[Mandana]

چه کسانی برای روزه گرفتن منع دارند ؟

با فرارسیدن ماه مبارك رمضان در فصل تابستان، شاید روزه‌داری برای تعدادی از افراد مشكل‌تر شود، اما جدا از این مساله بعضی از افراد به‌دلیل ابتلا به بیماری‌های خاص مثل دیابت با شرایط سخت‌تری در مورد روزه‌داری مواجه می‌شوند. دكتر فرهاد رضوانی، متخصص داخلی، موارد اورژانسی در ماه رمضان و روش‌های برخورد با چنین مواردی را به طور كامل برایمان شرح می‌دهند.

[/b]

از وضعیت فیزیكی خود باخبر باشید

در ماه مبارك رمضان، به‌دلیل اینكه مردم ما تلاش می‌كنند تا از نعمات این ماه عزیز بهره‌مند شوند، تصمیم به روزه‌داری می‌گیرند؛ اما به هر حال بعضی از افراد خاص به ‌دلیل شرایط سنی یا سلامت بدنی قادر به روزه‌گرفتن نیستند؛ افرادی كه بیماری‌های خاص دارند یا گروهی از افراد كه حتما باید قبل از رسیدن ماه مبارك رمضان و روزه‌گرفتن توسط پزشك از شرایط بدنی خود مطلع شوند یا در شرایط خاصی كه هستند نمی‌توانند روزه بگیرند.

متاسفانه در برخی موارد شاهد این هستیم كه افراد بدون مشورت و نظر پزشك روزه می‌گیرند؛ بنابراین به سیستم بدنی خود آسیب وارد می‌كنند. باید به این نكته توجه داشت كه عمل روزه‌داری باید تحت‌نظر پزشك و تایید او صورت بگیرد.

بیماران دیابتی از روزه‌داری معاف هستند

كسانی كه به بیماری دیابت دچار هستند به دلیل اینكه قند خون‌شان باید به طور مرتب مورد بررسی و كنترل قرار بگیرند در خطر عوارض روزه‌داری هستند. علاوه بر این كسانی كه از انسولین استفاده می‌كنند باتوجه به اینكه نوع انسولین می‌تواند تاثیر سریع و طولانی مدت داشته باشد و بیماران هر دو آنها را با هم مصرف می‌كنند گاهی موجب افت شدید قند خون در آنها می‌شود. از آنجایی كه بیماران دیابتی نمی‌توانند از مواد قندی شامل گلوكز یا مواد خوراكی مثل برنج و سیب‌زمینی استفاده كنند معمولا دچار افت قند خون می‌شوند و این یكی از موارد اورژانسی در ماه مبارك رمضان است.

اگر بیماران دیابتی بدون اصلاح داروهایشان و مراجعه به پزشك مسوول، روزه بگیرند حتما با مشكل كاهش شدید فشار خون یا ناراحتی‌های دیگر مواجه می‌شوند بنابراین به بیماران دیابتی یا كسانی كه از انسولین استفاده می‌كنند، توصیه می‌كنیم كه روزه نگیرند و اگر قرص یا داروی دیگری مصرف می‌كنند حتما برای روزه‌گرفتن با پزشك خود مشورت كنند كه در صورت تایید پزشك و تغییر دارو و كنترل قند خون‌شان می‌توانند روزه بگیرند.

البته باید به این نكته نیز اشاره كنیم كه افراد دیابتی حتما باید از دستگاه كنترل قند خون هنگام سحر استفاده كنند؛ یعنی میزان قند خون‌شان را قبل از خوردن سحری به وسیله این دستگاه چك كنند. اگر قند خون قبل از خوردن سحری بالای 300 باشد توصیه می‌كنیم كه افراد روزه نگیرند؛ چون میزان بالای قند خون و داروهای مصرفی می‌تواند در این شرایط برای آنها خطرآفرین باشد.

