[Zohreh Gholami]

بررسی چالش ها و مشکلات پروژه هایIT در ایران


کلمات کليدي: پروژه IT، قانون کپي رايت، مستندسازي، محصولات نرم افزاري

بخش اول

1-چکیده
چالش‌هاي فناوري اطلاعات در ايران به گفته کارشناسان، صنعت نرم افزار با مشکلات زیرساختی عدیده ای روبرو است اما تلاش های بسیاری در جهت رفع این مشکلات و رسیدن به ایده آل ها صورت گرفته است. ازمشکلات پیش روی شرکت های تولید کننده نرم افزاردر ایران  میتوان مشکلاتی همچون بالا بودن هزینه های تولید نرم افزار به دلیل به طول انجامیدن مدت زمان تولید، عدم حمایت های دولتی، عدم ارتباط با تولیدکنندگان خارجی، تولیدات سفارشی، خدمات و پشتیبانی پس از فروش، عدم رعایت قانون کپی رایت،کمبود نیروهای متخصص نبود پشتیبانی های لازم، حمایت نکردن بانک های داخلی، تمایل نداشتن شرکت های داخلی به تولید نرم افزار و غيره را نام بردکه باعث شده اند صنعت نرم افزار ایران نتواند به جایگاه واقعی خود دست پیدا کند. در این مفاله به بررسی  مشکلات وچالش های پروژه های IT  در ایران می پردازیم.


2- مقدمه
کشور ما هنوز دوران اولیه بلو غ خود را در عرصهIT تجربه میکند، دورهای سرشار از مسايل و چالشهای گوناگون. چالشهایی که برخی از آنها به سیاستهای کلان کشور مرتبط و برخی دیگر زاییده ویژگیهای خاص نرمافزار و دستاندرکاران تولید و توسعهي آن است. یکی از کارشناسان در این ارتباط می گوید: تولید نرم افزار به دلیل عدم استفاده از ابزار و انرژی فیزیکی قابل لمس نيست و از این رو تولید آن از نگاه عام سهل به نظر می رسد اما در واقعیت تولید یک نرم افزار که حجمی کمتر از یک CD را به خود اختصاص می دهد، بعضاً ماه ها کار یا سال کار کارشناسان را به خود اختصاص داده است. از آنجا كه بيشتر پروژههاي نرمافزاري به نوعي با شكست مواجه ميشوند ، نياز به بررسي علل و عوامل شكست در پروژهها معلوم می شود شكست در پروژههاي نرمافزاري در هر يك از چهار مورد «هزينه»، «زمان»، «كيفيت» و «دستيابي به اهداف» مطرح ميگردد؛ بدين معنا كه اگر پروژهاي با صرف هزينهي بيشتر يا زمان بيشتر يا با كيفيت پايينتر انجام گردد، عليرغم به پايان رسيدن پروژه، آن را توأم با شكست ميدانيم. بطور كلی دلایل اصلی شكست پروژههای ITدر ایران را می توان به دو دسته ی عوامل داخلی و خارجی تقسیم کرد. در اين مقاله سعی شده است نقش عوامل فوق بررسي گردد.


3- عوامل داخلی و خارجي موثر در شكست پروژههای ITدر ایران
عوامل داخلی عبارتند از:
•   مديران پروژه کم تجربه
•   ناتوانیهای شرکتهای تولید نرمافزار
•   قراردادهای ناپخته
•   کمبود نیروی انسانی متخصص
•   مقاومتهای كاربران و سازمانها در پذیرش سیستمهای جدید
•   ارتباط با مشتریان و کاربران و عدم درگیر نمودن كاربران در پروژه
عوامل خارجی عبارتند از:
•   نبود سرمایهگذاری مناسب براي پژوهش و تحقیق در حوزه نرمافزار
•   سرمایهگذاری کم در بخش خصوصی و عدم حمایت دولت
•   عدم استفاده از یک استاندارد واحد
•   مشكلات حضور در مناقصات بينالمللي
•   ارزان بودن نرمافزار و عدم در نظر گرفتن ان بصورت یک کالا
•   ماه های سال، تعطیلات رسمی و برنامه ريزي زماني     
•   ادغام شوراها
•   عدم شناسایی حقوق مولفین وقانون کپی رایت
•   فیلترینگ و تحریم ایران
•   مشكلات موجود كشور در زمينه مستندسازي توليد محصولات نرم افزاري و رعایت نکردن مستندات تعریف شده نرم افزاري


