[Amir Shahbazzadeh]

آلوين تافلر در كتاب معروفش به نام "ضربه آينده" (The future shock ) مي گويد : "اگر بخواهيم براي آينده برنامه ريزي كنيم و كيفيت زندگي خود و ديگران را بهبود بخشيم بايد مشخص كنيم كه امور جوامع گذشته ما چگونه بوده است ."

نوعي از آموزش روشهاي مديريت و رهبري در دنيا نيز بر اساس تجزيه و تحليل وقايع گذشته است . در اين روش به جاي اينكه تنها از تئوريها نظريه ها وكتاب هاي درسي علم مديريت در كلاس درس استفاده شود آثارمعروف ادبي گذشته و حال را در كلاس ها و كارگاه هاي آموزشي (work shop ) مطرح مي كنند.

جان كلمنز و داگلاس ماير در كتاب خود به نام "هنر مديريت هنر انسان بودن " مي نويسند :" رهبران در جهاني كار مي كنند كه تناقض در آن امري معمول است جايي كه پاسخ صريح امروز فاجعه فردا است‌‌‌‍. جهاني كه در آن آينده نگري بصيرت تجربه صراحت در مورد عقايد آزمايش نشده و به طور يقين اعتماد به نفس براي موفقيت بيشتر از مهارتهاي تكنيكي اهميت دارد."

تعجب آور نيست كه كتابهايي نظير " زندگي ها "ي پلو تارخ " شاه لير " شكسپير و " زنگها براي كه به صدا در مي آيد " همينگوي نقطه نظر هاي پرباري در مورد مديريت ارائه مي كنند.
با اين همه مشكلاتي چون انگيزش الهام حساسيت و ارتباطات كه در اثر بخشي رهبري اساسي هستند در طول سه هزار سال گذشته تغيير چنداني نكرده اند. با اين مشكلات مصريان در هنگام ساختن اهرام الكساندر هنگامي كه امپراتوري اش را تشكيل مي داد و يونانيان در آن موقع كه با تروخان ها "Trogan " مي جنگيدند روبرو بوده اند.
كلمنز و ماير معتقدند البته آگاهي از امور مالي بازاريابي توليد و نيروي انساني مهم است. اما اغلب نوعي مدير را مي سازد كه اگر چه مي تواند تك تك درختان را به اسم بشناسد ولي ممكن است در فهم اينكه جنگل دارد مي سوزد ناتوان باشد. چيزي كه لازم است ديد وسيعتري از رهبري بر پايه " ادبيات " است كه فقط بر روشهاي تخصصي شده متمركز نباشد بلكه بيشتر بعد وسيع عدالت رهبري در انسان را شامل مي شود.

هري ولف دانشيار دانشگاه " گلدن گيت " درسي به نام مديريت دولتي در ادبيات " را تدريس مي كند كه در آن تحليل سنجش و تفكرات مديريتي با استفاده از افسانه تئاتر فيلم ويدئو و شعر ارايه مي شود. در اين كلاس ها اثر نويسندگاني چون " سوفوكل " " شكسپير " " مور " " اينس " " گوگول "و " كافكا " و آثار نويسندگان معاصر مورد استفاده قرار مي گيرد.
رفتار اداري پيچيدگي هاي سازمان فرايند تصميم گيري و روابط متقابل انسانها بعضي از عنوان هاي مورد بحث اين كلاس است.

يكي از مشهور ترين آثار ادبي " شاه لير " اثر شكسپير است كه در توضيح اينكه چگونه رهبران بخش خصوصي و دولتي امروز مي توانند از ادبيات بياموزند مورد استفاده قرار گرفته است كلمنز و ماير مي گويند : داستان به صورت قابل توجهي شكلي از جانشيني نابخردانه عدم تمركز و آشفتگي و تفويض اختيار بدون تفكر را نمايش مي دهد.

ولف بي پرده تر مي گويد :" اين مثالي از يك مدير بد است ! اينجا مديري است كه تصميم مي گيرد مديريت را به زير دستان يعني دخترانش انتقال دهد. او در اين باره كاملاً فكر نكرده است. تصور مي كند دختران خود را خوب مي شناسد. او پادشاهي خود را ميان دو دختر خود تقسيم مي كند و آنان بلافاصله از پدر روي بر مي گردانند و او را از پادشاهي خلع مي كنند ! اين يك تصميم ناشايست مديريتي است."
نمونه توسعه يافته استفاده از اين روش ادبي در تدريس مديريت روش "كارگاه آموزشي گروهي " است كه در آن افراد متخصص نوشته هاي ادبي مخصوصي را با همكاران مورد بحث قرار مي دهند.

يك مدير شركت كننده در اين قبيل كارگاههاي آموزشي مي گويد : من روش قديمي سقراطي را پذيرفته ام كه معتقد است شما پيشرفت نمي كنيد مگر اينكه اعتقاد قلبي خود را با ديگران در ميان بگذاريد. حتي فرايند ارتباط داشتن با شخص ديگر براي اعتقادات عميق شما سودمند است. من باور كرده ام كه آموزش كارگاهي با روش مذاكره درباره يك كتاب با شخصي كه قبلاً آن را مطالعه كرده است قابل مقايسه نيست."

البته عده يي از مديران بخش خصوصي و دولتي براين باورند كه خواندن و بحث كردن درباره ادبيات مطالب زيادي به آنها نمي آموزد.
كلمنز و ماير درباره چگونگي پيوند دو جهان ادبيات و واقعيت ها چنين مي گويند: افرادي نظير "آشيل" "هومر" "اتللو" "ويلي لومان" و "ميلر" در موقعيت هايي قرار گرفته اند و با همان مشكلات دشوار رام نشدني و اغلب عصباني كننده كه شما هر روز با آن مواجه هستيد دست و پنجه نرم كرده اند.
شما مي توانيد از پيروزي ها و كمك هاي آنها بياموزيد زيرا تجربيات نويسندگاني كه اين شخصيتها را خلق كرده اند در آنچه نوشته اند رسوخ كرده است.

"جمهوريت" افلاطون بيش از هر كتاب درسي ديگر داراي پيشنهاد و درسهايي براي رهبران است.علاوه بر اينكه افلاطون يكي از فلاسفه بزرگ تاريخ است رهبري است واقع بين با سابقه درخشان در نوآوري كه مطالبي را پشت سر هم گوشزد كرده است. بدون شك هيچ چيز قديمي در مورد تفكرات افلاطون وجود ندارد. او يك آشناي معنوي است.