زندگانی آیت الله محمد حسین طباطبایی

نویسنده Zohreh Gholami, قبل از ظهر 08:54:51 - 11/16/11

زندگی نامه سید مصطفی خمینی »

0 اعضا و 1 مهمان درحال دیدن موضوع.

Zohreh Gholami

زندگانی آیت الله محمد حسین طباطبایی


روزهاي ماه «ذیحجه» 1321 ق. یکی پس از دیگري می گذشت و دل هاي شیفتگان بیت الله در هواي حرم الهی «لبیک شوق» سر میداد. یاد عرفات و نام مشعر عطش دیدار به جان ها داده بود. ناگاه «کعبه کرامت الهی» زیبا چهرهاي نورانی را در آغوش پدر و مادري مهربان نهاد. گویی بار دیگر «زمزم» لطف خداوندي رخ نشان داده است.

آري طفلی دیده به جهان گشود که نور سیادت بر سیماي بلورینش آیندهاي روشن را خبر میداد. نام او را «محمدحسین» نهادند و آن را به تبرّك نام «جد و فرزند» مایۀ برکت شمردند. زیرا خاندان محمد حسین، خانوادهاي اصیل بود که هماره بیرق بزرگی در دست داشته و شهر تبریز لبریز از نام آنان بوده است.

سراج الدین عبدالوهاب جد معروف اوست که با وساطت وي، نبرد خونین دولت ایران و عثمانی، در سال 92 قمري پایان یافت و «مرحوم میرزا محمد تقی قاضی طباطبایی» شخصیت دیگري است که از قرن ها پیش تاکنون شرافت و بزرگواري را از آن خاندان بزرگ قاضی طباطبایی تبریز کرده است.


دوران کودکی علامه طباطبایی
دوران کودکی «محمد حسین» با توفان حوادث و بلا همراه بود. بیش از پنج بهار از عمر عزیزش نگذشته بود که مادري مهربان و با فضیلت را از دست داد. بغض غم و اندوه بیمادري او را رها نکرده بود که گرد یتیمی بر وجودش سنگینی کرد و از دیدن روي پدر محروم شد. همراه با برادر کوچکتر خود تنها ماند اما هماره دست لطف خداوندي سایهبان مرحمتی بر سر او بود.

مدت زیادي از تحصیل او نمی گذشت که علاوه بر قرآن مجید، کتاب هاي گلستان، بوستان، اخلاق مصور، تاریخ معجم، ارشاد الحساب، نصاب الصبیان و دیگر کتاب هاي متداول در مدارس آن روز را فرا گرفت. صرف و نحو و معانی و بیان را نزد استاد خویش مرحوم شیخ محمد علی سرابی آموخت و پس از آن با گامی بلند و همتی فراتر، سطوح عالی در فقه، اصول، فلسفه و کلام را در زادگاه خود نزد اساتید آن خطّه تحصیل کرد. روح لطیف او، ذوقی هنري به وي بخشیده بود. دستمایهاي که با کمک آن توانست خوشنویسی را در اوان عمر خود از آقا میرزا علی نقی بیاموزد.

با سپري شدن ایام تلخ و ناکامی طفولیت، شکوفه هاي رشد و تکامل بر شاخسار وجود سید محمد حسین نمایان شد. وي از سال 1297 ش. تا 1304 علوم بسیاري آموخت. در این مدت، تمامی درسهاي مربوط به سطح را فراگرفت و با شور و شوق بسیاري کتابهاي مربوط به ادبیات، فقه، اصول، کلام و معارف اسلامی را آموخت.

او خود از روزگار تحصیل خود چنین بازگو میکند:
در اوایل تحصیل که به نحو و صرف اشتغال داشتم علاقۀ زیادي به ادامۀ تحصیل نداشتم و از این روي هر چه می خواندم نمیفهمیدم... پس از آن یک بار عنایت خدایی دامن گیرم شده، عوضم کرد. در خود یک نوع شیفتگی و بیتابی نسبت به تحصیل کمال حس نمودم؛ به طوري که از همان روز تا پایان تحصیل که تقریباً هیجده سال طول کشید هرگز نسبت به تعلیم و تفکر، احساس خستگی و دلسردي نکردم و زشت و زیباي جهان را فراموش کردم... در خورد و خواب و لوازم دیگر زندگی، به حداقل ضروري قناعت نموده، باقی را به مطالعه می پرداختم بسیار میشد  به ویژه در بهار و تابستان  که شب را تا طلوع آفتاب با مطالعه می گذراندم...

