود به شكل شماره 2 (موقعيت محلي و نمايش كلي تأسيسات)، شكل شماره 3 (نحوه استقرار) و شكل شماره 4 (مدار فرآورش) كه همگي بطور خلاصه تهيه شده اند. جزئيات فني تأسيسات واحد بهره برداري لاوان در ليست وسايل (Equipment List) ارائه گرديده.

3-2 تأثير عوامل مختلف در وضعيت مطلوب عملياتي
عوامل موثر در تغيير وضعيت واحد بهره برداري سلمان از حالت مطلوب به موقعيت فعلي بترتيب عبارتند از خسارات ناشي از بمباران، مسائل ناشي از طول مدت بهره برداري و مسائل مربوط به گسترش حوزه عملياتي. شرح مفصل اين عوامل بترتيب ذيل مي باشد.

3-2-1 خسارات ناشي از بمباران
عامل عمده اي كه در تغيير وضعيت واحد بهره برداري سلمان بسيار موثر بوده خسارات ناشي از بمباران در طول جنگ مي‌باشد. اين خسارات بترتيب عبارتند از:‌
3-2-1-1 از بين رفتن توپك گير انتهائي خط لوله، شيرآلات و كنترل‌هاي آن در اثر انفجار و آتش سوزي.
3-2-1-2 انهدام شش دستگاه اندازه گير (Mater) نفت خام صادراتي، صافي ها، كنترل ها و دستگاههاي Prover و Calibration Tank ، مخزن زيرزميني و تلمبه برگشت همراه با كليه تأسيسات همجوار در اثر آتش سوزي.
3-2-1-3 از بين رفتن يك مخزن 512000 بشكه اي نفت خام (مخزن شماره 5) در محوطه مخازن همراه با لوله كشي ها و شيرآلات و كنترل ها در اثر آتش سوزي.
3-2-1-4 تغيير فرم مخزن شماره 6 كه در مجاورت مخزن شماره 5 قرار داشته در اثر تشعشات حرارتي ناشي از آتش سوزي.
3-2-1-5 برجهاي تماس بدرجات مختلف در اثر اصابت مستقيم و يا تركش انفجار بشدت صدمه ديده بنحوي كه يك برج در اثر اصابت مستقيم بشدت پاره شده و در يك حلقه كمانه نموده، در دو برج هر يك در بيش از ده مورد پارگي ايجاد شده و برج چهارم نيز در چند مورد سوراخ شده است.
3-2-1-6 ايجاد خسارات در اثر تركش هاي ناشي از انفجار در محوطه تفكيك كننده هاي مرحله دوم بخصوص در قسمت لوله كشي‌ها.
3-2-1-7 ايجاد خسارت بدرجات مختلف در بخش عمده اي از تأسيسات شيرين سازي گاز يعني مخازن تحت فشار، برجها، مبدلها، لوله كشي ها و تلمبه ها.
3-2-1-8 اصابت تركش بدرجات مختلف به خطوط لوله 36 اينچي انتقال نفت از محوطه مخازن به اسكله بخصوص در ناحيه تفكيك كننده‌ها.

3-2-2 مسائل ناشي از طول مدت بهره برداري
عوامل ديگري كه در وضعيت واحد بهره برداري موثر بوده اند شامل نكاتي است  كه ذيلاً باطلاع مي رسد. اين مسائل بيشتر در اثر طول مدت بهره برداري و عمليات در شرايط حاد جوي مانند رطوبت همراه با املاح آب دريا و گاز ترش و بعضاً اشكالات تعميراتي عارض واحد گرديده است:
3-2-2-1 خورندگي داخلي بعضي از سيستم ها و تأسيسات مانند تفكيك كننده هاي مرحله دوم، نمك زداها، لوله كشي ها و شيرآلات مربوطه در اثر تماس با نفت و گاز ترش همراه با آب نمك.
3-2-2-2 خورندگي خارجي اغلب لوله كشي ها و بخصوص سازه‌ها در اثر تماس با شرايط حاد جوي.
3-2-2-3 افت راندمان در اثر طول مدت بهره برداري مانند دستگاههاي تبديل آب دريا به آب شيرين ديگهاي بخار و ژنراتورها.
3-2-2-4 فرسودگي و كهنگي بعضي از ماشين آلات مانند كمپرسورهاي گاز بعلت سرويس زياد.
3-2-2-5 افت ظرفيت تبادل حرارتي در بعضي از مبدلهاي حرارتي بخصوص مبدلهاي نفت بعلت رسوبات زياد و سوراخ شدن لوله ها در اثر فرسودگي.
3-2-2-6 بهره برداري مداوم از بعضي از سيستم ها مانند لوله‌كشي هاي بخار و نياز به تعويض آنها

3-2-3 مسائل مربوط به گسترش حوزه عملياتي
بعلت ارائه سرويس هاي جانبي به تأسيسات همجوار مانند تأسيسات مسكوني جزيره لاوان، كمبودهايي در بعضي از اقلام سرويس هاي جانبي (مانند آب شيرين و در مواقعي برق) ايجاد شده است. موضوع كمبود آب آشاميدني با توجه به افت راندمان دستگاههاي آب شيرين كن (رجوع شود به 3-2-2-3 فوق) باعث شده است كه دو تغيير عمده در سالهاي اخير در واحد ايجاد گردد:
3-2-3-1 استفاده از آب دريا براي نمك زدايي از نفت خام بجاي آب شيرين كه در نهايت باعث نصب واحد اكسيژن زدايي از آب دريا و تلمبه هاي مربوطه گرديده.
3-2-3-2 نصب دستگاه سوم توليد آب آشاميدني در واحد
كه با اينهمه موضوع كمبود آب آشاميدني هنوز مرتفع نگرديده و درخواست شده كه در طرح بازسازي و نوسازي مدنظر قرار گيرد. لهذا بعنوان يكي ديگر از عوامل موثر در وضعيت مطلوب واحد پيشنهاد مي‌گردد كه مورد توجه قرار گيرد.

3-3 تغييرات اعمال شده در واحد در حين عمليات
در طول مدت بهره برداري از اين واحد تغييراتي در سيستم هاي مختلف آن اعمال گرديده اند كه جهت اطلاع و منظور نمودن آنها در طرح بازسازي و نوسازي مي بايست مدنظر قرار گيرند، اين تغيير و تبديلات به ترتيب عبارتند از:‌
3-3-1 اضافه نمودن دستگاه سوم تبديل آب دريا به آب آشاميدني با ظرفيتي معادل دستگاه هاي اوليه.
3-3-2 اضافه نمودن ديگهاي چهارم و پنجم به واحد ظرفيت ديگهاي بخار شماره چهار و پنج با ديگهاي بخار اوليه با حدود بيست و پنج درصد اضافه توليد متفاوت مي باشد.
3-3-3 اضافه نمودن توربوژنراتور ششم به نيروگاه.
3-3-4 برچيدن كمپرسورهاي اوليه هوا و جايگزين نمودن آنها با دو كمپرسور با قدرت بيشتر (دستگاههاي خشك كننده هوا همان دستگاههايي هستند كه در ابتدا نصبت شده اند).
3-3-5 تغيير مدار تغذيه آب واحدهاي نمك زدا (Desalters) از آب شيرين به آب دريا كه در اين مورد نصب برج اكسيژن زدايي و تلمبه‌هاي مربوطه ضروري بوده است و اين سيستم نيز به تأسيسات افزوده شده است.
3-3-6 اضافه نمودن دو مخزن يك ميليون بشكه اي در محوطه مخازن همراه با لوله كشي هاي مربوطه.
3-3-7 خارج نمودن مخزن تبخير قديمي از سرويس نفت خام و قرار دادن آن در سرويس آب بمنظور عمليات.
3-3-8 نصب مخزن تبخير جديد.
3-3-9 نصب دو عدد تلمبه توربيني عمودي جديد در محوطه روي اسكله بمنظور تأمين آب دريا.
3-3-10 تغيير و تبديل در چند مخزن تحت فشار مانند تبديل مخزن آب به مخزن هواي فشرده و يا مخزن گاز ويل به سرويس ديگر.


