مقاله ای کامل در خصوص تاریخچه دامپزشكی در جهان

نویسنده Zohreh Gholami, بعد از ظهر 19:54:14 - 07/27/11

« معرفی و شرح کامل رشته دامپزشکی | مجله دانش و پژوهش علوم دامی... »

0 اعضا و 2 کاربران مهمان درحال دیدن موضوع.

Zohreh Gholami

تاریخچه دامپزشكی در جهان

علم دامپزشكی با عبور انسان نخستین از حالت شكارچی به كشاورز متولد شد. همزمان با رواج اهلی كردن حیوانات، , دامپزشكی اهمیت بیشتری یافت. دامپزشكان نیز همانند پزشكان از زمانهای بسیار طولانی مورد احترام مردم قرار داشتند. در لوح حمورابی (2200 سال قبل از میلاد) ارزش كار فردی كه به معالجه گاو وسایر حیوانات می پرداخته تعیین نموده است. بعد از سقوط امپراطوری روم و تا حدود قرن سیزدهم میلادی، اسناد كلی راجع به دامپزشكی وجود دارد. در قرون وسطی و اعراب اطلاعاتی را در مورد دامپزشكی از هند و ایران كسب نمودند. كلود بورگلا (1779 – 1702 ) مطالعات فراوانی بر روی اسب انجام داد و دائره المعارف جالبی راجع به آن به رشته تحریر در آورد.

بورگلا باهمكاری آلمبرت، مالشرب، ولتر، دیدرو و تورگو اولین مدرسه دامپزشكی را در شهر لیون فرانسه تاسیس نمودند.با موافقت لوئی پانزدهم، شورای دولتی پادشاهی قانون تاسیس مدارس دامپزشكی را در تاریخ 4 اوت 1761 تصویب نمود و در تاریخ 10 ژانویه 1762 اولین مدرسه دامپزشكی در دنیا افتتاح شد. در سال 1766 مدرسه دامپزشكی دیگری در مزون آلفورت ( پاریس ) تاسیس شد. سپس تا قبل از سال 1800 به طور متوالی مدارس دامپزشكی در وین، تورین، كپنهاك، پادوآ، هانور، لایپزیك، بولونیا، ناپل، برلین، مونیخ، میلان، لندن و مادرید تاسیس شدند. دامپزشكی همگام با پزشكی پیشرفت نموده و روش ها و تكنیك های مورد استفاده خود را بصورت مشترك با آن بدست آورده است. دامپزشكی در واقع در تقاطع راه پزشكی و كشاورزی قرار گرفته و در روابط میان انسان و حیوان نقش مهمی را ایفا می كند.



