به گزارش رسانه مالیاتی ایران، بر اساس قانون مالیات های مستقیم، ارایه اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر قانونی (تا ۳۱ تیرماه سال ۱۳۹۰ برای عملکرد سال ۱۳۸۹) موجب بهره مندی مودیان مالیاتی از تسهیلات و مزایای قانونی همچون معافیت مالیاتی پایه، پرداخت مالیات اقساطی و عدم تعلق جرایم می گردد و نیز عدم ارایه اظهارنامه و پرداخت به موقع مالیات موجب پیامدهایی همچون تعلق جریمه غیر قابل بخشش و عدم بهره مندی مودیان از معافیت مالیاتی پایه می گردد.


طبقه بندی مودیان چند سالی است که سازمان امور مالیاتی کشور با استناد به تبصره ۵ ماده ۱۰۰ قانون مالیات های مستقیم، توافق با مجامع صنفی و اتحادیه ها را در دستور کار خود قرار داده است.

این ماده تصریح می کند سازمان امور مالیاتی در هر کجا لازم بداند می تواند درباره مالیات ها با اتحادیه ها توافق نماید. بنابراین سازمان مذکور می تواند جهت رفاه حال مودیان، کاهش هزینه های وصول، قطعی کردن به موقع درآمد و مالیات ها، وصول به موقع حقوق دولت، کاهش تنش مردم با واحدهای مالیاتی و جلب مشارکت بیشتر مودیان، موضوع خوداظهاری مالیاتی را به مورد اجرا درآورد.

قانون مالیات ها تکالیفی را برای مودیان مشخص نموده و آنان را به سه طبقه تقسیم کرده است که البته شرایط بهره مندی مودیان از مزایای خوداظهاری مالیاتی با توجه به این طبقه بندی مشخص می گردد.

این سه دسته عبارتند از:

-     مودیان بند «الف» در ماده ۹۶ قانون مالیات های مستقیم که شامل دارندگان کارت بازرگانی و کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان ، صاحبان کارخانه ها و بهره برداران معادن و غیره می باشد که طبق قانون مکلف به نگهداری دفاتر روزنامه و کل می باشند.

- مودیان بند «ب» شامل کارگاه های صنعتی، صاحبان مشاغل ساختمانی، چاپخانه داران، مراکز ارتباطات رایانه ای و غیره می شوند. صاحبان مشاغل این گروه مکلف به نگهداری دفاتر درآمد و هزینه هستند.

- مودیان بند «ج» شامل مشاغلی می شوند که مکلف به نگهداری دفاتر نیستند و فقط مکلفند صورت خلاصه وضعیت درآمد و هزینه خود را به سازمان امور مالیاتی ارایه نمایند. اما از آنجائیکه وظایف و تکالیف مذکور توسط مودیان به دلایل مختلف از جمله عدم آشنایی آنان به نحوه ثبت رویداهای مالی در دفاتر و یا عدم تمایل به استخدام حسابدار و غیره به درستی انجام نمی شود، از این رو بحث خوداظهاری مطرح می شود زیرا با ارایه به موقع اظهارنامه، مودیان دیگر مشمول جرایم عدم ارایه اظهارنامه و یا دفاتر نخواهند گردید.

شرایط خوداظهاری مالیاتی مودیان مالیاتی به منظور بهره مندی از شرایط خوداظهاری مالیاتی باید اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال ۱۳۸۹ را حداکثر تا ۳۱ تیرماه ۱۳۹۰ به ادارات مالیاتی ارایه دهند. همچنین درج کدپستی محل فعالیت و کد ملی در فرم اظهارنامه مالیاتی توسط مودیان الزامی است.

مودیانی که مطابق شرایط ذکر شده نسبت به ارایه اظهارنامه اقدام ننمایند مشمول طرح خوداظهاری نبوده و برابر مقررات توسط ادارات امور مالیاتی به صورت علی الراس مورد رسیدگی قرار می گیرند.

اگر مالیات مودیان علی الراس تشخیص داده شود و مورد موافقت قرار نگیرد، ناچار خواهند بود مراجعات مکرری داشته باشند؛ حال آنکه با عمل کردن در این چارچوب می توانند یک بار اظهارنامه شان را ارایه دهند و نیازی به مراجعه دیگر ندارند.