تبصره: اغلب تغييرات فوق در نقشه ها و مدارك فني تأسيسات واحد بهره برداري سلمان منعكس نگرديده اند و ضروري است كه حسب مورد، مورد توجه قرار گيرند و در موقع خود نسبت به ادغام اين تغييرات اقلاً در نقشه هاي واحد اقدام شود.


3-4 نيازهاي جديد در رابطه با نوسازي
نيازهاي جديدي كه مي بايست در طرح بازسازي و نوسازي ملحوظ گردند بشرح ذيل مي باشد.
3-6-1 برچيدن واحدهاي شيرين سازي قديمي گاز و جايگزين نمودن آنها با سيستم جديدتر و پيشرفته تر.
3-6-2 بررسي امكانات استفاده همزمان از اين تأسيسات براي فرآورش نفت خام حاصله از حوزه هاي نفتي رسالت، رشادت و بلال.

[Zohreh Gholami]

4- روش بازرسي فني و امور تكميلي مربوط به آن
بر اساس نيازهاي طرح بازسازي و نوسازي و هم چنين ساير مواردي كه در مباحث قبلي باطلاع رسيد ضمن توجه به برنامه فشرده پروژه ترتيبي اتخاذ گرديد كه امور مربوط به بازرسي فني تأسيسات بهره برداري سلمان در مدتي بين 2 الي حداكثر 5/2 ماه انجام گيرد. لهذا پس از ابلاغ پروژه يك برنامه توجيهي كوتاه مدت ترتيب داده شد تا مسئولين مربوطه به تأسيسات آشنايي كافي پيدا نموده و بتوانند در اسرع وقت به محل تأسيسات مراجعه و وظايف محوله را انجام دهند. در طول مدت توجيه پروژه (3 هفته) براي گروه هاي بازرسي فني و بعداً براي گروهي كه مسئول طرح در محل تأسيسات خواهند بود دستورالعمل مربوطه تهيه گرديد و همراه با نقشه ها و اطلاعات لازم در اختيار پرسنل هر گروه گذارده شد.

بر اساس نظريات بازرسين فني تصميم گرفته شد كه واحد اولاً مي‌بايست از نظر مهندسي نيز مورد بررسي قرار گيرد و ثانياً نقشه‌هاي موجود در موارد متعددي با آنچه كه ساخته شده تطبيق نمي نمايد. با توجه به اين دو موضوع ترتيب بازديدهاي مهندسي و طراحي در محل تأسيسات نيز داده شد. جزييات اموري كه در هر يك از مراحل بازرسي فني، بازبيني مهندسي و طراحي در محل انجام شده و روش‌هاي مربوطه ذيلاً باستحضار مي رسد:


4-1 بازرسي فني:

4-1-1 روش پرسنلي بازرسي فني
گروه اصلي بازرسي فني در مدت 6 آذر الي 20 بهمن 1367 مشغول بكار بوده است (بر اساس دو هفته متوالي تمام وقت در محل تأسيسات و يك هفته استراحت كه ضمن آن گزارش مربوطه را تهيه مينموده اند.) جهت همكاري در امور مربوطه و رعايت عدم تداخل با عمليات روزمره بهره برداري ترتيبي داده شده بود كه پرسنل تعميراتي و كمكي تداخل با عمليات روزمره بهره برداري ترتيبي داده شده بود كه پرسنل تعميراتي و كمكي حداكثر تا 10 نفر و در اغلب موارد بر حسب لزوم، از طرف شركت نفت فلات قاره ايران تأمين و در اختيار بازرسين فني گذارده شود. جهت هماهنگي بين بازرسين فني و پرسنل عملياتي يك نفر رابط از طرف اداره مهندسي مأمور به هماهنگي گرديد.

بازرسين فني كه در مدت فوق بوظايف محوله اشتغال داشته اند عبارتند از:‌
4-1-1-1 مسئول گروه بازرسي فني كه ضمن هماهنگي و سرپرستي، مسئوليت بازرسي فني از تأسيسات لوله كشي، ماشين آلات (تلمبه ها و كمپرسورها)، مخازن تحت فشار و برجها، مبدلهاي حرارتي و ساير دستگاههاي مكانيكي را بعهده داشته است.
4-1-1-2 مهندس مكانيك و مسئول بازرسي و اندازه گيري سيستم لوله كشي ها و مشخص نمودن لوله كشي هايي كه مي بايست پيش‌سازي شوند.
4-1-1-3 بازرسي فني برق براي نيروگاه، پست هاي ترانسفورماتور، تابلوهاي توزيع، شبكه كابل كشي، موتورهاي برق، سيستم اتصال زمين و روشنايي محوطه (بجز اسكله).
4-1-1-4 بازرسي فني ابزار دقيق و كنترل براي سيستم ابزار دقيق، كنترل هاي محلي، مدارهاي ارتباطي و مراكز فرمان.
4-1-1-5  بازرسي فني سيويل و سازه براي بررسي وضعيت فونداسيونها، سازه ها، ساختمانها و ساير تأسيسات ساختماني. (اين مورد توسط سرپرست بازرسي فني و همكاري 2 نفر مهندس سيويل و سازه انجام شد).