3-1- مديران پروژه کم تجربه
در راهنمای دانش مدیریت پروژه ( PMBOK ) فرآیند های مدیریت پروژه با 9 توانمندی تعریف میشود: این توانمندی ها عبارتند از : مدیریت یکپارچگی پروژه ، محدوده ، زمان ، هزینه ، کیفیت ، منابع انسانی ، ارتباطات ، ریسک و برون سپاری
از انجایی که نقش هر یک از عوامل فوق در تولید یک محصول نرم افزاری کلیدی می باشد توانمندی یک مدیر پروژه در تولید نرم افزار یکی از عوامل مهم و حیاتی در موفقیت پروژه می باشد.
اکثر مدیران پروژه نرم افزاری در ایران، برنامه نویسان قدیمی تر و یا قوی تر گروه می باشند.و همین یک نفردر  تولید یک نرم افزار نقش های زیادی از جمله تحلیل  ،  طراحی وبرنامه نویسی و ...را بر عهده دارد  در حالیکه فرآیند مدیریت دانش و توانایی خاص خود را می خواهد و توانمندی های خاص خود را می طلبد.


3-2- ناتوانی های شرکت های تولید نرم افزار
دست اندر کاران تولید نرمافزار در کشور ما بيشتر شرکتهای کوچک نرمافزاری با پشتوانههای مالی اندک هستند. این شرکت ها عمدتا به دليل محدوديت منابع از رويکرد توسعه تکنولوژي به منظور آشنايي با ابزار و روشهاي نوين توليد نرم افزار غافل میشوند.


3-3- قراردادهای ناپخته
بيشترين مشتریان مهم حوزهي نرمافزاردر کشور ما را سازمانهای دولتی و نیمه دولتی تشکیل میدهند. قراردادهای تولید نرم افزار، قراردادهایی ناپخته و یک طرفه هستند و مجریان چنین پروژههایی، با وجود آگاهی نسبت به ضعفهای آن بيشتر اوقات به دلایل اقتصادی مجبور به پذیرش آنها هستند.


3-4-تجربه های ناكافی تیم پروژه
چالش ديگري نيز پيش روي مديران شركتهاي كوچك و متوسط وجود دارد، براي تمامي مديرعاملان مهم است كه كارمنداني تيزهوش، خلاق و مستعد استخدام كنند.شاید یکی از مهم ترین عوامل موفقیت پروژ ه های نرم افزاری را افراد نام برد.متا سفانه در کشور ما کمبود نیروی متخصص یکی از چالش های عمده میباشد . در کشور ما عمدتا میتوان عدم بروز بودن و دسترسی به تکنولوژی روز و اینکه نیروی کار روی تکنولوژی قدیمی با برنامه های آموزشی نامناسب و ناکافی پیوند خورده است را یکی از عوامل ضعف تیم نرم افزاری دانست.
متاسفانه  ضعف نظام آموزشی در دانشگا ه ها و اینکه محتوی آموزشی اکثر دروس دانشگاهی  کاربردی و عملی نبوده و صرفا تئوری می باشد و در بازار کار کاربردی ندارد را میتوان یکی از عوامل ضعف متخصصین ایرانی نام برد.


3-5-مقاومت های كاربران و سازمان ها در پذیرش سیستم های جدید
بخشهای  ITهمچنان در اغلب سازمانها و مراکز صنعتی، خدماتی و بازرگانی سازمان ضعیفی دارند و از دانش و فناوری روز، در عرصهای که تکامل و تحول در آن، ساعت به ساعت رخ مینماید، به دور هستند .چون پروژه های IT به منظور برآورده ساختن اهداف کلان سازمان آغاز می شوند، نهایتاً می بایست در سطح عملیاتی پاسخگوی نیازهای کاربران باشند. پروژه های تکنولوژی مدار بر خلاف پروژه های کارمدار، نمی توانند به برآورده ساختن اهداف سازمان امیدوار باشند. آزار و اذیتی که کاربران درونی و سطوح پائین یک مجموعه از سیستم های جدید متحمل می شوند در عر صه ی گسترش ITدر سازمان ها قابل بررسی میباشد علی الخصوص امکان عدم اشنایی کاربر با سیستم نرم افزاری جدید به خصوص در  مواردی که ابزار مورد استفاده کاربر به صورت دستی بوده است.