«نجف اشرف» عشق و شور به تحصیل و تکامل استاد را بر آن داشت که از شهر خویش رو به سوي، سیناي اسرار هجرت کند. تا از شراب عشق علی  علیه السلام  جامی نوشیده و طریق معرفت و راه رستگاري را بهتر و بیشتر بپیماید.

با اولین نگاه به قبه و بارگاه امیر المؤمنین آخرین کلام خویش را زده و میفرماید:
یا علی! من براي ادامۀ تحصیل به محضر شما شرفیاب شدهام ولی نمیدانم چه روشی پیش گیرم... از شما میخواهم که در آن چه صلاح است، مرا راهنمایی کنید.

چند روزي نمی گذرد که نصر الله و یاري الهی به دست مولاي متقیان به سوي استاد میآید. شخصیت وارسته اي چون حاج میرزا علی آقا قاضی  قدس سره  به سراغ وي آمده و خطاب به او این گونه میگوید: کسی که به قصد تحصیل به نجف میآید؛ خوب است علاوه بر تحصیل، از فکر تهذیب خود غافل نماند. کیمیاي وجود مرحوم قاضی، روح و روان استاد را دگرگون کرده و برنامهاي روشن و نورانی براي آیندة او ترسیم می کند. از آن روز کتابی دیگر از زندگی استاد فرزانه باز می شود که صفحۀ آغازین آن با این جمله شروع می گردد: علم نبود غیر «علم عاشقی» ما بقی تلبیس ابلیسشقی


تحصیلات
مفسر فرزانه مدت یازده سال در کنار مرقد نور آفرین امیر المؤمنین  علیه السلام  کسب علم کرده وي خوشه چین زبر دست بود که بیشترین استفاده را از فرصت فراهم آمده نمود. فقه، اصول، فلسفه، ریاضیات، رجال را از محضر اساتیدي والا مقام فرا گرفت. بزرگانی چون: آیۀ الله نائینی، سید ابو الحسن اصفهانی، سید حسین بادکوبهاي، سید ابوالقاسم خوانساري، حجت، حاج میرزا علی ایروانی و میرزا علی اصغر ملکی.

سر سلسلۀ اساتید ایشان مرحوم قاضی است. شخصیتی که «سید محمد حسین» را «علامه» کرد و جام وجود این انسان پاك را جرعه هاي حیات ابدي و معنویت جاودانه بخشید. مرحوم علامه پیرامون استاد خود مرحوم قاضی چنین می فرماید: ما هرچه داریم... از مرحوم قاضی داریم. چه آن چه را که درحال حیاتش از او تعلیم گرفتیم و از محضرش استفاده کردیم و چه طریقی که خودمان داریم و از مرحوم قاضی گرفته ایم.


بازگشت به تبریز
دست تقدیر، رجعت فرزانۀ اندیشمند را رقم زد. پس از سال ها اندوختن معارف ناب، در سال 1314 ش. مجبور به بازگشت به زادگاه خویش گردید. دوران تلخ کامی و غربت از مهد علم و دانش از این زمان شروع شد اما مدتی نگذشت که لطف خفی الهی خود را از سراپردة حکمت خداوندي نشان داد. کار تدریس و تحقیق شروع شد و اولین غنچه هاي «المیزان» با نمودي در «بحار الانوار» بر شاخسار علامه رویید.


هجرت به قم
دوران ده سالۀ اقامت علامه در تبریز همراه با تدریس و تألیف سپري شد و فصلی جدید از حیات وي را فراهم کرد. تا این که «فیض روح القدس» بار دیگر مدد فرمود و با آمدن چنین آیهاي در استخاره، علامه راهی قم گردید: (در آن جا، یاري به خداي حق تعلق دارد. اوست بهترین پاداش و بهترین فرجام) و آن روز حوزة علمیه قم از ضربات سهمگین رضا خان، رهایی یافته بود و با حضور آیات و مراجع بزرگواري چون آیۀ الله بروجردي انسجام بیشتري پیدا کرده بود، فرصتی طلایی فراهم آمده بود تا علامه طباطبایی، نیازهاي جامعه را سنجیده و بر طبق آنها، برنامه اي منظم و کارآمد تنظیم کند. تفسیر و فلسفه درس هایی بود که  براساس احساس وظیفۀ علامه  شروع شد و تعجب بسیاري را برانگیخت چرا که تدریس تفسیر دانشی به دور از تحقیق تلقی میشد اما پشتکار و اخلاص علامه کار را بدان جا رساند که «المیزان» حاصل سال هاي تلاش و تدریس گردید.

