بخش اول
اشاره :
RSS Feed چيست و به چه کاري مي‌آيد؟ روزانه از چند سايت و وبلاگ بازديد مي‌کنيد؟ چند سايت در ليست علاقمندي‌هاي ( Favorite ) مرورگر اينترنتي شما وجود دارد؟ چه ميزان وقت براي مرور همه وبلاگ‌ها و سايت‌هاي محبوبتان داريد؟ چگونه از به روز شدن اين سايتها با خبر مي‌شويد؟ اگر مايل به يافتن پاسخ سوالات هستيد اين مقاله را بخوانيد.
مقدمه
کاربراني که از روزهاي اول ورود اينترنت به ايران و رواج پديده وبلاگ، به صورت حرفه‌اي وبگردي مي‌کرده‌اند، مي‌دانند که در روزهاي نخست، ابزاري براي مطلع شدن از به‌روز شدن وبلاگ‌ها وجود نداشت. يک کاربر مجبور بود براي چک کردن نوشته‌هاي جديد در سايتها، از همه آنها بازديد کند. شخصي هم که وبلاگش را به‌روز مي‌کرد، براي با خبر کردن بقيه مجبور بود در قالب يک ميل يا کامنت و با عبارت «من به‌روزم»، بقيه را با خبر کند. بديهي است که اين روش بسيار ناکارآمد و مستلزم وقت بسيار زياد بود. بنابراين کم‌کم خبرگان آي‌تي به اين فکر افتادند که راهي براي اين مشکل پيدا کنند و به دنبال روشي باشند که به جاي اينکه کاربران به صورت دستي به دنبال نوشته‌هاي جديد باشند، اين نوشته‌هاي تازه و خود سايتها باشند که کار مطلع کردن کاربران را برعهده بگيرند. چاره اين مشکل همان «فيد» Feed بود.
حتما در سايتها و وبلاگ‌هاي زيادي کلمه و يا شمايلRSS، RDF، Atom و يا XML را ديده‌ايد.
همه اين عبارات و واژگان اشاره به مفهومي به نام فيد دارند. در واقع اينها ابزاري براي جدا کردن متن يک سايت از شکل آن هستند. با جدا شدن متن از فرم، صاحب وبلاگ يا سايت مي تواند يک نسخه ساده از سايتش را ارايه دهد. به اين ترتيب ديگر خواننده‌هاي مطالب مجبور نخواهند بود، دقايق زيادي را پشت مانيتور به انتظار دانلود قالب و ديگر اجزاي گرافيکي و حواشي سايت تلف کنند و به طور مستقيم متن نوشته‌هاي تازه سايت مورد علاقه خود را مشاهده خواهند کرد. به اسنادي که به اين منظور تهيه شده باشند به طور کلي XML اطلاق مي‌شود. استانداردهاي مختلفي براي اسناد XML وجود دارد که مشهورترين آنها RSS است. RSS مخفف کلمات Rich Site Summary يا Really Simple Syndication است.
قبل از RSS، فرمت‌هاي ديگري براي انتشار بلادرنگ مطالب Syndication وجود داشت، ولي هيچ کدام از اين فرمت‌ها محبوبيت گسترده بين کاربران پيدا نکردند. در اين مقاله به مرور روش‌هاي خواندن و مطالعه فيد مي‌پردازم و در قسمت‌هاي بعدي ساير نکات و ترفندهاي مربوط به فيد را با هم مرور مي‌کنيم.
تاريخچه
اولين بار ايده اصلي سازمان‌دهي مجدد اطلاعات سايتها، طوري که اين اطلاعات بتوانند به آساني مورد پيگيري قرار گيرند، در سال 1995 به ذهن «راماناتان گوها» Ramanathan V. Guha يکي از کارکنان شرکت اپل خطور کرد. گوها و همکارانش در آن زمان روي فرمتي به نام Content Framework که به صورت مخفف MCF ناميده مي‌شد، کار مي‌کردند.
شرکت‌هاي Microsoft ، Netscape و Userland Software هم روي فرمت‌هاي ديگري مثل XML و RDF کار مي‌کردند.
گوها در سال 97 شرکت اپل را ترک کرد و به نت‌اسکيپ پيوست، جايي که موفق شد در مارس سال 1999، نخستين نسخه RSS را با عنوان RSS 0.9 براي پورتال‌هاي نت‌اسکيپ بسازد.
راه‌هاي رسيدن به Feed بسيار است:
براي مطالعه و دسترسي به فيدها راه‌هاي زيادي وجود دارد، اين راه‌ها را مي‌توان در موارد زير خلاصه کرد.
1ـ مرورگرهاي اينترنتي
ساده‌ترين راه، استفاده از خود مرورگرها است. با استفاده از مرورگر اپرا و فايرفاکس مي‌شود به راحتي فيدها را خواند. با نسخه هفتم اينترنت اکسپلورر هم مي‌توان فيدها را خواند.
2 ـ استفاده از برنامه‌هاي خبرخوان دسکتاپ يا Rss Reader
برنامه‌هاي Omea، FeedDemon و Snarfer در بين کاربران ايراني شناخته‌شده‌تر هستند.
3 ـ استفاده از خبرخوان‌هاي آنلاين
مشهورترين آنها Bloglines و Google Reader هستند.
4 ـ استفاده از سايت‌هاي خبرخوان آنلاين
مثال فارسي آنها سايت "دو در دو" است. به علاوه راه‌هايي وجود دارد که هر شخص بتواند براي خود يک خبرخوان آنلاين تخصصي در زمينه و موضوع مورد علاقه بسازد.
5 ـ استفاده از سرويس‌هاي ارسال فيد به پست الکترونيک
مثل: Yahoo Alert و Feed Blitz.
6- استفاده از صفحات شروع مرورگرها
مانند: iGoogle، Netvibes يا pageflake.
هر کدام از اين روش مزايا و نقايصي نسبت به روش‌هاي ديگر دارند. حال به صورت مفصل هر يک از اين روش‌ها را توضيح مي‌دهيم.