4-1-2 روش هاي فني بازرسي فني
روش هاي فني اجرا شده در مورد بازرسي تأسيسات بترتيب ذيل بوده است:
4-1-2-1 بازرسي فني تأسيسات سيويل و سازه
در مورد تأسيسات سيويل و سازه اغلب بر اساس اندازه گيري در محل و مشاهده وضعيت ظاهري ساختمانها، فونداسيونها و سازه ها تصميم گيري شده. در چند مورد مانند فونداسيون هاي برج تماس (Stripper) ، برج گاززدا (Boot) و تكيه گاههاي لوله 42 اينچي خروجي گاز از برج پس از محاسبات مجدد تصميمات لازمه اتخاذ گرديد.
4-1-2-2 بازرسي فني تأسيسات مكانيكي
الف – لوله كشي و متعلقات مربوطه بطريق بررسي وضعيت ظاهري، كسب اطلاعات در محل، ثبت نقاط صدمه ديده با اندازه گيري از يك مبدأ، ثابت و مشخص نمودن مقاديري كه بايد بر چيده شوند مورد بازرسي فني قرار گرفته اند. ضخامت جدار كليه لوله هايي كه از نظر ظاهري سالم و قابل استفاده تشخيص داده شده از جهات مختلف اندازه گيري شده تا اطمينان حاصل گردد كه در سرويس بعدي مناسب باشند. در موارد متعددي علاوه بر اندازه گيري ضخامت جدار، داخل لوله ها نيز مورد بازرسي فني قرار گرفته و حدود تشكيل رسوبات، خوردگي و زنگ زدگي بررسي شده و اندازه گيري گرديد.
ب – ماشين آلات مستقر در محل مانند تلمبه ها و كمپرسورها از لحاظ وضعيت ظاهري، بررسي سوابق عملياتي و اطلاعات در محل، كسب نظريات مسئولين عمليات و تعميرات، آزمايش در حين حركت (Running Test) ، نحوه استقرار، تولرانس هاي كوپل شدن با گرداننده، وضعيت اتصال مكانيكي و كنترل، لقي و حدود مجاز آن در ناحيه محور و يا طاقانها و تولرانس مربوطه مورد بازرسي فني قرار گرفتند. در مورد ماشين آلاتي كه از محل خود خارج شده اند كليه موارد فوق تا حد امكان انجام گرديد. 
ج – مخازن تحت فشار، مبدلهاي حرارتي، ديگهاي بخار و دستگاههاي نمك زدا (Desalter) از لحاظ وضعيت ظاهري، بررسي سوابق عملياتي، كسب نظر مسئولين عمليات و تعميرات، مشخص نمودن نقاط صدمه ديده خارجي در اثر Corrosion ، نحوه اتصال به فونداسيون، ثبت پارگي ها و صدمات، بررسي حدود مجاز فرو رفتگي‌ها، بازرسي فني از داخل و وسايل داخلي مانند Mesh ، Trays ، Tubes و Tube Bundles ، نمونه گيري از مقاديرThinning ، اندازه‌گيري ضخامت جدار در هر حلقه در جهت هاي مختلف، اندازه‌گيري ضخامت گلوئي ها و دهانه ها و درپوش هاي عمده و وضعيت سطوح خارجي مورد بازرسي قرار گرفته اند. در مورد هر يك از اين وسايل برگ گزارش بازرسي (Inspection Data Sheet) تهيه گرديد كه خلاصه نتايج در گزارش ارائه مي گردد.
د – در مورد دستگاههاي يكپارچه و در سرويس مانند تأسيسات شيرين سازي آب دريا با مراجعه به سوابق عملياتي، عمر مفيد و توان فعلي آنها تصميم گيري شده است.

4-1-2-3 بازرسي فني تأسيسات برق
الف – نيروگاه برق از لحاظ Tnsulation Test ، بررسي سوابق عملياتي و تعميرات و اطلاعات محلي و آزمايشات كه در مورد ساير ماشين آلات بآنها اشاره شده بازرسي گرديد.
ب – پست هاي ترانسفورماتور و تابلوهاي برق از لحاظ ظاهري بازرسي شده، سيستم حفاظتي و رله هاي حفاظتي تابلوها در مقابل حداكثر بار و گرمايش بيش از حد آزمايش شده و Meger Test روي آنها بعمل آمد.
ج – مدارهاي اصلي و كابل ها از تابلوهاي توزيع تا مصرف كننده‌ها از لحاظ مقاومت، اتصال زمين، اتصال كوتاه و انتقال جريان آزمايش شدند.
د – آزمايش هاي در حين كار (Running Test) ، بررسي فازهاي مختلف و نحوه اتصال زمين از تمام موتورهاي برق بعمل آمده و راهنماي تعميرات براي آنها تهيه گرديد.
ه‍ - آزمايش مدارهاي اتصال زمين و بررسي سيستم روشنائي محوطه بعمل آمد و نتايج Earthing Continuity Test گزارش گرديد.
و – بررسي ظاهري سيستم‌هاي ترانسفورماتور و ركتيفابر دستگاه‌هاي نمك زدا انجام گرديد.

13- 1-2-4- بازرسي فني تأسيسات ابزار دقيق و كنترل
الف – شيرهاي اطمينان و شيرهاي كنترل از نقطه نظرهاي ظاهري، بررسي سوابق عملياتي و تعميراتي، كسب نظريات مسئولين عمليات و تعميرات، قابليت تنظيم، فرمان پذيري، رواني حركت و بررسي شرائط در حالات كاملاً بسته و كاملاً باز بررسي گرديدند.
ب -  وسائط كنترل و ابزار دقيق نصب شده در محل اعم از نشان دهنده‌هاي مستقيم و يا حس كننده‌ها و انتقال دهنده‌هاي مختصات فرآيند بترتيب بازرسي گرديده و در مورد نشان دهنده‌ها اقلام سالم و قابل بكار مشخص شدند.
ج – مدارهاي پنوماتيك و مركز كنترل از لحاظ جريان پذيري و دريافت و ثبت علائم بازرسي گرديد و مدارها و ابزارهاي سالم و قابل بكار مشخص شدند، ليست كليه اقلاميكه نه در محل بودند و نه در انبارها نيز تهيه گرديد.
د – با تعقيب مدار و بررسي دستگاه‌هاي ثبت كننده و يا نشان دهنده علائم روي تابلو فرمان واقع در اطاق كنترل و نحوه اتصالات از صحت دستگاه‌ها روي تابلو كنترل اصلي اطمينان حاصل گرديد و دستگاه‌ها و مدارهاي قابل كار مشخص گرديدند.

4-1-3- وسائط و ابزار بازرسي فني
وسائط و دستگاه‌هائي كه در بازرسي فني بكار برده شده‌اند به دو گروه تقسيم مي‌شوند. گروه اول شامل وسائل و ابزار آلات تعميراتي مي‌باشد كه اغلب در تعميرگاه و يا انبار واحد وجود داشته و از آنها استفاده گرديده است (ليست ابزار و دستگاههاي مورد نياز در شروع مرحله بازرسي فني در اختيار مسئولين طرح گذارده شد و در حين اجرا نيز از طرف پرسنل عمليات و تعميرات در محل تأمين گرديد). گروه دوم شامل ابزار و وسائل تخصصي مانند D Meter، مايع مخصوص Ultrasonic Test Set دستگاه‌هاي سنجش جريان، مقاومت، اتصال كوتاه، E.P.Mrger , Avometer و غيره مي‌باشند كه اغلب در محل واحد وجود داشته و از آنها استفاده بعمل آمد. در يك مورد بخصوص نيز با همكاري مهندسين مشاور زمين شناس و استفاده از دستگاه اندازه گيري مقاومت، شبكه زمين تاسيسات آزمايش و گزارش مربوطه تهيه گرديد.

[Zohreh Gholami]

4-2- بررسي‌هاي مهندسي و اندازه گيري در محل
بمنظور حصول اطمينان از روش و نحوه اجراي بازرسي فني، كسب اطلاعات، آمار و ارقام مربوط به توليد سرويس‌هاي جانبي ترتيبي داده شد كه در فاصله زماني استراحت پرسنل بازرسي  فني، مهندسي سيويل، سازه، مكانيك، برق، ابزار دقيق و تأسيسات جانبي از محل واحد بازديد نمايند. در اين بازديد مهندسين مذكور با تأسيسات واحد و حدود خسارت وارده به آنها آشنا شده اطلاعات لازمه را جمع آوري و اندازه گيري‌هاي ضروري را انجام دادند.


4-3- طراحي در محل
همانطور كه قبلاً باطلاع رسيد در بسياري از موارد نقشه‌هاي تأسيسات موجود با آنچه كه واقعاً ساخته و نصب شده است مطابقت نمي‌كرد. باين دليل و براي دردست داشتن نقشه‌هاي صحيح، موضوع به روز در آوردن نقشه‌ها ضروري تشخيص داده شد. جهت عملي ساختن اين نياز، طراح مكانيك و لوله كشي بمدت متجاوز از سه ماه به محل اعزام و نسبت به تصحيح نقشه‌هاي مكانيكي  و لوله كشي و به روز در آوردن آنها اقدامات لازم بعمل آمد.