3-6-ارتباط با مشتریان و کاربران و عدم درگیر نمودن كاربران در پروژه
عدم درگیری کاربریکی از دلایل شکست پروژه هایIT  در ایران است. اجرای پروژه های IT بدون درگیری فعال کاربران، متکبرانه و غیر منطقی است. گروه اصلی و ذینفع مرتبط با یک محصول نرمافزاری را مشتریان یا کاربران آن تشکیل میدهند. کسانی که در حقیقت تامینکنندهي منابع مالی لازم برای تولید آن به شمار میروند. شاید به جرات بتوان گفت که بيشترين چالشها در تقابل با این گروه - که عمدهترین تامین کنندهي منابع مالی بخشهای تولید نرمافزار هم هستند- رخ مینماید. در عرصهي ارتباط مدیران پروژه با این گروه مسايلی وجود دارد که ریشهي آن را میتوان در میان موارد زیر جستوجو کرد:
•   کاربران، مدیران و ذینفعان یک سیستم نرمافزاری دید روشنی از نرمافزار و قابلیت های آن ندارند.
•    نرم افزار هنوز به عنوان کالایی ارزشمند شناخته نشده و کارفرمایان و مشتریان نرمافزار اگر چه حاضر هستند بهای بالایی را برای یک سخت افزار، براي مثال یک مانیتور، بپردازند، در صرف هزینه برای نرمافزار به شدت خودداری می کنند.
•   در مزایای خرید، تولید و استفاده از نرمافزار تردید دارند.
•   دید روشنی از نیازهای خود و قابلیت مکانیزاسیون آنها ندارند.
•    به ويژه در موازنه طرفهای قرارداد ساخت و تولید نرمافزار، خود را طرف قدرتمند محسوب میکنند. حاصل چنین موازنهای قراردادهایی غیر واقعبینانه و یک طرفه است
•    به فرهنگ و دانش لازم برای استفاده از خدمات مکانیزه و الزامات، محدودیتها و تواناییهای آن کم بها میدهند .
•    از فناوری تولید نرمافزار، روشهای تولید و توسعه، کیفیت در نرمافزار و به طور کلی مباحث تکنیکی و مدیریتی این حوزه کمتر آگاه هستند. برای نمونه در بسیاری از پروژهها در حالی که برای مثال فرآیندی تکرارپذیر مانند RUP را به عنوان روش تولید نرمافزار در متن قرارداد بيان میکنند، مراحل تحویل فرآورده های پروژه را آبشاری مشخص میكنند


3-7-عدم سرمایه گذاری مناسب براي پژوهش و تحقیق در حوزه نرم افزار
اگرچه مساعدتهایی در اختیار بخشهای مختلف خصوصی و دولتی در چهارچوب طرحهای مختلف قرار گرفته است، عمدهي این سرمایهها اغلب به سمت بخشهای سختافزاری سرازیر و در عمل سرمایهگذاری در عرصه تولید و به تناسب آن تحقیق و پژوهش کاربردی حوزهي    نرم افزار که در زمرهي سود آورترین عرصههای اقتصادی در دنیا شناخته میشود، بسیار اندک است.


3-8-سرمایه گذاری کم در بخش خصوصی و عدم حمایت دولت
در كشور ما حمايت کافي از بخش خصوصي در زمینه ی  IT بعمل نمی اید. مشكلاتی که این گروه با آن مواجه اند عبارتند از:
•   سرمایه گذاری دولت در بخش خصوصی کم میباشد و دولت حمایت کافی از ان ها به عمل نمی اورد.
•   روند طولانی پیشرفت  کار در ادارات دولتی :کاغذ بازی در ادارات دولتی و تعلل در امور باعث می شود یک پروسه مدت زمان زیادی طول بکشد و این خود باعث طول کشیدن بیش از حد پروژه میشود.


3-9-عدم استفاده از یک استاندارد واحد
یکی از ضعف های شرکت های تولیدکننده نرم افزاری این است که تولیدات آنها از استانداردهای لازم برخوردار نیست. در ایران شرکت های  نرم افزاری اغلب در رده شرکت های کوچک و با تعداد محدودی نیروی فنی شکل می گیرد و سپس پروژه های در دست را تبدیل به یک محصول کرده و به صورت عمومی اقدام به فروش آن می کنند. که این کار اغلب بدون نیازسنجی در بازار صورت می گیرد، بنابراین محصول تولید شده از استانداردهای لازم برخوردار نیستند.

[Zohreh Gholami]

بخش دوم


3-10-شركت هاي نرم افزاري و مشكلات حضور در مناقصات بين المللي
در حال حاضر مشكلات اجرايي بسياري بر سر راه حضور شركتهاي نرمافزاري جهت حضور در مناقصات بينالمللي وجود دارد كه بخشي از آن به دولت، و بخش ديگري از آن به خود شركتهاي نرمافزاري برميگردد. اين مشكلات عبارتند از:

