تأثیر استرس و اضطراب بر مو، پوست و ناخناسترس به عنوان يک بيماري رواني نه تنها باعث اختلالات رواني و به هم خوردن احساسات دروني مي‌شود بلکه مي‌تواند مشکلات فيزيکي خاصي مانند ريزش مو، ايجاد آکنه‌هاي پوستي و بدشكلي ناخن‌ها را هم در پي داشته باشد.
دانشمندان مي‌گويند استرس مي‌تواند اولين علت ريزش بي‌دليل مو در خانم‌ها و آقايان باشد اما اين ناراحتي رواني نمي‌تواند دليل اصلي سفيد شدن موها در سنين پايين باشد. نتايج تحقيقات محققان آمريکايي در سال 2009 نشان داد نقش وراثت و ژنتيک در سفيد شدن موها بيشتر از استرس است. آنها مي‌گويند استرس مي‌تواند باعث تشديد يا افزايش سرعت سفيدشدن موها شود اما دليل اوليه اين اتفاق نيست.
به‌طور طبيعي روي سر ما انسان‌ها حدود 120 تا 150 هزار تار مو وجود دارد که نزديک به 90 درصد از اين تار موها در فاز رشد هستند و تقريبا 1 سانتي‌متر و 27 ميلي‌متر در طول ماه رشد مي‌کنند. موها2 تا 3 سال در فاز رشد مي‌مانند و 3 تا 4 ماه وارد فاز استراحت مي‌شوند. در فاز استراحت، موها يا مي‌ريزند و ديگر درنمي‌آيند يا مي‌ريزند و با موهاي ديگري جايگزين مي‌شوند، بنابراين ريزش حدود 100 تار مو در طول روز، کاملا طبيعي است و جاي نگراني ندارد. گاهي استرس بر عملکرد فيزيکي بدن و مغز تاثير مي‌گذارد و باعث مي‌شود تعداد تارهاي مو که وارد فاز استراحت مي‌شوند، افزايش يابد.
تاثير استرس بر مودکتر مک‌ميشل، متخصص پوست و مو در اين?باره مي‌گويد: «استرس‌هاي فيزيکي خيلي بيشتر از استرس‌هاي رواني روي الگوي ريزش مو تاثير دارند.» او درباره تفاوت استرس‌هاي فيزيکي و رواني مي‌گويد: «رژيم‌هاي غذايي نادرست، مصرف برخي داروها و تغيير سبک زندگي، مي‌تواند نوعي استرس فيزيکي براي بدن باشد اما از دست دادن عزيزان يا طلاق، نوعي استرس رواني محسوب مي‌شود.» دکتر مک‌ميشل معتقد است در نهايت، استرس‌هاي فيزيکي باعث ريزش مو مي‌شوند اما استرس‌هاي رواني مانند مرگ عزيزان يا طلاق نيز مي‌تواند سبک زندگي يا نوع خورد و خوراک افراد را به هم بريزد و در اين صورت بازهم استرس‌هاي رواني با تبديل شدن به استرس فيزيکي باعث ريزش مو مي‌شوند. کاهش شديد وزن هم، پايين آمدن منابع مغذي موجود در بدن و ريزش مو را در پي خواهد داشت.
از ديگر موارد استرس فيزيکي که مي‌توانند بر ريزش مو اثر بگذارند، مي‌توان به تب شديد، بيماري‌هاي وخيم و مزمن، کاهش شديد سطح استروژن خون، انجام عمل‌هاي جراحي سخت و ابتلا به عفونت‌هاي شديد اشاره کرد. مصرف داروهاي کاهنده فشارخون، ناراحتي‌هاي تيروييدي و کمبود ويتامين‌هاي A و D هم مي‌توانند باعث ريزش ناگهاني و شديد موها شوند. حالا که با تاثير استرس بر ريزش موها آشنا شديد، بهتر است بدانيد اگر از نظر ژنتيکي مستعد ابتلا به ريزش موي زودهنگام يا طاسي باشيد، احتمال جايگزين شدن موهاي ريخته شده در دوراني که استرس را سپري مي‌کرده‌ايد، کم است اما اگر در خانواده‌تان سابقه ابتلا به طاسي وجود نداشته باشد، موهاي شما خيلي زود و پس از گذراندن دوران استرس، وارد فاز رشد مي‌شوند و تار موهاي جديد جاي تار موهاي از دست رفته را مي‌گيرند.