خواندن فيد به کمک مرورگرهاي اينترنتي
خواندن فيدها در مرورگر فايرفاکس: اگر سايتي خروجي فيد داشته باشد، فايرفاکس مي‌تواند به راحتي، خروجي فيد را تشخيص بدهد، در اين صورت در نوار آدرس مرورگر چنين چيزي را مي‌بينيم:
کافي است روي آيکون فيد کليک کنيم، تا پنجره‌اي باز شود:
شما مي‌توايند فيدها را به پوشه علاقمندي‌هاي خود اضافه کنيد، بهتر است فيدها را به پوشه Bookmarks Toolbar منتقل کنيد در اين صورت در زير نوار آدرس مرورگر خود چنين چيزي را خواهيد داشت:
با اين همه خبرخوان فايرفاکس چندان پيشرفته نيست و کاربر فقط مي‌تواند تيتر مطالب را ببيند. با نصب اکستنشن‌هايي مي‌توان خبرخوان فايرفاکس را ارتقا داد.
اکستنش‌هاي فايرفاکس براي کمک به مطالعه و مديريت فيدها
با کمک چندين اکستنشن که در زير معرفي مي‌کنيم، مطالعه فيدها يا اصطلاحا «خبرخواني» با سهولت و امکانات بيشتري، انجام مي‌شوند:
(ادامه دارد...)
بخش دوم:
l Sage : يکي از بهترين اکستنش‌هاي فايرفاکس براي بهتر کردن کردن قابليت خبرخواني آن است. بعد از نصب اين اکستنشن، فايرفاکس تقريبا ويژگي‌هاي يک خبرخوان دسکتاپ را پيدا مي‌کند. ( به آيکون‌هاي زير دقت کنيد. )
آيکون Feed & RSS - Icon -01
آيکون Feed & RSS - Icon -02
نشاني اينترنتي : http://sage.mozdev.org
l Wizz RSS News Reader و RSS Ticker هم اکستنشن‌هاي ديگري هستند که امکانات زيادي به خبرخواني فايرفاکس اضافه مي‌کنند.
نشاني اينترنتي :
https://addons.mozilla.org/en-US/firefox/addon/424
https://addons.mozilla.org/en-US/firefox/addon/2325
خواندن فيدها در مرورگر اپرا
تا اندازه زيادي خواندن فيدها در مرورگر اپرا مشابه مروگر فايرفاکس است. در اين مرورگر هم خروجي فيد سايتها به صورت خودکار تشخيص داده مي‌شود. با کليک بر روي آيکون فيد در نوار آدرس، مي‌توان مشترک يک فيد شد يا اصطلاحا مشترک
(Subscribe) شد.
بعد از اينکه مشترک يک فيد شديد، مي‌توانيد در منوي برنامه و با مراجعه به قسمت فيد، آنها را مطالعه کنيد.
خواندن فيد به کمک برنامه‌هاي دسکتاپ
گرچه با مرورگرها مي‌توان فيدها را مطالعه کرد، ولي استفاده از برنامه‌هاي مختص خبرخواني مزاياي زيادي به همراه دارد:
ـ به کمک اين برنامه‌ها مي‌شود، فيدها را در دسته‌هاي مختلف تقسيم‌بندي کرد.
ـ کاربر مي‌تواند بازه‌هاي زماني دلخواه براي به‌روز شدن هر دسته از فيدها به برنامه معرفي کند تا برنامه به صورت خودکار همه فيدها و يا يک دسته از فيدها را در آن فاصله زماني به‌روز کند.
ـ به فايلي که شامل آدرس خروجي‌هاي فيد تعدادي سايت و وبلاگ باشد، فايل OPML يا Outline Processor Markup Language گفته مي‌شود. با کمک برنامه‌هاي دسکتاپ خبرخوان مي‌توان اين فايل را براي استفاده‌هاي بعدي ساخت و ذخيره کرد و يا از فايل‌هاي OPML ديگر استفاده کرد.
ـ ويژگي جستجو در متن فيدها
ـ مطالعه آفلاين فيدها: اين هم يکي از ويژگي‌هاي بسيار خوب خبرخوان‌هاي دسکتاپ است، کافي است به اينترنت متصل شويد، برنامه را به کار بيندازيد تا ظرف چند دقيقه نوشته‌هاي تازه ده‌ها سايت و وبلاگ را بگيرد. در اين مرحله مي‌توانيد اتصال اينترنتي خود را قطع کنيد و سر فرصت به مطالعه فيدها بپردازيد.
قابليت آفلاين‌خواني برنامه‌هاي خبرخوان دسکتاپ، باعث صرفه‌جويي زيادي را در وقت و هزينه مي‌شود.
ـ ابزارهاي يادداشت برداري و وبلاگ‌پراکني: بيشتر اين برنامه‌ها ابزارهايي براي ذخيره مطالب جالب دارند. به علاوه مي توانيد با کمک اين برنامه‌ها اين مطالب را به همان صورت و يا با تغييرات دلخواه خودتان، به وبلاگتان پست کنيد.
ـ پشتيباني از فارسي: بيشتر اين برنامه‌ها را مي‌توان با فارسي کاملا سازگار کرد، طوري که نوشته‌ها را بتوان به راحتي خواند، مثلا مي‌توان فونت را Tahoma با اندازه مناسب انتخاب کرد و يا استايلي تعريف کرد تا نوشته‌ها راست‌چين شوند.
نکته: برنامه‌هاي Omea ، FeedDemon و Snarfer که جزو مشهورترين و شناخته‌شده‌ترين برنامه‌هاي خبرخوان هستند، ضميمه سي‌دي همراه ماهنامه هستند. توجه داشته باشيد که قبل از نصب اين برنامه بايستي برنامه Microsoft. NET Framework را نصب کرده باشيد.