3-10-1- عدم امكان صدور آسان ضمانت نامه هاي مختلف ارزي نظير شركت در مناقصه، پيش پرداخت و حسن انجام كار براي شركت هاي نرم افزاري
در حال حاضر يكي از ملزومات دريافت اين ضمانتنامهها وجود رتبهبندي و تعيين سقف توانايي اجراي پروژه از سوي دفتر امور پيمانكاران و مشاورين سازمان مديريت و برنامهريزي كشور ميباشد كه عملا براي شركتهاي نرمافزاري با استدلال تفويض اختيارات به شوراي عالي انفورماتيك از سوي اين دفتر اين رتبه بندي انجام نميشود و كميتههاي مختلف صدور خدمات و بانكها نيز بر اساس آييننامههاي موجود در اين رابطه، مجوز شوراي عالي انفورماتيك را براي صدور ضمانتنامه كافي نميدانند و اصولاً شرايط اعلام شده از سوي آن دفتر، مناسب شركتهاي نرمافزاري نبوده و با روح فعاليت اين شركتها مغايرت دارد. در واقع در حال حاضر، عملا امكان اخذ ضمانت نامههاي ياد شده براي شركتهاي نرمافزاري وجود ندارد و اين در حاليست كه اين گونه ضمانتنامهها از بديهيترين ابزار حضور در مناقصات بينالمللي ميباشد.

3-10-2-عدم حمايت مناسب بانك ها
بانكها موظف هستند از محل منابع خود و صندوق ذخيره ارزي، پروژههاي خدمات فني و مهندسي را مورد حمايت قرار دهند و معمولا جهت تسهيل در امر تامين وثايق مورد نياز، خود طرح را در اختيار ميگيرند. در رابطه با پروژههاي فيزيكي نظير ساختمان و جادهسازي اين امر مقدور ميباشد، وليكن در رابطه با پروژههاي نرمافزاري به علت ماهيت غيرفيزيكي طرح، قطعا بايد تسهيلات ويژهاي در اختيار شركتهاي نرمافزاري قرار گيرد كه هم اكنون براي بانكها تعريف نشده مي باشد.

3-10-3- مشكلات شركت هاي نرم افزاري
شركتهاي نرمافزاري جهت حضور در مناقصات، ضمن افزايش توان فني و اجرايي خود، بايد حتما خود را به ابزار زير مجهز نمايند:
•    اخذ گواهينامههاي بينالمللي نظير TickIT ، CMM و... براي مشتريان خارجي پياده كردن روح اين استانداردها در فرايند توليد نرمافزار. كارفرمايان خارجي توجه ويژهاي به اين استانداردها دارند.
•    بالا بردن تواناييهاي خود در امر مستندسازي و ارتباط مناسب و مدون درون و بيرون سازماني جهت تعامل در سطح بينالمللي
•    افزايش مهارتهاي مربوط به زبانهاي بينالمللي به ويژه انگليسي براي افراد مرتبط در هر سازمان.بسیاری از ایرانیان ایده های        فوق العاده جدید و جالبی دارند اما بدلیل پایین بودن مهارت در نگارش انگلیسی ، امکان اینکه بتوانند آنرا در قالب یک مقاله ارائه بدهند ندارند و یا امکان اینکه مثلا بتوانند یک سایت با ایده جدیدی که در ذهن دارند راه بیندازند را ندارند.می دانیم که موفقیت یک سایت ، نمیتواند محدود به داخل باشد و زمانی یک سایت موفق هست که بتوانند در عرصه جهانی مخاطب داشته باشد.
•   استفاده از مشاورين مجرب در امر تنظيم اسناد مناقصات بينالمللي و دادن پيشنهاد قيمت مناسب
•    ايجاد رابطههاي كاري به ويژه در قالب Joint Venture با شركتهاي معتبر خارجي
•   شركت در مناقصات در قالب كنسرسيومهاي تخصصي به منظور افزايش تواناييها و بالا بردن قابليت چانهزني
•    ارتباط با كليه مركز اطلاعرساني جهت دريافت اخبار مربوط به مناقصات بينالمللي [1و2]

