[Hooman Ghayouri]

مروری بر تاریخچه ایدز

محققان انواعی  از شامپانزه های مختص قاره  افریقا را یافته اند که منبع  سرشاری از ویروس ایدز بشمار میروند. یک نوع  این شامپانزه ها  "پان گلودیت" است و دارای ویروس SIVcpz  میباشد که ویروس HIV1  از آن بوجود آمده،  نوع دیگر شامپانزه بنام "سوماتی مانگابه"  است و ویروس  SIVsm را درخود حمل میکند که ویروس دیگر ایدز با نام اختصاری HIV2  از آن بوجود میاید .

[/b]

اینکه چگونه این ویروس از طریق میمون به انسان انتقال داده  شده  بحثهای زیادی وجود دارد اما محتمل ترین آن مصرف گوشت این حیوانات بعنوان یک منبع سرشار از پروتئین برای مردمان بومی مناطق افریقایی بوده است،

شکار این حیوانات همواره با خونریزی همراه بوده و شکارچیان اغلب بوسیله شکارهای خود زخمی میشدند، سپس گوشت شکار بصورت خام و یا نیم پخته مصرف میشده است ، تمامی این عوامل موجب انتقال ویروس ایدز به انسان  شد.

دانشمندان براین عقیده هستند که با وجود رایج بودن ویروس ایدز در افریقای مرکزی  مردم  آن  نواحی از بین  نمی رفته اند زیرا HIV  به آن درجه از کمال نرسیده بود تا بتواند سیستم دفاعی  ارگانیسم  انسان را نابود سازد، این توانایی مهلک با گذشت زمان دراثرجهش  وراثتی (موتاسیون ) حاصل شده است. بدین ترتیب این ویروس موفق شد تا بابهره گرفتن ازسلولهای دفاعی (ایمن سازنده ) به تکثیر و تولید خود بپردازد.
علت اشاعه ویروس ایدز به خارج از افریقا و توسعه آن بدنیای غرب و سپس دیگر نقاط دنیا  پدید آمدن راههای ارتباطی و سهولت رفت و آمد در بین قاره ها و کشورهاست.
درگذشته بیماری ایدز نوعی بیماری محلی یا  آندمی محسوب میشد، اما متاسفانه امروزه با انتشار وسیع آن به اقصی نقاط جهان " ایدز"  مبدل به یک اپیدمی ( بیماری همه گیر ) گشته است. گرچه این بیماری از دیر بازدر افریقا وجود داشته است و قدمت یکی ازویروسهای هم ریشه آن به سال ۱۹۳۱ میلادی ( ۱۳۱۰ هجری شمسی ) برمیگردد

با اینحال نمیتوان تاریخ دقیقی برای آن قائل شد در نتیجه مبدا آنرا تاریخی بنا میگذاریم که اولین بیمار شناخته شده براثرآلودگی به HIV جان سپرد، اولین مبتلای شناخته شده در دنیای مدرن مردی امریکایی بود که در سال ۱۹۵۲ میلادی (۱۳۳۱ ه.ش ) درگذشت.

پزشکان ایالات متحده برای نخستین بار شیوع یک اختلال عجیب مربوط به ناکارآیی در دستگاه ایمنی بدن انسان را در ۱۹۸۱ تشخیص دادند. سه سال بعد، محققان در انستیتو پاستور پاریس و موسسه ملی سرطان در واشنگتن ویروس ناتوان کنندۀ دستگاه ایمنی انسان (HIV) را جداسازی و قرنطینه کردند. HIV از هنگامی که برای نخستین بار شناسایی شده تا کنون جان ۲۵ میلیون نفر را گرفته است. هرچند علاجی برای آن یافت نشده، درمان های ضد چرخه ویروسی در طول سال ها پیشرفت کرده اند، و طبق تخمین، بیش از ۳۳ میلیون نفر در سراسر جهان اکنون با HIV زندگی می کنند.

