[Zohreh Gholami]

بررسی علت خواب رفتگی دست و پا

خواب رفتگي اندام ها به طور روزمره، مداوم يا خود به خود و بدون فشار خارجي مي تواند نشانه اختلال يا بيماري زمينه اي باشد که مراجعه به پزشک و تشخيص به موقع در درمان زودهنگام آن تاثير به سزايي دارد.

يک پزشک متخصص بيماري هاي داخلي با بيان اين که خواب رفتگي اندام ها در بعضي موارد به بررسي سريع نياز دارد، مي گويد: احساس خواب رفتگي در اندام ها به شکل سوزن شدن، گزگز و مورمور شدن يا احساس سوزش است که «پارستزي» نام دارد، که ممکن است به طور موقت يا مزمن رخ دهد.


علت خواب رفتگي دست و پا
دکتر بهمن جعفري مي افزايد: بيشتر موارد خواب رفتگي دست و پا ناشي از فشار روي يک يا ند عصب است و به طور معمول چند دقيقه بعد از بين رفتن فشار برطرف مي شود.


عامل موثر در بروز پارستزي
وي تصريح مي کند: حس و تحريک هاي حسي دست و پا از طريق سلول هاي عصبي (نورون) از مسير نخاع وارد مغز مي شود و هر گونه اختلال در عملکرد اين مسير که نتواند پيام حسي را به خوبي به مغز منتقل کند، باعث بروز پارستزي مي شود.

دکتر بهمن جعفري  عنوان مي کند: پارستزي، به طور معمول در اثر بد نشستن و يا نشستن طولاني مدت به شکل دو يا 4 زانو، رخ مي دهد اما اگر به طور روزمره، مداوم و بدون فشار خارجي روي عصب اين اتفاق بيفتد مي تواند نشانه يک اختلال يا بيماري زمينه اي در بدن باشد.


ضرورت مراجعه به پزشک
وي توضيح مي دهد: بسياري از اختلال ها و بيماري ها مي توانند به عصب آسيب برسانند، مثل گرفتار شدن عصب در محل هاي خاصي از بدن و تحت فشار قرار گرفتن آن البته بيماري هاي سيستم عصب مرکزي محيطي يا مشکلات ارتوپدي نيز مي تواند به عصب آسيب برساند، که مراجعه به پزشک براي بررسي علت زمينه اي ضروري است.

به گفته اين پزشک متخصص، خواب رفتگي اندام ها در بعضي موارد مي تواند عارضه دار شدن يک بيماري زمينه اي نظير ديابت باشد و اگر کنترل نشود به اعصاب حسي و يا حرکتي محيطي آسيب مي رساند که اين موارد جزو شايع ترين عوارض پارستدي است و علايم آن به نوع آسيب بستگي دارد.

وي ادامه مي دهد: در بيشتر موارد نخستين نشانه آن احساس خواب رفتگي گزگز و مورمور شدن در انگشتان پا و در موارد طول کشيده در انگشتان دست است که اين علايم به طور معمول در طول شب تشديد مي شود.


کنترل قند خون به منظور پيشگيري
وي با بيان اين که کنترل مناسب قند خون تا حدودي از احتمال بروز پارستزي پيشگيري مي کند، اظهار مي دارد: احتمال بروز پارستزي با فشار و چربي خون بالا و سيگار کشيدن فرد افزايش مي يابد.

وي خاطر نشان مي کند: گاهي اوقات نخسين علامت بيماري "گلين باره" احساس خوب آلودگي و گزگز در انگشتان پاست که به دنبال آن ضعف پيشرونده ايجاد مي شود.

دکتر جعفري عنوان مي کند: اگر خواب رفتن دست و پا به انگشت يا محلي خاصي ازدست و پا محدود شود، مي توان به آسيب ديسک ارتروزستون فقرات يا کمر مشکوک شد.


پارستزي، علامت شايع بيماري ام اس
وي با بيان اینکه پارستزي مي تواند علامت شايع بيماري ام اس باشد، مي افزايد: بيماران مبتلا به ام اس در مقاطعي از سير بيماري خود پارستزي را تجربه مي کنند.

دکتر جعفري تاکيد مي کند: اگر پارستزي چند روز یا چند هفته طول بکشد، به ويژه اگر قسمت هاي وسيع و پراکنده بدن راگرفتار کند به پيگيري و بررسي سريع نياز دارد.

به گفته وي، گرفتار شدن و تحت فشار قرار گرفتن موضعي اعصاب محيطي از شايع ترين علل احساس خواب رفتگي دست و پا به شمار مي رود زيرا اين اعصاب در طول مسير خود در محل هاي مخصوصي مستعد گرفتار شدن يا آسيب هاي فشاري است.

وي تصريح مي کند: ناحيه پشت و داخلي آرنج، مچ دست، قسمت خارجي زير زانو يا قسمت داخي مچ پا جزو شايع ترين محل هاي خواب رفتگي  است.

وي اظهار مي دارد: "نشانگان تونل کارپ" به علت گرفتار شدن و فشار روي عصب "مدين" در ناحيه مچ دست رخ مي دهد که به طور معمول زنان خانه دار بين سنين 20 تا 40 سال، کاربران رايانه، مکانيک هاي خودرو يا شاغلاني که زياد با دست کار مي کنند به آن دچار مي شوند.

وي ادامه مي دهد: با وجود آسيب عصب، بيماران از گزگز و خواب رفتگي يا درد در انگشت نشانه يا مياني و شست در طول شب شکايت دارند و در موارد شديدتر اين خواب رفتن در روز هم احساس مي شود.

وي توضيح مي  دهد: اگر خواب رفتگي دو يا 3 انگشت وسطي فرد را از خواب بيدار و احساس کند که با تکان دادن دست خواب رفتگي آن کمتر مي شود نخستين تشخيص "نشانگان تونل کارپ" است.

وي خاطر نشان مي کند: به دنبال ايستادن هاي طولاني و راهپيمايي هم ممکن است فرد به کرختي، خواب رفتگي و درد در قسمت داخل کف پا يا کف پاشنه دچار شود که با بيرون آوردن کفش و استراحت اين علائم کاهش مي يابد.

دکتر جعفري به علل ديگر خواب رفتگي اندام ها اشاره مي کند و مي گويد: مسموميت با فلزات سنگين نظير سرب، B12 کم خوني از نوع کمبود ويتامين و ارسنيک، التهاب نخاع، ايسمکي موقت مغز، سکته هاي مغزي و گاهي تومورها مي توانند با خواب رفتگي اندام ها همراه شوند اما تا زمان بررسي و تشخيص توسط پزشک نبايد برچسب بيماري به افراد زده شود.