3-11-ارزان بودن نرم افزار و عدم در نظر گرفتن آن به صورت یک کالا یا صنعت
ارزان بودن نرمافزاردر ایران بر خلاف هزینهي تولید بالای آن و رعایت نكردن حقوق تولید کنندگان محصولات نرمافزاربه شکلی که بسیاری از نرمافزارها (چه نرم افزارهاي تولید داخل و چه تولید خارج) به راحتی و با قیمتی بسیار اندك در دسترس همگان است- بسیاری از خریداران کامپیوتر به راحتی بابت قطعات جانبی آن هزینه و پول پرداخت میکنند اما حتی اگر نرم افزاری مورد نیازشان باشد که بتوانند از آن نیز در آمد کسب کنند باز مایل به پرداخت هزینه نیستند و در واقع نوع تفکر ما نسبت به پرداخت پول بابت محصولی نرم افزاری و البته قابل کپی اشتباه است .
-شاید خیلی از موارد فوق به این دلیل است که مقوله نرم افزار به عنوان یک صنعت شناخته نشده، افراد مختلفی در ان تاثیر گذارده اند. اگر بخواهیم دیدگاه صنعتی را به این فعالیتها حاکم کنیم باید به صورت کلان و در سطح مالی گام برداشت خوشبختانه با تصویب طرح تکفا، اهمیت برنامه در سطح ملی و حمایت قاطع دولت مورد توجه قرار گرفته است. طرح تکفا شرایط جدیدی را برای صنعت نرم افزار کشور به وجود آورده است. این طرح که با گردآوری و تحلیل تجربیات و مطالعات انجام شده در داخل و خارج از کشور تهیه شده است به عنوان برنامه توسعه ملی صنعت انفورماتیک مطرح است و با وجود اشکالاتی که به آن وارد است از حمایت طیف گسترده ای ا متخصصین فن برخوردار است


3-12- ماه های سال، تعطیلات رسمی و برنامه ريزي زماني     
شرکت توليد کننده نرم افزاري بايد برنامه ريزي زماني داشته باشند، بدين معني که براي رسيدن به اهداف خود  در قالب برنامه هاي بلند مدت ميان مدت و کوتاه مدت ، گام هايي را تعريف کند
می توان گفت که برنامه ريزي ماهانه شرکت، تابع شرايط اجتماعي نيز هست، براي مثال تعطيلي ناگهاني اعلام شده از سوي دولت (به تعداد بين التعطيلين توجه کنيد)، جلو کشيدن يا نکشيدن ساعات کار، کاهش ناگهاني و بدون اعلام قبلي ساعات کار در ماه رمضان و يا .... در فعاليت هاي جاري شرکت ها تاثير گذار است.
در ايران ما ماه هاي متفاوتي داريم که بر اساس آن شرايط جامع متفاوت است و اين شايد در هيچ جاي دنيا سابقه نداشته باشد: اين ماه ها عبارتند از فروردين، ارديبهشت، خرداد، شهريور، دي، بهمن، اسفند! به اضافه ماه محرم و ماه رمضان در تاريخ قمري. تعجب کرديد که بخش مهمي از سال در شرايط ويژه هستيم، البته اين موارد عمومي نيست و با توجه به ماهيت هر شرکت و مکانيسم فروش و ارائه خدمات پس از فروش مي تواند متفاوت باشد و نتایج  به دست امده طبق بررسی های یک شرکت خصوصی بدست امده اند:
- فروردين : نيمي از ماه تعطيل است، در نيم دوم هم هنوز کسي تصميم به خريد يا سفارش نرم افزار ندارد و همه صبر مي کنند تا ماه بعد. ضمن اينکه به دليل عدم باز شدن رديف هاي بودجه، حتي در صورت تمايل به خريد، محل پرداخت وجه مشخص نبوده و عملا موکول به ماههاي بعد مي شود.
- ارديبهشت، به دليل هزينه هاي سنگين ماه اسفند و عدم فروش خوب محصولات جديد، فشار مالي در ارديبهشت ماه به شرکت ها وارد مي شود، هر چند تقاضاهاي خريد محصول و سفارش پروژه افزايش مي يابد.
- خرداد : فصل امتحان نيروهاي کاري است که دانشجو هستند، لذا در صورت داشتن چنين نيروهايي، در اين ماه و ابتداي تير ماه، بسته به تعداد توان فني شرکتها کاهش مي يابد.
- شهريور: اغلب مرخصي مديران و کارکنان در اين ماه است تا پيش از آغاز فصل تحصيلي جديد، با خانواده استراحتي داشته باشند، بنابراين عملا فروش اين ماه و ماه مهر افت پيدا مي کند.
- دي و بهمن : با نزديک شدن به دهه فجر و آخر سال، ميزان تقاضاي مشتريان، علي الخصوص در بين سازمانهاي دولتي افزايش مي يابد. لذا بايد تيم فروش و خدمات پس از فروش آمادگي کافي براي مذاکرات متعدد در ماه آمادگي داشته باشند.
- اسفند: هر چند ميزان درآمد خوبي حاصل از فروش ماههاي پيشين به شرکتها تزريق مي شود، اما با توجه به هزينه هاي آخر سال، پاداش پرسنل و هداياي تبليغاتي شرکت، و نيز هزينه هاي فروردين و ارديبهشت، بايستي مديريت مالي درستي در شرکت صورت گيرد.
- محرم : به دليل برگزاري مجالس مذهبي و تعطيلات آن، اغلب مشتريان دولتي علي الخصوص در دهه هاي اول آن در دسترس نيستند.
- رمضان : با توجه به شرايط ويژه روزه داري، توان توليد در مجموعه هاي نرم افزاري کاهش مي يابد. از سوي ديگر به دليل همين شرايط با مشتريان عملا نيمه دوم روز غير قابل استفاده است. اين مشکل با دستور عجيب دولت در سال جاري مبني بر کاهش ساعت کاري در ماه رمضان براي ادارت دولتي تشديد مي شود.

