ممکن است در مورد زغال سنگ کمی عجیب و دور از ذهن باشید اما سوزاندن زغال سنگ، مقادیر کمی اورانیوم، رادیوم و توریم که در زغال سنگ موجودند را رها می کند و این رهاسازی حین عملیات احتراق سبب رادیواکتیویته شدن خاکستر حاصل می گردد.
7.jpg
پسمان های هسته ای جامد حاصل از نیروگاه های هسته ای که شدیدا رادیواکتیو هستند، را ممکن است به مدت 40 تا 50 سال نگهداری کنند تا اکتیویته آنها به کمتر از یک در صد میزان اولیه کاهش یابد. معذالک برای رهایی از آنها، حتی همین پسمان های قدیمی را ممکن است دور از جو زمین نگهداری کرد. پسمان های با سطح اکتیویته متوسط در مخازن زیر زمینی قرار داده می شوند. پسمان های با اکتیویته کم نیز به طور سنتی دفن می شوند. خاکستر رادیواکتیو حاصل از نیروگاه های زغال سنگی در گذشته اثرات قابل توجهی بر طبیعت داشتند، زیرا با آنها به عنوان مشکل برخورد نشده بود. گرمای اتلافی تولید شده بر اثر عدم کارایی ذاتی تبدیل انرژی، برای تولید الکتریسیته در نیروگاه هایی که سوخت آنها زغال سنگ یا اورانیوم باشد، کمابیش یکسان است.
کارایی گرمایی نیروگاه های زغال سنگی بین 20 درصد تا 40 درصد متغیر است. انواع جدیدتر آنها کارایی بالای 32 درصد را ارایه می دهند. نیروگاه های هسته ای دارای کارایی بین 29 درصد تا 38 درصد هستند.
امروزه نوع رایج راکتورهای آب سبک کارایی حدود 34 درصد دارند. بنابراین از نظر میزان اتلاف حرارتی هیچ کدام از سوخت ها ترجیحی به یکدیگر ندارند، مستقل از اینکه خنک سازی در یک نیروگاه از طریق آب یک رودخانه یا برج های خنک کننده، با استفاده از هوا انجام شود. در هر صورت این گرما همیشه لازم نیست که تلف شده باشد.
(http://irfreeup.com/images/39845234594655805465.jpg)
در نقاط دارای آب و هوای خنک تر، این گرما به میزان زیادی قابلیت مصرف جهت استفاده های منطقه ای و کشاورزی پیدا می کند، و این به سهم خود سبب کاهش حجم بخار می گردد که مه های محلی ناشی از آزاد شدن گرما در محیط به وجود می آیند. در تولید برق با استفاده از نیروگاه های زغال سنگی یا نفتی مسئله زیست محیطی مهم، تولید CO2 و SO2 است. وقتی که زغال سنگ با 5/2 درصد گوگرد برای تولید برق استفاده می شود به ازای هر نفر در یک سال به میزان 9 تن CO2 و میزان 120 کیلوگرم SO2 تولید گردد.
گاز CO2 و یا حتی SO2 از دیگر سوختهای فسیلی مانند نفت و گاز نیز بوجود می آید. دی اکسید گوگرد چنانچه به مقدار زیاد در جو زمین آزاد شود، سبب باران های اسیدی می گردد. در نیم کره شمالی سالانه میلیون ها تن SO2 بر اثر تولید برق آزاد می شود، هرچند که این آلودگی اخیرا به میزان زیادی کمتر شده است.
باران های اسیدی با PH برابر 4 یا کمتر از تبعات مستقیم رهاسازی این گازهای آلاینده در هواست. این باران های اسیدی در شمال شرقی آمریکا و کشورهای اسکاندیناوی تغییرات زیست شناختی، اکولوژیکی و ضررهای اقتصادی را موجب شده است. در بریتانیا و آمریکا ابتدا به منظور کاهش موارد یاد شده، بیشتر از نفت با گوگرد کمتر یا گاز طبیعی استفاده می شد. اما این راه برد، برخی مسائل کلی ناشی از هزینه حمل و نقل نفت و یا شبکه لوله کشی گاز به خانه ها و موسسات صنعتی را به همراه داشته است.
در یک نگاه کلی بررسی اثرات زیست محیطی تولید برق هسته ای و جلوگیری از تولید آلاینده های گازی معدنی یا رادیواکتیو می تواند گام موثری در رفع نگرانی های جامعه جهانی پیرامون استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای باشد.
الکتریسیته تولیدی با انرژی هسته ای تنها زمانی به کار بشر امروز می آید که تخریب های زیست محیطی این فرایند تولید و بازفرآوری مواد آن در کمترین سطح ممکن باشد.
دکتر مهدی داراب
جعبه متن
منبع: تبیان