[Zohreh Gholami]

زندگی نامه دموكريتوس

دموكريتوس فرزند «هگسيستراتوس» حدود سال 460 پيش از ميلاد در شهر «آيدرا» متولد شد. هرچند سال تولد وى به درستى مشخص نيست و گروهى نيز سال تولد وى را مصادف با هشتادمين المپياد مى دانند. درباره زندگى و رويدادهاى عمر وى گزارش‌هاى فراوانى در دست است كه جز اندكى از آنها بقيه همه افسانه و ساختگى است و اصالت تاريخى ندارد. دموكريتوس در جوانى با «لوكيپوس» ارتباط داشت و نزد وى چيزهاى زيادى آموخته است. رويداد مهم در زندگى اين فيلسوف سفرهاى فراوانى است كه او به كشورهاى آن دوران به منظور جست وجوى دانش و گرد آوردن تجارب و دانستنى‌ها كرده بود.‏

وى در جوانى، ميراث پدرى خود را به برادرانش بخشيد و سهم خود را كه از همه كمتر بود به پول نقد دريافت كرد و با آن سفر‌هاى خود را آغاز كرد. گفته مى شود وى نخست به مصر رفت سپس به بابل و در پايان به ايران سفر كرد. از جمله سفرهاى او رفتن به هندوستان و همنشينى با فيلسوفان آن سرزمين بود. ‏

دموكريتوس پس از پنج سال جهانگردى سرانجام به زادگاه خود برگشت و در آنجا بقيه عمر را به كار نوشتن و آموزش دادن به ديگران پرداخت. داستان‌هايى كه درباره پايان كار دموكريتوس و اين كه از ترس ناتوانى و سالخوردگى به خودكشى دست زده بود، باوركردنى نيست و نيز افسانه اين كه وى به همه چيز جهان مى خنديد و همه چيز را بازيچه مى پنداشت و لقب فيلسوف خندان لقب گرفته بود.‏

در مدرسه ارسطو و شاگردان وى، نوشته‌هاى دموكريتوس مانند ديگر فيلسوفان پيشين فراوان يافت مى شده است. ارسطو با عقايد و نوشته‌هاى دموكريتوس به طور كامل آشنا بود و كتاب‌هاى ارسطو، منابع مهم آگاهى ما از عقايد دموكريتوس است. ‏

دموكريتوس به طور عملي در تمامي زمينه‌هاي علوم و دانستنى‌هاى انسانى صاحب نظر بوده است و كتاب‌ها و رساله‌هاى متعددى نوشته كه هيچ كدام از دستبرد مصون نمانده است. مجموعه نوشته‌هاى وى 52 رساله است كه در پنج عنوان «اخلاقيات، فيزيك يا مبحث طبيعت، رياضيات، موسيقى و موضوعات فنى» بوده است. بزرگ‌ترين كتاب او «نظام جهانى كوچك» است كه اصول عقايد خود را درباره هستى و پيدايش جهان در آن عرضه كرده است. نكته قابل تأمل اين است كه كتاب‌هاى افلاطون براى آيندگان باقى ماند اما نوشته‌هاى دموكريتوس ناپديد شد كه يكى از علل اين امر مى تواند اين باشد كه پس از نفوذ مسيحيت، كليسا و وابستگان به آن در كتاب‌هاى افلاطون و نيز ارسطو، پيشينيان فكرى و پايه فلسفى و عقلى استوار و نيرومندى براى توجيه عقلايى ايمان و عقيده خود يافتند. بدين ترتيب كشيشان كه دانشوران آن دوران‌ها بودند هنگام جنگ‌ها، تاراج‌ها و آتش سوزى‌ها اين نوشته‌ها را يا در جايى مطمئن پنهان مى كردند يا همراه خود مى‌بردند و در حفظ و نگهدارى آن مى‌كوشيدند. اما چون به كتاب‌هاى ديگر دلبستگى‌هايى نشان نمى‌دادند در دوران‌ها و رويدادهاى گوناگون تاريخى، نوشته‌هاى بسيارى از فيلسوفان و دانشمندان دوران‌هاى پيش از ميان رفت اما كتاب‌هاى افلاطون و ارسطو كه كليسا نگهداري از آنها را لازم مى‌دانست و كتاب‌هايى در زمينه رياضيات، پزشكى و هندسه كه براى زندگى روزانه اجتناب‌ناپذير بودند، محافظت شدند و براى دوران‌هاى بعدى باقى ماندند.‏

گفته مى شود دموكريتوس عمرى طولانى داشت و سن او هنگام مرگ 109سال بود و بدين ترتيب سال مرگش را حدود 380 مى دانند. بيشتر فلسفه دموكريتوس درباره اتم است. او به اين نتيجه رسيده بود كه ماده را نمي‌توان به صورت نامحدود به ذرات ريزتر تقسيم كرد و پس از تقسيم كردن متوالي ماده به ذره‌اي تجزيه ناپذير به نام اتم خواهيم رسيد. اتم‌ها در نظر دموكريتوس جاوداني بودند يعني ازلي و ابدي. دليل آن هم اين است كه نه هيچ چيز از عدم پديد مي‌آيد نه وجود قابل تبديل به عدم است. به اعتقاد او اتم‌ها با يكديگر فاصله دارند و حركت مي‌كنند و فاصله بين اتم‌ها نيز خلأ است. نظريات ارسطو درباره طبيعت باعث شد كه تئوري اتم دموكريتوس تقريباً به دست فراموشي سپرده شود تا اين كه بالاخره قريب دو هزار سال بعد دوباره همين نظريه توسط شيميدان انگليسي «جان دالتون» دوباره مطرح شد.‏

همچنين دموكريتوس آزمايش‌هايي نيز روي اشياي طبيعي انجام ‌داده است و از آن جمله مي‌توان به تشريح جسد حيوانات اشاره كرد.





دموكريتوس, فلسفه, فیلسوف, فلسفه غرب, تحلیل فلسفی, ارسطو, نظریات ارسطو, فلاسفه مشهور جهان, نظریه دموکریت, پیشگامان متا, meta4u.com