3-13-ادغام شوراها
عدم وجود یک نهاد متمرکز ناظر بر کلیه ی نهاد های مختلف در برنامه ریزی و مدیریت و قانون گذاری در زمینه ی IT
به عنوان مثال یکی از دلایلی که باعث کند پیش رفتن  طرح آزمايشي كپيرايت نرمافزارمیشود ادغام شوراها ی مسئول می باشد..
مباحثي كه در زمينه ادغام شوراها مطرح است، فعاليت در اين زمينه را با كندي مواجه كرده است اين دستگاهها و تشكلهاي خصوصي بيش از ‪۲۰دستگاه است كه از آن جمله ميتوان به وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، نيروي انتظامي و سازمان نظام صنفي رايانهاي كشور اشاره كرد لذا دولت بايد يك نهاد رسمي را به عنوان متولي اين امر انتخاب و از موازي كاري در اين زمينه جلوگيري كند.


3-14-عدم شناسایی حقوق مولفین وقانون کپی رایت
تالیف در زمینه نرم افزار یکی از مهم ترین اقداماتی است که می تواند زمینه ایجاد تحرک و پویایی لازم برای گسترش این صنعت را فراهم آورد.
در حال حاضر کاربران ایرانی که عادت به کپی محصولات نرم فزاری های خارجی با هزینه بسیار انداک دارند دیگر هرگز تمایلی به پرداخت هزینه واقعی نرم افزاری ایرانی ندارند و شرکتهای ایرانی مجبورند محصولات خود را با هزینه و سود بسیار کمتری به فروش برسانند. رعایت قانون کپی رایت میتواند کاربران را با بهای واقعی تر نرم افزار آشنا کند و بنابراین آنها نسبت به محصولات ایرانی نیز رغبت بیشتری نشان داده و هزینه بیشتری پرداخت خواهند کرد

•   با رعایت قوانین کپی رایت شرکتهای ایرانی موقعیت مناسبی برای  رقابت در سطح خارجی  پیدا خواهند کرد که باعث می شود از کلیشه های بازار نرم افزار ایران که تنها به نرم افزارهای مالی یا صرفا فارسی محدود شده است خارج و به رقابت با محصولات شرکتهای نرم افزاری خارجی بپردازند

•   همانطور که در بالا نیز اشاره شد رعایت قوانین کپی رایت باعث رونق و ایجاد بازار برای محصولات نرم افزاری ایرانی خواهد شد . بنابراین طبیعی است که مشاغل مرتبط بیشتر شده و افراد و کارشناسان بیشتری جذب این بازار خواهند شد و این یعنی افزایش سطح درآمد و ایجاد شغل در بخش نرم افزار و همچنین جاذبه بیشتری برای سرمایه گذاری در این بخش ایجاد خواهد شد که این میتواند باعث بالندگی ، ورود و خرید تکنولوژی های پیشرفته و در نتیجه افزایش سطح و کیفیت محصولات ایرانی شود.

•   ایران با توجه به میزان افراد تحصیکرده در رشته کامپیوتر و همچنین استعداد نیروی انسانی خود میتواند تبدیل به قطب مهمی در تولید و صادرات نرم افزار حداقل در سطح منطقه و یا قاره شود. متاسفانه عدم رعایت قاون کپی رایت باعث شده که هیچوقت صنعت نرم افزار ایران را جدی گرفته نشود و در واقع عدم رعایت قوانین کپی رایت سد اصلی برای علاقمندی شرکتهای بزرگ خارجی برای سرمایه گذاری یا سفارش به شرکتهای ایرانیست.

•   یکی از راه هایی که باعث پیشرفت کشور در زمینه صادرات نرم افزار می شود، جذب سرمایه های خارجی به این حوزه است. وقتی یک سرمایه گذار مشاهده می کند که در کشور قانون کپی رایت اجرا نمی شود و هیچ اهرم حمایتی دیگری هم ندارد؛ بنابراین ترجیح می دهد در چنین وضعیتی سرمایه گذاری نکند. به اعتقاد وی اجرایی شدن این قانون در کشور باعث جذب سرمایه گذاران خارجی و داخلی شده و این کار در پایان منجر به اشتغالزایی، افزایش کیفیت محصولات تولیدی و مطرح شدن بازار صادرات ایران در جهان می شود.


