[Zohreh Gholami]

عوامل مؤثر در موفقيت پروژه هاي فناوري اطلاعات دولت الكترونيك با ارائه يك مدل مفهومي


واژه هاي کلیدی :
پروژه هاي فناوري اطلاعات -تحقق دولت الکترونیک- فاکتورهای اساسي - مدل دولت الکترونیک – فاکتورهای تكنيكي – فاکتورهای حاکم و كنترل كننده


چکیده :
این مقاله به بررسی قواعد ‌ـ اصول طراحی و اجرای سیاست های دولت الکترونیک می پردازد . هدف از بررسی و طراحی این قواعد بالا بردن آگاهی ما از قوانین و فاکتورهای مهم و موثر بر موفقیت و عدم موفقیت پروژه هاي فناوري اطلاعات در  دولت الکترونیک و بررسی عوامل پیش برنده و بازدارنده است .
اجرای این سیستم اهمیت ویژه ای از نظر تحقیقاتی و اجرایی داشته و از تحمیل رویه های جهان شمول بر پروژه های سیاست گذاری و تحقیقاتی دوري مي جويد . با این وجود ایجاد تمایز میان عوامل کلی (جهان شمول) و جزئی (منطقه ای) جزئی دیگر از اهداف این تحقیق است .
به کمک این تفکر بنيادي امکان پيشنهاد عوامل استراتژیک و با اهمیت در سیاست گذاری ها فراهم می شود . در پایان مقاله مدل پیشنهادی برای اجرای پروژه های دولت الکترونیک ارائه مي شود.


مقدمه :
دولت های جهان در تلاش برای ارائه خدمات بهتر به شهروندان خود می باشند . اما بسیاری از دولت ها با مشکلاتی در سیستمهاي  جاری خود مثل دیوان سالاری ، تمرکز الگوهاي تصمیم گیری  ، پيچيدگي  و عدم شفافيت  ساختارهای بخش عمومی، نبود انسجام لازم در همکاری های بین بخشی در حوزه های عمومی و كمبود  زيرساختهاي موثر تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات (ICTS) مواجه هستند.

در سال های اخیر دولتهاي مختلف جهان با در پیش گرفتن اجرای سیاست های دولت الکترونیک و پروژه هاي فناوري اطلاعات به پیشرفت های چشگيري در نحوه ارائه سرويس هاي خدمات مجازي به شهروندان خود دست يافته اند.موضوع دولت الکترونیک توجه بسیاری از مجامع تصمیم گیری عمومی را به دلیل کارایی خود در تمرکز زدایی و آسان سازی ارائه ی خدمات عمومی به خود جلب کرده است.
از طریق دولت الکترونیک دولت ها و بخش عمومی جامعه فرصت ها و امتیازات فراوانی نظیر کاهش زمان و هزینه های مصرفی (عرضه و تقاضا) ارائه ی خدمات به بخش  عمومی جامعه, کاهش ساختارهای دیوان سالار و افزایش کارآیی سازمان های مدنی بدست خواهند آورد . دولت ها بر این مهم پافشاری می کنند که شهروندان خود را از طریق دسترسي الكترونيك از خدمات عمومي ارائه شده استفاده كرده و  از مزاياي عصر ديجيتال خود را بهره مند سازند چنين سرويسهاي الكترونيكي  به موفقیت کل سازمان از طریق جلب رضایت مشتری و بالا بردن ضریب نفوذ خدمات دولتی در مناطق دورتر از مرکز کمک شایانی مي كند .لازم به ذكر است كه  درك بهتر خدمات الكترونيك به بخش عمومي جامعه نياز به درك مفهوم دولت الكترونيك دارد .
نوریس (Norris) بر این باور است که دولت الکترونیک به مفهوم ارائه ی خدمات و اطلاعات به صورت الكترونيك  24 ساعته و هفت روز در هفته به شهروندان و مراکز اقتصادی است . در عین حال وست (west) دولت الکترونیک را به صورت ساده در  ارائه خدمات و اطلاعات به صورت آن لاین و از طریق اینترنت تعریف می کند. دولت های مختلف جهان به سرعت به دنبال اجرای پروژه هاي فناوري اطلاعات در راستاي تحقق دولت الکترونیک در جوامع خود هستند . در عین حال مطالعات گذشته نشان از شکست بعضی از پروژه هاي فناوري اطلاعات  دولت الکترونیک دارند . 5-4 بینون – دیویس (Benyon-Daives) معتقد است که بسیاری از سازمان های عمومی نيز در پی ارائه  خدمات دولت الکترونیک به بخش های عمومی جامعه هستند اما بعضی از آنها در این زمینه با شکست مواجه شده اند.
هیکز معتقد است که 35% از پروژه های دولت الکترونیک در کشورهای در حال توسعه با شکست کلی، 50% با شکست جزئی و تنها 15% با موفقیت روبرو می شوند بنابراين  متخصصین امور توصیه دارند که مطالعات بیشتری در این زمینه صورت گیرد  تا از شکست پروژه های فناوري اطلاعات در  دولت الکترونیک جلوگیری شود در اين خصوص بعضي از صاحبنظران بر این معتقد هستند که مطالعه ی فاکتورهای دخیل در عرضه ی خدمات دولت الکترونیک نکته کلیدی است . کشورهای مختلف جهان از راههاي  مختلف در حال اجرای پروژه های دولت الکترونیک هستند. اما، چنان که گفته شد، بعضی از آنها با شکست کلی یا جزئی مواجه شده اند . از سوی دیگر بعضی از پروژه های فناوري  دولت الکترونیک  در جهان در برداشتن قدم های بلندی برای بالا بردن ضریب دسترسی به بعضی از فاکتورها مانند مدیریت و راهبری در سنگاپور موفقیت های جديدي کسب کرده اند.
این راهکارهای مختلف اشاره به فاکتورهای اساسی و متفاوت  در اجرای پروژه های فناوري دولت الکترونیک داشته اند این مقاله بر آن است تا فاکتورهای اساسی در راهکارهای مختلف اجرا شده در دنیا را که در موفقیت یا عدم موفقیت پروژه ها نقش داشته اند مورد تحلیل و بررسی قرار داده و آنها را در 3 گروه اصلی فاکتورهای حاکم و كنترل كننده ، فاکتورهای فنی و فاکتورهای سازمانی دسته بندی کند.
همچنین شناسایی و بازبینی چارچوب تحقق دولت الکترونیک با نگرش بررسی فاکتورهای بالقوه ی دخیل در تطبيق موفقيت آميز پروژه ها مورد توجه مقاله قرار گرفته همچنين  مقاله بر آن است تا مدلی مفهومي و اساسي  از مدل دولت الکترونیک را  ارائه داده و با نتیجه گیری از تحلیل های مختلف به ارائه  توصیه ها و راهكارهاي لازم مي پردازد. لازم نائل آید . یافته ها هم برای محققان و هم برای مجریان پروژه هاي فناور اطلاعات حائز اهمیت است .بررسي فاکتورهای اساسی در تحقق دولت الکترونیک به پياده سازي اين هدف کمک می کند و از احتمال شکست کاسته و از تنايج نامطلوب جلوگيري مي نمايد.