فرهنگ های کتابداری "Library cultures"

نویسنده Zohreh Gholami, بعد از ظهر 22:44:58 - 07/12/11

« گروه خدمات ویژه کتابداری | آموزش كتابداران برای استفاده از فن آوری های جدید در كشورهای در حال توسعه »

0 اعضا و 2 کاربران مهمان درحال دیدن موضوع.

Zohreh Gholami

فرهنگ های کتابداری "Library cultures"


فرهنگ های کتابداری. فرهنگ های کتابداری فهرست الفبایی اصطلاحات حوزه کتابداری و اطلاع رسانی است که معمولا دارای تعریف و توصیف کافی هستند.

در حوزه کتابداری در جهان، فرهنگ های یک زبانه و دو زبانه بسیاری منتشر شده، یکی از فرهنگ های قدیمی، حوزه واژه نامه ای است که هارود در ۱۹۳۸ با عنوان Librarian&#۰۳۹;s Glossary منتشر کرد، این اثر بارها با ویرایش های مختلف منتشر شده و دهمین ویرایش آن در سال ۲۰۰۵ با عنوان Harrod&#۰۳۹;s Librarian Glossary and Reference Book شامل راهنمای ۲۰۰,۱۰ واژه و سازمان و پروژه و کوتاه نوشت در حوزه علوم کتابداری، مدیریت اطلاعات، نشر، و مدیریت آرشیو در ۷۳۵ صفحه منتشر شد. انجمن کتابداران امریکا هم با انتشار A.L.A Glossary library Terminology در سال ۱۹۴۳ از پیشگامان این حوزه محسوب می شود، این واژه نامه بار دیگر در ۱۹۸۳ توسط این انجمن در ۲۴۵ صفحه منتشر شد.

یکی از واژه نامه های دو زبانه کتابداری که در سال ۲۰۰۳ توسطK.G. Saur در ۵۲۴ صفحه منتشر شد واژه نامه ای انگلیسی ـ آلمانی، آلمانی ـ انگلیسی است و واژه های مربوط به اطلاع رسانی، کتابشناسی، و جز آن را دربردارد.

دیگر، Elseviers Dictionary of Library Science است که ضمن تعریف واژگان این حوزه به انگلیسی، معادل ها را به فرانسوی، اسپانیولی، ایتالیایی، آلمانی، و عربی هم آورده است، ویرایش سوم آن در سال ۱۹۷۳ منتشر شد و بالغ بر ۷۱۸ صفحه است.

در سال های اخیر فرهنگ های کتابداری رشد و توسعه یافته و هم اکنون بسیاری از آنها به صورت پیوسته در اینترنت قابل دسترسی اند. از جمله آنها می توان به فرهنگ >اُدلیس< اشاره کرد که هم اکنون تعداد ۴۲۰۰ شناسه پذیرفته شده و ارجاعی را در خود جای داده است. فرهنگ فوق در سال ۲۰۰۴، در ۷۸۸ صفحه توسط Libraries Unlimitedبه صورت چاپی هم منتشر شد.

کتابداری نوین در ایران، میانه دهه ۱۳۴۰ و با تأسیس گروه کتابداری در دانشگاه تهران آغاز و از همان ابتدا، همراه با تدریس کتابداری، فرهنگ های کوچکی نیز تدوین شد. در ۱۳۴۴، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، تهیه اصطلاحات کتابداری را لازم دانست. به ابتکار ایرج افشار، رئیس کتابخانه، و با همکاری انجمن کتابداران ایران که در آن ایام به تازگی ایجاد شده بود، "فرهنگ اصطلاحات کتابداری" تهیه شد که چاپ مقدماتی آن مشتمل بر ۳۶۶ شناسه در دفتر سوم نشریه کتابداری (۱۳۴۹) به چاپ رسید. در ۱۳۵۰ همین فرهنگ به صورت مستقل در مرکز خدمات کتابداری* منتشر شد. این فرهنگ با استفاده از "فرهنگ اصطلاحات کتابداری انجمن کتابداران امریکا" (چاپ ۱۹۶۶) و "اصطلاحات کتابداری چهار زبانه یونسکو" (۱۹۶۲) تهیه شده بود.

