شبکه گسترده (به انگلیسی: Wide Area Network، به اختصار WAN) یک شبکه رایانهای است که ناحیهی جغرافیایی نسبتا وسیعی را پوشش میدهد (برای نمونه از یک کشور به کشوری دیگر یا از یک قاره به قارهای دیگر). این شبکهها معمولاً از امکانات انتقال خدمات دهندگان عمومی مانند شرکتهای مخابرات استفاده میکند. به عبارت کمتر رسمی، این شبکهها از مسیریابها و لینکهای ارتباطی عمومی استفاده میکنند.
شبکههای گسترده از نظر محدوده تحت پوشش با شبکههای شخصی (به انگلیسی: PAN)، شبکههای محلی (به انگلیسی: LAN)، شبکههای دانشگاهی (به انگلیسی: CAN) (شبکههایی که چند ساختمان یک سازمان را پوشش میدهند) یا شبکههای کلانشهری (به انگلیسی: MAN) که معمولاً محدود به یک اتاق، یک ساختمان، فضای چند دانشکده یا یک شهر میباشند قابل مقایسه هستند. بزرگترین و شناختهشدهترین مثال از یک شبکه گسترده شبکه اینترنت است.
محتویات
1- کاربردها
2- انواع
3-طبقه بندی انواع شبکه گسترده
4- تحقیقات آکادمیک
کاربردها شبکههای گسترده برای اتصال شبکههای محلی یا دیگر انواع شبکه به یکدیگر استفاده میشوند. بنابراین کاربران و رایانههای یک مکان میتوانند با کاربران و رایانههایی در مکانهای دیگر در ارتباط باشند. بسیاری از شبکههای گسترده برای یک سازمان ویژه پیادهسازی میشوند و خصوصی هستند. بعضی دیگر بهوسیله
«سرویس دهندگان اینترنت» (ISP) پیادهسازی میشوند تا شبکههای محلی سازمانها را به اینترنت متصل کنند.
انواع اغلب جهت پیادهسازی شبکههای گسترده از
«خطوط استیجاری» استفاده میشود. در هر انتهای خط اجارهای یک دستگاه «مسیریاب» قرار داده میشود که از یک طرف به شبکه محلی آن سمت و از طرف دیگر بهوسیله یک هاب به آن سوی شبکه گسترده متصل است. خطوط استیجاری میتواند بسیار گران باشند. همچنین شبکههای گسترده میتوانند بجای استفاده از آنها با استفاده از روشهای به صرفهتر
«راهگزینی مداری» و
«راهگزینی بسته» پیادهسازی شوند.
« قرارداد»های شبکه مانند قرارداد TCP/IP وظایف انتقال و آدرسدهی را برعهده دارند. قراردادهایی مانند «انتقال بسته بر سونت/اسدیاچ» (Packet over SONET/SDH)،
«حالت انتقال ناهمگام» (ATM)،
«راهگزینی برچسب چندقرارداری» (MPLS)، «رله فریم» (Frame Relay) اغلب بهوسیله سرویس دهندهها استفاده میشوند تا لینکهایی که در شبکههای گسترده استفاده میشوند را تامین کنند. قرارداد X.۲۵ یکی از قراردادهای اولیه مهم شبکههای گسترده بوده است و اغلب از آن به عنوان پدربزرگ قرارداد
«رله فریم» یاد میشود، چراکه امروزه هنوز بسیاری از اصول و وظایف بنیادی پروتکل X.۲۵ با اعمال تغییراتی که جهت بروز درآوردن آن صورت گرفته در قرارداد
«رله فریم» بکار میرود.
طبقه بندی انواع شبکه گسترده1-خطوط استیجاری اتصالات نقطه به نقطه بین دو رایانه یا دو شبکه محلی
*مزایا(ایمنی بالا)
*معایب(گران)
*حدود پهنای باند(-)
*نمونه قرادادها(PPP، HDLC، SDLC)
2-راهگزینی مدارییک مدار اختصاصی بین دو نقطه انتهایی پیادهسازی میشود. بهترین نمونه اتصالات dial-up میباشد.
*مزایا(کم هزینهتر)
*معایب(نیازمند شمارهگیری برای اتصال)
*حدود پهنای باند(28 Kb/s - 144 Kb/s)
*نمونه قرادادها(PPP، ISDN)
راهگزینی بستهتجهیزات با استفاده از یک ارتباط نقطه به نقطه اشتراکی یا ارتباط یک نقطه به چند نقطه اشتراکی بستهها را در سراسر زیرشبکه انتقال میدهند. بستهها که میتوانند طول متغیری داشته باشند روی مدارهای مجازی دائمی و یا مدارهای مجازی راهگزینشده انتقال مییابند.
*مزایا(-)
*معایب(رسانه فیزیکی اشتراکی در طول مسیر ارتباط)
*حدود پهنای باند(-)
*نمونه قرادادها(X.25، رله فریم)
راهگزینی سلول (بازپخش سلول)مشابه راگزینی بسته است بجای استفاده از بستههای با طول متغیر از سلولها با طول ثابت استفاده میکند. دیتا به سلولهایی با طول ثابت تقسیم میشود و بعد از آن روی مدارهای مجازی انتقال مییابد.
*مزایا(بهترین گزینه برای استفاده همزمان از دیتا و صدا)
*معایب(«سربار» (Overhead) میتواند قابل توجه باشد.)
*حدود پهنای باند(-)
*نمونه قرادادها(X.25حالت انتقال ناهمگام)
تحقیقات آکادمیکتحقیقات آکادمیک در زمینه شبکههای گسترده را میتوان در ۳ زمینه دستهبندی نمود: «مدلهای ریاضی» (mathematical models)، «مدلسازی شبکه» (network emulation) و «شبیهسازی شبکه» (network simulation). در بعضی مواقع بهبود عملکرد شبکههای گسترده بهوسیله روشهایی مانند «خدمات فایلی گسترده» (WAFS) و «بهینهسازی شبکههای گسترده» (WAN Optimization) انجام میشود.
جعبه متن
WideNet.IR
Cisco - Introduction to WAN Technologies