[Zohreh Gholami]

بررسی تفاوت های فیزیولوژیک زنان و مردان ورزشکار

پیش زمینه
زنان و مردان چه از لحاظ جثه، هورمون ها و توده عضلانی متفاوتند. طبیعی است که این تفاوت ها در انر ورزش و میزان توانایی های آنها وجود داشته باشد. قبل از بلوغ دو جنس در قدرت عضلانی، ظرفیت هوازی و عملکرد استقاقی اختلاف کمی دارند. قدرت عضلانی دختران و پسران قبل از بلوغ یکسان است. در هنگام بلوغ بعلت تغییرات هورمونی (افزایش استروژن در دختران و تستوسترون در پسران) اختلاف عملکرد بین دو جنس بیشتر می شود چنانچه در دختران یک افزایش نسبی چربی و در پسران افزایش توده عضلانی رخ می دهد که این امر سبب کاهش قدرت عضلانی، نیرو وسرعت خانم ها در مقایسه با آقایان می گردد.


قدرت عضلانی
قدرت عضلانی مطلق اندام فوقانی در خانم ها 45 تا 70 درصد آقایان است. در حالی که در مورد HKNHL تحتانی این قدرت 60 تا 80 درصد قدرت عضلانی آقایان است. این اختلاف در درجه اول مربوط به توده عضلانی و اختلاف این توده عضلانی در آقایان و خانم ها است. البته خانم ها با در نظر گرفتن سایز و ترکیب بدن ظرفیت کسب قدرت دV حد مردان را دارند. کسب قدرت عضلانی نتیجه دو امر می باشد: افزایش حجم (هیپرتروفی) عضلات و هماهنگی سیستم عصبی – عضلانی . به علت سطح تستوسترون کمتر خانم ها، عضلات آنها هیچگاه در حد آقایان هیپرتروفی (افزایش حجم) پیدا نمی کند.


ظرفیت هوازی (VO2 max)
ظرفیت هوازی زنان در مقایسه با مردان سطح ماکزیمم پائین تری دارد. این عدد در مقایسه با مردان و با در نظر گرفتن وزن بدن تقریبا 10 تا 30 درصد کمتر است. دلایل فیزیولوژیک این امر عبارتند از: ظرفیت پائین تر حمل اکسیژن در خانم ها، کمتر بودن حجم خون در زنان، تعداد گلبول های قرمز کمتر، مقدار هموگلوبین خون پائین تر، قلب کوچکتر، دلایل ژنتیکی قوی برای توجیه اختلاف vo2 max و جود دارد. برنامه های ورزشی (مداوم و با فواصل منظم) در ظرفیت هوازی مردان و زنان افزایش مشابهی ایجاد می کنند.


عملکرد استقاقی
زنان در انجام ورزش های استقاقی حدود 6 تا 15 درصد توان کمتری نسبت به آقایان دارند که اختلاف سایز بدن و ترکیب بدن این تفاوت را توجیه می کند . گرچه نوع فیبر های عضلانی در زنان و مردان یکسان است اما فیبرهای تکانه ای آهسته و سریع (Twich fiber) در مردان بزرگترند. برنامه های تمرینی منظم ومداوم افزایش عملکرد استقامقی مشابهی را در مردان و زنان ایجاد می کند.


دکتر مریم میرزانجفی