3-15- فیلترینگ و تحریم ایران
یکی از کارشناسان نرم افزار مساله تحریم را یکی از موانع بزرگ بر سر راه صادرات نرم افزار می داند و می گوید: « مسائل سیاسی تاثیر بسزایی بر اقتصاد کشور از جمله صادرات دارد که متاسفانه این مساله در زمینه صادرات نرم افزار بیشتر تاثیر گذار بوده و بسیاری از صادرکنندگان نرم افزار را با مشکل مواجه کرده است.»
محدودیت استفاده افراد از خطوط پرفشار یااینترنت پر سرعت را می توان یکی دیگر از مشکلات نام برد.منظور از اینترنت پر سرعت ، پهنای باند حداقل 1 مگابیت در ثانیه هست. بسیاری از مفاهیم فن آوریهای نو در حوزه اینترنت ، و تجربه واقعی از اینترنت متناسب به فهم جهانی ازوضعیت فعلی سرویسهای اینترنتی ، تنها زمانی بدست میاد که شما هم همانند پیشتازان این علم ، دارای یک حداقلی از پهنای باند که گفتیم باشید.کسانیکه این نوع اینترنت رو تجربه کرده اند حتما منظور بحث رو بخوبی درک میکنن ممكن است نگرانيهايي در زمينه دسترسي به سايتهاي ناسازگار با فرهنگ ما وجود داشته باشد، اما راه چاره، محدود كردن دسترسي نيست، همانطور كه تجربههاي گذشته در برخورد منفي با پديدههاي تكنولوژيك مانند فكس و ويدئو و ماهواره و... همگي ناموفق بودهاند..

3-16- استانداردها
استاندارد كردن و استاندارد از پايه هاي علم و فناوري است كه در پيشرفت صنعت و اقتصاد نقشي به سزا دارد و بايد در جهت افزايش سطح كيفيت ها تلاش كرد تا به فناوري پيشرفته توليد هر محصول نايل آمد.
یکی از مشكلات شركتهاي نرم افزار ايراني در بازارهاي جهاني عدم آشنايي با استاندارد نرم افزار است متاسفانه استاندارد نرم افزار هنوز در ايران به درستی تدوين و يا تعريف نشده است و تاكنون هيچ اقدام منسجمي در كشور ما براي تعيين استاندارد توليد نرم‏افزار صورت نگرفته و هيچ اجباري براي ارايه شناسنامه نرم‏افزارها وجود نداشته است.
از آن جا كه تنوع حوزه عملكرد در زمينه نرم افزار بسيار زياد است، ادامه حيات اين صنعت نمي تواند بي نياز از وجود استانداردهاي منسجم و يك دست باشد. با توجه به اينكه هر توليد كننده نرم افزاري يك روش توليد خاص خود اتخاذ مي كند و در مراحل ساخت از متدولوژي هاي متفاوت استفاده مي كند، نتيجه كار شركت هاي مختلف به لحاظ روند كيفي و اجرايي شكل و شمايلي گوناگون خواهد داشت و اين امر اصولا يكپارچگي در اين بازار را فداي خود خواهد كرد، اينجاست كه لزوم وجود استاندارد نرم افزار به وضوح حس مي شود. كارشناسان نرم افزار معتقدند كه پشتيباني قدرتمند محصولات و همچنين مستند سازي و تخمين كيفيت تنها با وجود يك استاندارد منظم مقدور است.. وقتي استاندارد صحيح وجود داشته باشد كار گروهي بيشتر معنا پيدا مي كند.هم اكنون استانداردهاي جهاني زيادي مانند IEEE و ايزو وجود كيفيت و پشتيباني مناسب در صنعت نرم افزار دنيا را تضمین میکنند.
همراه با رشد IT ، صنعت نرم افزار كشور هر روز بيش از پيش نيازمند بهره مندي از استانداردهاي يكپارچه مي شود. قبل از سال هاي 71 و 72 فعاليت شركت هاي داخلي در قالب استاندارد رسمي و جهاني نبود و شرك ها اغلب بر پايه نياز و بر حسب شرايط موجود و با توجه به سطح دانش و توانايي خود چارچوب هاي خاصي براي توليدات خود تعريف مي كردند،ولي بعد از اين سال ها به تدريج استانداردهاي جهاني مانند IEEE ايزو وارد صنعت نرم افزار كشور شدند. نحوه كاري به اين شكل بود كه استانداردهاي مختلف اين دو موسسه ترجمه مي شدند و شركت ها از آنها استفاده مي كردند.
ولي مشكل اساسي اين گونه استاندارد سازي اين است كه استانداردهاي بين المللي در موارد بسياري با شرايط داخل كشور سازگاري ندارند و به همين دليل ضمانت اجرايي خود را از دست مي دهند و باز بنا به همين علت بازنگري و بازنويسي اين استانداردها منطبق با شرايط صنعت نرم افزار كشور اولين و ضروري ترين كار ممكن است.


