[sara ghayori]

 
   

 
 
   
   
 
سال های متمادی است که تابلوی «مونالیزا»، شاهکار هنری «لئوناردو داوینچی»، حقایق و افسانه های بسیاری را بر زبان ها رانده، اما سرآغاز این داستان ها آن جاست که یک نقاش تصمیم می گیرد لبخندی را به غارت برد.

۱۰ نکته ی خواندنی و کمتر گفته شده درباره ی شاهکار نقاشی دوره ی رنسانس را بازگو می کنیم:

۱) بازجویی «پیکاسو» و «آپولینر»

پیکاسو از آن جا به داستان دزدی مونالیزا گره می خورد که دو مجسمه ی دزدی را خریداری می کند. این مجسمه های ارزشمند توسط «گری پیرت» بلژیکی از موزه ی «لوور» به سرقت رفته بودند و این نقاش سرشناس بدون این که از این سرقت اطلاعی داشته باشد، این دو اثر هنری را خریداری می کند.

پیکاسو و دوست شاعرش «گیوم آپولینر» به اداره ی پلیس احضار می شوند و درباره ی تابلوی «مونالیزا» مورد بازجویی قرار می گیرند. ابتدا آپولینر دستگیر می شود و به مدت یک هفته در بازداشتگاه نگه داری می شود و پس از او پیکاسو احضار می شود که با کتمان داشتن هرگونه رابطه ای با دوستش، آزادی خود را به دست می آورد.

۲) ۲۸ ساعت بعد!

۲۸ ساعت طول کشید تا مسوولین معروف ترین موزه ی آثار هنری فرانسه متوجه شوند «مونالیزا» در جای خود قرار ندارد. کسی که اولین بار متوجه فقدان «مونالیزا» شد نقاشی به نام «تام هوبلر» بود که طبق برنامه برای نقاشی گالری موزه ی «لوور» به این محل آمده بود، اما متوجه شد این زن اسرارآمیز ناپدید شده است. با این حال وی متوجه به سرقت رفتن نقاشی نشد، زیرا یک پروژه ی عکاسی در موزه در حال انجام بود که طبق آن آثار هنری موجود در گالری از محل خود به مکان دیگری در ساختمان منتقل می شدند که شرایط بهتری برای عکس برداری از این شاهکارهای هنری فراهم آید.

هوبلر از نگهبان خواست تا نقاشی مورد نظر را از عکاسان پس بگیرد تا وی کار خود را تکمیل کند، اما نگهبان در کمال تعجب با این پیغام برگشت: «می دانی چیست؟ عکاسان می گویند نقاشی دست ما نیست!»

۳) کافکا و نشان شرمساری

پس از اطلاع از به سرقت رفتن «مونالیزا» موزه ی «لوور» برای بررسی بیشتر این قضیه به مدت یک هفته بسته شد و پس از گذشت این مدت، درهای موزه ی مشهور فرانسوی به روی جمعیت کثیری از مردم باز شد که به تماشای جای خالی «مونالیزا» آمده بودند.

در میان کسانی که برای دیدن این نشان شرمساری شتافتند، نام «فرانتس کافکا»، نویسنده ی معروف و خالق رمان هایی چون «مسخ»، «قصر» و «محاکمه»، به چشم می خورد.

موزه ی «لوور» پس از یک سال، پرتره ی «بالداساری کاستیلیونه» از شاهکارهای «رافائل» را به جای «مونالیزا» به دیوار آویخت.

۴) میلیونرهای آمریکایی

با گم شدن «مونالیزا» شایعه های متعددی از گوشه و کنار شنیده می شد که حاکی از ظن به مجموعه داران میلیونر آمریکایی بود. «جی. پی. مورگان»، «هنری کلی فریک» و «اچ. ای هانتینگتون» از ثروتمندان آمریکایی بودند که گفته می شد برای لذت شخصی خود این سرقت را برنامه ریزی کرده اند. اما بازجویی این افراد هم پلیس را به شاهکار داووینچی نرساند.

۵) ۶۵۰۰ مونالیزا

اگرچه امروزه داووینچی و موزه ی «لوور» را با «مونالیزا» می شناسند، اما تا قبل از به سرقت رفتن این اثر هنری، کمتر کسی با «مونالیزا» آشنا بود. در واقع می توان گفت این دزدی بود که «مونالیزا» را یک شبه به شاهکاری جهانی تبدیل کرد. پلیس فرانسه پس از دزدیده شدن این اثر هنری، به گونه ای که افراد برای یادبود کسی مراسم برگزار می کنند، ۶۵۰۰ کپی از تصویر «مونالیزا» را در شهر پخش کرد. در عرض چند روز «لبخند ژکوند» تمام روزنامه ها و نشریات فرانسوی را پر کرد.