5- ملاحظات فني، اقتصادي و اولويت‌ها
بر اساس گزارشات بازرسين فني و هماهنگي نتايج با گروه‌هاي مختلف مهندسي نتيجه گيري گرديد كه راه حل‌هاي پيشنهادي از نظر امور اقتصادي، فني، زمانبندي و اولويت‌ها مي‌بايست حتي المقدور مناسب‌ترين و عملي ترين راه حل در هر مورد بوده بعلاوه پس از بازسازي و نوسازي تعميرات و نگهداري برنامه ريزي شده نيز مدنظر قرار گيرد. سر فصل‌هاي عمده عواملي كه در تجزيه و تحليل اقتصادي و فني مورد توجه بوده‌اند بترتيب ذيل است :


5-1- امور اقتصادي و سرمايه گذاري
در اين مورد فرض بر آن بوده است كه براي بازسازي و نوسازي با توجه به اشتراك حوزه نفتي، برآورد بازده حوزه در يك مدت زمان قابل پيش بيني (مثلاً 10 سال) ضمن اعمال ضريب بهره دهي و هزينه‌هاي اجرائي در رابطه با عمليات و نگهداري، مي‌بايست در حدود منطقي و معقول سرمايه گذاري گردد.


5-2- زمانبندي
با توجه به روند قبلي توليد براي مراحل مختلف پروژه اعم از طراحي، تهيه كالا و مصالح و اجراء و آماده سازي براي بهره برداري با ظرفيت كامل جدول زماني بين 24 الي 28 ماه مدنظر بوده است.


5-3- امور فني
در اين باره فرض شده است كه از دانش فني و تجربه موجود در بهره برداري و نگهداري بنحو كامل استفاده گرديده و سيستم‌هاي جايگزين حتي المقدور مشابه تأسيسات فعلي بوده تا نياز به آموزش و آشنائي با سيستم جديد نباشد. يك استثناء در اين مورد احتمالاً مي‌تواند سيستم كنترل و ابزار دقيق باشد.


5-4- اولويت‌ها
در پيشنهادات مربوط به بازسازي و نوسازي سه اولويت بشرح ذيل مدنظر مي‌باشد:
اولويت درجه اول: مربوط به تأسيسات و سيستم‌هائي مي‌گردد كه مي‌بايست‌ حتماً در طرح بازسازي مورد توجه قرار گرفته و نسبت انجام آن در حين اجراي طرح تصميم لازم اتخاذ گردد و در هر صورت انجام آن‌ها ضروري است.
اولويت درجه دوم: مربوط به تأسيسات و سيستم‌هائي است كه چنانچه در طرح بازسازي ملحوظ گردند در تداوم بهره برداري بعدي بسيار مؤثر خواهند بود و بهتر است كه در شرائط فعلي نسبت بانجام آنها تصميم مقتضي گرفته شود.
اولويت درجه سوم: مربوط به اموري است كه انجام آن‌ها مي‌تواند بزمان ديگري موكول گردد مثلاً پس از بازسازي و در حين عمليات بهره برداري نسبت به انجام آنها اقدام نمود.


5-5- تعميرات برنامه ريزي شده
نگهداري و تعميرات تاسيسات بر طبق يك برنامه معين حائز اهميت بسيار است و مي‌بايست در تمام مراحل بهره برداري مورد توجه قرار گيرد. در اين رابطه توصيه گرديده كه پس از انجام مرحله بازسازي برنامه جزئيات تعميرات و نگهداري تهيه و در اختيار پرسنل تعميراتي گذارده شود. با اعمال تعميرات و نگهداري بموقع مي‌توان از حداكثر كارائي تاسيسات استفاده و در بسياري از هزينه‌هاي غير ضروري صرفه جوئي نمود. با توجه به شرائط جوي، در مورد سطوح فلزي مانند بدنه مخازن، لوله كشي، بدنه مخازن و برجهاي تحت فشار، اسكله و سازه‌ها، رنگ آميزي مداوم بر اساس روش‌ها و استانداردهاي مهندسي و  فني كاملاً ضروري بوده و توصيه مي‌شود.



6 – گزارش بازرسي فني تاسيسات سيويل و سازه
6-1- شرح تاسيسات سيويل و سازه
تاسيسات سيويل و سازه واحد بهره برداري سلمان اعم از برون واحد و داخل واحد بترتيب در شكل‌هاي شماره 8 و 9 نشان داده شده و شامل قسمت‌ها و سيستم‌هاي ذيل مي‌باشد.
-   حصار و دروازه ورودي (*)
-   خاكريزهاي حفاظتي (*)
-   سيستم‌ محوطه سازي (*)
-   راههاي ارتباطي داخلي (*)
-   سيستم زهكشي و دفع آبهاي سطحي و حوضچه جدا سازي آب آغشته به نفت (*)
-   ساختمانها
-   فونداسيون‌ها
-   سازه‌ها
-   اسكله (*)
-   محوطه مخازن، فونداسيون مخازن و ديوارهاي حائل مربوطه (*)
نتايج بازرسي فني و بررسي‌هاي بعمل آمده در هر مورد به تفصيل همراه با راه حل مربوطه در اين مبحث از گزارش ارائه مي‌شود. لازم باطلاع است كه كليه مواردي كه با علامت ستاره (*) مشخص شده‌اند با آنكه از لحاظ قرار دادي در محدوده بازرسي فني منظور نگرديده بودند نيز بررسي و براي هر كدام راه حلي پيشنهاد شده است تا چنانچه مورد موافقت و تصويب قرار گيرند در طرح كلي بازسازي و نوسازي ادغام شوند.


6-2- وضعيت حصار و دروازه ورودي واحد
بخش عمده‌اي از حصار و همچنين دروازه ورودي واحد در وضعيت مناسبي مي‌باشند. طول كل حصار واحد حدود 16000 فوت (9/4 كيلومتر) مي‌باشد كه قسمت اعظم آن در بخش‌هاي شمالي و شرقي سالم و قابل استفاده است. در قسمت غربي حدود 1500 فوت (460 متر) از حصار برچيده شده است (بنظر مي‌رسد كه اين موضوع در رابطه با توسعه محدوده واحد بمنظور اضافه نمودن دو مخزن يك ميليون بشكه‌اي بوده و قسمت برچيده شده در مكان‌هاي ديگر مجدداً نصب شده باشد). بهر صورت در اين قسمت فقط پايه‌هاي حصار موجود است ولي توري سيمي و سيم خاردار نصب نشده است. قسمت‌هائي نيز در جنوب (سمت دريا)، چند قسمت در غرب و دو بخش جزئي در قسمت شرقي حصار جمعاً حدود 1350 فوت (415 متر) در اثر خورندگي و ساير عوامل بشدت پوسيده و آسيب ديده بنحوي كه با كمترين فشار پايه و توري سيمي ريزش مي‌نمايد. قسمت‌هاي صدمه ديده با جزئيات مربوطه روي نقشه‌ها مشخص شده‌اند تا چنانچه نسبت به نوسازي آنها تصميمي اتخاذ گردد در طرح تفصيلي ادغام شوند. لازم باستحضار است كه نوسازي قسمت‌هاي صدمه ديده با توجه به وضعيت كلي ايمني جزيره لاوان از اولويت درجه سوم برخوردار است و مي‌تواند به موقعيت ديگري موكول گردد.