تاریخچه دامپزشكی در ایران

دامپزشكی كهن:
در سفرنامه فیثاغورث در مورد زرتشت (پیامبر ایرانیان كه زمان ظهور آن حدود 600 سال قبل از میلاد مسیح است) و آئین او نكته جالبی وجود دارد و آن نكته این است كه زرتشت از فن دامپزشكی و درمان حیوانات اطلاع داشته است كه در كتاب اوستا می توان نكات متعددی درباره پرورش حیوانات و روش درمان بیماریهای دام مشاهده كرد. در این كتاب برای اولین بار به طبقه بندی حیوانات برمی خوریم . مسئولیت پرورش و درمان بیماریهای حیواناتی چون اسب، گاو، گوسفند، شتر، سگ، و پرندگان به عهده دامپزشكان بوده است و دامپزشكان بدین جهت دارای مقامی ارجمند و با ارزش بوده اند. علاوه بر این چون اسب در ارتش ایران باستان نقش بسیار ارزنده و مهمی داشته است ، لذا دامپزشكانی كه عهده دار تربیت و پرورش و همچنین درمان بیماری های آنها بوده اند، دارای مقامی بسیار والا بوده است. چنانكه رئیس اداره دامپزشكی ارتش در زمان داریوش دارای مقام سپهبدی و فرماندهی دسته سواره نظام بوده است. فن دامپزشكی در حدود 500 سال بعد از میلاد مسیح در ایران به صورت علمی و كلاسیك در آمده است.باید توجه داشت هدف از تربیت مدرسه دامپزشكی در آن زمان درمان اسبان ارتش بوده است لذا احتیاج به داشتن افراد متخصص و كاردان زیاد بوده و دامپزشكان در آن زمان به نگارش كتبی تحت عناوین پرورش اسب , فن سواركاری , درمان بعضی از بیماریهای غیر عفونی و عفونی و چگونگی استفاده از اسب در جنگ اقدام نموده اند. در ایران قدیم پزشكی و دامپزشكی یكی بود و درزمان ساسانیان به تدریج دامپزشكی به صورت تخصصی از پزشكی در آمده است و به عنوان حرفه تا حدی استقلال یافت ولی باز اساس پزشكی و دامپزشكی یكی بود . مهمترین وظیفه دامپزشك درایران بعد از اسلام درمان و جلوگیری از بیماری اسبان بود كه از دو جنبه جهاد و انجام فریضه حج اهمیت فوق العاده داشت. در ایران در تمام سده های بعد از اسلام دامپزشكی در مدارس و جایگاههای خاصی تدریس می شد. پس از این آموزش ها جهت صدور اجازه كار آزمون اصلی از دامپزشكان گرفته می شد چنانكه در سایر رشته های پزشكی نیز مرسوم بود.


دامپزشكی نوین:
در سال 1290 هجری شمسی كه دولت ایران تصمیم گرفت تشكیلات ژاندارمری نوینی را پایه گذاری نماید از دولت سوئد عده ای كارشناس نظامی برای تاسیس ژاندارمری استخدام نمود كه به همراه افسران سوئدی دو نفر دكتر دامپزشك نیز بودند این دو نفر افسر دامپزشك به اتفاق دامپزشكان اقدام به تاسیس مدرسه دامپزشكی برای تربیت كادر مورد احتیاج ارتش نمودند.

- در سال 1311 بنای دانشكده دامپزشكی ابتدا به صورت مدرسه و بعداً دانشكده گذارده شد. در ابتدای امر این دانشكده زیر نظر وزارت كشاورزی بود ولی بعد با اعزام تعداد قابل ملاحظه ای دانشجو به كشور فرانسه و مراجعت ایشان از وزارت كشاورزی منتزع گردید و ضمیمه دانشگاه تهران شد .

- در سال 1304 پس از همه گیری طاعون گاوی (اولین بار در سال 1295 همه گیری طاعون گاوی در شمال و مركز ایران گزارش شده است) شیوع یافت و خسارات بسیاری را سبب شد و در نتیجه در وزارت كشاورزی
اداره ای به نام سازمان دفع آفات حیوانی ( كه بعدا به صورت سازمان دامپزشكی درآمد)تاسیس گردید .این شعبه تحت نظارت مؤسسه پاستور ( وابسته به وزارت فوائدعامه)با 22نفر پرسنل شامل 14 نفركادر فنی و 8 نفر كادر خدماتی تشكیل و مسئولیت آن به عهده مرحوم دكتر عبداله حامدی گذاشته شد .

- در سال 1305 مؤسسه پاستور شعبه دفع آفات حیوانی به وزارت فلاحت منتقل شد.

- در سال 1314 با توجه به ضرورت كنترل بیماریهای مهلك دامی و نظارت بهداشتی دام و فرآورده های دامی قانون تفتیش صحی حیوانات به تصویب مجلس شورای ملی رسید و اداره كل دامپزشكی جایگزین مؤسسه دفع آفات حیوانی شد.

- در سال 1324 آئین نامه بازرسی مواد خوراكی مورد تصویب هیات وزیران قرار گرفت و مسئولیت مهمی به دامپزشكی محول گردید.

