[Zohreh Gholami]

مقاله ای کامل درباره جابه جایی شیردان در گاو

به دلیل مصرف پایین خوراك در قبل زایمان و افزایش تدریجی مصرف بعد از زایمان، دوره انتقال، دوره مخاطره آمیز مهمی برای جابه جایی شیر دان LDA می باشد .روشهای خوراك دادن مدیریتی كه از سایر اختلالات پس از زایمان جلوگیری می كند احتمال ابتلا LDA را كاهش می دهد. در گاوهایی كه نمره وضعیت بدنی بالایی در هنگام زایش دارند، احتمال ابتلا به كتوز و جابه جایی شیردان افزایش می یابد.

تغذیه مقادیر زیاد و كم كنسانتره در طول دوره قبل از زایمان ممكن است احتمال ابتلا به LDA را افزایش دهد مدیریت آخور فاكتور مخاطره آمیز مهم برای جابه جایی شیردان می باشد فضای نا كافی آخور ، رقابت زیاد در آخور،محدود بودن زمان دسترسی به آخور و محدودبودن قابلیت دسترسی به خوراك ممكن است مصرف را محدودكند . پر نشدن شكمبه به دلیل مصرف كمتر خوراك مجال بیشتری را برای جابه جایی شیر دان فراهم می كند .اهمیت روشهای مدیریت آخور كه مصرف خوراك را در سبب شناسی LDAمحدود می كند ٬احتمالاً در اوایل دوره پس از زایش بیشترین عامل است كه به دلیل مصادف شدن با وقایعی است كه در دوره انتقال اتفاق می افتد .مخلوط كردن جیره به شكل tmrمی تواند غلظت واقعی جیره های مصرف شده را نسبت به خصوصیات مواد مغذی جیره فرموله شده تغییر دهد، جدا كردن غذاها درtmr در آخور نیز می تواند سبب این مساله شود . زیاد مخلوط كردن TMR ممكن است باعث خرد شدن ذرات درشت و سبب كاهش شكل فیزیكی فیبر گردد . برنامه های انتقالی ومدیریت آخور بایستی به دقت در گله های كه مشكل LDA دارند ، مورد نظارت قرار گیرد.


مقدمه:
Shaver در یک نشریه عوامل تغذیه ای را که برای جابه جایی شیر دان خطر ناک هستند٬ منتشر کرد. هدف از این مقاله اهمیت یافته ها و اطلاعات جدید در ارتباط با جابه جایی شیر دان و بحث اعمال مدیریتی ضروری برای پیشگیری از این اختلال متابولیکی می باشد .جابه جایی شیردان سبب اتلاف اقتصادی از طریق هزینه های درمان ٬ حذف کردن نابهنگام و کاهش تولید در گله های شیری می شود . هزینه های متداول درمان از 100تا 200 دلار برای هر مورد بوده و از 10 درصد از گاوهایی که مبتلا به جابه جایی شیردان تشخیص داده میشوند حذف شده یا قبل از معاینه بعدی میمیرند . گاوهای درمان شده ای که در گله باقی می مانند 350کیلوگرم ٬ شیر کمتر در رکوردگیری ماه بعدی نسبت به گاوهایی که به جابه جایی شیردان مبتلا نشدند تولید می کنند.

80تا 90درصد جابه جایی های شیر دان به طرف سمت چپ بوده و به طور متوسط ٬میزان وقوع سالانه برای جابه جایی شیردان به سمت چپ (LDA)در گاوهای شیری از 4/1تا 8/5 درصد می باشد . طبق یک سر شماری از 71 گله شیری با 574گاو ٬ میزان وقوع 3/3 درصد را برایLDA (صفر تا 14 درصد ) از سر شماری 61 گله شیری با تولید بالا با متوسط تولید شیر 24000 پوند در هر دوره گزارش کردند.