براي آشنايي بيشتر شما مراحل اضافه کردن خروجي فيد يک وبلاگ را به برنامه Omea ، با هم مرور مي‌کنيم:
وبلاگ معروف آي‌تي Techcrunch را در نظر بگيريد، قصد داريم مشترک فيد اين وبلاگ شويم:
1ـ روي (http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/1/Feed&RSSIcon_02_s.jpg) کليک کنيد، پنجره‌اي مطابق با شکل 5 ظاهر مي‌شود:
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/1/Feed&RSS_05_s.jpg) (شکل 5)
2ـ مي‌توانيد نشاني سايت را بنويسيد تا خود برنامه به صورت خودکار خروجي فيد وبلاگ را پيدا کند و يا مي‌توانيد مستقيما نشاني خروجي فيد را به برنامه بدهيد.
3ـ در مرحله بعد برنامه مي‌پرسد که خروجي فيد را در چه دسته‌اي قرار دهد، براي مثال شما خروجي فيد وبلاگ Techcrunch را در دسته وبلاگ‌هاي آي‌تي قرار مي‌دهيد.
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/1/Feed&RSS_06_s.jpg) (شکل 6)
4ـ با کليک روي Finish،کار تمام است و از اين پس مشترک فيد اين سايت شده‌ايد.
استفاده از خبر خوان‌هاي آنلاين
خبرخوان‌هاي آنلاين زيادي وجود دارند، اين سرويس‌هاي اينترنتي هم روش ديگري براي مطالعه فيدها هستند. يکي از مزيت‌هاي استفاده از اين روش مطالعه فيدها، اين است که مي‌توان در هر سيستمي با وارد شدن به حساب کاربري خود در اين سرويس‌ها، به مطالعه فيدهاي دلخواه خود پرداخت و از اين لحاظ محدوديت برنامه‌هاي دسکتاپ را ندارند.
گوگل ريدر، Bloglines و Newsgator مشهورترين خبرخوان‌هاي آنلاين هستند. ويژگي‌هاي خوب گوگل ريدر باعث شده است که در ميان همه خبرخوان‌هاي آنلاين، يک خبرخوان برتر به حساب آيد، بنابراين در اينجا ما در مورد اين خبرخوان به تفصيل صحبت مي‌کنيم:
معرفي Google Reader
گوگل ريدر ( Google Reader ) از يازدهم آذر ماه سال 84 راه‌اندازي شد و خيلي زود توانست کاربران زيادي را که پيش از آن از Bloglines و Newsgator استفاده مي‌کردند، به سمت خود بکشاند. سرعت قابل قبول، امکانات اشتراک مطالب جالب و استفاده از فناوري آژاکس از جمله دلايل اقبال به اين سرويس خبرخواني آنلاين بودند.
1ـ براي استفاده از گوگل ريدر ابتدا بايد با نام کاربري و گذرواژه خود وارد حساب کاربري گوگل شويد و سپس به آدرس http://www.google.com/reader برويد.
2ـ در صفحه‌اي که ظاهر مي‌شود گزينه Add subscription را در پانل سمت راست صفحه ( به شکل 7 دقت کنيد ) بزنيد و آدرس خروجي فيد را کپي پيست کنيد. در اينجا آدرس خروجي فيد سايت ايتنا را براي نمونه اضافه مي‌کنيم.
( به شکل 8 دقت کنيد. )
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/1/Feed&RSS_07_s.jpg) (شکل 7)
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/1/Feed&RSS_08_s.jpg) شکل 8)
3 ـ براي نظم دادن به خروجي‌هاي فيد مي‌توانيد، خروجي فيد سايت ايتنا را در پوشه خاصي قرار دهيد، مثلا پوشه اخبار آي‌تي.
4 ـ عنوان اخبار سايت در اين مرحله نشان داده مي‌شود و مي‌توانيد با کليک بر روي هر عنوان خبري، متن کامل خبر را بخوانيد. همچنين مي‌توانيد با کليک روي Expanded View، کاري کنيد که از همان اول عناوين و متن نوشته‌ها در صفحه نمايان باشند.
5 ـ در قسمت زيرين هر نوشته، امکانات ديگري براي کاربران مهيا شده است، کاربران مي‌توانند خبرهاي مهم و جالب را ستاره‌گذاري کنند تا در قسمت اخبار ستاره‌دار برايشان ذخيره شود، همچنين مي‌توانند يک خبر را به دوستان خود ميل کنند و يا برچسب خاصي به يک نوشته بزنند و آن را با ديگران به اشتراک بگذارند.
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/1/Feed&RSS_09_s.jpg) (شکل 9 )
6 ـ با رفتن به تنظيمات گوگل ريدر و قسمت Subscriptions مي‌توانيد، خروجي يک فيد را از گوگل ريدر برداريد و يا آن را در پوشه ديگري قرار بدهيد.
7 ـ اشتراک خروجي‌هاي فيد: يکي از امکانات جالب گوگل‌ريدر ويژگي اشتراک آن است. فرض کنيد شما مجموعه جالبي از سايتها و وبلاگ‌هاي آي‌تي مي‌شناسيد و خروجي فيد آنها را در پوشه آي‌تي گوگل به گوگل ريدر اضافه کرده‌ايد. گوگل ريدر اين امکان را دارد که نوشته‌ها و اخبار اين سايتها را با ديگران به اشتراک بگذاريد. اشتراک در گوگل ريدر به دو روش ميسر است: صفحات مشترک و کليپ‌ها.
l کليپ‌ها: مي‌توان عنوان و خلاصه‌اي از نوشته‌هاي يک يا چندين سايت را به آساني و بدون دردسر در وبلاگ خود به نمايش بگذاريد. براي اين کار بايد از ويژگي کليپ گوگل ريدر استفاده کنيد.
ـ همانطور که در شکل 7 ملاحظه مي‌کنيد گزينه Setting را در صفحه Google Reader انتخاب کرده و به قسمت Tags مراجعه کنيد. پوشه‌اي را انتخاب کنيد. در صورتي که قصد نمايش آخرين مطالب پوشه خاصي را در سايت خود داريد، روي Private در مقايل پوشه، کليک کنيد تا از حالت خصوصي به حالت عمومي تبديل شود.