3-17-مشكلات موجود كشور در زمينه مستندسازي توليد محصولات نرم و رعایت نکردن مستندات تعریف شده نرم افزاري
متأسفانه به علت فقدان استاندارد يا لااقل توصيهاي واحد براي مستندسازي محصولات نرمافزاري و بيتوجهي سازندگان نرمافزار و كارفرمايان، نرمافزارهاي توليد شده در ايران اكثراً فاقد حداقل مستندات لازم هستند. البته فشار كارفرمايان به پيمانكاران براي كاهش هزينه توليد نرمافزار عموماً منجر به حذف و يا كم رنگ شدن بخش مستندات سيستمهاي نرمافزاري شده است. يادآوري ميگردد بطور متوسط 30% هزينه توليد هر نرمافزار صرف تهيه مستندات آن سيستم ميگردد. فرایند تولید نرم افزار یا به طور محدودتر متدولوژی تولید نرم افزار، منحنی شناخته شده برای متخصصین ودست اندرکاران می باشد. در ایران بسیاری از افراد در این زمینه اطلاعات کافی دارند و در جریان آخرین دست آوردها و مقالات روز هستند. اما در پیاده سازی سیستمهای در داخل ایران، ردپای این صحبتها کمتر دیده می شود. چرا؟ عده ای معتقدند کارفرما این اصول را     نمی پذیرد یا هزینه اش را پرداخت نمی کند! آیا ممکن است کارفرما در اجرای روش اصولی رسیدن به هدف خویش کوتاهی کند؟ خوشبختانه هم کارفرمایان و هم مجریان پروژه های نرم افزاری متوجه این واقعیت بزرگ شده اند که امروزه ما نیازمند سرمایه گذاری روی روشهای تولید نرم افزار هستیم . برای توسعه صنعت نرم افزار باید روی فرایند و مهندسی کار انرژی زیادی گذاشته شود. تولید نرم افزار بزرگ یک کار گروهی است، یک صنعت است اجرای این کار بدون فرایند ممکن نیست براساس آمارهای موجود عوامل ریسک در یک پروژه نرم افزاری بزرگ و سهم هر یک از آنها عبارتند از: نیروی انسانی (40%) فرایند کار (40%) و فناوری و ابزار روز (20%)  . قسمت عمده ای از عوامل ریسک در نظر گرفته شده در عامل نیروی انسانی ما فرایند کار قابل کنترل می باشد. بنابراین دیده می شود که نقش فرایند تولید نرم افزار در موفقیت یک پروژه بزرگ نرم افزاری تا چه حد تعیین کننده است. نکته مهم دیگری که از این اطلاعات استنباط می شود این است که عامل «فناوری و ابزار» درصد به مراتب پاین تری را به خود اختصاص داده است. بنابراین در آموزشها و برنامه ریزیهای کار باید توجه بیشتری به فرایند کار کرد تا به ابزار پیاده سازی. متاسفانه این امر در بسیاری از اوقات فراموش می شود.


4- نتیجه گیری
در مقاله ی فوق به نفد و ضعیت فعلی فناوری اطلاعات در ایران پرداختیم اگرچه علل شکست پروژه های  IT متعدد میباشد هر مدیر پروژه بسته به ویژگیهای سازمان کارفرما یا مشتریان خود، میتواند اقلام جدیدی به فهرست بالا اضافه کند.
رعایت توصیه های زیر میتواند احتمال شکست پرو ه های IT در کشور را کاهش د هد.
•   افزایش میزان سطح اگاهی جامعه در مقوله ی فناوری اطلاعات اگاهی
•   افزایش میزان سطح اگاهی متخصصان عرصه ی فناوری اطلاعات با تکنولوژی روز با تاسیس موسساتی تحت حمایت دولت برای تربیت و آماده سازی نیروی متخصص
•   استفاده  از استانداردهاي منسجم و يك دست
•   سعی هر چه بیش تر در جهت رعایت قانون کپی رایت
•   در نظر گرفتن یک نهاد متمرکز ناظر بر کلیه ی نهاد های مختلف در برنامه ریزی و مدیریت و قانون گذاری در زمینه فناوری اطلاعات