دوره انتقال:
80 تا 90 درصدLDA در ماه اول بعد از زایمان تشخیص داده شده اند که نسبت تشخیص LDA در دو هفته اول بعد از زایمان در مطالعات مختلف دامنه ای از 52تا 86 درصد برآورده شده است . این بیانگر این است که دوره انتقال 2 تا 4 هفته قبل از زایمان تا 2 تا 4 هفته بعد از زایمان دوره احتمال خطر اصلی برای LDA است . دوره انتقال با کاهش مصرف غذا بعد از زایمان مشخص شده و با افزایش تدریجی در مصرف غذا بعد از زایمان ادامه می یابد . مصرف کم غذا در طول دوره انتقال یک عامل خطر برای LDA به دلیل خالی بودن نسبی شکمبه ٬ کاهش نسبت علوفه به کنسانتره در گله هایی که به صورت TMR (جیره کاملا مخلوط )تغذیه نمی شوند و افزایش وقوع سایر اختلالات پس اززایمان است .خالی بودن نسبی شکمبه٬ فرصت بیشتری برای جابه جایی ایجاد می کند ٬ کاهش نسبت علوفه به کنسانتره با مصرف بیش از حد کنسانتره نسبت به علوفه حاصل می شود که در خالی ماندن شکمبه سهیم است . کاهش مصرف ماده خشک در هفته نهایی قبل از زایمان حدود 35درصد است که سبب افزایش غلظت های تری گلیسرید در کبد ٬ بلافاصله بعد از زایمان میشود.وقوع همزمان اختلالات بعد از زایمان به عنوان فاکتور های اصلی برای وقوع LDA اشاره شده اند .


اختلالات پس از زایمان:
در گاوهای مبتلا به کتوز خفیف ٬جفت ماندگی ٬ التهاب رحم(متریت ) و یا تب شیر تحت بالینی خطر ابتلا به جابه جایی شیردان در آنها بیشتر است. پیشنهاد شده است که تغذیه و اعمال مدیریتی که از سایر اختلالات پس از زایمان پیشگیری می کنند ٬ احتمال ابتلا بهLDA را نیز کاهش می دهند. برعکس مشخص شده است که LDA خطر ابتلا به سایر اختلالات پس از زایمان را افزایش می دهد . گزارش شده است گاوهایی که به LDA مبتلا می باشند خطر ابتلا به کتوز و التهاب رحم در آنها زیاد است .این پیشنهاد میکند که تغذیه و اعمال مدیریتی که موجب پیشگیریLDA می شود وقوع تعداد دیگری از اختلالاتی را که به زایمان مربوط می شوند ٬ نیز کاهش میدهد .کتوزو LDA اختلالات بعد از زایمان هستند که شدیداً با یکدیگر ارتباط دارند.


شرایط بدنی گاو:
گاوهایی که نمره وضعیت بدنی بالایی در هنگام زایمان دارند ٬خطر ابتلا جابه جایی شیردان در آنها بیشتر است میزان وقوع در 95 گله شیرده صنعتی با 1401 راس گاو در هنگام زایمان برای گاوهای لاغر نمره وضعیت بدنی بین( 25/3-75/2) وچاق (بیش از 4) به ترتیب 1/3،3/6،121/8 درصد بود میزان افزایش وقوع برای گاوهای چاق احتمالاً مربوط به افزایش كتوز وكبد چرب و كاهش بیشتر مصرف غذا قبل از زایمان و افزایش تدریجی مصرف غذا بعد از زایمان باشد . دراین مطالعه گاوهایی كه نمره بدنی بالایی در هنگام زایمان داشتند خطر ابتلا به كتوز در آنها افزایش یافت میزان وقوع برای گاوهایی با نمره وضعیت بدنی كم ،متوسط و بالا در هنگام زایمان به ترتیب 9/8 ،5/11 و 7/15 درصد بود . افزایش وقوع كتوز در گاوهای چاق در هنگام زایمان ممكن است این گاوها را برای وقوع بیشتر LDA مستعد كنند . متحققین اروپایی گاوها را هنگام زایمان بر اساس نمره وضعیت بدنی 3-2 (پایین) 4-3(متوسط) 5--4(بالا) در دو آزمایش مورد بررسی قرار دادند . در طول 16هفته اول پس از زایمان گاوهای دارای نمره وضعیت بدنی بالا در هنگام زایمان ماده خشك كمتری مصرف كردند و دیرتر به حداكثر مصرف ماده خشك رسیدند نتایج مشابهی را TREACHER و همكاران با استفاده از دوگروه از گاوهای با نمره وضعیت بدنی 3 و 5 در هنگام زایمان گزارش كردند .