( به شکل 10 دقت کنيد. )
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/1/Feed&RSS_10_s.jpg) (شکل 10)
(ادامه دارد ...)
بخش سوم :
ـ بعد از اين کار روي Add a clip to your site کليک کنيد، پنجره‌اي باز مي‌شود و مي‌توانيد عنوان کليپ، تعداد نوشته‌هاي به نمايش درآمده و رنگ کليپ را انتخاب کنيد.
ـ با کپي پيست کدي که به شما داده مي‌شود در محل مناسب وبلاگ خود مي‌توانيد سرخط نوشته‌ها و اخبار سايت‌هاي مورد نظر را در وبلاگ خود داشته باشيد. مثلا من در اينجا کليپ اخبار پزشکي گوگل را ساخته و مي‌توان آن را در وبلاگ قرار داد:
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/1/Feed&RSS_11_s.jpg) (شکل 11)
l صفحات اشتراکي : بعد از عمومي کردن يک پوشه به روشي که توضيح داده شد، آدرس صفحه عمومي آن داده مي‌شود. اگر آدرس اين صفحه را به دوستانتان بدهيد، آنها مي‌توانند اين صفحه را مطالعه کنند.
وارد کردن و گرفتن خروجي از مجموعه خروجي‌هاي فيد
مي‌توانيد براي استفاده‌هاي بعدي، از آدرس کل فيدهايي که به گوگل ريدر داده‌ايد يک خروجي بگيريد. براي اين کار به Setting و قسمت Import/Export برويد، فايلي که ساخته مي‌شود يک فايل OPML نام دارد.
همچنين مي‌توان، مجموعه‌اي از خروجي‌هاي فيد را در همين قسمت وارد گوگل ريدر کنيد.
آفلاين‌خواني با گوگل ريدر
اين ويژگي يکي از آخرين و بهترين امکاناتي است که به گوگل ريدر اضافه شده است، يکي از ضعف‌هاي خبرخوان هاي آنلاين نسبت به خبرخوان‌هاي دسکتاپ اين است که براي خواندن اخبار کاربر مجبور است، به اينترنت متصل شود و به محض قطع اتصال اينترنت ديگر نمي‌تواند از خبرخوان استفاده کند.
گوگل به تازگي ويژگي آفلاين‌خواني را به خبرخوان خود اضافه کرده است. با استفاده از اين ويژگي کاربران مي‌توانند دو هزار نوشته آخر خبرخوان را در حالت آفلاين هم مطالعه کنند. براي فعال کردن آن، بايد نخست برنامه کوچکي به نام Google Gears را دانلود و اجرا کرد.
متأسفانه اين ويژگي خوب گوگل ريدر به دلايلي ناشناخته براي کاربران ايراني، فعال نمي‌شود. اما به تازگي يکي از کاربران ايراني، اکستنشني براي فايرفاکس ساخته است که اين مشکل را برطرف مي‌کند.
اين اکستنشن را مي‌توانيد از آدرس زير دانلود کنيد:
http://www.confcraft.net/wp/wp-content/uploads/2007/06/GoogleGears.xpi
بعد از نصب اين اکستنشن يک علامت پيکان کوچک (http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/1/Feed&RSSIcon_03_s.jpg)در قسمت بالاي گوگل ريدر خواهيد ديد. با کليک بر روي آن، دو هزار نوشته آخر گوگل ريدر ذخيره مي‌شوند و شما مي‌توانيد در حالت آفلاين هم به آنها دسترسي داشته باشيد. ( به شکل 12 دقت کنيد. )
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/1/Feed&RSS_12_s.jpg) (شکل 12)
Google Reader Notifier
برنامه کوچکي براي ويندوز است که بعد از نصب آن، هر گاه مطلب جديدي به يکي از سايت‌هايي که به وسيله گوگل ريدر مشترک آن شده‌ايد، اضافه شود، پنجره‌اي کوچکي در ويندوز باز مي‌شود و به کاربر اطلاع داده مي‌شود. اين برنامه را از آدرس زير دانلود و نصب کنيد:
http://www.braindotty.com/google-reader-notifier
Better GReader
اين اکستنشن که به وسيله نويسنده وبلاگ معروف لايف هکر Lifehacker نوشته شده است، کار با جي‌ميل را با سهولت بيشتري ممکن مي‌کند. بعد از نصب اين اکستنشن، گوگل ريدر را يک پوسته زيبا پيدا مي‌کند، ميان‌برهاي صفحه کليد جديد را مي‌توان با گوگل ريدر اضافه کرد و اشتراک فيدها آسان‌تر مي‌شود. اين اکستنشن را از اين آدرس بگيريد و نصب کنيد: ( به شکل 13 دقت کنيد.)
http://lifehacker.com/software/exclusive-lifehacker-download/trick-out-google-reader-with-better-greader-262020.php
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/1/Feed&RSS_13_s.jpg) (شکل 13)
گوگل ريدر و کاربران ايراني
شايد يکي از دلايلي که تنها درصد کمي از کاربران ايراني از گوگل ريدر استفاده مي‌کنند، علاوه بر ناآشنايي اکثر آنها با فيد اين باشد که فونت و اندازه متن‌ها در گوگل ريدر براي خواندن نوشته ها چندان مناسب نيست و به علاوه متن ها راست‌چين نيستند.
اما با نصب يک استايل در فايرفاکس، مي‌توان اين مشکل را کاملا برطرف کرد. براي اين کار نخست اکستنشن استايليش Stylish را از آدرس
https://addons.mozilla.org/en-US/firefox/addon/2108 دانلود و سپس استايلي را که به وسيله يک ايراني به نام «يوسف منيري»، نويسنده وبلاگ « پابرهنه برخط» نوشته شده است، در آدرس http://userstyles.org/styles/2263 نصب کنيد.