●  سال  ۱۹۸۱ میلادی :

مرکز پیشگیری و کنترل بیماری های ایالات متحده (CDC) نخستین هشدار را برای شکل نادری از ذات الریه در گروه کوچکی از مردان همجنس گرا در لوس آنجلس صادر کرد که بعدا مشخص شد با بیماری با ایدز در ارتباط است.

در همین سال در امریکا ۴ مرد همجنس باز به عفونت های قارچی عجیب مبتلا شدند که باعث حیرت پزشکان شد.

دانشمندان امریکائی با بررسی وضعیت این ۴ نفر پس از ۳ سال اعلام کردند که این بیماری دراثر ورود ویروسی به نام "رنرو" در بدن تولید می شود.

ازآنجا که ابتلا به این بیماری در جهان با بیماری این ۴ همجنس باز آغاز شد، تصور عموم این بود که ایدز بیماری مختص به همجنس بازان است، ولی تحقیقات بعدی نشان داد که هم همجنس بازان مذکور قبل از ابتلاء به بیماری مسافرتهائی به قاره افریقا داشته اند و در آنجا در اثر تماس با قبایلی که خون شامپانزه می خوردند، به این بیماری مبتلا شدند.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز  ،  تا همین یک دهه قبل هیچکس درک درستی از علائم این بیماری نداشت و فقط محدودی پزشک و متخصص آن هم فقط درحد چند احتمال می دانستند جریان از چه قرار است و این بلای سیاه اصلاً چیست.

محققین انستیتوی ملی سلامت وسایر مراکز بیماری های عفونی در ایالت متحده آمریکا از آن هنگامشوع به تحقیق در مورد این بیماری جدید نمودند. در ابتدا ، پزشکان به ایدز به عنوانه یک بیماری مقاربتی نگاه می کردند زیرا اکثر موارد این بیماری در مردان همجنس باز دیده میشد. طی تحقیقاتی که در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی بعمل آمد ،

ارتباطی بین ورود یک مرد همجنس باز  کانا داییبه امریکا وشیوع آدر آمریکا  دیده شد ومحققین به این نتیجه رسیدند که ویروس اچ آی وی از خارج از کشور ایالت متحده امریکا آمده است.

گرچه این مرد کانادایی ممکن است ویروس اچ ای وی را به عدهای از مردم آمریکا منتقل کرده باشد، اما امروزه دانشمندان اعتقاد دارند که این ویروس در انسان از سال ۱۹۵۹ ویا حتی قبل از آن هم یوجود داشته باشد.

در سال ۱۹۸۳، دانشمندان توانستند یک رتروویروس را در این بیماران کشف نمایند و نام آن را ویروس نقص ایمنی انسان یا به اختصار اچ آی وی(HIV) گذاشتند. این ویروس یکی از مرگبارترین رتروویروسهایی است که تا کنون در انسان کشف شده است ، از طریق خون وترشهات بدن انتقال می یابد. این ویروس همچنین میتواند در بعضی از مثل گوسفندان، میمونها وبزها، بیماری ایجاد نماید.

اچ ای وی در نهایت منجر به ایدز می شود که مرحله آخر عفونت اچ آی وی می باشد.دانشمندان در سال ۱۹۸۴ ارتباط بین اچ ای وی وایدز را کشف کردند. شایع ترین را اصطلاحاً به نام اچ ای وی یک(HIV-1) میشناسند که در سال ۱۹۸۴ کشف شد. شکل دیگر این ویروس که در سال ۱۹۸۶ در غرب افریقا کشف شد را اچ ای وی دو (HIV-2) نامگذاری کرده اند. روشهای شناسایی این ویروسها، پس از مدتی ابداع وتوسعه یافت.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز  ،  از شواهد بدست آمده چنین به نظر میرسد که HIV-1 ابتدا در نوعی از شامپانزه ها به نام پان تروگلودیت ها(Pan Troglodytes)وHIV-2 در نوعی ازمیمونها به نام سوتی مانگابی ها(Sooty mangabeys) وجود داشته است. وتحقیقاتی که بر روی ساختمانه شکلهای اولیه اچ آی وی انجام میشود ممکن است به دانشمندان کمک نمای که متوجه شوند که چگونه این ویروس جهش یافته وبه شکلهای امروزی دیده میشوند تبدیل شده است.فهمیدن چگونگی این جهش ها به ایجاد روشهای آزمایش ودرمانی بهتری گردد.