افزایش تدریجی تغذیه با كنسانتره:
افزایش تدریجی تغذیه با كنسانتره در هفته های آخر قبل از زایمان روشی معمول در گله های شیری صنعتی می باشد . CURTIS و همكارا ن گزارش كردند گاوهایی كه انرژی و پروتئین را به صورت افزایش تدریجی تغدیه با كنسانتره دریافت می كردند خطر ابتلا به LDA و كتوز كمتری داشتند.

COPPOCK و همكاران جیره های كاملاً مخلوط شده حاوی 30،6/45،60و75درصد علوفه بر اساس ماده خشك را به 40 راس گاو هلشتاین از 4 هفته قبل از زایمان تا 4 هفته بعد از زایمان تغذیه كردند . LDA در گاوهایی كه با جیره حاوی علوفه زیاد تغذیه میشدند مشاهده نشد . میزان وقوع LDA در گاوهای تغذیه شده با جیره های حاوی 30،45و 60 درصد علوفه به ترتیب 36، 40و 7/16 درصد بود .در این مطالعه به جای اینكه یك افزایش تدریجی در مقدار كنسانتره در طول چند هفته آخر قبل از زایمان انجام شودیک تغییر ناگهانی در جیره کاملا مخلوط شده برای درصدهای بالای کنسانتره در 4 هفته قبل از زایمان انجام شد. این تغییر ناگهانی در جیره احتمالا واكنشLDA به تغذیه كنسانتره بالاتر را شدیدتر كرد ،اما منعكس كننده روش های افزایش تدریجی تغذیه كنسانتره برای گله های شیر ده صنعتی است كه بصورت TMR تغذیه میشوند . محققین اروپایی گزارش كردند كه سطح برش عرضی پرزهای شكمبه ای هنگامی كه گاوها در دوره خشك ٬جیره كم انرژی مصرف می كردند كاهش پیدا كرده و برش عرضی پرزهای شكمبه 2-1 هفته قبل از زایش به كمترین حد خود رسیده بود . سطوح برش عرضی پرزهای شكمبه تدریجاًبعد از اینكه گاوها مصرف جیره های پر انرژی مخصوص گاوهای شیری را از 2 هفته قبل از زایش شروع كردند ،افزایش یافت ، اما سطح برش عرضی 8 تا 8 هفته بعد از زایمان به حداكثر خود رسید. این نتایج نشان داد كه ظرفیت جذب اسیدهای چرب فرار در شكمبه در طول دوره انتقال در حداقل است . تغذیه زیاد كنسانتره احتمال بروز اسیدوز و LDAرا ممكن است به دلیل عدم توانایی در افزایش ظرفیت جذبی پرزهای شكمبه قبل از مصرف جیره های پر انرژی در بعد از زایمان افزایش دهد. عادت پذیری جمعیت میكروبی شكمبه قبل از زایمان به جیره های پر انرژی نیز ممكن است اهمیت زیادی داشته باشد . علاوه بر این تغذیه زیاد كنسانتره قبل از زایش ممكن است مصرف انرژی را افزایش و آزاد سازی اسید چرب را از بافت چربی كاهش دهد كه ممكن است وقوع كبد چرب و كتوز را كاهش دهد.