داروهایتان را سر ساعت بخورید

درمورد بیماران قلبی مصرف دارو به طور منظم و سر ساعت بسیار اهمیت دارد. قرص‌های نیتروكانتین یا كپسول‌های زیرزبانی - كه به طور معمول برای بیماران قلبی تجویز می‌شوند- باید سر ساعت خورده شوند. این موضوع در مورد بیمارانی كه فشار خون بالا یا پایین دارند و باید تحت كنترل پزشك قرار گیرند، نیز صدق می‌كند. چنین افرادی باید داروهایشان را به موقع مصرف كنند تا دچار مشكل نشوند بنابراین به آنها توصیه می‌كنیم كه اگر فشار خونشان دچار نوسان است از روزه‌داری پرهیز كنند مخصوصا اینكه ماه رمضان امسال در فصل تابستان قرار گرفته و زمان بین سحری تا افطار حدود 14 ساعت است؛

همین دلیل چنین افرادی اگر در این زمان داروهایشان را مصرف نكنند یقینا دچار مشكل می‌شوند. البته اگر طبق دستور پزشك فرد بیمار می‌تواند دارویش را هنگام سحری یا افطار مصرف كند، می‌تواند اقدام به روزه‌داری كند. معمولا كسانی كه دچار نوسان فشار خون هستند باید صبح، ظهر و شب دارو بخورند. بنابراین توصیه ما به چنین افرادی روزه ‌نگرفتن است.

نوزاد شما نمی‌تواند روزه بگیرد

گروه دیگری از بیماران اورژانسی در ماه رمضان، معمولا خانم‌های باردار هستند. البته در این مورد، دوره بارداری را به چند دسته تقسیم می‌كنیم. خانم‌هایی كه در سه ماه اول بارداری هستند به دلیل اینكه سلول‌های جنینی در این زمان تشكیل می‌شوند به هیچ‌وجه به آنها توصیه نمی‌كنیم كه روزه بگیرند و از جهت دیگر چون مادران در این دوره حالت تهوع دارند و استفراغ می‌كنند، خود دلیلی برای منع روزه‌داری است.

در دوره دوم بارداری خانم‌ها می‌توانند تحت‌كنترل و اجازه متخصص زنان روزه بگیرند البته به شرط اینكه در موقع سحری و افطار به مقدار لازم غذاهایی كه حاوی كالری و ویتامین مناسب هستند را مصرف كنند تا مشكلی پیدا نكنند. جنین انسان در دوره سوم بارداری قند مورد نیاز خود را از بدن مادر دریافت می‌كند و از سوی دیگر قند بدن مادر تنها حدود هشت ساعت قادر به تامین قند جنین است، بنابراین بعد از قند، چربی‌ها تجزیه می‌شوند و انرژی مورد نیاز بدن را تولید می‌كنند؛ اما در اینجا با تجزیه چربی مواد كتونی تولید می‌شود و از طریق گردش خون وارد بدن جنین می‌شوند و آسیب جدی به سلول‌های مغزی او وارد می‌كند و این امر برای سلامت جنین خطرناك است بنابراین در سه ماهه سوم بارداری نیز تاكید می‌كنیم تا خانم‌های باردار از روزه‌داری اجتناب كنند.

دوران شیردهی را جدی بگیرید

مادران شیرده گروه دیگری از افرادی هستند كه با روزه گرفتن دچار مشكل می‌شوند. در شش ماه اول پس از تولد، نوزاد فقط از شیر مادر تغذیه می‌كند؛ بنابراین به هیچ‌وجه به مادران توصیه نمی‌كنیم تا در این دوره، روزه بگیرند. بعد از شش ماهه اول به دلیل اینكه نوزاد از غذاهای كمكی استفاده می‌كند، مادر می‌تواند روزه بگیرد البته به شرطی كه مادر استراحت كامل داشته باشد و به میزان كافی از غذاهایی كه حاوی پروتئین و كربوهیدارت هستند در سحری و افطاری استفاده كند و نوشیدن مایعات را نیز نادیده نگیرد و با فعالیت‌های بدنی سنگین خود را خسته نكند.

روزه زخم معده شما را بدتر می‌كند

بیماران گوارشی مثل كسانی كه سابقه زخم فعال معده دارند نیز نمی‌توانند روزه بگیرند چون این افراد با نخوردن غذا دچار دردهای گوارشی می‌شوند یا زخم گوارشی آنها عود می‌كند. افرادی كه با گرسنگی طولانی‌مدت دچار خونریزی معده می‌شوند صلاح نیست كه روزه بگیرند. درحقیقت یكی از دلایل خونریزی معده به دنبال زخمی است كه در اثر افزایش ترشح اسید معده فعال می‌شود، بنابراین به چنین بیمارانی توصیه می‌كنیم كه برای مدت طولانی گرسنه نمانند و لازم نیست كه روزه بگیرند.