درس فلسفه نیز در آن عصر خوشنام نبود. از این رو تلاشهاي بسیاري در تعطیل این درس انجام میشد اما رفتار مؤدبانه استاد و برخورد مهربانانۀ آیۀ الله العظمی بروجردي ابرهاي تیرة سوء تفاهمها را کنار زد و سعایت ها را بی اثر نمود. به هر روي تشکیل جلسات عمومی و خصوصی این عالم فرهیخته و حضور شاگردان اندیشمندي چون آیۀ الله مطهري باعث نقد و بررسی فلسفه هاي غربی  مخصوصاً ماتریالیسم دیالکتیک گردید و آثار و برکات جاودان هاي در تدوین کتب فلسفی به همراه خود آورد.

...هر روز که سپري میشد ابعاد علمی و چهره چشمگیر علامه بیشتر از گذشته نمایان میشد. شعاع شخصیت این استاد فرزانه به داخل کشور محدود نگردید، بلکه اندیشمندان بسیاري را به سوي خویش کشاند و در تمام ابعاد اسلام به بحث و گفتگو با آنان منجر شد. این عظمت بدان جا انجامید که دولت آمریکا توسط شاه ایران از علامه دعوت رسمی کرد تا در دانشگاه هاي آن کشور «فلسفه شرق» را تدریس نماید! روح بلند و بینش کم نظیر علامه دست رد به آن همه اصرار زد. او زندگی محقّرانه در قم و جلسات درس با طلاب و تربیت شاگردانی فاضل را بر تمامی ظواهر فریبا ترجیح میداد.


آثار و تالیفات
انبوه دانش و کیمیاي ایمان علامه آثاري گرانبها و جاودانه بسان مشعلی فروزان فرا راه دانش پژوهان آفرید کتاب هایی چون:

1. تفسیر المیزان
دائرة المعارفی از معارف و در بردارندة بحثهاي اعتقادي، تاریخی، فلسفی، اجتماعی و... با تکیه بر قرآن کریم. اثري سترگ که استاد شهید مطهري 60 سال یا 100 سال دیگر زمان درك عمق و ارزش این کتاب میداند. این کتاب ثمرهاي کم نظیر از بیست سال تلاش شبانه روزي علامه است. نقطۀ آغازین این تألیف به برکت غور و ژرف نگري در روایات بحار الانوار بود علامه سبک این تفسیر را از مرحوم قاضی آموخت و در قم عملی ساخت.

2. بدایۀ الحکمۀ
کتابی که یک دوره تدریس فشردة فلسفه براي دوستداران علوم عقلی در قم و سپس دانشگاه هاي کشور گردید.

3. نهایۀ الحکمۀ
این اثر براي تدریس فلسفه با توضیحی بیشتر، عمقی افزونتر و سطحی عالیتر تدوین شده است.

4. اصول فلسفه و روش رئالیسم
بینش علامه پیرامون نظرات مادیون و ماتریالیستها باعث فراهم آرودن این اثر گردید برکت این کتاب موجب هدایت بسیاري از جوانان مسلمان و نجات آنان از هلاکت کفر و الحاد شد. اثري که پاورقیهاي استاد مطهري عنایتی افزون بدان بخشیده است.

5. حاشیه بر کفایه
کتابی اصولی پیرامون قوانین استنباط است که به تازگی چاپ شده است.

6. شیعه در اسلام
دورهاي کامل از اعتقادات و معارف شیعه در این اثر نفیس به چشم میخورد.

7. مجموعه مذاکرات با پروفسور هانري کربن
او که محققی فرانسوي است پیرامون چگونگی شیعه و مباحث اعتقادي و... مذاکراتی با علامه داشته که در این کتاب وجود دارد.

