باورهاي درست و غلط درباره تغذيه افراد سرماخوردهاز ديرباز درمان سرماخوردگي، درمان علامتي بوده است و عموم مردم تفكرات خاصي بر درمانهاي تغذيهاي دارند اما واقعيت اين است كه هيچ تحقيقي در اين رابطه نشان نداده يك ماده غذايي ميتواند باعث بهتر يا بدتر شدن حال فرد سرماخورده شود. تمام اين مسايل بسيار تجربي است. در اين مطلب به برخي از اين تفكرات و درست يا اشتباه بودن آنها اشاره ميشود.
ادويهها و سرخكردنيهاگفته ميشود موادغذايي محرك، سرخكردنيها و فلفل يا موادغذايي ترش مثل سركه ميتوانند علايم سرماخوردگي بهخصوص سرفه و احتقان ناحيه گلو را افزايش دهند. حقيقت اين است كه غذاهاي تند واقعا محرك هستند و نهتنها در افراد سرماخورده بلكه در افراد سالم نيز ميتوانند بهصورت موضعي روي مخاطها تاثير بگذارند. وقتي مخاط بهخاطر بيماري تحريك شده است، مسلما مصرف غذاهاي تند ميتواند باعث تحريك بيشتر شود. افرادي كه شديدا سرما ميخورند، رغبتي به مصرف اين مواد ندارند و كمتر كسي پيدا ميشود كه حين بيماري خود به دنبال مصرف اين نوع از موادغذايي باشد.
آبپرتقال و ليموشيرينمصرف آبميوه در جريان بيماريهاي التهابي بهخصوص اگر تبدار باشند، بسيار خوب است البته صرفنظر از نوع ميوه. آبميوهها حاوي مقادير قابلتوجهي آنتياكسيدانهاي مختلف هستند كه با مكانيسمهاي خاصي اثرات ضدالتهابي دارند و از آنجا كه سرماخوردگي يك بيماري التهابي است، مصرف آن ميتواند مفيد باشد اما نبايد در تاثير بهبود آن روي سرماخوردگي اغراق كرد. ميوهها حاوي مقاديري كربوهيدرات و قند هستند و ميتوانند تا حدي كالري موردنياز را در اختيار بدن قرار دهند. اين موضوع زماني اهميت دوچندان پيدا ميكند كه بيمار سرماخورده به دلايلي مثل احتقان گلو يا تب و بياشتهايي نتواند خوب غذا بخورد. در ضمن، هر ليوان آبميوه حدود 120 كيلوكالري انرژي دارد و در اين شرايط ميتواند مفيد واقع شود.
ويتامين Cويتامين C سرماخوردگي را درمان نميكند اما بسياري از علايم آن مثل آبريزش، احتقان گلو، بيني و... به واسطه خواص آنتيهيستاميني اين ماده مغذي ميتواند بهبود پيدا كند. البته طبق تحقيقاتي كه در اين زمينه انجام شده دوزي از ويتامين C كه ميتواند خواص آنتيهيستاميني كلينيكي داشته باشد، بالاي يك گرم است و فرد بيش از 1000 ميليگرم بايد ويتامين C مصرف كند تا آثار آنتيهيستاميني آن را در سطح گردش خون ببيند. مصرف بالاي ويتامين C ميتواند در برخي افراد، باعث اسهال شود و در كساني كه سابقه سنگهاي كليوي اگزالات كلسيمي دارند، شانس بروز سنگ كليه را افزايش دهد. البته اين موضوع تنها تئوري است و تاكنون گزارشي در رابطه با ابتلا به سنگ كليه با مصرف يك تا 1500 ميليگرم ويتامين?C گزارش نشده است.
در برخي شرايط از ويتامين?C به?عنوان دارويي براي درمان نشانههاي سرماخوردگي استفاده ميشود و اگرچه منابع طبيعي آن خوب است اما فرد بايد براي تامين مقادير مورد نياز اين ويتامين حدود يك كيلوگرم مركبات مصرف كند.
شلغماز جمله موادغذايي مرسومي كه به خصوص در تهران به مبتلايان سرماخورده توصيه ميشود و گفته ميشود مرهم سينه است، ميتوان از شلغم نام برد. هنوز تحقيقي علمي در رابطه با تاثير شلغم بر سرماخوردگي انجام نشده است اما از آنجا كه شلغم كالري پايين و فيبر بالايي دارد و حاوي املاح است در صورتي كه بيمار ميتواند آن را مصرف كند و با خوردنش احساس بهبود كند، اشكالي ندارد اما نبايد شلغم را جايگزين غذاي اصلي كرد.
سوپ و آشسوپ، غذايي آبكي است و از کشورهاي ديگر وارد فرهنگ غذايي ما شده و به شكل ايراني درآمده است. سوپهاي ما در واقع آشهايي مملو از سيبزميني، گوشت، ورميشل و سبزيها هستند. تركيبهاي سوپ ايراني حتي از خانهاي به خانهاي ديگر و از آشپزي تا آشپز ديگر متفاوت است. در صورتي كه بيمار ميتواند سوپ حاوي منابع پروتئيني مثل گوشت و كربوهيدرات پيچيده مثل پاستا يا سيبزميني را بخورد، بسيار مفيد است. آشهاي ايراني هم تركيبهاي متنوعي دارند و از نظر محتوي كالري قابلتوجه هستند و در صورت تحمل بيمار توصيه ميشوند.
پياز و سيرپياز و سير خواص ضدميكروبي دارند و مفيد هستند اما مطالعهاي كه در آن براي مصرف اين مواد و اثرات درماني آن مقداري تعيين كرده باشد، نداريم. مصرف اين موادغذايي به شكل خام يا پخته بسيار خوب است. سير ماده غذايياي است كه دستگاه ايمني را تقويت ميكند و هر چقدر دستگاه ايمني در بيماريهايي مثل سرماخوردگي مقاومتر باشد، ريشهكني بيماري سريعتر خواهدبود. سير در عين اينكه عامل تقويتكننده سيستم ايمني است آنتياكسيدان فراواني هم دارد و آثار ضدالتهابي آن به اثبات رسيده است. مشكل سير، بوي آن و تاثيرش بر روابط اجتماعي است كه البته اين موضوع براي بيماري كه تب دارد و در منزل در حال استراحت است، چندان اهميتي ندارد. البته سير وقتي پخته ميشود به خصوص در سوپ تا حدود زيادي بوي خود را از دست ميدهد ولي خاصيتش تغيير نميكند.