استفاده از سايت‌هاي خبرخوان
به اين سايتها اصطلاحا Online Feed Agregator گفته مي‌شود. در واقع اين سايتها همان کاري را که برنامه‌هاي خبرخوان دسکتاپ يا آنلاين مي‌کنند، در محيط وب انجام مي‌دهند. معمولا اين سايتها روي موضوع خاصي تمرکز دارند و حالت تخصصي دارند. براي مثال سايت دو در دو به نشاني http://doxdo.com ، خبرخواني است که آخرين پست‌هاي الکترونيکي بيش از 500 وبلاگ ايراني را به نمايش مي‌گذارد و سايت medlogs به نشاني http://medlogs.com، نوشته‌هاي وبلاگ‌نويس‌هاي پزشک را جمع‌آوري مي‌کند.
استفاده از سرويس‌هاي ارسال فيد به آدرس ميل يا پيام‌رسان فوري
سايت‌هايي وجود دارند که چنين خدماتي ارائه مي‌دهند. کاربر مي‌تواند با ايجاد يک حساب کاربري در اين سايتها، آدرس خروجي فيد هر سايت دلخواه را بدهد تا هر زمان که سايت به روز شد، پست الکترونيک جديد به آدرس ايميلش فرستاده شود. اين نوع خاص خبرخواني به خصوص به کار کساني مي‌آيد که مشغله زيادي دارند و در عين حال مي‌خواهند از آخرين نوشته‌هاي سايت و يا وبلاگ مورد علاقه خود مطلع باشند. به اين ترتيب آنها مي‌توانند در حين چک کردن صندوق پست الکترونيک خود، اين نوشته‌ها را هم به راحتي بخوانند. سايت‌هاي زيادي در اين زمينه فعاليت مي‌کنند ولي Feedblitz به نشاني http://www.feedblitz.com و r-mail به نشاني http://www.r-mail.org براي کاربران ايراني شناخته‌شده‌تر هستند. به علاوه اين سايتها کدي ارائه مي‌دهند که با قرار دادن آنها در وبلاگ خود، خوانندگان مي‌توانند به سادگي با وارد کردن آدرس ايميلشان، مشترک نوشته‌هاي شما شوند.
سايت feedcrier به نشاني http://feedcrier.com، فيدها را به آدرس پيام‌رسان فوري شما ارسال مي‌کند. به آيکون‌هاي نمايش داده شده در شکل 14 و 15 توجه کنيد
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/1/Feed&RSS_14.15_s.jpg) (شکل 14 و 15)
استفاده از صفحات آغازين يا Start Page
از لحاظ عملکرد صفحات آغازين مشابه خبرخوان‌هاي آنلاين هستند با اين تفاوت که کاربر را قادر مي‌سازند همه فيدها را در يک صفحه و به صورت جمع و جور و فشرده مطالعه کند. به علاوه اين سايتها امکانات جانبي ديگري هم دارند، مثلا مي‌شود يک صفحه را با ديگران به اشتراک گذارد و يا اينکه فيدهاي پيش‌فرض جالبي را در موضوعات گوناگون به کاربر پيشنهاد مي‌کنند. مشهورترين صفحات آغازين به اين شرح هستند:
l صفحه شخصي گوگل يا iGoogle يک صفحه آغازين است، شما مي‌توانيد فيد سايت مورد نظر خود را به صفحه شخصي خود اضافه کنيد. براي اين کار روي Add stuff کليک کنيد و بعد روي Add by URL در کنار کادر جستجو کليک کنيد. نشاني صفحه آغازين گوگل http://www.google.com/ig است.
l Netvibes به نشاني http://www.netvibes.com
l Pageflakes به نشاني http://www.pageflakes.com
l Protopage به نشاني http://www.protopage.com
صفحات فوق صفحات آغازين مشهوري هستند که مي‌تواند براي مرور سريع اخبار به وسيله فيد مورد استفاده قرار بگيرند.
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/1/Feed&RSS_16_s.jpg) (شکل 16)
متن فيدها در اين صفحات به صورت ستون‌هايي سامان پيدا مي‌کنند. اين سايتها از فناوري آژاکس استفاده مي‌کنند، طوري که مي توانيد هر ستون را به جاي دلخواهي در صفحه بکشيد و رها کنيد، تا به صفحه به دلخواه خود نظم بدهيد.
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/1/Feed&RSS_17_s.jpg) (شکل 17)
(ادامه دارد...)
بخش چهارم :
Feed Validator : خروجي‌هاي فيد بعضي از سايتها مشکلاتي دارند که باعث مي‌شود در خبرخوان هاي مختلف قابل خواندن نباشند. به کمک سايت‌هايي، صاحبان سايتها و وبلاگ‌ها مي‌توانند مشکلات احتمالي را شناسايي کنند. سايت Feed Validator به نشاني www.feedvalidator.org يکي از اين سايتها مي‌باشد.کافيست که خروجي فيد سايت خود را به اين سايت بدهيد تا مشکلات احتمالي آن مشخص شود. (شکل 1)
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/4/FeedPartII_01_s.jpg) (شكل 1: نمايي از سايت www.feedvalidator.org)
مديريت فيدها
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/4/FeedPartIIIconFeedBurn_s.jpg)
معرفي سايت feedburner
سايت فيدبرنر به نشاني www.feedburner.com يکي از برترين سايتها در زمينه مديريت فيدهاست.
کيفيت و حجم زياد خدمات اين سايت در مورد مديريت فيد، آنچنان زياد و با ارزش بوده است که شرکت گوگل در سوم ژانويه سال 2007 اين سايت را به مبلغ 100 ميليون دلار خريد و اکنون سايت فيدبرنر يکي از سايت‌هاي خدماتي زيرمجموعه گوگل به شمار مي‌رود.