8. خلاصه تعالیم اسلام
خلاصۀ آن چه هر مسلمان متعهد بایداز آن آگاهی داشته و خود را بدان زینت دهد، در این اثر بیان شده است.

9. روابط اجتماعی در اسلام
انسان و اجتماع و رشد اجتماعی او، پایۀ زندگی اجتماعی، آزادي در اسلام و... مباحثی است که در این کتاب بدان ها پرداخته شده است.

10 . بررسی هاي اسلامی
مجموعه اي است زرین از مقالات استاد که بسان دائرة المعارفی از معارف ناب اسلامی جمع آوري شده است.

11 . آموزش دین
کتابی با قلم روان و مطالبی لازم و ضروري است که براي دانش آموزان نوشته شده است.

12 و 13 و 14 . رسالۀ انسان قبل از دنیا، در دنیا و بعد از دنیا
این کتاب که اکنون با نام «انسان از آغاز تا انجام» ترجمه شده است مباحثی مفید از عوالم سه گانۀ ماده، مثال و عقل مطرح کرده و پیرامون شبهات و دغدغه خاطر جوانان مطالبی بسیار مفید و لازم ارائه کرده است.

15 تا 41
رساله هایی گوناگون دربارة قوه و فعل، صفات، افعال الله، وسائط، نحو، صرف،... این مجموعه 26 رساله است که بنا به ضرورت و نیاز جامعه توسط علامه نگاشته شده است.

42 . دیوان شعر فارسی
مجموعه اي از اشعار چشمگیر و عمیق علامه که طی سالیان متمادي سروده شده است.

43 .سنن النبی
سیره و روش رسول الله  صلّی الله علیه و آله  در بین مردم و همراه خانواده در این اثر به چشم میخورد.

44 . لب اللباب
مجموعه درس هاي اخلاق استاد که از سال هاي 1368 تا 1369 قمري براي برخی از فضلاي حوزة قم بیان فرموده اند.

45 . حاشیه بر اسفار
نظرات استاد فرزانه علامۀ طباطبایی بر اسفار در این کتاب جمع آوري شده است.

Tags:

Share via facebook Share via linkedin Share via telegram Share via twitter Share via whatsapp

https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/clip.png
زندگینامه آیت الله مدنی

نویسنده Zohreh Gholami در مشاهیر مذهبی

0 ارسال
1851 مشاهده
آخرین ارسال: قبل از ظهر 09:17:45 - 09/11/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/xx.png
شهادت دومین شهید محراب آیت الله مدنی به دست منافقان (1360 هـ ش)

نویسنده Zohreh Gholami در رویدادهای مهم و تاریخی

0 ارسال
1655 مشاهده
آخرین ارسال: قبل از ظهر 09:21:21 - 09/11/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/xx.png
روز جهانی صنایع دستی - شهادت آیت الله سعیدی 1349 هجری شمسی

نویسنده Hooman Ghayouri در رویدادهای مهم و تاریخی

0 ارسال
1992 مشاهده
آخرین ارسال: بعد از ظهر 20:18:39 - 06/09/11
توسط
Hooman Ghayouri
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/xx.png
شهید محمد حسین فهمیده، روز نوجوان و بسیج دانش آموزی

نویسنده Zohreh Gholami در رویدادهای مهم و تاریخی

0 ارسال
1966 مشاهده
آخرین ارسال: قبل از ظهر 09:55:36 - 10/30/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/xx.png
روز شعر و ادب فارسی - روز بزرگداشت استاد سید محمد حسین شهریار

نویسنده Zohreh Gholami در رویدادهای مهم و تاریخی

0 ارسال
1561 مشاهده
آخرین ارسال: بعد از ظهر 12:46:52 - 09/18/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/clip.png
زندگانی جلال‌الدین تاج اصفهانی

نویسنده Zohreh Gholami در مشاهیر موسیقی

0 ارسال
1305 مشاهده
آخرین ارسال: بعد از ظهر 17:50:36 - 08/15/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/xx.png
زندگانی امام رضا علیه السلام

نویسنده Zohreh Gholami در رویدادهای مهم و تاریخی

0 ارسال
1635 مشاهده
آخرین ارسال: قبل از ظهر 11:07:21 - 10/09/11
توسط
Zohreh Gholami