[Zohreh Gholami]

عواملی كه سلامتى بانوان را تهديد مى كنند

پیش زمینه
آيا واقعاً مى دانيد چه چيزهايى تندرستى تان را تهديد مى كننددر اين جا فهرستى از مهم ترين اين عوامل را به ترتيب شيوع، مى آوريم. از فرصت استفاده كرده، سعى كنيد آگاهى هايى راجع به هر يك از آنها و اين كه چگونه از خطراتى كه سلامتى تان را تهديد مى كنند بكاهيد، حاصل نماييد.


بيمارى هاى قلبى
بسيارى از خانم ها حقيقتاً از شنيدن اين خبر تعجب مى كنند. خانم ها، عموماً، سرطان پستان را تهديد شماره يك مى دانند، حال آن كه بيمارى هاى قلبى بيشتر از مجموع همه سرطان ها انسان ها را - مرد و زن- مى كشند. امروز، در ايالات متحده، بيمارى هاى قلبى سالانه مسئول مرگ حدود ۴۸۹ هزار نفر است. اين تصور رايج كه بيمارى هاى قلبى عمدتاً به مردان مربوط مى شوند ، افسانه خطرناكى بيش نيست. در واقع همه ساله در ايالات متحده زنان بيشتر از مردان در نتيجه بيمارى هاى قلبى فوت مى كنند. ليكن به گفته انجمن قلب آمريكا تنها ۱۳ درصد خانم ها بر اين واقعيت وقوف دارند كه بيمارى هاى قلبى خطر بزرگى براى سلامتى شان محسوب مى شود. و خبر خوب اين كه بيمارى هاى قلبى از جمله مسائل بهداشتى قابل پيشگيرى اند و از اين لحاظ در صدر بيشتر بيمارى هاى تهديدكننده سلامتى خانم ها قرار دارند.

خودتان بايد اين آگاهى و توانايى را داشته باشيد كه تا جايى كه مى توانيد از شدت اين خطر بكاهيد:
•از كشيدن سيگار و مصرف الكل فراوان خوددارى كنيد.
•از رژيم غذايى شامل ميوه جات و سبزيجات زياد و فرآورده هاى غلات كامل استفاده كنيد.
•بصورت منظم ورزش كنيد.
•مشكلات بهداشتى - مانند فشار خون بالا، بيمارى ديابت و كلسترول بالا- را كه ممكن است فشار اضافى بر روى قلب تان آورند كنترل يا درمان كنيد.
اگر در معرض خطر ابتلا به بيمارى هاى قلبى قرار داريد، ممكن است پزشك مصرف روزانه آسپيرين را به شما توصيه كند.


سرطان
خيلى ها اعتقاد دارند سرطان دشمن شماره يك سلامتى خانم هاست، ولى شايد اگر بدانيد چه سرطان هايى بيشتر خانم ها را از پاى درمى آورند، شگفت زده شويد. طبق گزارش انجمن سرطان آمريكا بيشترين سرطانى كه جان زنان را مى گيرد، سرطان ريه  است. براساس گزارشات موجود در سال ۲۰۰۵ بيش از ۷۳ هزار زن در ايالات متحده در نتيجه سرطان ريه درگذشتند كه ۹۰ درصد اين مرگ وميرها با كشيدن سيگار ارتباط داشتند.

سرطان پستان، از اين نظر، جايگاه دوم را دارد و بر طبق گزارشات در سال ۲۰۰۵ بيش از ۲۱۱ هزار زن در اين كشور دچار سرطان پستان شدند. بنا بر اعلام انجمن سرطان آمريكا سالانه ۴۰ هزار زن در نتيجه سرطان پستان فوت مى كنند.

