گارو هوانسيان‌فر*
پيشنهادي به جامعه حسابداران رسمي ايران در رابطه با كارمندان خاطي دارم. پيشنهاد من اين است كه كارمندان خاطي در موسسات حسابرسي يا در كارهاي اجرايي در سمت‌هاي حسابدار، رييس‌ حسابداري يا مدير مالي كه مرتكب خطاهاي حرفه‌اي يا ساير خطاهايي كه به نحوي با حرفه حسابرسي و حرفه حسابداري مرتبط مي‌شود شده‌اند، به جامعه حسابداران رسمي ايران گزارش شوند تا به نحوي در پرونده آنها ثبت شده و درصورت لزوم اقدامات مقتضي در مورد آنها به عمل آيد.


البته خطاها ممكن است در انواع مختلف و در طيف بسيار وسيعي صورت گيرد كه در مورد حسابرسان نمونه‌هايي از آنها مي‌تواند قصور در كار حسابرسي، ترك كار بدون اطلاع قبلي، ترك كار بدون تحويل كار، تحويل ندادن پرونده‌هاي حسابرسي (گروكشي پرونده‌هاي حسابرسي)، مذاكره با صاحبكار براي ادامه حسابرسي واحد مورد رسيدگي از طرف خود، مذاكره با صاحبكار براي ادامه كارهاي مشاوره مالي، خدمات حسابداري و غيره، البته از طرف خود و نه موسسه. (به قول عاميانه زير‌آبي رفتن).
در مورد كارهاي اجرايي (حسابداري)، نمونه‌هايي از خطاها مي‌تواند بردن دفاتر قانوني و اسناد حسابداري به خارج از شركت (البته به عنوان گروكشي)، ترك كار در روزهاي نزديك به تاريخ ارائه اظهار‌نامه يا ساير گزارش‌ها كه بايد در موعدهاي قانوني به ارگان‌هاي دولتي و غيره تحويل داده شود، انجام اشتباهات عمدي در حساب‌ها، هر گونه گرو‌كشي در ثبت حساب‌ها، عدم تحويل كليه اسناد، مدارك، اطلاعات و شواهد به حسابدار جانشين، سوء‌استفاده و ... باشد.
در مورد حسابداران رسمي كه احتمالا خطاهاي حرفه‌اي به عمل مي‌آورند، كافي است كه موضوع توسط كارفرما (موسسه حسابرسي يا واحد تجاري) به كميته آيين رفتار حرفه‌اي يا هر كميته ديگري كه جامعه صلاح مي‌داند، البته با مستندات و شواهد كافي، اطلاع داده شود تا جامعه آن طور جدي به آن رسيدگي كرده و اقدام مقتضي به عمل آورد.
در مورد افرادي كه هنوز حسابدار رسمي نشده‌اند و احتمال مي‌رود كه در آينده براي حسابدار رسمي شدن تقاضا دهند، كارفرما موضوع را با مستندات و شواهد كافي براي جامعه حسابداران رسمي ايران ارسال و جامعه پس از رسيدگي اسناد، مدارك و شواهد، درصورت لزوم كارمند مورد نظر را به جامعه دعوت كند و موارد مطرح شده از طرف كارفرما را با او درميان بگذارد و به نتيجه نهايي برسد و تصميمات و نتيجه‌گيري خود را به كارفرما و كارمند مورد نظر به صورت رسمي و كتبي اطلاع دهد. در صورتي كه خطاي انجام شده توسط كارمند مورد نظر يك خطاي بزرگ از نظر حرفه‌اي تلقي شود، طبيعي است كه آن شخص استحقاق حسابدار رسمي شدن در آينده را ندارد و اين مورد بايد در پرونده‌اي خاص (ليست سياه) در جامعه نگهداري شود تا اگر آن شخص در آينده تقاضاي حسابدار رسمي شدن كرد، به آن پرونده (ليست سياه) مراجعه كرده و او را از دست يافتن به عنوان «حسابدار رسمي» براي هميشه بازداشت.
پيشنهاد من مي‌تواند براي همه تشكل‌هاي حرفه‌اي حسابرسي و حسابداري بسيار مفيد واقع شود. تا نظر دوستان چه باشد.
در آخر نوشتار خود، يك مورد كه سال‌ها پيش اتفاق افتاد نقل مي‌كنم. سال‌ها قبل شركت بزرگي را حسابرسي مي‌كرديم كه داراي انبارهاي مختلف در تهران و شهرستان‌ها بود. از قبل برنامه‌ريزي كرده بوديم كه چه افرادي در چه روزهايي براي نظارت بر انبار گرداني در محل انبارهاي آن شركت حاضر باشند. كار نظارت بر انبارگرداني به خوبي پيش مي‌رفت تا اينكه روز سوم از شروع انبارگرداني از شركت يادشده به ما اطلاع داده شد كه از طرف اين موسسه شخصي به انبار ...........واقع در ........ در دو روز گذشته حاضر نشده است. سعي كرديم با حسابرسي كه بايد در آن انبار براي نظارت بر انبار گرداني حضور پيدا كند تماس بگيريم ولي موفق به اين كار نشديم. با منزل آن شخص تماس گرفتيم و نزديكان او گفتند كه هر دو روز گذشته ايشان سر كار رفته اند. بعدها متوجه شديم كه ايشان قبل از شروع انبارگرداني، در يك موسسه حسابرسي ديگر در روزهاي آخر اسفند ماه استخدام شده و در نتيجه براي نظارت بر انبارگرداني انبار مورد نظر به آن انبار مراجعه نكرده بود. آيا چنين شخصي مستحق است كه بعدها يك حسابدار رسمي شود؟ آيا آن موسسه حسابرسي نبايد با ما تماس مي‌گرفت و در مورد ايشان سوال مي‌كرد؟ آيا آن موسسه حسابرسي نبايد از ايشان گواهي كار (البته اصل گواهي كار) مي‌طلبيد؟ البته اطلاعي ندارم كه آيا آن موسسه حسابرسي از مشغول بودن آن شخص در موسسه حسابرسي ما اطلاع داشت يا نداشت، بنابراين در مورد عمل آن موسسه هيچ‌گونه اظهار نظري نمي‌كنم. تنها اظهار نظري كه ‌دارم اين است كه جامعه به كليه كارفرمايان اجازه دهد كه اشخاص خطاكاري مثل اين كارمند را به جامعه معرفي كنند، تا ديگر هيچ شخصي جرات نكند كه چنين خطاي بزرگي را در حرفه مرتكب شود.
* عضو پيوسته انجمن حسابداران خبره مديريت انگلستان