در سطور زير و در حين توضيح شيوه کار با فيدبرنر به تدريج توضيح خواهيم داد که چه کارهايي مي‌شود با فيدبرنر انجام داد.
l مثل خيلي از سايت‌هاي ديگر، براي استفاده از خدمات سايت، نخست بايد مراحل ساده ثبت‌نام را انجام دهيد.
l حال شما مي‌توانيد، آدرس خروجي فيد يک سايت يا وبلاگ را وارد اين سايت کنيد تا از خدمات آن استفاده کنيد. ما براي نمونه آدرس خروجي فيد سايت ايتنا (Itna.ir) را به فيدبرنر مي‌دهيم. شما مي‌توانيد خروجي فيد هر سايت ديگر و يا خروجي فيد وبلاگ خودتان را به فيدبرنر بدهيد. (شکل 2)
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/4/FeedPartII_02_s.jpg) (شكل 2 : وارد كردن آدرس خروجي فيد سايت ايتنا در سايت فيدبرنر)
البته مي‌توان چندين خروجي فيد را در قالب يک فايل OPML به فيدبرنر داد.
l در مرحله بعد از شما خواسته مي‌شود ، عنوان و آدرسي براي خروجي فيد انتخاب کنيد. (شکل 3)
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/4/FeedPartII_03_s.jpg) (شکل 3)
l خروجي فيد سايت ايتنا وارد فيدبرنر شده است و شما مي‌توانيد به شيوه‌هاي مختلف اين خروجي فيد را مديريت کنيد.
قسمت آناليز سايت فيدبرنر
اگر از جمله کساني باشيد که از فيد زياد استفاده مي‌کنند و به اين ترتيب وبگردي سريع دارند، حتما متوجه شده‌ايد که صاحبان بعضي از سايتها و وبلاگ‌ها، به عمد خروجي فيد براي سايت خود مهيا نکرده‌اند و يا خروجي فيدشان تنها شامل خلاصه هر نوشته است. استدلال اين افراد براي اين کار اين است که داشتن يک خروجي فيد کامل، باعث مي‌شود خوانندگان مستقيما به سايت مراجعه نداشته باشند و به خواندن فيدها در خبرخوان‌ها اکتفا کنند و در نتيجه ترافيک سايت پايين مي‌آيد.
از سوي ديگر اگر نويسنده يک وبلاگ باشيد، حتما بارها شده که کنجکاو شده‌ايد، چند نفر خواننده خروجي فيد وبلاگ شما هستند و با چه خبرخوان‌هايي آن را مطالعه مي‌کنند.
سايت فيدبرنر مي‌تواند پاسخي براي دو مشکل بالا باشد. چرا که اگر صاحب يک سايت، خروجي فيد خود را به فيدبرنر بدهد ـ کاري که در بين وبلاگ‌هاي فارسي به فيدبرنري کردن موسوم است ـ و بعد آدرس خروجي فيدي که سايت فيدبرنر مي‌دهد، در سايت خود بگذارد، مي‌تواند آمار نسبتا کاملي از تعداد خوانندگان و مشترکان خروجي فيد خود و شيوه قرائت خروجي فيد بگيرد.
براي ديدن آمار مربوط به خوانندگان فيد وبلاگ خودتان بايد به قسمت Analyze و سپس به Feed ststs برويد. شما مي‌توانيد در اين قسمت تعداد مشترکان روزانه خود را ببنيد (شکل 4).
همچنين مي‌توانيد در قالب يک نمودار و همچنين به صورت مشروح، ببينيد خوانندگان فيد شما با چه خبرخوان‌هايي فيد سايت شما را مي‌خوانند.
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/4/FeedPartII_04_s.jpg) (شكل 4 : مشاهده آمار مربوط به خوانندگان فيد وبلاگ توسط سايت فيدبرنر)
سازگار کردن يک خروجي فيد با خبرخوان‌هاي مختلف
گاهي خروجي فيد يک سايت مشکلاتي دارد که باعث مي‌شود با خبرخوان‌هاي خاصي قابل مطالعه نباشد. براي برطرف کردن مشکل حتما لازم نيست، معلومات فني زيادي داشته باشيد تا بتوانيد خروجي فيد را اصلاح کنيد. کافي است اين خروجي فيد را به سايت فيدبرنر بدهيد تا اين سايت خود، خروجي فيد را با خبرخوان‌هاي مختلف سازگار کند. براي اين کار به قسمت Optimize و Smartfeed برويد.
تعاملي کردن فيد با استفاده از فيدبرنر
با رفتن به قسمت Optimize و FeedFlare مي‌توانيد اجزايي به فيد اضافه کنيد تا آن را تعاملي کنيد.
مثلا مي‌توانيد ايميل کردن خروجي فيد يا ارسال يک مطلب را به سرويس‌هاي لينک‌دهي جمعي مانند Digg و Delicious را فراهم آوريد.
اتصال فيدهاي ديگر به يک فيد پيش‌فرض
تصور کنيد با استفاده از سايت Delicious براي وبلاگ خودتان يک «لينکدوني» ايجاد کرده ايد و حالا مي‌خواهيد کاري کنيد که خوانندگان شما علاوه بر خروجي فيد نوشته‌هاي وبلاگ اصلي، لينک‌هاي متنوع روزانه شما را در لينکدوني از طريق همان فيد وبلاگ داشته باشند. براي اين کار مي‌توانيد در قسمت Link Splicer سايت فيدبرنرID خود را در Delicious بدهيد تا لينک‌هاي شما در سايت Delicious به فيد وبلاگ شما به صورت خودکار متصل شود.
بهتر است در اين قسمت تنظيمات را به گونه‌اي اعمال کنيد که در هر 24 ساعت يکبار اين اتصال صورت گيرد تا از آشفتگي ظاهري فيد خودتان جلوگيري کنيد.
Photo Splicer : به شيوه مشابه شما مي‌توانيد با رفتن به قسمت Photo Splicer عکس‌هايتان را در سايت فليکر به خروجي فيد وبلاگتان اضافه کنيد.
ارائه خلاصه فيداگر دوست داريد خروجي فيد سايت شما تنها به صورت مختصر و خلاصه باشد با رفتن به قسمت Summary Burner مي‌توانيد اين کار را انجام دهيد.
