اغلب می‌شنویم که می‌گویند: «مهم نیست که شما چه می‌گویید، مهم آن است که چگونه آن را بیان می‌کنید»، درخصوص حسابرسی داخلی معتقدم که ترکیبی از دو گزاره فوق کارساز است و آنچه در گزارش حسابرسی داخلی ارائه می‌کنیم دارای اهمیت زیادی است. یعنی گزارش حسابرسی داخلی باید، شفاف، دقیق و مهم‌تر از همه صحیح باشد. چگونگی برقرار ارتباط با صاحبکاران بر نحوه دریافت و فهم یافته‌ها و پیشنهادهای اصلاحی ما اثری غیر‌قابل انکار می‌گذارد. من به این نحوه برقراری ارتباط، ضرباهنگ می‌گویم.

آیا تا به حال نامه یا ایمیلی ارسال کرده‌اید که مخاطب به علت مفهوم نبودن آن، پاسخی نداده باشد؟ خوشبختانه در اوایل کار حرفه‌ای، کسی وجود داشت که در زمان ارائه پیش‌نویس گزارش، این موضوع را به من گوشزد می‌کرد: «درخصوص پیشنهاد‌هایی که ارائه داده‌ای، با شما موافقم اما همه یافته‌هایت را نمی‌پسندم.»
ایشان در حقیقت با مسائلی که برجسته کرده بودم مشکلی نداشت و همچنین اعتقاد راسخ داشت که مسائل باید برطرف شوند، اما این ماهیت گزارش بود که ایشان را در حالت دفاعی قرار می‌داد و ماهیت چیزی جز ضرباهنگ آن نبود.
اغلب مردم درخصوص سلیس، شیرین و نرم نوشتن برای انتقال مفاهیم دچار اشکال هستند و گزارش‌های حسابرسی داخلی نیز از آن مستثنا نیست. آنچه من را متعجب می‌کند آن است که چگونه بعد از تکمیل رسیدگی‌ها، همان گزارشی را به صاحبکار ارائه می‌کنیم که قبلا و در زمان ارائه پیش‌نویس به مسوول مربوطه، خشم و واکنش شدید وی را برانگیخته بودیم.
آنچه که ما به‌عنوان هدف توصیه‌ها و پیشنهاد‌ها برای اصلاح و بهبود ارائه می‌کنیم، ممکن است ترس یا غضب مسوولان واحد‌های حسابرسی شده را بر‌انگیزاند. دلیل اصلی آن است که مقام مسوول احساس می‌کند موفقیت‌ها و کارهای خوب او مغفول مانده و صرفا بر نارسایی‌ها تاکید شده است. ممکن است احساس کند درستکاری و غرور او مورد حمله واقع شده
است.
او می‌گوید: «اگر مدیرعامل، هیات مدیره یا شخص مستقلی این گزارش را درخصوص عملیات تحت کنترل من بخواند چگونه قضاوت می‌کند؟ عواقب آن برای واحد من چیست؟»
این مسائل به ماهیت ذاتی انسان‌ها بر می‌گردد. انسان‌ها اصولا تمایل دارند موفقیت‌ها و دستاورد‌های آنها به رسمیت شناخته شود. به‌عنوان یک حسابرس داخلی، باید خیلی مراقب باشیم تا تصور نکنیم حجم یافته‌ها و توصیه‌های ارائه شده به مدیریت به‌عنوان موفقیت یا ارمغان واحد حسابرسی داخلی تلقی می‌شود. در عوض باید برای اثر بخش بودن بر انگیزه‌هایی واحد یا موضوع حسابرسی عنایت شایانی نماییم تا بتوانیم به این ترتیب به بهترین نتایج لازم برای سازمان برسیم.
خود را به جای کسی که حسابرسی می‌کنیم بگذاریم و درک خود را در این زمینه ارتقا دهیم. شاید تصور کنید که ما باید منصفانه رفتار کنیم و در اینجا تاکید بر «رفتار» مدنظر است اما مراد «احساس» است. «احساس» و «ادراک» دو چیزی هستند که اغلب در مورد آنها صحبت نمی‌کنیم اما باید گفت که آن دو، نقش بسزایی درخصوص درک و فهم یافته‌های حسابرسی داخلی دارند.
بنابراین اگر نگاهی به گزارش حسابرسی داخلی بیندازیم باید از خودمان بپرسیم که اگر این گزارش درخصوص واحد خودمان صادر می‌شد چه واکنشی نشان می‌دادیم؟ از گزارش چه برداشت‌هایی خواهد شد؟ آیا صرفا گزارش مشتمل بر نارسایی‌ها و نواقص حسابداری و عملیاتی می‌شود یا رسیدگی‌ها نقاط مثبت را نیز شناسایی کرده است؟ آیا ضرباهنگ گزارش حسابرسی به‌صورت منصفانه و متعادل سازمان مورد رسیدگی را توصیف می‌کند؟
به جای نگرانی درخصوص یافته‌ها (میزان حجم یافته‌ها و پیشنهاد‌ها)، باید پیامدها را نیز پایش کنیم. پیامدها چیزی جز تاثیر کوتاه‌مدت و بلند‌مدت گزارش حسابرسی داخلی نیست. پیام نهایی آن است که اگر بتوانید جریان گزارش را از یافته‌ها به پیامد‌ها تغییر دهید، آنگاه به‌طور حتم می‌توان گفت که به مهارت ضرباهنگ گزارش‌نویسی تاثیرگذار دست یافته‌اید.
مطلب فوق گوشه‌ای از تجربیات ریچارد چمبرز(رئیس انجمن حسابرسان داخلی) بود که امید می‌رود بتواند تاثیر مثبتی بر مهارت‌های ارتباطی حرفه حسابداری ایران درخصوص ارائه خدمات حسابرسی داخلی بگذارد.


وحید منتی
حسابدار رسمی - دانشجوی دکترای حسابداری