همان‌طور که گفته شد، استرس، الگوي رشد و ريزش طبيعي موها را بر هم مي‌زند و باعث ريزش شديد و ناگهاني?شان مي‌شود، پس مصرف داروهاي بدون نسخه‌‌اي مانند «ماينوکسيديل» يا «شامپوهاي ضدريزش» نه تنها تاثيري بر بهبود رشد موها نخواهند داشت، بلکه ممکن است وضع موهايتان را از چيزي که است، بدتر هم بکنند. از طرف ديگر، ريزش ناگهاني موها مي‌تواند نشانه ابتلا به 30 نوع بيماري مختلف باشد، بنابراين در صورت مشاهده هرگونه تغيير محسوس در الگوي ريزش موهايتان، بلافاصله به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنيد تا علت مشکلتان تشخيص داده و درمان مناسبي براي آن انتخاب شود. اگر متخصص پوست و مو علت ريزش موها را استرس فيزيکي يا رواني دانست، مشاوره با يک روان‌شناس مي‌تواند برايتان بسيار موثر باشد.
تاثير استرس بر پوستاسترس مي‌تواند زيبايي ظاهري ما را هم تحت‌تاثير قرار بدهد. وقتي دچار استرس مي‌شويم، سطح هورمون استرس يا همان کورتيزول در بدن بالا مي‌رود و با بالارفتن سطح اين هورمون، ميزان چربي‌هاي زير پوست هم افزايش مي‌يابد و احتمال ابتلا به آکنه‌هاي پوستي بيشتر مي‌شود. بر اساس نتايج تحقيقاتي که در سال 2001 در مجله‌هاي معتبر پوست و موي دنيا منتشر شد، استرس در برخي موارد مي‌تواند باعث کاهش آب بدن و در نتيجه خشکي و چروکيدگي پوست هم شود. به همين دليل اگر بيماران مبتلا به اگزما يا پسوريازيس دچار استرس شوند، بيماري آنها بيش از پيش باعث آزارشان خواهد شد، بنابراين متخصصان پوست دانشگاه ميشيگان به تمام افرادي که در مواجهه با استرس دچار آکنه‌هاي پوستي چرکي يا قرمز مي‌شوند، توصيه مي‌کنند براي مدتي و تا خارج شدن از شرايط استرس، از خوردن خوراکي‌هاي چرب، شيرين و محرک پرهيز کنند. پيشنهاد آنها به افرادي که با استرس دچار خشکي پوست مي‌شوند، مصرف مداوم از انواع نوشيدني‌ها به‌خصوص آب و خوراکي‌هاي مايعي مانند سوپ‌هاي رقيق همراه وعده‌هاي اصلي غذا مانند ناهار يا شام است. به‌علاوه، استفاده از ضدآفتاب‌هايي با SPF 15 يا بيشتر براي کاهش عوارض استرس بر پوست به تمام افراد و در همه فصل‌هاي سال توصيه مي‌شود. اگر در دوران استرس روزي 15 تا 20 دقيقه چشمان خود را ببنديد و چند عدد پوست ميوه را روي صورت و دست‌هايتان قرار دهيد، هم به حفظ آرامش و هم به حفظ زيبايي پوستتان کمک شاياني کرده‌ايد.
تاثير استرس بر ناخنخيلي از افراد عادت دارند براي کاهش استرس رواني خود ناخن‌هايشان را بجوند يا روي زمين بكشند و روي ميز ضربه بزنند. اين کار مي‌تواند باعث بدشکل شدن ناخن‌ها و ايجاد خط‌هايي عمودي روي سطح آنها شود. بسياري از کساني که از بدشکل بودن ناخن‌هاي خود شکايت دارند، نمي‌دانند بدرفتاري ناشي از استرس باعث به وجود آمدن اين مشکل براي ناخن‌هايشان شده است. بهتر است اين افراد در طول دوران درمان استرس، هميشه ناخن‌هاي خود را کوتاه نگه دارند تا عادت جويدن و ضربه زدن با آنها به مرور زمان از سرشان بيفتد. ورزش کردن، پرهيز از حمام آب داغ و مرطوب کردن پوست اطراف ناخن‌ها و خود آنها پس از استحمام مي‌تواند تا حد زيادي باعث کنترل استرس و کاهش عوارض بد ناشي از آن روي ناخن‌ها شود.
جعبه متن
منابع: Science Daily, WebMD