نشان دادن سرخط اخبار سايتها و وبلاگ‌هاي ديگر در وبلاگ شخصي
حتما بارها پيش آمده که خواسته ايد سرخط اخبار سايت‌هاي خبري و يا وبلاگ‌هاي مورد علاقه‌تان را در سايت خودتان داشته باشيد. براي اين کار راه هاي مختلفي وجود دارد، يکي از اين راه‌ها استفاده از سايت فيدبرنر است، براي اين کار به قسمت Publicize و سپس به قسمت BuzzBoost برويد. حالا با تعيين متغيرهايي مانند ظاهر، تعداد پست‌هاي نمايش‌داده شده، تعداد کاراکترهايي که تمايل داريد خلاصه فيد محدود به آن شود، مطالب سايتها و وبلاگ‌هاي ديگر را وبلاگ خودتان منتقل کنيد.
اين کار مزاياي زيادي دارد. مثلا تصور کنيد که نويسنده يک وبلاگ آي‌تي هستيد و مي‌خواهيد سرخط نوشته‌هاي ديگر وبلاگ‌ها و سايت‌هاي آي‌تي را در ستون کناري وبلاگ خودتان به رؤيت بازديدکنندگان برسانيد، با استفاده از اين روش بسيار راحت خواهيد بود.
پينگ کردن (Pinging)
پينگ روشي براي مطلع کردن افراد و سرويس‌هاي مختلف از به روز شدن سايت است. شما با فعال کردن قسمت PingShot سايت فيدبرنر مي‌توانيد به صورت خودکار سرويس‌هاي مهمي مانند :
Technorati، Ping-o-matic، Newsgator، icerocket , Weblogs.Com ، Alexa و سرويس‌هاي ديگر را متوجه به روز شدن سايت خود کنيد.
نمايش تعداد خوانندگان فيد در وبلاگ
سرويس‌هاي زيادي هستند که امکان مي‌دهند، يک شمارنده در وبلاگ خودتان داشته باشيد که به ياري آن تعداد بازديدکنندگان وبلاگ نمايش داده شود. اما آيا مي‌شود همين کار را در مورد خروجي فيد انجام داد به گونه‌اي که همه خوانندگان ببينند چند مشترک و خواننده فيد داريد؟
پاسخ مثبت است با رفتن به قسمت FeedCount سايت فيدبرنر مي‌توانيد کد لازم براي نمايش اين شمارنده (شكل آيكون Icon Counter) را بگيريد. شما در اين قسمت مي‌تواند شکل و رنگ ظاهري شمارنده را هم تعيين کنيد تا با ظاهر وبلاگتان سازگار باشد.
صرفه‌جويي در پهناي باند
از آنجا که فيدبرنر در يک بازه زماني تقريبا نيم‌ساعته، تنها يک بار، به روز شدن خروجي فيد سايتها را چک مي‌کند و بعد خود خروجي فيد را در اختيار مشترکان فيد مي‌گذارد، فيدبرنري کردن فيد مي‌تواند صرفه‌جويي چنددرصدي در پهناي باند سايتها داشته باشد.
(http://www.computernews.ir/Files/Gallery/2009/4/FeedPartIIIconCounter_s.jpg)
(ادامه دارد...)
بخش پنجم
ترکيب فيدها
گاهي لازم مي‌شود، چندين خروجي فيد را با هم مخلوط کنيم تا يک خروجي فيد واحد بسازيم. مثلا تصور کنيد چندين سايت يا وبلاگ داريد و مي‌خواهيد کاري کنيد که خوانندگان شما با مشترک شدن تنها يک خروجي فيد، مطالب همه وبلاگ‌هاي شما را بگيرند.
سرويس‌هاي زيادي در اين زمينه فعال هستند. از ميان آنها مي‌توان به اين موارد اشاره کرد:
Yahoo! Pipes به نشاني pipes.yahoo.com/pipes
Feedbite به نشاني www.feedbite.com
Feedblendr به نشاني feedblendr.com
Blogsieve به نشاني www.blogsieve.com
جستجوي اخبار روز با فيد
بارها پيش آمده که خواسته‌ايم خبري را جستجو کنيم يا از عکس‌العمل و نظرات جامعه اينترنتي ايران در مورد يک حادثه و رخداد اجتماعي ـ سياسي مطلع شويم. اگر در سرويس عمومي گوگل اين موضوع را جستجو مي‌کنيم، به نتيجه مطلوب نمي‌رسيم، چرا که گوگل تنها بر جسب رتبه صفحه Page Rank، صفحات را مرتب مي‌کند.
اگر به جاي جستجو در سرويس عمومي گوگل از سرويس‌هاي جستجوي فيد استفاده کنيم، مي‌توانيم به نتيجه بهتري برسيم. يکي از بهترين سرويس‌هاي جستجوي فيد، سرويس جستجوي وبلاگ گوگل به نشاني blogsearch.google.com است.
سايت Icerocket هم به نشاني blogs.icerocket.com نتابج خوب و قابل اعتنايي به دست مي‌دهد.
ساخت يک خبرخوان آنلاين
خبرخوان‌هايي که ما براي خواندن فيدها از آنها استفاده مي‌کنيم، تنها براي خود ما قابل استفاده هستند. اما مي‌شود سايتها و سرويس‌هايي ايجاد کرد که از طريق آنها همگان بتوانند فيدهاي مورد نظر ما را درست مثل مطالعه يک سايت معمولي بخوانند. به اين سايتها خبرخوان‌هاي آنلاين يا Online Feed Aggeregator گفته مي‌شود.
سايت "دو در دو" به نشاني doxdo.com نمونه‌اي از خبرخوان‌هاي آنلاين است که آخرين مطالب وبلاگ‌هاي پرمخاطب ايراني را به نمايش مي‌گذارد. نمونه‌هاي خارجي اين سايتها هم فراوان هستند.