- در سال 1325 بنابر مصوبه هیئت دولت , بنگاه كل امور دام شامل دو اداره كل دامپروری و دامپزشكی تشكیل گردید. به موجب این مصوبه ادارات دامپزشكی در استانها و شهرستانها بخشی از ادارات كشاورزی استان گردید.

- در سال 1326 اختیارات محدودی به دامپزشكی استانها داده شد به طوری كه در هر اداره كشاورزی 2 معاونت ایجاد شد. یكی از این معاونت ها ویژه دامپزشكی در نظر گرفته شد. معاون دامپزشكی رئیس اداره دامپزشكی نیز بود و كلیه امور فنی و مالی در اختیار وی قرار داشت.

- درسال 1339 طی دستور وزیر كشاورزی كلیه ادارات دامپزشكی استانها مستقل و تحت نظارت مستقیم مدیر كل دامپزشكی كشور قرار گرفتند.

- بروز بیماری طاعون گاوی در سال 1348 و تلفات سنگین ناشی از آن و نقش حیاتی دامپزشكی در ریشه كنی آن و گسترش دامداریهای صنعتی در كشور ، بازنگری در وظایف و تشكیلات دامپزشكی را اجتناب ناپذیر نمود.

- سرانجام با تلاش و پیگیری مسئولین در سال 1350 قانون سازمان دامپزشكی كشور مشتمل بر 21 ماده و یك تبصره به تصویب مجلس شورای ملی و مجلس سنا رسید.

- در سال 1367 شبكه های دامپزشكی استان ها دوباره تشكیل و زیر نظر سازمان مركزی قرار گرفتند . بنا بر دستور وزیر كشاورزی بودجه مستقل به ادارات دامپزشكی استانها اختصاص یافت.

- در سال 1368 بنا بر تصویب مجلس شورای اسلامی ، سازمان دامپزشكی كشور و شبكه هادر استانها از وزارت كشاورزی جدا و به وزارت جهاد سازندگی پیوست.

- در تشكیلات كنونی وزارت جهاد كشاورزی سازمان دامپزشكی كشور به عنوان سازمانی مستقل وابسته به آن وزارت شناخته شده و رئیس سازمان دامپزشكی كشور مستقیما تحت نظارت وزیر به انجام وظیفه می پردازد.در استانها نیز ادارات كل دامپزشكی ودر شهرستانها شبكه دامپزشكی به طورعمودی زیر نظر سازمان مركزی دامپزشكی وبه شكل افقی با سازمان جهاد كشاورزی و مدیریت جهاد كشاورزی شهرستان مرتبط می باشد.


تشكیلات دامپزشكی استان:
اداره كل دامپزشكی استان تهران متشكل از دو معاونت , هفت اداره مركزی و 10 شبكه دامپزشكی شهرستان تحت مدیریت مدیر كل می باشد. مدیر كل دامپزشكی مستقیماً توسط رئیس سازمان دامپزشكی به این سمت منصوب می گردد.
در حوزه معاونت فنی پنج اداره مركزی مبارزه با بیماریهای دامی، نظارت بر بهداشت عمومی , مبارزه با بیماری های طیور و آبزیان، دارو، درمان و آزمایشگاهها و بررسیها و آموزش فعالیت می نمایند. معاونت اداری و پشتیبانی متشكل از دو اداره امور عمومی و اداره امور مالی می باشد.


مهم ترین وظایف قانونی دامپزشكی:
1- تامین بهداشت دام كشور از طریق پیشگیری و مبارزه با بیماریهای همه گیر و قرنطینه ای دام.
2- بررسی بیماریهای دامی, شناسائی مناطق و منابع آلوده و راه سرایت و طرز انتشار بیماریها.
3- كمك به ارتقا سطح بهداشت عمومی از طریق نظارت بهداشتی بركشتارگاهها , مراكز بسته بندی و تولید, توزیع و عرضه فرآورده های خام دامی.
4- همكاری با وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكی در امر مبارزه با بیماریهای مشترك انسان و دام.
5- اظهار نظر و نظارت در مورد ساخت، ورود و صدور و فروش انواع دارو, واكسن, سرم و مواد بیولوژیكی مخصوص دام .
6- همكاری با مراكز ذیربط در امر آموزش و ترویج بهداشت دام به دامداران.
7- تقویت و توسعه بخش خصوصی دامپزشكی.