سومين علت عمده مرگ هاى ناشى از سرطان در ايالات متحده، سرطان هاى روده بزرگ و ركتوم هستند. سرطان روده بزرگ و ركتوم را نيز همچون بيمارى هاى قلبى، عموماً به اشتباه بيمارى مردان مى پندارند، حال آن كه سالانه شمار زيادى از خانم ها در پى ابتلا به اين سرطان ها فوت مى كنند. برآوردها نشان مى دهند كه بيمارى مذكور سالانه جان ۲۸ هزار زن را در ايالات متحده مى گيرد.

لااقل يك سوم تمام سرطان ها در ارتباط با تغذيه و ديگر عوامل قابل كنترل شيوه و سبك زندگى ما هستند. تا جايى كه مى توانيد، از خطر ابتلا به اين سرطان ها بكاهيد:
•از مصرف سيگار يا جويدن توتون خوددارى كنيد.
•مرتب ورزش كنيد.
•غذاى سالم ميل نماييد.
•زياد در معرض نور خورشيد نباشيد.
•از مصرف زياد الكل خوددارى كنيد.
•منظماً بررسى هاى لازم را براى پى بردن به بيمارى هاى احتمالى به عمل آوريد.
•آگاهى كافى از سابقه پزشكى خانواده خود داشته و آن را با پزشك تان مرور كنيد.


سكته هاى مغزى
سالانه حدود ۱۶۳ هزار تن در ايالات متحده در نتيجه ابتلا به سكته هاى مغزى فوت مى كنند و حدود دوسوم اين افراد خانم ها هستند. سكته مغزى نه تنها دشمن شماره ۳ خانم هاست، بلكه يكى از علل عمده ناتوانى و زمين گير شدن افراد نيز به شمار مى رود. مصرف سيگار و فشار خون كنترل نشده از جمله عوامل مهم خطر ابتلا به سكته هستند. گرچه سكته هاى مغزى از بسيارى جهات قابل پيشگيرى اند، ولى عوامل خطرى چون سابقه خانوادگى، سن، جنس و نژاد دست ما نيستند. حتى اگر جزء آن كسانى هستيد كه در معرض ابتلا به سكته هاى مغزى قرار دارند، باز هم مى توانيد قدم هايى را براى پيشگيرى از آن برداريد:
•سيگار نكشيد.
•فشار خون تان را كنترل كنيد.
•كلسترول تان را پايين بياوريد.
•مصرف چربى هاى اشباع شده را محدود كنيد.
•مرتب ورزش كنيد.


بيمارى انسدادى مزمن ريه
بيمارى انسدادى مزمن ريه نامى كلى براى گروهى از بيمارى هاى ريوى مزمن - از جمله برونشيت و آمفيزم- است. علت اصلى بيمارى انسدادى مزمن سيگار و در بسيارى از موارد با سرطان ريه -علت شماره يك مرگ ناشى از سرطان در خانم ها- همراه است. سالانه در حدود۶۴ هزار زن در ايالات متحده در نتيجه اين بيمارى  جان خود را از دست مى دهند. با پيشرفت بيمارى، كيفيت زندگى بيماران تدريجاً رو به وخامت مى گذارد. تنگى نفس و محدوديت در فعاليت به وجود مى آيد و نهايتاً ممكن است نياز به تانك اكسيژن و حتى ابزار مكانيكى براى تنفس بيمار پيش آيد. چگونه مى توان از خطر مرگ ناشى از بيمارى انسدادى مزمن كاست؟ خيلى ساده است: سيگار نكشيد و از دود دست دوم ديگران نيز پرهيز كنيد.