۶) صاحب این لبخند که بود؟

پس از این سرقت تاریخی، بازار شایعات و داستان سازی ها درباره ی شاهکار داوینچی داغ شد. برخی گفتند استاد نقاشی دوره ی رنسانس ایتالیا معشوقه ی خود را به تصویر کشیده و عده ای بر این باور بودند که داوینچی برای پدر کارخانه دار «مونالیزا» کار می کرده است و ... خلاصه افرادی که حتی یک بار هم به دیدار «مونالیزا» نیامده بودند، یک شبه افسانه ها درباره ی زندگی این زن رازآلود ساختند.

۷) دزد تابلو که بود؟

۲۱ آگوست ۱۹۱۱ دقیقا ۱۰۰ سال پیش، نقاش و دکوراتوری ایتالیایی از کمدی در موزه ی «لوور» خارج شد، «مونالیزا» را از قاب خود رها ساخت و به همراه وینچنسو و میشل لنسلوتی، دو برادر که با وی همدست بودند، و البته «مونالیزا» موزه ی «لوور» را ترک کرد.

«وینچنسو پروجیا» نام فردی بود که مدتی برای انجام پروژه ای در «لوور» کار می کرد و روزی تصمیم به سرقت «مونالیزا» گرفت. وی یک شب را مخفیانه در کمدی واقع در موزه سپری کرد و صبح زود که هنوز کسی در «لوور» پا نگذاشته بود، این نقاشی رنسانسی را از قاب خود جدا و موزه ی آثار هنری فرانسه را ترک کرد.

۸) اثر انگشت پروجیا

پلیس فرانسه بر روی شیشه ای که نقاشی مسروقه را محافظت می کرد، اثر انگشتی واضح را یافت اما با وجود اطلاعات ذخیره شده ی قابل توجه آثار انگشت مجرمین در ادارات پلیس فرانسه، نیروهای پلیس نتوانستند این اثر انگشت را با اثری دیگر تطبیق دهند.

پروجیا مدتی کوتاه را به دلیل سرقت در زندان سپری کرده بود، اما باز هم پلیس ها موفق به پیدا کردن وی نشدند، چرا که اثر انگشتی که روی قاب شیشه ای «مونالیزا» بود متعلق به دست چپ پروجیا و اثر انگشت ذخیره شده در آرشیو پلیس، متعلق به دست راست آن فرد بود.

۹) راز سرقت چگونه کشف شد؟

پروجیا با گذشت ۲۸ ماه پس از خارج کردن «مونالیزا» از موزه ی «لوور» تصمیم گرفت این اثر هنری را به دلالی هنری در فلورانس بفروشد، اما این دلال به این معامله مشکوک شد و مدیر یک گالری هنری را خبر کرد تا از اصل بودن تابلو مطمئن شود. تمبر پشت نقاشی حاکی از اعتبار این اثر هنری بود. خریداران به پروجیا گفتند: «مشکلی نیست. این نقاشی را نزد ما بگذار و ما به قیمت خوبی آن را از تو خواهیم خرید.»

پروجیا به خانه برگشت، اما نیم ساعت بعد پلیس زنگ در خانه اش را به صدا درآورد.

وی بعدها مدعی شد که قصد داشته این شاهکار هنری را، که توسط ناپلئون به سرقت رفته از سر تمایلات وطن پرستی به ایتالیا، محل تولد «مونالیزا»، بازگرداند.

سارق «لبخند ژکوند» در دادگاه مجرم شناخته شد، اما تنها به هشت ماه زندان محکوم شد.

۱۰) راز مونالیزا

سال هاست این سوال ذهن هنردوستان را به خود مشغول کرده که چه رازی در این نقاشی نهفته است که مردم از سرتاسر جهان به بهانه ی دیدن آن به موزه ی «لوور» قدم می گذارند؟

این تابلو که تنها ۷۷ سانتی متر ارتفاع دارد، پیش از این سرقت یکی از معمولی ترین آثار نگه داری شده در موزه ی «لوور» به شمار می رفت. اما زیبایی این زن خندان سال هاست که محققان بسیاری را به خود مشغول کرده است.

این لبخند رازآلود این زن رنسانسی است که به گونه های مختلف مورد تاویل قرار گرفته است. داووینچی برای خلق شاهکارش از تکنیکی به نام «اسفوماتو» استفاده کرده و این هنرمندی استاد ایتالیایی است که این نقاشی را با گذشت چندین قرن، اثری ناتمام باقی گذاشته است. بسیاری تلاش کرده اند که نقطه ای پایان بر رازهای «لبخند ژکوند» بگذارند؛ در این میان عده ای بر این باور بودند که آنچه چهره ی «مونالیزا» را در اذهان ماندگار ساخته، این است که وی به عشقی گمشده می اندیشد.