نقش دامپزشكی در اقتصاد ملی و ایجاد اشتغال:
حق دسترسی همگان به غذا به عنوان یكی از حقوق اساسی بشر از سوی تمامی كشورها و سازمان های بین المللی تائید شده است و پدیده دردناك گرسنگی و سو تغذیه به عنوان یكی از مهمترین چالش های فرآوری كشورهای در حال توسعه قرار دارد. مهمترین هدف برنامه سوم توسعه كشور مبتنی براقتصاد بدون نفت بوده و در طرح ساماندهی اقتصادی این برنامه , موضوع دام و طیور و آبزیان 13-12 درصد اقتصاد كشور را شامل می گردد. توجه به مطالب فوق اهمیت تولیدات دامی , امنیت غذا و حساسیت اقتصادی مبارزه با بیماریها را آشكار می سازد.

در یك مطالعه در سال 1970 در اروپا از هر هزار هكتار زمین كشاورزی 38085 كیلوگرم پروتئین در آمریكای لاتین 413 كیلوگرم ودر آفریقا 542 كیلوگرم به دست آمد كه یكی از مهمترین دلایل آن نحوه مبارزه با بیماریهای انگلی بوده است . در ایران پروتئین حیوانی از پرورش 75 میلیون راس گوسفند و بز حدود 8 میلیون راس گاو و گاومیش و حدود 200 میلیون قطعه طیور تامین میگردد. آلودگی انگلی گوارشی فاسیولا در گوسفند و بز موجب كاهش 5/2 كیلوگرم وزن میگردد. بر اساس اطلاعات موجود هر ساله 2 هزار تن كبد به ارزش حدود200 میلیارد ریال تلف میشود. خسارات اقتصادی ناشی از بندپایان و میاز در صنعت چرم سازی معادل 5/2 میلیارد دلار برآورد شده است . سالیانه صدها نفر در ایران تحت عمل جراحی كیست هیداتیك قرار می گیرند كه میزان خسارات اقتصادی ناشی از آن در سال 1367 , 43 میلیارد ریال برآورد شده است . همه ساله سالك جلدی و احشائی و توكسوپلاسموز موجب ابتلا 20 تا 100 هزار نفر در جمعیت كشور میگردد كه هر یك عوارض بهداشتی و خسارات اقتصادی قابل توجهی به دنبال دارد. در یك محاسبه انجام شده در سال 76 , خدمات و اقدامات دامپزشكی از بروز خسارات احتمالی معادل 9 هزار و205 میلیارد ریال جلوگیری نموده است.