بيمارى آلزايمر
بيمارى آلزايمر، كه هم اكنون ۵/۴درصد آمريكايى ها گرفتار آنند، بيمارى پيشرونده مغز است كه طى آن سلول هاى عصبى به تدريج تغيير ماهيت مى دهند و بسى فراتر از يك فراموشى ساده است. آنچه كه در ابتدا با يك فراموشى ساده و مختصر شروع مى شود، سرانجام ممكن است منجر به نقص و اشكال ذهنى غيرقابل بازگشت شود. زنان بيشتر از مردان دچار آلزايمر مى شوند. در واقع، سالانه در حدود ۴۲ هزار زن در ايالات متحده در نتيجه بيمارى آلزايمر فوت مى كنند - رقمى دو برابر مردان. يك دليل اين كه زنان بيشتر از مردان دچار اين بيمارى مى شوند، اين است كه طول عمرشان طولانى تر است و خطر ابتلا به آلزايمر نيز با سن افزايش مى يابد. درمان هاى كنونى، بيشتر معطوف به جلوگيرى و علائم بيمارى، بهبود سلامتى عمومى و كم كردن بار از دوش مراقبين بيماران اند.


ديابت
ديابت نام مشترك گروهى از بيمارى هاست كه بر نحوه استفاده بدن از قند خون (گلوكز) اثر مى گذارد: بيمارى هاى خطرناكى كه ۱۸ ميليون آمريكايى گرفتار آنند. در سال ،۲۰۰۲ جان ۷۳ هزار تن در ايالات متحده را گرفت كه بيشتر از نيمى از آنها زن بودند. تخمين زده شده كه ۵ ميليون آمريكايى از ابتلاى خويش به ديابت خبر ندارند. بسيارى از مردم تنها زمانى از آن باخبر مى شوند كه عوارض و گرفتارى هاى بزرگى به هم زده است. ديابت پيشرفته مى تواند موجب كورى، نارسايى كليه ها و آسيب شديد اعصاب شود. كسانى كه دچار بيمارى ديابت هستند، دو تا چهار برابر ديگران از بيمارى هاى قلبى يا سكته هاى مغزى رنج مى برند. شايع ترين نوع بيمارى ديابت، ديابت نوع ۲ است. اين نوع از بيمارى ديابت، عموماً پس از ۴۰ سالگى شروع شده و اغلب قابل پيشگيرى است.

براى كاستن از خطر ابتلا به اين بيمارى اقدامات زير را انجام دهيد:
•وزن خود را در حد سالم و طبيعى حفظ كنيد.
•تغذيه سالم داشته باشيد.
•مرتب ورزش كنيد.
•سطح قند خون خود را به طور مرتب چك كنيد. بیشتر بدانید - ورزش و دیابت


تصادفات و حوادث
همه ساله بيش از ۳۷هزار زن در تصادفات مختلف كشته مى شوند (صدمات ناخواسته). گرچه آمارهاى مربوط به مرگ ومير ناشى از تصادفات ناروشن اند، ولى ممكن است تعجب كنيد اگر بدانيد كدام نوع تصادفات بيشتر سلامتى و حيات خانم ها را مورد تهديد قرار مى دهند:
•تصادفات وسايل موتورى: تصادفات جاده اى مسئول و موجب بيش از يك سوم مرگ هاى ناشى از تصادفات در سال ۲۰۰۲ بوده اند. با استفاده دائمى و عادتى از كمربند، حفظ سرعت اتومبيل در حدود معقول و منطقى و رانندگى نكردن در مواقعى كه خواب تان مى آيد يا تحت تاثير داروهاى خواب آور يا الكل هستيد، مى توان شانس وقوع چنين تصادفات مرگبارى را كمتر كنيد.
•افتادن ها: سالانه از هر سه فرد ۷۵ساله و مسن تر، ممكن است يك تن غفلتاً بيفتد و همه ساله، در ايالات متحده ۷۸۰۰ زن جان خود را در چنين حوادثى از دست مى دهند. سه چهارم اين حوادث در منزل روى مى دهند؛ از اين رو، صرف به كار بستن مقتضيات عقل سليم مى تواند از وقوع بسيارى از اين حوادث پيشگيرى كند. معاينات منظم از چشم ها و ديد فرد، ورزش هاى منظم و بهبود تعادل نيز مى توانند به كاستن از اين خطر كمك كنند.