در ۱۳۵۲ دو واژه نامه کوچک منتشر شد. واژه های کتابداری تألیف هوشنگ اعلم، و واژه نامه کوچک کتابداری تألیف مهدی مجتبوی نائینی، که اولی را "فرهنگستان زبان ایران" و دومی را انجمن کتابداران ایران منتشر کردند و هر دو شامل واژه های انگلیسی همراه با معانی فارسی آنها بودند.

اصطلاحنامه علم اطلاع رسانی و دکومانتاسیون (۱۳۵۷)، از آثار مشترک اتحادیه بین المللی مراکز مدارک (فید) و یونسکو را محمدحسین دانشی و عبدالحسین آذرنگ ترجمه کردند که در مرکز اسناد فرهنگی آسیا چاپ شد. این فرهنگ سه زبانه (انگلیسی ـ فرانسه ـ فارسی) نخستین فرهنگی بود که تمامآ از یک متن اصلی ترجمه شد. در همین سال، پوری سلطانی با همکاری مهدی مجتبوی نائینی، اصطلاحنامه کتابداری را تدوین کردند که انجمن کتابداران ایران آن را منتشر ساخت. این کتاب دارای ۸۴۵ شناسه بود که ۲۵۰ مورد آن را شناسه های ارجاعی تشکیل می دادند.

ویرایش دوم اصطلاحنامه کتابداری و اطلاع رسانی (۱۳۶۵)، تدوین پوری سلطانی و فروردین راستین، دارای ۲۳۳۸ شناسه است که ۱۲۰۷ مورد از آنها اصلی هستند. ویرایش سوم همین اثر با عنوان دانشنامه کتابداری و اطلاع رسانی (۱۳۷۹) را انتشارات فرهنگ معاصر منتشر کرده است.

در فاصله ویرایش اول تا سوم اثر فوق، واژه نامه های دیگری در زمینه علوم کتابداری و اطلاع رسانی منتشر شدند. فرهنگ اصطلاحات دکومانتاسیون (۱۳۵۹) تألیف عبدالحسین آذرنگ، و واژه نامه کتابداری و دکومانتاسیون تألیف محمدنقی مهدوی و عباس اسلامیه (۱۳۶۲) از جمله این واژه نامه ها بودند که توسط مرکز اسناد و مدارک علمی منتشر شدند.

ویرایش دوم واژه نامه کتابداری و دکومانتاسیون در ۱۳۶۶ منتشر شد و مشتمل بر ۳۲۸۳ واژه در زمینه موضوعی کتابداری و اطلاع رسانی است.

واژگان کتابداری و اطلاع رسانی (۱۳۷۶) گرد آورده ابوالفضل هاشمی و ملیحه ناظم، شامل برابر نهاده های مؤلفان و مترجمان ایرانی برای واژه های غیرفارسی است و نوعی واژه نامه استنادی محسوب می شود. این فرهنگ ۰۰۰,۱۳ مدخل فارسی به انگلیسی و ۰۰۰,۱۰ مدخل انگلیسی به فارسی دارد. این واژه ها از پانویس ها، واژه نامه های آخر کتاب ها، و معادل های متن کتاب ها و مقالات تخصصی استخراج شده اند و به گونه ای تنظیم شده که استفاده کننده می تواند از میان برابر نهاده های موجود، آنچه را که مناسب می یابد، برگزیند. در بخش انگلیسی این واژه نامه، تمامی معانی واژه ها به همراه نام شخص و اثری که واژه در آن به کار رفته، آورده شده است (:۲ مقدمه).

ویرایش دوم واژگان کتابداری و اطلاع رسانی (۱۳۷۹)، شامل ۰۰۰,۱۵ واژه در بخش انگلیسی و ۰۰۰,۲۲ واژه در بخش فارسی است که از ۸۷۱ منبع (کتاب و مقاله) کتابداری و اطلاع رسانی استخراج شده اند .

تولید و تهیه واژه نامه های کتابداری در سال های اخیر رونق بیشتری گرفته است. فرهنگ جامع مرجع شناسی تألیف محمدرضا محمدی فر (۱۳۷۶) و فرهنگ فشرده کتابداری و اطلاع رسانی ترجمه اثری از استلا کینن توسط فاطمه اسدی کرگانی (۱۳۷۸) از آن جمله اند.