6-3- خاكريزهاي حفاظتي
بمنظور ايجاد ايمني بيشتر در هنگام حملات هوائي، پيرامون واحدهاي مختلف تأسيسات بهره برداري سلمان ديوارهاي حفاظتي بصورت خاكريز يا گوني و بشكه‌هاي مملو از خاك و شن ايجاد شده است كه مجموعاً حجمي در حدود 1600 الي 1800 متر مكعب را تشكيل مي‌دهند. براي استفاده مجدد از ظرفيت كامل واحد و همچنين سهولت تردد اين خاك ريزها بايد برچيده شده و از هم اكنون با استفاده از كارگران ساده محلي مي‌توان اقدام به برچيدن آنها نمود.

در صورتيكه استفاده از كارگران محلي مقدور نيست توصيه مي‌شود كه بعنوان يك مسئله حائز اولويت درجه در طرح بازسازي گنجانيده شده و دستورالعمل مربوطه در اسناد مناقصه پيمان ارائه گردد.


6-4- سيستم محوطه سازي
سيستم محوطه سازي واحد مي‌بايست بطريقي اصلاح گردد سطوح تمام شده بتني (F.F.L.) با سطوح خاك ريزي شده متمايز باشند، در اين مورد با توجه به آنكه حجم تسطيح رقم قابل ملاحظه‌اي نيست مي‌توان عيناً بر طبق روش گفته شده درباره خاك ريزهاي حفاظتي اقدام نمود و يا آنكه نقشه محوطه سازي (Site Development Plan) در اختيار پيمانكار بازسازي گذارده شده و در موقع خود نسبت بانجام آن اقدام شود. در صورتيكه روش اماني مورد نظر باشد بايد توجه داشت كه اولاً تسطيح فقط توسط وسائل دستي عملي است، ثانياً شيب طبيعي زمين حفظ گردد و ثالثاً سطوح تمام شده بتني حدود 5 سانتيمتر از سطوح خاك ريزي و تسطيح شده بالاتر باشند.
بآنكه اين موضوع حائز اولويت دوم است ولي توصيه مي‌شود كه با موضوع سيستم زهكشي و دفع آبهاي سطحي ادغام (مبحث 6-6) و همه يكجا انجام شوند.
نكته ديگر آنكه توصيه مي‌شود تمام محوطه داخل حصار تسطيح و مواد زائد مانند قطعات لوله قديمي، وسائل شكسته، سازه‌هاي كهنه و شكسته بتن و اطاقكهاي غير ضروري، خاك ريزهاي و تپه‌هاي خاكي همه برچيده شده و به نقطه ديگري در خارج حصار منتقل شوند.


6-5- راه هاي ارتباطي داخلي
6-5-1- راههاي ارتباطي داخلي واحد بصورت زمين كوبيده شده ناهموار درآمده و مناسب تشخيص داده نشده‌اند. ضمناً بايد توجه داشت كه وضعيت راهها در اثر تردد وسائل و ماشين آلات سنگين پيمانكار بازسازي ممكن است از وضعيت فعلي هم نامناسب تر شود. لهذا بعنوان يك اولويت درجه دوم توصيه مي‌شود كه در صورت موافقت روكش نمودن راههاي ارتباطي داخل واحد در مراحل نهائي بازسازي مورد توجه قرار گيرد. كوبيدگي راههاي ارتباطي مناسب است و مسئله مربوط مي‌گردد به روكش نمودن حدود 6/0 الي 8/0 كيلومتر راههايب ارتباطي داخلي.
6-5-2- در محوطه تفكيك كننده‌ها و برجهاي تماس (Stripper) بعلت فواصل كم محلي براي مانور ماشين آلات و وسائل سنگين كه احياناً براي تعميرات ضروري خواهند بود در نظر گرفته نشده و در اين مورد توصيه مي‌شود كه جاده جنوبي نوسازي شده به غرب واحد و پشت اين تأسيسات امتداد يابد و محوطه‌اي بتني براي قرار دادن اشيائي كه بايد تعمير شوند نيز در نظر گرفته شود.


6-6- سيستم زهكشي و دفع آبهاي سطحي و حوضچه جداسازي آب آغشته به نفت
اين واحد اصولاً داراي سيستم زهكشي و دفع آبهاي سطحي نيست و بايد بنحو صحيح تسطيح گرديده و كانالهاي مناسب براي هدايت آبهاي سطحي به خارج واحد ايجاد شود.
حوضچه آب آغشته به نفت از نظر محل استقرار و همچنين ملاحظات ايمني مناسب نمي‌باشد و اصولاً در مسير وزش باد قرار دارد و گازهاي متصاعد از آن مجدداً به واحد بر مي‌گردد. بعلاوه در موقعيتي مرتفع‌تر از بعضي از تأسيسات قرار داشته و آبهاي جمع آوري شده نمي‌توانند از بعضي نقاط وارد مخزن جداسازي شده و همچنين فاقد وسيله جداسازي آب از نفت است. توصيه مي‌شود كه اين حوضچه به محلي با خط طراز پائين تر منتقل گردد و لوله كشي زيرزميني جمع آوري آب آغشته به نفت و سيستم Drain فرآيند نيز تعويض شود (رجوع شود به مبحث گزارش بازرسي فني لوله‌هاي زيرزميني). محلي كه براي حوضچه APT در نظر گرفته شده در امتداد لوله‌هاي بارگيري و به فاصله 100 الي 150 متري از محل فعلي توپك گير ورودي خواهد بود (Scraper Receiver). هر دو موضوع زهكشي و تغيير محل حوضچه جداسازي آب و نفت از اولويت درجه اول برخوردار مي‌باشند.


6-7- ساختمانها
ساختمان نيروگاه و اطاق تابلوهاي توزيع برق كه در مجاورت نيروگاه قرار دارد در وضعيت مناسب هستند و با توجه به سازه‌هاي مربوطه براي مدت طولاني قابل استفاده‌اند. اطاق كنترل اصلي واحد و اطاق كنترل تأسيسات جانبي از لحاظ ايمني در حد استاندارد نيستند بخصوص اطاق كنترل اصلي كه در مجاورت خط محور لوله‌هاي 36 اينچي نفت خام و در مسير شيب لوله‌ها قرار دارد. با توجه به شرائط واحد براي اطاق كنترل تاسيسات جانبي ساختمان جديد پيشنهاد شده باين ترتيب كه تاسيسات تابلو موجود به ساختماني جديد در مجاورت اطاقك فعلي منتقل گردد. در مورد اطاق كنترل اصلي دو راه حل بشرح ذيل پيشنهاد مي‌گردد.

الف – بهسازي اطاق كنترل يعني عريض نمودن آن تا حدود سه متر و استفاده از بخش اصلي تأسيسات كنترل موجود و اضافه نمودن 2 تابلوي جديد براي واحد اندازه گيري و واحد شيرين سازي جديد.

ب – تعبيه اطاق كنترل جديد در محلي ديگر با توجه به انتخاب سيستم كنترل نهائي واحد نوسازي شده.