علاوه بر نقش مستقیم دامپزشكی در افزایش بهره وری تولیدات دامی و جلوگیری از خسارات اقتصادی احتمالی به سرمایه عظیم دامی كشور این بخش سهم قابل توجهی از اشتغال در بخش كشاورزی را به خود اختصاص داده است. با عنایت به اینكه كشاورزی به عنوان محور برنامه توسعه سوم كشور قرار گرفته است و از طرفی بیش از 25 % شاغلین كشور به طور مستقیم در بخش كشاورزی فعالیت دارند و فعالیت غالب در مناطق روستائی كه حدود 40 % جمعیت كشور را تشكیل می دهند، نیز با این بخش بطور مستقیم و غیر مستقیم مرتبطند. بررسی های انجام شده نشان میدهد كه كاركرد ملی محوریت بخش كشاورزی در برنامه توسعه سوم مقابله با چالش های ملی ( از جمله بیكاری ) خواهد بود. بخش كشاورزی در شرائط كنونی با تامین 80- 75 % مواد غذائی مورد نیاز جمعیت كشور و مواد خام مورد نیاز صنایع، 26% ارزش تولید ناخالص داخلی، 30 -25 % ارزش صادرات غیر نقتی را به طور مستقیم و حدود 25-20 % ارزش افزوده بخش های صنعت و خدمات را به طور غیر مستقیم ایجاد كرده است و در مجموع ایجاد 40 % ارزش افزوده و اشتغال در كل كشور وابسته به بخش كشاورزی می باشد. در یك بررسی انجام شده طی سال های 75-68 بر روند ارزش افزوده زیر بخشهای كشاورزی مشخص شده است كه زیر بخش دام و طیور از نرخ رشد سالیانه بالغ بر 83/5% بالاترین رشد برخوردار و در مجموع 8/43% كل ارزش افزوده بخش كشاورزی را به خود اختصاص داده است .


گزارش فعالیت های دامپزشكی در زمینه سرمایه گذاری و اشتغال (1380- 1375)
الف - حوزه بهداشت عمومی:
1- كشتارگاه طیور :
از سال 75 تاكنون مجموعا تعداد 11 كشتارگاه صنعتی طیور با سرمایه ای بالغ بر 120 میلیارد ریال و اشتغالزائی 770 نفر احداث گردیده است . با توجه به ظرفیت پرورش مرغ و ظرفیت خالی كشتارگاههای در حال بهره برداری در حال حاضر هیچگونه نیازی به سرمایه گذاری در این بخش احساس نمی شود.

2- كشتارگاه دام:
پس از تعطیلی تنها كشتارگاه صنعتی دام استان در سال 72 و پیامد آن مشكلات ناشی از كشتار قاچاق و غیر مجاز دام این اداره كل طی یك برنامه ضربتی كوتاه مدت اقدام به جلوگیری از كشتار غیر مجاز و ساماندهی وضعیت كشتارگاههای نسبتا مطلوب ( به شكل نیمه صنعتی ) و در بلند مدت تشویق سرمایه گذاری در احداث كشتارگاههای بزرگ صنعتی نموده است . ماحصل اقدامات انجام شده تاكنون 24 كشتارگاه نیمه صنعتی ( در حال تبدیل به صنعتی )و 4 كشتارگاه بزرگ صنعتی با سرمایه ای قریب به 700 میلیارد ریال و اشتغالزائی 2800 نفر میباشد. با توجه به تصمیمات متخذه در خصوص تعطیلی كشتارگاههای نیمه صنعتی و تبدیل به صنعتی در حال حاضر زمینه جهت سرمایه گذاری در این بخش وجود دارد.

3- مراكز بسته بندی فرآورده های خام دامی:
با توجه به برنامه های این سازمان در خصوص تغییر الگوی مصرف گوشت از شكل فله ای به صورت بسته بندی بهداشتی در اثر سیاست های حمایتی این اداره كل تاكنون مجموعا 33 واحد بسته بندی با سرمایه ای نزدیك به 66 میلیارد ریال و اشتغالزائی 650 نفر احداث گردیده است. با توجه به وجود 33 واحد بسته بندی تنها 41% گوشت قرمز و 24% گوشت مرغ تولیدی استان بصورت بسته بندی عرضه می گردد لذا بهترین زمینه جهت سرمایه گذاری و اشتغال در حال حاضر تاسیس و احداث مراكز بسته بندی می باشد.