فرهنگ چندزبانه ویژه حفاظت و نگهداری مواد کتابخانه ای، با عنوان فرهنگ حفظ و نگهداری مواد کتابخانه و بایگانی انگلیسی ـ فارسی در ۱۳۸۱ با ترجمه حسن هاشمی میناباد منتشر شد. در این فرهنگ علاوه بر واژه انگلیسی و معانی فارسی آن، معادل های اسپانیولی، آلمانی، ایتالیایی، فرانسوی، و روسی نیز آورده شده است. اثر دیگر در این سال، اصطلاحنامه اطلاع رسانی و کتابداری (۱۳۸۱) است که علی حسین قاسمی آن را ترجمه کرده است. این اثر مشتمل بر سرعنوان های موضوعی است.

فرهنگ های اختصارات نیز در سال های اخیر به سبب استفاده زیاد از کوتاه نوشت کلمات به جای کلمات اصلی رایج شده است. در موضوعات خاص مانند علوم کتابداری و اطلاع رسانی نیز فرهنگ اختصارات علوم کتابداری و اطلاع رسانی (۱۳۸۳) از جمله فرهنگ های اختصاری است که به فارسی توسط محمد کاردان نشاطی، عرفان لطفی، و شیرین اکبری ترجمه و توسط نشر چاپار منتشر شده است. در این فرهنگ، کلیه واژه های اختصاری به صورت الفبایی آورده شده و واژه کامل به همراه معنی فارسی آن نیز آمده است.



مآخذ:
۱) مرادی، نورالله. مرجع شناسی: شناخت خدمات و کتاب های مرجع. تهران: فرهنگ معاصر، ۱۳۷۶؛
۲) هاشمی، ابوالفضل. واژگان کتابداری و اطلاع رسانی. تهران: هیأت امنای کتابخانه های عمومی کشور، دبیرخانه، ؛۱۳۷۶
۳ ) واژگان کتابداری و اطلاع رسانی یک واژگان استنادی است: نقد و بررسی واژگان کتابداری و اطلاع رسانی در گفت وگو با ابوالفضل هاشمی". کتاب ماه (کلیات). س. پنجم، ۲ (بهمن ۱۳۸۰): ۳۸ ؛۴۱
۴) Reitz, Joan M. "Online Dictionary of Library and Information Science (ODLIS)". [On line]. Available: http:// www.lu.com/odlis/ [۱۲ Mar.۲۰۰۵].


منبع: aftabir


Share via facebook Share via linkedin Share via telegram Share via twitter Share via whatsapp

https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/clip.png
کتابداری و هویت گمشده "Library and identification of missing"

نویسنده Zohreh Gholami در مقالات کتابداری

0 ارسال
1205 مشاهده
آخرین ارسال: بعد از ظهر 21:05:18 - 07/12/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/xx.png
مطالعات تطبیقی در کتابداری "Comparative Studies in Librarianship"

نویسنده Zohreh Gholami در مقالات کتابداری

0 ارسال
2372 مشاهده
آخرین ارسال: بعد از ظهر 20:49:40 - 07/12/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/xx.png
«اهورامزدا» و خط پارسی باستان ""Ahura Mazda" and the ancient Persian"

نویسنده Zohreh Gholami در مقالات تاریخ, History Articles

2 ارسال
2177 مشاهده
آخرین ارسال: قبل از ظهر 11:31:38 - 07/03/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/clip.png
"عمر بن ابراهيم خيامي" - خيّامِ دانشمند "Khayyam scientist"

نویسنده Zohreh Gholami در مشاهیر علوم

0 ارسال
1451 مشاهده
آخرین ارسال: بعد از ظهر 20:18:26 - 07/09/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/clip.png
ذرات بنيادي "نوترينوها " *"Fundamental particles "neutrinos*

نویسنده Zohreh Gholami در مقالات فیزیک, Physics Articles

0 ارسال
2146 مشاهده
آخرین ارسال: بعد از ظهر 15:54:22 - 07/01/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/xx.png
انواع روش های حفاری "Types of drilling methods"

نویسنده Zohreh Gholami در مقالات معدن

0 ارسال
3618 مشاهده
آخرین ارسال: بعد از ظهر 13:32:27 - 07/18/11
توسط
Zohreh Gholami
https://www.meta4u.com/forum/Themes/Comet/images/post/xx.png
روش‌های استخراج بوکسیت "Bauxite mining methods"

نویسنده Zohreh Gholami در مقالات معدن

0 ارسال
3708 مشاهده
آخرین ارسال: قبل از ظهر 11:47:32 - 07/18/11
توسط
Zohreh Gholami