6-8- فونداسيون‌ها
درصد عمده‌اي از فونداسيون‌هاي واحد بهره برداري سلمان بجز موارديكه ذيلاً شرح داده مي‌شوند از وضعيت مناسب برخوردار بوده و براي مدتي طولاني قابل استفاده هستند. بطور كلي در مورد فونداسيونهاي بتني صدمه ديده روش‌هائي كه ذيلاً باستحضار مي‌رسد توصيه شده‌اند:
6-8-1- تمام فونداسيونهاي دو واحد قديمي شيرين سازي گاز بروش‌هاي مكانيكي برچيده خواهند شد. زمين محل تسطيح و كوبيده مي‌گردد و در همان محل فونداسيون‌هاي جديد براي واحد يكپارچه (Package Unit) شيرين ساخته خواهد شد.
6-8-2- روش فوق عيناً درباره محوطه اندازه گيرها (Meters)، Prover، توپك گير ورودي (Scraper Receiver) و Calibration اعمال گرديده با تفاوت آنكه براي هر كدام از اين وسائل فونداسيون مجزا ساخته مي‌شود.
6-8-3- تمام فونداسيون‌هاي مربوط به برجهاي مشعل قديمي و جديد (چهار فونداسيون) بدليل شكاف برداشتن تعويض مي‌گردند و باين ترتيب كه خط لوله Flare باندازه 15 فوت ادامه داده شده و فونداسيون جديد در اين محل ساخته خواهد شد.
6-8-4- فونداسيون برج تماس (Stripper Tower) V-2140 بدليل آنكه 8 عدد از ميل‌هاي مهار برج در اثر اصابت مستقيم به بالاي برج بريده شده‌اند و دو ميل مهار ديگر بيرون آمده‌اند ميبايست با وسائل مكانيكي برچيده شده و بجاي آن فونداسيون ديگري ساخته شود.
6-8-5- فونداسيون برج گاززدا (Degassing Boot) ظاهراً سالم بمنظر مي‌رسد ولي بدلائل مختلف از قبيل عدم فاصله مناسب بين لبه پائيني برج و كناره فونداسيون، استاندارد نبودن محل پيچ‌هاي اتصال به فوانداسيون جديدي ريخته شود. نحوه تقويت صفحه پاييني برج و انتقال محل ميل مهارها از داخل برج به خارج آن در مبحث گزارش بازرسي فني تأسيسات مكانيكي ارائه خواهد شد.
6-8-6 فوندانسيون كمپرسورهاي بازگرداني گاز (Recycle Gas Compressors) با توجه به فرسودگي و از بين رفتن كمپرسورهاي مربوطه نيز بايد برچيده شده و براي كمپرسورهاي جايگزين فونداسيون جديد ساخته شود.
در مورد كمپرسورهاي گاز سوخت و گاز مازاد (Residue Gas) پيشنهاد مي شود كه حتي المقدور از فونداسيون هاي موجود استفاده بعمل آيد مگر آنكه اين موضوع در حين طراحي تفصياسي با اشكال عمده اي روبرو گردد.
6-8-7 در مورد تفكيك كننده هاي مرحله دوم (Second Stage Separators) پيشنهاد ميگردد كه با اعمال اصلاحاتي فونداسيونهاي موجود بجز دو مورد كه ميل مهارها از سطح فونداسيون بريده شده‌اند استفاده شود.
6-8-8 فونداسيون قابل تعمير و فونداسيون هاي جزئي شامل موارد ذيل مي باشد:
6-8-8-1 فونداسيون مخزن شماره V-1040
ديواره شرقي كاملاً شكاف برداشته است و توصيه مي گردد كه اين فوندانسيون تعويض شود.
6-8-8-2 فونداسيون Piperack و تكيه گاههاي لوله ها (Pige Supports) و فوندانسيونهاي جزيي كه بايد تعويض شوند در شكل شماره 5 نشان داده شده است. اين موارد شامل فونداسيون هاي مربوط به لوله 42 اينچي خروجي از برج گاززدا، بخشي از Piperack و تعدادي فونداسيون "T" Support مي باشد. فوندانسيون هاي زير لوله هاي انتقال گاز به برجهاي مشعل S-3000 و S-3010 همگي شكاف برداشته اند ولي با ملات ماسه سيمان ترميم شده و در حال حاضر شكافها نمايان نمي باشد. توصيه مي گردد كه همه اين فوندانسيون ها برچيده و نوسازي شوند.
6-8-8-3 فوندانسيون Dump Condenser نيز بعلت شكاف برداشتن مي بايست تعويض گردد.
6-8-8-4 تعدادي فونداسيون جزيي مانند فونداسيونهاي سايه بانها و دو ديگ بخار نيز مي بايد پس از برداشتن يك لايه كم و ايجاد حفره‌هاي مناسب با تزريق بتن مخصوص تعمير گردند.
6-8-8-5 لوله هاي انتقال گاز به مشعل هاي قديمي از روي تكيه‌گاههاي فلزي H شكل عبور مي نمايند. فونداسيون هاي مربوط به شانزده عدد از اين تكيه گاهها شكاف هاي عميق برداشته و شكسته شده بنحويكه تكيه گاه از حالت عمودي خارج و تا حدودي متمايل به يك سمت گرديده است. اين فونداسيون ها در كل مسير مي بايد نوسازي و تعويض گردند.


توضيح 1: محل ميل مهارهاي كليه وسايل و ماشين آلات و نحوه اتصال آنها به فونداسيون ها عيناً بر طبق تأسيسات موجود انتخاب خواهد شد و اطلاعات مربوطه به سازندگان نيز منعكس مي گردد. اين موضوع از لحاظ صرفه جويي در زمان طراحي حايز اهميت است و در هزينه ساخت وسايل تأثيري ندارد.


توضيح 2: كليه مواردي كه درباره فونداسيون ها توصيه شده است همگي از نظر نوسازي و بازسازي از اولويت درجه اول برخوردار مي‌باشند.

[Zohreh Gholami]

6-9 سازه ها
سازه هايي كه در اثر بمباران بكلي از بين رفته و سوخته اند شامل سازه هاي واقع در محوطه اندازه گيري نفت خام مي باشد و عبارتند از تعدادي راهرو (Walk way) و سكوهاي عملياتي (Operating Platform) كه همگي بر طبق طرح اوليه ضمن توجه به تغييرات دستگاههاي اندازه گيري نوسازي خواهند شد.

بقيه سازه ها خوشبختانه در اثر بمباران صدمات زيادي نديده اند. قسمت هايي كه خسارت ديده اند و منحصر به بخش هايي از Piperack مي باشد در شكل شماره 6 نشان داده شده اند. اين قسمت‌ها همراه با تعدادي سكوي عملياتي، نردبام و حفاظ همه نوسازي خواهند شد.

علاوه بر موارد فوق تكيه گاه فلزي لوله 42 اينچي خروجي از برج گاززدا (بين برج و كمپرسورهاي برگشت گاز) نيز در اثر مرور زمان، تنش هاي حرارتي، لرزش، انقباض و انبساط و نداشتن بادبند بكلي غير قابل استفاده شده است و بجاي اينكه تكيه گاه لوله 42 اينچي باشد در مواردي سازه توسط لوله 42 اينچي در محل نگهداشته شده است. اين تكيه گاه همراه با فونداسيونهاي مربوطه (رجوع شود به 6-8-8-2) نيز تعويض و نوسازي خواهد شد. كليه امور مربوط به سازه هاي فوق حائز اولويت درجه اول است.