چگونه مي‌توانيم چنين سايت‌هاي را درست کنيم؟
روش‌هاي مختلفي براي اين کار وجود دارد.
اگر فضا و دامنه داريد مي‌توانيد با با نصب سيستم وردپرس و پلاگين Feedwordpress اين کار را به سادگي انجام دهيد. اما علاقمنداني که فضا و دامنه ندارند نبايد نگران شوند چرا که سايت tumblr به نشاني www.tumblr.com امکان ساخت چنين سايت‌هايي را به صورت رايگان مي دهد.
براي نمونه سايت «هنر هفتم» به نشاني cinemart.tumblr.com آخرين مطالب سينمايي فارسي روي وب را به صورت خودکار جمع‌آوري مي‌کند و به نمايش مي‌گذارد.
ايجاد فيد براي سايت‌هايي که خروجي فيد ندارند
سايت‌هاي خوبي هستند که خروجي فيد ندارند و ما علاقه داريم به نحوي بتوانيم آنها را از طريق خبرخوان خود بخوانيم و در جريان به روز شدن آنها قرار بگيريم. سرويس‌هاي زيادي هستند که اجازه مي دهند اين کار را انجام بدهيم. البته پيداست که کيفيت چنين کاري به هيچ عنوان مثل زماني نيست که خود سايت مستقلا خروجي فيد داشته باشد.
سايت page2rss به نشاني page2rss.com يکي از اين سرويس‌هاست که مزيت آن سادگي استفاده از آن است، به اين ترتيب که آدرس سايت مفروض را مي‌دهيد و خروجي فيد را تحويل مي‌گيريد.
تبديل فيد به PDF
سايت rss2pdf به نشاني rss2pdf.com اين امکان را مي‌دهد که با معرفي يک خروجي فيد، نسخه PDF خروجي فيد را به صورت آنلاين ساخت و دانلود کرد.
سايت Pingoat ، سايتي براي پينگ فيدها
به ياري سايت Pingoat مي‌توانيد به راحتي 50 سرويس مختلف پينگ فيد را از به روز شدن مطالب وبلاگ خودتان مطلع کنيد. کافي است سرويس‌هايي که قصد پينگ آنها را داريد، مشخص کنيد.
AideRSS ، سايتي براي پردازش فيدها
با اضافه شدن فيدها، سرانجام کاربر به جايي مي‌رسد که مي‌بيند جرأت اضافه کردن فيدهاي بيشتر را ندارد، چون مي‌داند نمي‌تواند از عهده خواندن همه آنها برآيد. پس بايد در پي راهي بودکه بتوان خبرهاي مهم‌تر و برجسته را پيدا کرد.
سايت AideRSS به نشاني www.aiderss.com کوشش مي‌کند نخستين قدم را در اين راه بردارد. اين سايت از سيستم ساده‌اي براي مشخص کردن پست‌هاي جالب هر وبلاگ يا سايت استفاده مي‌کند.
نخست فيدها را Import مي‌کند، سپس جستجو مي‌کند چند لينک توسط سايت‌هاي ديگر به هر پست داده شده است، براي اين کار سايت AideRSS از سايت‌هاي Digg ، Delicious، IceRocket و Bloglines استفاده مي‌کند.
به اين ترتيب به پست‌هاي هر سايت نمره‌اي بين 1 تا 10 داده مي‌شود. وقتي همه فيدها وارد اين سايت شد، کاربر مي‌تواند جالب‌ترين پست‌ها را در ميان انبوه پست‌هاي سايت‌هاي مورد نظر ببيند.
سايت امکانات ديگري هم دارد، مثلا مي‌توان فيد يک سايت را به آن داد و بعد کدي دريافت کرد که با گذاشتن آن در وبلاگ، جالب‌ترين پست‌هاي هر سايت را به نمايش گذاشته شود.
سايت AideRSS ، نخستين قدم را در راه پردازش نيمه‌خودکار پست‌ها برداشته است.
در قدم بعد بايستي سرويس‌هايي ايجاد شوند که بر حسب کليک کاربران بر روي لينک‌هاي جالب، عادات وبگردي هر کاربر را حدس بزنند و بتوانند پست‌هاي جالب‌تر را به وي معرفي کنند.
به فيدها گوش کنيد
با استفاده از سايت feed2podcast مي‌توانيد، فيدها را به PodCast تبديل کنيد.
براي اين کار به آدرس www.feed2podcast.com برويد و نشاني فيد مورد نظر را بدهيد.
سايت، کدي از نوع Widget را در اختيار شما مي‌گذارد که با قرار دادن آن در وبلاگ خودتان مي‌توانيد نسخه صوتي فيد مورد نظر را در اختيار بازديدکنندگان بگذاريد. اين ويجت را مي‌توانيد با سليقه خودتان ويرايش کنيد. البته اين سايت کلمات فارسي را پشتيباني نمي‌کند.
سخن پاياني
آر‌اس‌اس و فيدها، يکي از اجزاي اصلي وب 2 و راهي براي وبگردي سريع و هدف‌دار هستند. در طي يکي دو سال گذشته استفاده از فيد در جامعه اينترنتي ايران بسيار رواج پيدا کرده است و رفته‌رفته به ميزان مطلوب‌تري هم مي‌رسد.
کاربران ايراني براي نزديک شدن به استانداردهاي جهاني بايد در پي آشنا شدن و گسترش استفاده از ساير مؤلفه‌هاي وب 2 هم باشند، گرچه در اين راه دشواري‌هايي مثل کيفيت خدمات اينترنتي در ايران وجود دارد، ولي قطعا تلاش آنها مي‌تواند موانع را از پيش روي بردارد. شايد مهم‌ترين قدم در اين مسير، گسترش فرهنگ همکاري و مشارکت است. همکاري و مشارکتي که در قالب استفاده از سرويس‌هاي لينک‌دهي جمعي، ويکي‌ها، سرويس‌هاي انتشار عکس و ويديو تجلي پيدا مي‌کند.
dvb5