●  سال  ۱۹۸۴ میلادی :

* لوک مونتانیه از انستیتو پاستور و روبرت گالو از موسسه ملی سرطان، ویروس ایدز را جداسازی و قرنطینه کردند. این ویروس بعداً به عنوان ویروس ناتوانی دستگاه ایمنی انسان نامگذاری شد.
* وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده و سازمان بهداشت جهانی (WHO) نخستین کنفرانس بین المللی ایدز را در آتلانتا را میزبانی کردند.

●  سال  ۱۹۸۷ میلادی :

اداره کل غذا و داروی ایالات متحده (FDA) آزیدوتایمیدین (AZT)، اولین دارو برای بهبود ایدز را مورد تایید قرار داد.

●  سال  ۱۹۸۸ میلادی :

سازمان بهداشت جهانی ( WHO ) روز اول دسامبر را روز جهانی ایدز اعلام داشت.

●  سال  ۱۹۹۵ میلادی :

با تأیید اولین آنزیم بازدارنده از طرف FDA ، ورود به دوره جدیدی از درمان بسیار فعال ضد چرخه ویروسی آغاز شد.

●  سال  ۱۹۹۶ میلادی :

برنامه مشترک سازمان ملل برای HIV/AIDS (UNAIDS) که برای حمایت از اقدام جهانی برای مقابله با این بیماری همه گیر تاسیس یافته است آغاز گردید.

●  سال  ۲۰۰۰ میلادی :

ایالات متحده و شورای امنیت سازمان ملل، هر دو HIV/AIDS را یک تهدید امنیتی اعلام کردند.

●  سال  ۲۰۰۲ میلادی :

• HIV علت اصلی مرگ در جهان در میان افراد بین سنین ۱۵ تا ۵۹ سال بود.
• صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا آغاز به کار کرد.

●  سال  ۲۰۰۳ میلادی :

رئیس جمهور امریکا  برنامه اضطراری رئیس جمهوری را را برای تسکین ایدزاعلام داشت. این برنامه در برگیرندۀ عملیات ۱۵ میلیارد دلاری ۵ ساله برای برخورد با HIV/AIDS ، سل و مالاریا در کشورهایی است که بیشترین آسیب را از این بیماری های دیده اند.

●  سال  ۲۰۰۵ میلادی :

سازمان بهداشت جهانی، UNAIDS، ایالات متحده و صندوق جهانی نتایج تلاش های مشترک برای افزایش دسترسی به داروهای ضد چرخه ویروسی در کشورهای در حال توسعه را اعلام کردند.

●  سال  ۲۰۰۷ میلادی :

• نشست مقامات اجرایی بین المللی HIV/AIDS در رواندا ۱,۵۰۰ نماینده را برای بهره برداری مشترک از آموخته های مربوط به پیشگیری، مراقبت و درمان HIV جذب خود کرد. صندوق جهانی، UNAIDS، سازمان بهداشت جهانی، یونیسف و بانک جهانی از جملi حامیان این نشست بودند.

●  سال  ۲۰۰۸ میلادی :

در ماه مارس سازمان بهداشت جهانی ،با انتشار آمار بهداشت جهانی در ۲۰۰۸، اعلام داشت که مرگ و میر بر اثر HIV/AIDS درسطح جهانی از ۲,۲ میلیون نفر در سال ۲۰۰۸، پیش از کاهش به ۱,۲ میلیون نفر در سال ۲۰۳۰، در سال ۲۰۱۲ به به ۲,۴ میلیون نفر افزایش خواهد یافت.

نخستین بیمار ایدزی در ایران در سال ۱۳۶۶ شناسائی شد