گریز از جریمه طبق قانون مالیات های مستقیم اگر مودیان مالیاتی اقدام به ارایه اظهارنامه مالیاتی نکنند، مشمولان بند «ج» ماده ۹۵ قانون مالیات های مستقیم، ده درصد (۱۰%) و مشاغل بندهای «الف» و «ب» همین ماده چهل درصد (۴۰%) مشمول جریمه می شوند، ضمن اینکه این جرایم غیر قابل بخشودگی است.

برای اینکه مودیان مشمول جرایم نشوند شرط ارایه اظهارنامه ها نیز در توافقنامه ها گنجانده شده تا مودیان درآمد و مالیات توافق شده را در اظهارنامه ها قید و به واحدهای مالیاتی ارایه کنند. تقسط مالیات ابرازی سازمان امور مالیاتی برای کمک به مودیانی که امکان پرداخت یکجای مالیات خود را ندارند، شرایط پرداخت اقساطی مالیات را فراهم کرده است.

به این ترتیب که برای مودیانی که به صورت الکترونیکی نسبت به ارایه اظهارنامه اقدام نموده اند حداقل سی درصد (۳۰%) مالیات به صورت نقد به همراه اظهارنامه و مابقی در ۶ قسط مساوی ماهانه تا پایان دی ماه ۱۳۹۰ تقسیط می گردد.

برای سایر مودیان حداقل چهل درصد (۴۰%) مالیات به صورت نقد به همراه اظهارنامه و مابقی در ۶ قسط مساوی ماهانه تا پایان دی ماه ۱۳۹۰ تقسیط می شود. همچنین، عدم پرداخت اقساط در سررسید مقرر مانع از صدور برگ قطعی برای مودیانی که در چارچوب خوداظهاری، اظهارنامه ارایه نموده و به عنوان نمونه انتخاب نشده اند، نخواهد بود؛ و در صورت عدم پرداخت اقساط تا پایان زمان مقرر در تفاهم، مشمول جریمه مقرر در ماده ۱۹۰ قانون مالیات های مستقیم از تاریخ سر رسید (انقضای مهلت ارایه اظهارنامه) خواهند بود.

شرکای کاری در مشارکت مدنی مالیات قطعی شده عملکرد ۸۸ هر یک از شرکا با رعایت سایر شرایط، ملاک عمل خواهد بود و هر شریک با رعایت شرایط، مشمول توافق خواهد بود. و در صورت تغییر سهم مالکیت شرکا نسبت به عملکرد سال ۱۳۸۸ ، ابتدا می بایست مالیات عملکرد سال ۱۳۸۸ با توجه به سهم مالکیت جدید محاسبه و سپس درصدهای رشد مورد نظر برای تعیین مالیات مورد توافق برای سال ۱۳۸۹ اعمال گردد.

همچنین در مشارکت مدنی چنانچه شریک یا شرکایی در عملکرد سال ۱۳۸۸ مشمول مالیات نشده اند، در صورتیکه درآمد مشمول مالیات عملکرد سال ۱۳۸۹ خود را متناسب با سهم شریکی که کمترین مالیات قطعی شده عملکرد سال ۱۳۸۸ را داشته است و با رعایت شرایط مورد توافق اظهار نمایند، مشمول توافق خواهند بود.

توافقات سازمان با اصناف سایر توافقات سازمان امور مالیاتی کشور با اصناف که رعایت آنها سبب برخورداری مودیان از شرایط خوداظهاری مالیاتی می شود، عبارتند از:

الف) مشمولان بندهای «الف» و «ب»

۱-    در اجرای مقررات ماده ۱۵۸ قانون مالیات های مستقیم، اظهارنامه هایی که مالیات ابرازی عملکرد سال ۱۳۸۹ آنها حداقل به میزان ۱۵ درصد رشد نسبت به مالیات قطعی عملکرد سال ۱۳۸۸ داشته و در مهلت قانونی ارایه شده باشد، مشمول خوداظهاری بوده و بدون رسیدگی مورد قبول واقع می شوند. همچنین ۱۲ درصد از این اظهارنامه ها با در نظر گرفتن میزان مالیات ابرازی، سوابق مالیاتی و نوع فعالیت توسط اداره کل امور مالیاتی به عنوان نمونه انتخاب و رسیدگی خواهند شد. (مشروط بر اینکه در دو سال اخیر بعنوان نمونه انتخاب و رسیدگی نشده باشد.)