4- سیستم حمل و نقل فرآورده های خام دامی:
یكی از حلقه های مهم توزیع فرآورده های خام دامی سیستم حمل ونقل میباشد كه در این زمینه طی سال های اخیر مجموعا قریب به 1320 دستگاه خودرو مجهز به سیستم سردخانه با سرمایه ای در حدود 145 میلیارد ریال و اشتغالزائی 2640 نفر تجهیز و راه اندازی شده است. با توجه به سیاست گذاری اداره كل مبنی بر گسترش و ارتقا سطح كیفی سیستم حمل و نقل و تمركز امور مربوطه در شركت های حمل و نقل شرایط لازم به منظور سرمایه گذاری در این زمینه مساعد می باشد.

5- مراكز تهیه پودر گوشت و تبدیل ضایعات و خوراك دام و طیور:
با توجه به گسترش كمی كشتارگاههای دام و طیور استان و نیاز به مراكز تبدیل ضایعات اقدامات انجام شده در این بخش شامل تاسیس و احداث 47 مركز تهیه پودر گوشت و تبدیل ضایعات با سرمایه گذاری 70 میلیارد ریال و اشتغالزائی 450 نفر می باشد. با عنایت به ظرفیت تعداد واحد تبدیل ضایعات موجود و سیاست ترغیب به احداث كشتارگاههای صنعتی توصیه ای برای سرمایه گذاری در این بخش نمی گردد.


ب – حوزه دارو و درمان و آزمایشگاه ها:
1- داروخانه دامپزشكی:
طی 5 سال اخیر مجموعا تعداد 9 داروخانه دامپزشكی با سرمایه ای در حدود 8/1 میلیارد ریال و اشتغالزائی 18 نفر تاسیس گردیده است . با توجه به محدودیت مصرف دارو و نیاز استان به داروخانه فعلا تا اطلاع ثانونی مجوزی برای داروخانه جدید صادر نمی گردد.

2- آزمایشگاه دامپزشكی :
مجموعا 9 آزمایشگاه دامپزشكی با سرمایه گذاری تقریبی 7/2 ریال و اشتغالزائی 27 نفر در فاصله سالهای 75 -80 در استان تهران تاسیس گردیده است. با توجه به اهمیت امكانات پاراكلینیكی در تشخیص صحیح و سریع بیماریها زمینه سرمایه گذاری در این بخش در شهرستانهای استان تهران مساعد می باشد.

3- درمانگاه دامپزشكی:
با توجه به سیاست واگذاری امر درمان به بخش خصوصی كه از سوی سازمان دامپزشكی كشور اتخاذ گردیده مجموعا تعداد 27 درمانگاه عمومی و اختصاص دامپزشكی طی سال های اخیر با سرمایه گذاری تقریبی 4/5 میلیارد ریال و اشتغالزائی 54 نفر تاسیس شده است . نظر به تراكم دام و طیور در استان تهران و ضرورت نظارت فنی بر مراكز پرورش دام و طیور و نیاز به تخصصی نمودن فعالیت های دامپزشكی
فرصت های شغلی در این زمینه فعلا وجود دارد.

4- مراكز مایه كوبی دام و طیور:
در راستای واگذاری امور اجرائی بخش دولتی به بخش خصوصی قسمت قابل توجهی از برنامه واكسیناسیون دام و طیور استان به بخش خصوصی دامپزشكی كه واجد شرائط لازم باشند , واگذار گردیده و یا خواهد شد.در طی مدت مذكور جمعا تعداد 28 اكیپ یا مركز مایه كوبی دام و طیور با سرمایه گذاری تقریبی 1/6 میلیارد ریال و اشتغالزائی 140 نفر سازماندهی و تشكیل شده است . با توجه به اینكه هنوز 30 % امر واكسیناسیون توسط بخش دولتی انجام میشود و در نظر است در آینده نزدیك این بخش نیز واگذار گردد لذا سرمایه گذاری در این امر قابل توصیه می باشد.