در مورد سازه ها موردي كه بسيار ضروري بنظر مي‌رسد نگهداري آنها مي باشد. با توجه به طول مدتي كه سازه ها مي بايست در سرويس باشند همگي اعم از سازه هاي درون و برون واحد بخصوص سازه هاي مربوط به مشعل ها و تكيه گاههاي فلزي لوله هاي مشعل مي يابد بطور متناوب پس از آنكه رسوبات و زنگ خوردگي ها (Corrosion Products) با وسايل مكانيكي برداشته شدند با وسايل تميز كاري مكانيكي (Power Tool) يا پاشيدن ساچمه ناهمگوني فولادي (Grit Blasting) تميز و با يك لايه مناسب آستري ضد زنگ و 2 لايه رنگ ضد رطوبت و مقاوم در شرايط حاد جوي رنگ آميزي گردند. اين روش مي بايد در طول مدت عمليات و بهره برداري با توجه به شرايط حاد جوي اقلاً هر 2 سال يكبار تكرار گردد تا سازه ها در وضعيت مناسب بمانند.

كليه پيچ هاي اتصال وسايل و ماشين آلات به فونداسيون ها نيز بايد با روشي كه فوقاً گفته شد تميز شده و رنگ آميزي گردند. پس از خشك شدن رنگ ها پيچ و مهره ها بايد با پوشش روغني مناسب (مثلاً گريس مرغوب و مقاوم در برابر رطوبت) پوشيده شوند تا از زنگ زدگي بيشتر آنها جلوگيري شود.


6-10-1 اسكله
اسكله نيز با آنكه در محدوده قرارداد منظور نگرديده بود مورد بازرسي قرار گرفت. مسئله مبتلا به اسكله نيز زنگ زدگي شديد در اثر شرايط بسيار حاد محيط و عوامل جوي مي باشد. براي حفاظت اسكله نيز پيشنهاد مي شود كه اولاً سيستم حفاظت كاتدي تقويت و آندهاي غوطه ور و در صورت امكان بازديد شده و در صورت نياز تعويض گردند. ثانياً ناحيه همجوار آب دريا و هوا (Splash Zone) با خمير مقاوم در برابر شرايط جوي پوشيده شود. نحوه پوشش منحصراً دستي است Manual Application . سطوح فوقاني اسكله (بعد از Splash Zone) بايد شن و يا ساچمه پاشي شده و سطوح كاملاً تميز و رنگ آميزي گردند (يك لايه آستري ضد زنگ مخصوص تأسيسات دريايي و  دو لايه رنگ مقاوم در برابر شرايط دريايي). رنگ آميزي و نگهداري اسكله بايد بطور مداوم و تا هنگاميكه انتظار بهره وري مي‌رود ادامه داشته باشد و بطريقي كه درباره سازه ها توضيح داده شد عمل گردد.


6-11 محوطه مخازن
در محوطه مخازن دو مورد بايد انجام گيرد. اين دو مورد با آنكه ظاهراً مهم بنظر نمي رسند ولي در شرايط اضطراري حايز اهميت بسيار است. مورد اول آنكه محوطه مخازن بنحو مناسب با حفظ شيب‌هاي مشخص شده تسطيح گردد و ثانياً ديوارهاي حائل اين محوطه كه بعنوان سدي در برابر جريان نفت عمل مينمايند همگي مرمت گرديده و بخصوص ارتفاع اين ديواره ها مجدداً تا حدود مشخص شده در نقشه ها رسانيده شود. مخزن شماره 5 كه بكلي سوخته شده مي‌بايست برچيده شده و براي مخزن جديد فونداسيون از نو ساخته شود و فونداسيون مخزن شماره 6 نيز تعمير گردد. اين موضوع بستگي به اتخاذ تصميم در مورد دو مخزن 512000 بشكه اي فوق دارد.



7- گزارش بازرسي فني تأسيسات مكانيكي
7-1 شرح تأسيسات مكانيكي و لوله كشي
تأسيسات مكانيكي و لوله كشي واحد بهره برداري سلمان بطور خلاصه در شكل شماره 4 (مدار فرآورش) و شكل شماره 9 نشان داده شده اند. جزييات بيشتر شامل مشخصات فني، تعداد، اوزان و اندازه‌هاي تقريبي وسايل و ماشين آلات و تاريخچه هر كدام در جدول وسايل (Equipment List) ارائه گرديده است.
به طور خلاصه تأسيساتي كه در مدارهاي مختلف فرآورش نفت و گاز و مدار تأسيسات جانبي قرار دارند عبارتند از مخازن آتمسفريك و تحت فشار، برجها، مبدلهاي حرارتي، تلمبه ها، كمپرسورها، ماشين آلات و وسايل مربوط به تأسيسات جانبي، دستگاههاي نمك زدا، لوله‌كشي ها و شيرآلات كه بترتيب نتايج بازرسي فني در مورد هر گروه از وسايل و ماشين آلات ارائه مي گردد. خلاصه نتايج بازرسي فني در مورد تأسيسات واحد بر اساس برگهاي اطلاعاتي تنظيم شده در محل در جدول بازرسي فني (Equipment Inspection Summary Report) ارائه شده است.


7-2 مخازن آتمسفريك
7-2-1 مخازن ذخيره نفت خام
اين مخازن با آنكه در محدوده قرارداد منظور نگرديده بودند بررسي شده و نتايج بررسي ها باين شرح گزارش شده اند.
- مخزن شماره T-1 جديداً تعمير شده، سقف آن تازه تعمير و رنگ‌‌آميزي شده، كف با مواد مخصوص پوشش شده، بهمزن ها تازه تعمير بوده و بطور كلي قابل استفاده مي باشد.
- مخزن شماره T-2 در سرويس قرار داشت ولي بعلت سوراخ بودن سقف حدود 20 سانتي متر نفت روي دايره مركزي جمع شده بود. اين مخزن بايد بطور اساسي مانند مخزن شماره 1 تعمير و براي بهره برداري بعدي آماده گردد.
- مخزن شماره T-3 مانند مخزن شماره 1 جديداً تعمير شده ولي سطوح خارجي احتياج به آماده سازي و رنگ آميزي دارد.
- مخزن شماره T-4 در دست تعميرات و بايد همانند مخزن شماره 1 براي سرويس بعدي آماده گردد.
- مخزن شماره T-5 بكلي سوخته و از بين رفته است و مخزن و فونداسيون مي بايد از نو ساخته شوند.
- مخزن شماره T-6 احتياج به تعمير اساسي بدنه، تعويض سقف شناور و بهسازي كف دارد تا پس از تعميرات مذكور و رنگ آميزي در سرويس قرار داده شود.
- لازم باطلاع است كه مخازن مي بايست در طول مدت بهره برداري به نوبت بازديد شده، سيستم حفاظت كاتدي كف بررسي شده و بعلاوه با روش Shot or Grit Blast قسمت هاي زنگ زده و پوسيده بدنه ها تميز گردند (در مورد سقف ها از سيستم Water Blast با آب تصفيه شده استفاده شود). سپس با يك لايه ضد زنگ مخصوص و دو لايه رنگ مقاوم پوشيده گردند.
- مخازن يك ميليون بشكه اي جديد T-7 و T-8 در وضعيت مطلوب بوده و قابل استفاده هستند.
- اولويت نوسازي و تعمير مخازن 5 و 6 و مرمت بقيه با توجه به حجم سرمايه گذاري منوط است به تصميم مسئولين شركت نفت فلات قاره ايران. بنظر مي رسد كه اين دو مخزن بدليل استقرار در بالاترين خط تراز (نسبت به واحد اندازه گيري و اسكله) بيشتر از ديگران در سرويس بوده اند و چنانچه ساخته نشوند، جهت تأمين فشار لازم در خطوط لوله بارگيري، احتمالاً بايد تلمبه هاي جديد نصب گردد و يا آنكه مخازن يك ميليون بشكه اي يا Recirculation دائماً پر شده و از آنها استفاده شود.