ذات الريه و آنفلوآنزا
امروزه ذات الريه و آنفلوآنزا در مجموع هشتمين علت مرگ ومير خانم ها در ايالات متحده به شمار مى روند. در سال ،۲۰۰۲ در مجموع، ۳۶ هزار زن در ايالات متحده جان خود را از دست دادند. ذات الريه و آنفلوآنزا، اگر با بيمارى ها يا مشكلات بهداشتى مزمن ديگر همراه شوند، مى توانند كشنده باشند. كسانى كه دچار بيمارى مزمن تنفسى، آسم، بيمارى قلبى، ديابت و بيمارى هايى كه موجب مهار سيستم ايمنى مى شوند، هستند، به ويژه، در معرض خطرند. از آن جا كه پنومونى و آنفلوآنزا ريه ها را مبتلا مى سازند، دود سيگار مى تواند بر خطر ناشى از ابتلا به آنها بيفزايد.

خطر ناشى از اين دو بيمارى را مى توان با ايمن سازى كمتر كرد. سالانه يك بار تزريق واكسن ضدآنفلوآنزا مى تواند تا ۹۰درصد در پيشگيرى از ابتلا به اين بيمارى در افراد بزرگسال و سالم موثر باشد. واكسن پنوموكوك مى تواند از خطر ابتلا به ذات الريه به ميزان پنجاه درصد بكاهد. براى حفظ سلامتى خود، تزريق اين واكسن ها را فراموش نكنيد.


چشم انداز  و پیش آگهی خطراتى كه سلامتى بانوان را تهديد مى كنند
حال مى خواهيم ببينيم اين خطرات در مجموع چگونه بر سلامتى و طول عمر خانم ها اثر مى گذارند. ترتيب خطرات مذكور مربوط مى شود به كل جمعيت صرف نظر از سن افراد. ولى اگر بخواهيم در مورد گروه سنى خاصى اظهار نظر كنيم، ممكن است جابه جايى هايى را در اين عوامل شاهد باشيم. براى مثال، درست است كه در طول زندگى يك فرد بيمارى قلبى عامل درجه يك مرگ  و مير است؛ ولى در سنين مثلاً ۲۰ سالگى بيشتر احتمال آن مى رود كه فرد در يك حادثه رانندگى جان خود را از دست بدهد. همين طور در سنين ۳۵ تا ۶۴ سالگى احتمال مرگ هاى ناشى از سرطان ها بيشتر است.

همچنين هنگامى كه به خطراتى كه سلامتى تان را تهديد مى كنند مى انديشيد، بسيار مهم است كه اعداد و ارقام را در زمينه هاى واقعى شان در نظر داشته باشيد. براى مثال، اين كه حدود نيم ميليون زن آمريكايى در سال ۲۰۰۲ در نتيجه بيمارى هاى قلبى درگذشتند، بسيار تكان دهنده است. چه تعداد زيادى! ولى اگر به اين رقم در پرتو رقم كلى جمعيت زنان در آن سال در ايالات متحده -بيش از ۱۴۶ ميليون تن- بنگريد، خواهيد ديد كه رقم مذكور تنها جزء كوچكى از جمعيت كل زنان را تشكيل مى دهد.

و اما حداقل كارى كه از ما برمى آيد چيست؟ بايد نسبت به خطراتى كه سلامتى مان را تهديد مى كنند، هشيار و نگران باشيم، ولى لازم نيست دچار دستپاچگى شويم. تا جايى كه از دست مان برمى آيد بايد كارى كنيم كه شيوه زندگى كردن مان درست و بهداشتى باشد - اين كه تغذيه سالمى داشته باشيم، از نظر جسمى فعال باشيم، مرتباً وضعيت سلامتى مان را چك كنيم و توجه لازم را به محيط زندگى خويش داشته باشيم. چنين اقداماتى از خطر ابتلا به اين بيمارى ها خواهد كاست و زندگى سالم تر و طولانى ترى را براى ما به ارمغان خواهد آورد.