تغذیه با كنسانتره بعد از زایمان:
دادن جیره های كاملاً مخلوط مخصوصاًدر اوایل بعد از زایمان به گاوهای شیری صنعتی كه جثه بزرگی دارند، روشی متداول می باشد. نشان داده شده است که فرموله کردن جیره گاوهای تازه زایمان کرده که کمتر از 21درصدNDF آن از علوفه می باشد، مطلوب نیست. دانشمندان ایالات اوهیو جیره گاوهای تازه زایمان را كه حاوی 18،21،25درصد NDF از علوفه بودند ، مورد مقایسه قرار دادند . تولید شیر و ماده خشك مصرفی گاوهای تازه زایمان كرده (30روز اول دوره شیردهی )در جیره هایی كه 21 درصد NDF جیره از علوفه تامین میشد بیشترین بود .نشان داده شده است كه جیره گاوهای تازه زایمان كرده ای كه جاوی 35 تا 40 درصد كربوهیدرات غیرالیافی (NFC بر اساس ماده خشك ) می باشد مطلوب است. تخم پنبه كامل ،پوسته سویا و تفاله چغندر قند اجزا تشكیل دهنده خوبی برای محدود كردن غلظت های نشاسته در جیره گاوهای تازه زایمان كرده می باشد .همچنین تخم پنبه كامل بخش مهمی ازفیبر موثر را تشكیل می دهد. مكمل كردن غذا به وسیله بافرهای بیكربنات سدیم در پیشگیری از كاهش PH شكمبه تاثیر دارد، این ممكن است به پیشگیری از لنگش و LDA كمك كند. توصیه میشود میزان استفاده از بیكربنات سدیم 75/.تا 1درصد ماده خشك جیره های كاملاً مخلوط باشد.


هیپوكلسیمی (كاهش كلسیم خون):
از مطالعه 10راس گاو هلشتاین در یك گله گاو شیری صنعتی ٬ دانشمندان فلوریدا گزارش كردند گاوهایی كه در هنگام زایمان هیپوكلسیمی داشتند (كل كلسیم سرم خون كمتر از9/7 میلی گرم در 100 میلی لیتر و كلسیم یونیزه سرم خون كمتر از 4 میلی گرم در 100 میلی لیتر) خطر ابتلا به LDA در آنها افزایش یافت. این افزایش خطر ابتلا به LDA برای گاوهای واجد كلسیم خون پایین در هنگام زایمان ممكن است ناشی از كاهش تحرك شكمبه وشیردان باشد. همچنین فرمول كردن جیره های قبل از زایمان برای اختلاف كاتیون –آنیون جیره در پیشگیری از LDA مفید می باشد.


شكل فیزیكی جیره:
محققان اوكلاهما گزارش كردند گاوهایی كه با یونجه خشك آسیاب شده (64/. سانتی متر) و كنسانتره پلت شده (48/.سانتی متر ) به صورت TMR تغذیه می شدند در شروع زایمان احتمال ابتلا بیشتری برای LDA (4/17 در مقایسه با 6/1درصد)نسبت به گاوهایی كه جیره استاندارد حاوی سیلوی سورگوم (27/1سانتی متر)وكنسانتره مخلوط به علاوه علوفه خشك خرد نشده دریافت داشتند ، نشان دادند . گاوهایی كه LDA در آنها دیده شد، 18-8 روز پس از زایش تشخیص داده شدند . این نتایج روشن ساخت كه یك تغییر فوق العاده در شكل فیزیكی جیره (TMR پلت شده) در اوایل دوره پس از زایش، شیوع LDA را افزایش میدهد. فقدان شكل فیزیكی باعث كاهش در میزان جویدن ،پر نشدن شكمبه ،عدم تحرك و عدم تشكیل توده یا تله فیبری و افزایش غلظت اسیدهای چرب فرارVFA شكمبه ای میشود كه ممكن است تمام این موارد روی سبب شناسی LDA تاثیر بگذارند .به دلیل تغییرات فیزیولوژیكی و متابولیكی در دوره انتقال اهمیت شكل فیزیكی به عنوان فاكتور احتمالی برای وقوع LDA در اوایل دوره پس از زایمان احتمالاً بیشترین خواهد بود.

اطلاعات در خصوص تاثیر حاصل از تغییر فیزیكی سیلو و TMR بر روی وقوعLDA كم است .پیشنهاد شده است كه جیره های دوره انتقال بایستی حاوی ذرات درشت كافی برای رسیدن به میزان جویدن بهتر و پر شدن شكمبه باشد. گنجاندن 3 تا 5 پوند علوفه خشك در TMR برای گاوهای انتقالی می تواند كمك مناسبی برای این توصیه های درشت باشد.