كلیه‌های سنگ‌ساز

دسته دیگری از بیماران اورژانسی در ماه رمضان افرادی هستند كه دچار سنگ كلیه یا مشكلات دستگاه ادراری هستند. اگر فردی در طول شش ماه، كلیه‌هایش دو بار سنگ بسازد چون طول روز بسیار طولانی است و كمبود مایعات باعث می‌شود تا تشكیل سنگ شدت پیدا كند. بنابراین توصیه می‌كنیم تا چنین افرادی از روزه‌داری پرهیز كنند؛ اما اگر كسی در چند سال گذشته یك سنگ دفع كرده باشد می‌تواند با رعایت مصرف مایعات در طول افطار تا سحر روزه بگیرد.

كسی جلوی شما غش كرد...

معمولا به بیمارانی كه دچار بیماری‌های خاص هستند مثل دیابت و كسانی كه سابقه بیماری قلبی یا تشنج دارند، كارت یا پلاكی داده می‌شود که به همراه داشته باشند و روی آن به بیماری اشاره می‌شود تا اگر در خیابان و محیط دیگری دچار مشكل یا حمله شدند، افراد دیگر بدانند كه متناسب با بیماری فرد چه اقداماتی باید انجام دهند. متاسفانه در كشور ما تا به حال چنین اقدامی صورت نگرفته و باید این مساله در میان مردم فرهنگ‌سازی شود چراكه نوشتن نوع بیماری به خود فرد بیمار كمك بیشتری می‌كند.

در هر صورت اگر با فردی روبه‌رو شدیم كه در اثر گرما یا ناراحتی دیگری بی‌هوش شده، اول باید خونسردی خود را حفظ كنیم و به سرعت درخواست كمك كنیم و بیمار را به سمت چپ بخوابانیم تا اگر دچار تهوع یا استفراغ شد محتویات روده او به ریه وارد نشود یعنی تهوع باعث خفگی فرد نشود. باید بدانید كه آسپیده محتویات معده ممكن است باعث خفگی فرد شود و بسیار خطرناك است. اگر با بیمار دیابتی برخورد كردیم حتما یك محلول شیرین یا ماده خوراكی شیرین مثل قند و شكلات به فرد بخورانیم و سپس با 115 تماس بگیریم تا بیمار را به بیمارستان منتقل كنند.

از آنجایی كه نمی‌دانیم فرد مصدوم به چه بیماری‌ای دچار است می‌توانیم حدس بزنیم یكی از دلایلی كه باعث كاهش سطح هوشیاری می‌شود سابقه بیماری دیابت، تشنج یا بیماری قلبی است. اگر با فردی مواجه شدیم كه دچار تشنج شده یعنی كف از دهان او خارج می‌شود و بدنش سفت شده توصیه می‌كنیم جلوی حركت بدن آنها را نگیرید و بگذارید تا لرزش‌ها صورت بگیرید.

به دلیل اسپاسمی كه در عضلات چنین بیمارانی رخ می‌دهد جلوگیری از لرزش بدن‌شان ممكن است باعث شكستگی استخوان آنها شود ولی باید توجه داشت كه سر چنین بیمارانی موقع حركات تشنج با زمین یا دیوار برخورد شدید نداشته باشد. یادتان باشد كه چنین افرادی نباید طاق‌باز خوابانده شوند سعی كنید تا آنها را به یك طرف بخوابانید تا ترشحات معده وارد ریه‌شان نشود و از خفگی آنها جلوگیری كنید.

زولبیا و بامیه برای جوانان ممنوع!
حتما باید وعده‌های غذایی سحر، افطار و شام در برنامه غذایی افراد جوان وجود داشته باشد. پیشنهاد می‌كنیم تا وعده افطاری سبك باشد و كمتر از چربی و روغن استفاده شود و از آنجایی كه حجم معده افراد كم سن و سال كوچك‌تر از بزرگ‌ترهاست توصیه می‌كنیم كه وعده شام به فاصله دو یا سه ساعت بعد از افطار خورده شود. والدین نباید فراموش كنند كه تنوع غذایی در وعده‌های مختلف را در نظر بگیرند. خوردن سبزیجات و میوه در كنار غذا و همچنین یك لیوان شیر هنگام افطار یا سحر را به افراد جوان توصیه می‌كنیم. علاوه بر اینها حتما در رژیم غذایی آنها غلات، حبوبات و ماست نیز گنجانده شود. تا آنجا كه می‌توانید از خوردن زولبیا و بامیه و نوشابه‌های گازدار پرهیز كنید تا برنامه غذایی سالمی داشته باشید.

جعبه متن

سلامت نیوز