۲- مودیان مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده چنانچه نسبت به انجام تکالیف قانونی خود در خصوص ثبت نام و ارایه اظهارنامه موضوع قانون مذکور حداکثر تا پایان مهلت مقرر برای ارایه اظهارنامه دوره اول سال ۱۳۹۰ (۱۵/۴/۹۰) اقدام ننمایند، مشمول خوداظهاری نبوده و توسط ادارات امور مالیاتی رسیدگی خواهند شد.

ب) مشمولان بند «ج»

۱-

میزان درآمد مشمول مالیات صاحبان مشاغل با توجه به سوابق مالیاتی، نوع فعالیت و... تعیین می گردد. به نحوی که رشد مالیات ابرازی عملکرد سال ۱۳۸۹ نسبت به مالیات قطعی عملکرد سال ۱۳۸۸ از پانزده درصد (۱۵%) کمتر نباشد.

۲-

مبنای انجام توافق، میزان درآمد مشمول مالیات قطعی عملکرد سال ۱۳۸۸ در نظر گرفته می شود.

۳-

برای مودیانی که پرونده مالیات عملکرد سال ۱۳۸۸ آنان تا زمان ارایه اظهارنامه قطعی نشده است، آخرین مالیات قطعی شده با بیست درصد (۲۰%) افزایش سالانه مبنای محاسبه برای انجام توافق قرار می گیرد.

۴-

مودیانی که در عملکرد سال ۱۳۸۸ فعالیت کامل داشته ولی مشمول مالیات نشده اند، در صورتیکه درآمد مشمول مالیات عملکرد سال ۱۳۸۹ خود را با افزایش میزان پانزده درصد (۱۵%) نسبت به درآمد مشمول مالیات قطعی شده عملکرد سال ۱۳۸۸ ابراز نمایند، مشمول توافق خواهند بود.

۵-

هر گاه مالیات قطعی شده عملکرد سال ۱۳۸۸ و یا هر یک از سال های مبنای توافق به دلایلی برای قسمتی از سال مذکور بوده باشد، می بایست درآمد مشمول مالیات یا مالیات قطعی حسب مورد برای کل سال مورد نظر تعیین و سپس مبنای توافق قرار گیرد.

۶-

پرونده مالیاتی مودیانی که سال ۱۳۸۹ اولین سال فعالیت آنها می باشد مشمول توافق نبوده و توسط اداره امور مالیاتی رسیدگی خواهد شد.

۷-

در مواردی که معلوم شود مودی از اول سال مالیاتی یا در اثنای آن ترک کسب نموده و یا به عللی خارج از اختیار وی قادر به انجام کار نبوده است و این امر مورد تایید هیات حل اختلاف مالیاتی قرار گیرد، درآمد مشمول مالیات نسبت به مدت اشتغال محاسبه و مالیات متلعقه وصول خواهد شد.

۸-

به تناسب نوع فعالیت اعضای اتحادیه ها و شرایط منطقه، چهار درصد (۴%) از اظهارنامه های ارایه شده در چارچوب توافق توسط اداره کل امور مالیاتی انتخاب و رسیدگی خواهد شد. مشروط بر اینکه در دوسال اخیر به عنوان نمونه انتخاب و رسیدگی نشده باشد.

۹-

مودیانی که نسبت به پرداخت یا ترتیب پرداخت بدهی های مالیاتی قطعی و ابلاغ شده مشاغل ( به استثنای پرونده هایی که در مراجع قانونی مطرح می باشد) عملکرد سنوات لغایت ۱۳۸۸ خود، حداکثر تا تاریخ (۱۵/۶/۱۳۹۰) اقدام ننمایند، چنانچه بدهی اصل مالیات آنها بیش از ۲،۰۰۰،۰۰۰ ریال باشد، مشمول توافق نخواهند بود.

۱۰-

هر گاه اسناد و مدارک مثبته ای تحصیل گردد که حاکی از اختلاف مالیات مشخصه بیش از ۱،۰۰۰،۰۰۰ ریال با مالیات مورد توافق باشد، مالیات ما به التفاوت با رعایت مقررات مطالبه خواهد شد. معافیت مالیاتی صاحبان مشاغل سازمان امور مالیاتی میزان معافیت مالیاتی صاحبان مشاغل را برای عملکرد سال ۸۹ معادل پنج میلیون و دویست و پنجاه هزار تومان (۵۲،۵۰۰،۰۰۰ ریال) درسال اعلام نموده است که مودیان محترم به شرط ارایه به موقع اظهارنامه به ادارات امور مالیاتی می توانند از این تسهیلات بهره مند گردند.