برنامه علوفه ای گاو خشك:
برنامه های علوفه ای مختلفی برای دوره خشك گاوهای شیرده مورد استفاده قرار میگیرد ،اما اطلاعات راجع تاثیر آنها بروقوع LDA محدود است. محققان پوردیومیزان وقوع 5/3، 10 و10 درصد برای LDA در برنامه های علوفه ای گاو خشك حاصل ازمصرف جیره های علوفه خشك خرد شده ،سیلوی محصولات علوفه ای و سیلوی ذرت گزارش كردند.

محققان آگوای برنامه های علوفه ای گاو خشك را كه شامل علوفه خشك بلند ،50 درصد علوفه خشك بلند و 50 درصد سیلوی ذرت (بر اساس ماده خشك ) و محدود كردن سیلوی ذرت به 1درصد وزن بدن به علاوه 1/1 كیلوگرم مكمل پروتئین مایع بود ، برای هر راس گاو ارزیابی كردند. میزان وقوع LDA برای علوفه خشك ٬ علوفه خشک سیلوی ذرت وسیلوی ذرت به تنهایی به ترتیب 3، 3/4 و3/6 درصد بود . میزان وقوع كتوز برای علوفه بیشتر بود (1/9 در مقایسه با 3/6 تا 4/6 درصد) و وقوع بیشتر LDA با سیلوی ذرت ناشی از پر نشدن شكمبه باشد كه مربوط می شود به محدود بودن انرژی جیره و فقدان شكل فیزیكی لازم. وقوع بیشتر كتوز با علوفه خشك می تواند مربوط به كمبود انرژی جیره باشد . كمترین وقوع LDA و كتوز برای تغذیه توام سیلوی ذرت و علوفه خشك مشاهده شد .جیره هایی كه تماماً از سیلوی ذرت تشكیل می شوند نبایستی برای گاوهای خشك استفاده شوند .اگر گاوها به طور محدود تغذیه شوند ممكن است پر شدن شكمبه برای جلوگیری از LDA كافی نباشد ، اما مصرف انرژی زیاد ممكن است سبب چاق شدن بیش از حد گردد كه با اختلالات متابولیكی مرتبط است . به هر حال استفاده كنترل شده از سیلوی ذرت به عنوان جزیی از برنامه های علوفه برای گاوهای خشك می تواند سودمند باشد . توصیه میشود كه سیلوی ذرت را به 50 درصد یا كمتر بر اساس ماده خشك در برنامه علوفه ای گاوهای خشك محدود كنید . سیلوی ذرت 50 تا 80 درصد (بر اساس ماده خشك) برنامه علوفه ای گاوهای خشك در آزمایشات Mashek و beede تشكیل میداد كه میزان وقوع LDA 3/4 درصد برای 3 هفته اول دوره تغذیه ای شروع زایمان در مقایسه با 3/8 درصد برای 6 هفته اول دوره تغذیه ای شروع زایمان بود و 5/7 درصد درمقایسه با 3/10 درصد برای جیره های شروع زایمان با و بدون مكمل كردن دانه ذرت بدست آمد . اما تغذیه جیره های شروع زایمان با مقدار كمتری از سیلوی ذرت در برنامه علوفه ای میتواند وقوع LDA را كاهش دهد كه دراین آزمایشات مشاهده گردید.