7-2-2- مخازن واقع در داخل محوطه واحد بهره برداري
7-2-2-1 مخزن T-21 يا Flash Tank قديمي كه اكنون تبديل به مخزن آب آشاميدني شده و همچنين مخزن 23-T (Flash Tank جديد) كه بعداً ساخته شده است هر دو وضعيت مناسب قرار دارند و قابل استفاده هستند.
7-2-2-2 مخازن آب فرآيند (T-31) و آب آشاميدني دوم (T-23) هر دو از نوع گالوانيزه پيچ و مهره اي مي باشند و با توجه به نوع جنس آنها براي سرويس هاي مذكور كاملاً مناسب هستند. تعميراتي كه با جوشكاري روي اين مخازن انجام شده احتمالاً باعث تضعيف در محل جوشكاري مي گردد. بعلت سرويس مداوم لايه گالوانيزاسيون داخلي آنها از بين رفته و فعلاً با رنگ آميزي از داخل قابل استفاده اند. بهر حال اين دو مخزن براي مدتي قابل پيش بيني بسته به كيفيت و دوام رنگ داخلي (حدود 5 سال) و بيشتر مي توانند مورد استفاده قرار گيرند.
7-2-2-3 مخزن آب T-4 نيز از وضعيت مناسب و مطلوبي برخوردار است و پيش بيني مي شود كه حداقل در 5 سال آينده بتواند در سرويس باشد.


7-3 مخازن تحت فشار و برجهاي واحد بهره برداري بترتيب ذيل باطلاع ميرسد. بطور مختصر لازم باستحضار است كه از حدود 350 الي 360 تن مخازن و ظروف تحت فشار و برجهاي نصب شده در تأسيسات واحد بهره برداري حدود 80 درصد آنها يعني 260 الي 280 تن مي بايست بدلايل مختلفي كه در حين بازرسي فني مشخص گرديدند برچيده شوند. لازم باطلاع است كه نيازهاي جديد و جايگزين در ارتباط با مخازن تحت فشار، بدليل تغيير واحد شيرين سازي گاز تا حدودي كمتر از ميزان اوليه خواهد بود. كليه موارد مربوط به مخازن و ظروف تحت فشار حائز اولويت درجه اول مي باشد.
7-3-1 مخزن هواي فشرده V-1020 كه در طرح اوليه نصب شده بود تا كنون در سرويس مي باشد و براي آينده نيز قابل استفاده است.
7-3-2 مخزن جمع آوري نفت V-1020 اين مخزن زيرزميني كه در محوطه اندازه گيري نفت خام نصب شده بود بدليل آتش سوزي ناشي از بمباران بكلي از بين رفته و بايد مخزن نو تهيه گردد.
7-3-3 مخزن سوخت ديزل V-1030 در وضع مناسب و قابل استفاده است.
7-3-4 مخزن ذخيره آب V-1040 در وضعيت مطلوب مي باشد و از آن بعنوان مخزن ذخيره هواي فشرده استفاده مي گردد. با توجه به فشار و حرارت طراحي براي منظور مذكور مناسب تشخيص داده شد.
7-3-5 مخزن جمع آوري نفت اسكله V-1060 در شرايط فعلي قابل استفاده مي باشد. امكاناً با تغييرات طرح تعويض مي گردد.
7-3-6 مخازن ذخيره آب براي فرآيند و آشاميدن V-1070A و V-1070B ، هر دو مخزن در وضعيت مناسب بوده و قابل استفاده اند. از مخزن V-1070B جهت ذخيره گازوئيل استفاده مي شود.
7-3-7 توپك گير ورودي V-2000 كه در انتهاي خط لوله ورودي نصب شده است بدليل آتش سوزي پس از بمباران از بين رفته و مي‌بايست توپك گير (Scraper Receiver) جديد تهيه شود.
7-3-8 تفكيك كننده هاي مرحله دوم V-2010 ، V-2020 ، V-2050 و V-2060 :
دو تفكيك كننده اولي براي تعميرات بخارج از جزيره ارسال شده بودند، V-2050 در محل ديگر در سرويس بوده كه از آن اندازه‌گيري‌هاي لازم بعمل آمد، V-2060 از داخل و خارج دقيقاً بازرسي گرديد. با نتايجي كه از بازرسي دو تفكيك كننده موجود گرفته شده توصيه مي گردد. كه چهار تفكيك كننده جديد با همان مشخصات قبلي تهيه و در سرويس قرار گيرند. استفاده از چهار تفكيك كننده قبلي با توجه به حدود بيست سال سرويس در شرايط حاد اعم از جوي و فرآيندي ديگر توصيه نمي گردد مگر در موارد جزئي ماند شرايط فعلي.
7-3-9 برجهاي تماس (Strippers) ، V-2080 ، V-2090 ، V-2140 و V-2150 :
- در برج V-2080 در اثر اصابت تركش حدود 10 بريدگي و سوراخ ايجاد شده و احتياج به تعميرات بسيار زياد دارد.
- برج V-2090 هم به تعميرات بسيار زياد احتياج دارد در اين برج هم بيش از 12 مورد بريدگي و سوراخ بزرگ ايجاد شده است.
- برج V-2140 بدليل اصابت مستقيم و پارگي بسيار بزرگ در بالاي آن و كمانش حلقه سوم از بالا بكلي از حيز انتفاع خارج مي باشد و نه تنها برج بلكه حدود 10 ميل مهار فونداسيون نيز از بين رفته است.
- برج V-2150 در دو نقطه مورد اصابت تركش قرار گرفته و سه مورد هم فرورفتگي دارد (دو فرو رفتگي كوچك و يك فرو رفتگي بزرگ). 
برجهاي مذكور از لحاظ ضخامت بدنه و همچنين از داخل بررسي شدند و همگي چنانچه مورد اصابت قرار نگرفته بودند، بدليل آنكه نوع فولاد انتخاب شده براي سرويس مورد نظر مناسب بوده در وضعيت مطلوبي قرار داشتند. برجهاي V-2090 و V-2140 بدليل شدت صدمات در هر حال مي بايد تعويض شوند. براي اخذ تصميم نهايي در مورد برجهاي تماس دو راه حل زير در نظر گرفته شده:
راه حل اول – تعويض برجهاي V-2090 و V-2140 و استفاده از قسمت هايي از برجهاي قبلي براي تعميرات برجهاي V-2080 و V-2150 مشروط بازسازي و سازندگان داخلي رعايت گردد.
راه حل دوم -  تعويض هر چهار برج جديد كه در اينصورت پيمانكار موظف خواهد بود كه كنترل ها و سيني هاي قابل استفاده برجهاي V-2090 و V-2140 را باز نموده و پس از تميز كردن براي استفاده بعدي به انبار واحد ارائه نمايد. در اين صورت برجهاي 2080 و V-2150 مي‌توانند در جا تعمير و محل هاي مرمت شده تنش زدايي گردد.