ج- فرصت های شغلی ناشی از اجرای آئین نامه ماده 194 قانون برنامه سوم توسعه كشور مصوب هیئت دولت:
با توجه به تصویب آئین نامه ماده 194 توسط هیئت دولت كه ناظر به مسئولیت دستگاه دامپزشكی به عنوان دستگاه نظارت كننده و صادر كننده پروانه بهداشتی برای كلیه واحدهای تولید, توزیع و عرضه دام وفرآورده های دامی می باشد و با عنایت به موادی از این آئین نامه كه امر بازدید و كارسازی مراحل صدور پروانه بهداشتی را به شركتهای ممیزی بخش خصوصی سپرده است لذا امید آن می رود كه با تعیین چهارچوب و بخشنامه چگونگی اجرای این آئین نامه در آینده نزدیك بك فرصت شغلی بسیار قابل توجهی برای فارغ التحصیلان رشته های دامپزشكی در كشور و استان پدید آید.


نتیجه گیری:
با توجه بهاطلاعات پایه فوق الذكر به طور متوسط طی سالهای 75 الی 80 مجموعا هر سال تعداد 302 طرح با سرمایه گذاری تقریبی حدود 342 میلیارد ریال و اشتغال زایی 1509 نفر اجرا گردیده است لذا با عنایت به اینكه بحث اشتغال و سرمایه گذاری سرلوح اقدامات و برنامه های دولت جمهوری اسلامی طی برنامه سوم توسعه با محوریت توسط كشاورزی این اداره كل آمادگی دارد تا با هماهنگی با سایر دستگاههای ذیربط كلیه علاقمندان بر سرمایه گذاری در موضوعات پیش گفته بخصوصفارغ التحصیلان رشته های دامپزشكی را در جهت ایجاد اشتغال و ارتقا سطح خدمات دامپزشكی به صنعت دام و طیور استان یاری رساند و در این راه مجموعه عوامل فنی و اداری این اداره كل در خدمت سرمایه گذاران و علاقمندان می باشند.



جعبه متن
منبع: vet.mihanblog.com


Share via facebook Share via linkedin Share via telegram Share via twitter Share via whatsapp

https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/xx.png
مقاله ای کامل در خصوص تکنولوژی برنج هیبرید

نویسنده Zohreh Gholami در مقالات امورزراعی و دامی, Agronomy & Domestics Articles

0 ارسال
3033 مشاهده
آخرین ارسال: قبل از ظهر 11:25:00 - 07/27/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/xx.png
مقاله ای کامل در خصوص معرفی و بررسی کود زیستی

نویسنده Zohreh Gholami در مقالات امورزراعی و دامی, Agronomy & Domestics Articles

0 ارسال
3382 مشاهده
آخرین ارسال: قبل از ظهر 11:10:36 - 07/27/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/xx.png
تاریخچه روانپزشکی در جهان و ایران

نویسنده Zohreh Gholami در مقالات روانشناسی, Psychology Articles

0 ارسال
3251 مشاهده
آخرین ارسال: بعد از ظهر 14:33:06 - 10/31/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/clip.png
مقاله ای کامل درباره کانسارها

نویسنده Zohreh Gholami در مقالات معدن

2 ارسال
4883 مشاهده
آخرین ارسال: بعد از ظهر 12:42:54 - 09/04/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/clip.png
مقاله ای کامل پیرامون پیزاالکتریک

نویسنده Zohreh Gholami در مقالات برق

1 ارسال
11084 مشاهده
آخرین ارسال: قبل از ظهر 10:50:42 - 12/15/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/clip.png
مقاله ای کامل درباره الیاف فلزی

نویسنده Zohreh Gholami در مقالات نساجی, Textile Articles

2 ارسال
9505 مشاهده
آخرین ارسال: بعد از ظهر 13:46:17 - 09/19/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/xx.png
مقاله ای کامل درباره بلوتوث *Bluetooth*

نویسنده Zohreh Gholami در مقالات کامپیوتر, Computer Articles

2 ارسال
3338 مشاهده
آخرین ارسال: بعد از ظهر 15:35:25 - 08/14/11
توسط
Zohreh Gholami