مدیریت آخور:
CAMERON وهمكاران اشاره كردند كه مدیریت آخور به عنوان یك فاكتور احتمالی مخاطره آمیز برایLDA میباشد كه ازطریق تاثیر بر روی مصرف خوراك و غلظت های واقعی مواد مغذی جیره مصرف شده بیان می شود . اشتباهات در مواد مغذی جیره مخلوط می تواند به دلیل اشتباهات در تركیب مواد مغذی طراحی شده برای هر یك از اجزاء تشكیل دهنده غذا اتفاق بیافتد .استفاده از اعداد جداول برای تركیب مواد مغذی اجزای تشكیل دهنده غذا می تواند منبع خطا باشد .اشتباه در تجزیه مواد مغذی می تواند در نتیجه تكنیك نمونه برداری ضعیف در مزرعه ، تعداد نمونه برداری از غذا و تجزیه غلط آزمایشگاهی باشد . متفاوت بودن لایه های علوفه در سیلوهای زمینی (سیلوی یونجه مخلوط با سیلوی ذرت یا سیلو با كیفیت های مختلف )و یكنواختی نسبی نمونه و غذای برداشت شده از زمین میتواند منجربه اختلاف بین علوفه آزمایشگاهی و غذای واقعی بشود . اشتباهات در مواد مغذی جیره مخلوط می تواند به دلیل مقادیر غلط اجزاء تشكیل دهنده غذایی كه به TMR افزوده میشود رخ دهد . این میتواند مربوط به اشتباه در ارتباط بین متخصصین تغذیه ، مدیر گله وآخور غذا خوری باشد . برنامه های كامپیوتری كه امروز قابل دسترسی هستند ، وسیله مطلوبی برای هر پیمانه ، ثبت مقداری از هر یك از اجزاء تشكیل دهنده كه به طور واقعی به پیمانه افزوده می شود و در كل مقدار پیمانه كه برای هر قفس داده می شود . این برنامه ها به طور چشمگیری اشتباه اپراتور را كاهش میدهند كه با مخلوط كردن غذا ارتباط دارد.

مخلوط های غلط و ناجورTMR می تواند ناشی از مدیریت غلط در فرایند مخلوط كردن باشد ، اشتباه در مخلوط كردن می تواند به دلایل زیراتفاق بیافتد:
1- اندازه پیمانه خیلی كوچك باشد.
2- اندازه پیمانه بیشتر از ظرفیت مخلوط كن باشد.
3- وارد كردن اشتباه اجزاء تشكیل دهنده غذا در داخل مخلوط كن
4- مخلوط كردن در مدت زمان خیلی كم (كاملاً مخلوط نمی شود ).
5- مخلوط كردن به مدت خیلی زیاد (باعث كاهش شكل فیزیكی جیره وفیبر می شود)

گاوهایی كه به كندی TMR دریافت می كنند ممكن است به لنگش و LDA بیشتر مستعد شوند. در عین حال گاوهایی كه ماده خشك مصرفی پایینی دارند نیز ممكن است به LDA بیشتر مستعد شوند عواملی كه ممكن است باعث تغذیه كندTMR یا ممكن است مصرف غذا را محدود كند عبارتند از :
1- محدود بودن فضای آخور
2- محدود بودن مدت زمان دسترسی به غذا
3- محدود بودن تغذیه در مقابل تغذیه برای 5 تا 10درصد پس مانده.
4- برنامه تغذیه ای ناهماهنگ
5- رقابت در خوردن.


نتیجه گیری:
· گله هایی كه برنامه های مدیریتی و تغذیه ای ضعیفی برای گاو انتقالی دارند ، خطر ابتلا به LDA در آنها زیاد است.
· گاوهایی كه نمره وضعیت بدنی بالایی دارند به مقدار بیشتری LDA در آنها متحمل است.
· مدیریت آخور یك فاكتور احتمالی خطر برایLDA می باشد.
· اشتباهات زیادی درمخلوط كردن غذا و مدیریت آخور وجود دارد كه می تواند در گله های شیری صنعتی اتفاق بیافتد كه باعث تغییرات در مصرف نسبی مواد مغذی در جیره فرموله شده می شود. این تغییرات مخصوصاً برای ذرات درشت كه آماده جدا شدن در آخور هستند، پدید می آید. جدا كردن غذا ممكن است كه یك فاكتور احتمالی مخاطره آمیر مهم در ابتلا LDAباشد.

جعبه متن

ترجمه: مرتضی پهلوانی
منبع: دنیای كشت و صنعت شماره 26
منبع: vet.mihanblog.com