[Zohreh Gholami]

چرا دندان ها دچار پوسیدگی می شوند؟

پوسیدگی دندان نوعی بیماری است. در این بیماری بافت سخت دندان (مینا و سپس عاج) در اثر ترشح اسید از باکتری‌های پوسیدگی زا (عمدتاً استرپتوکوک موتان) مواد معدنی کلسیم و فسفر را ازدست داده و به تدریج از بین می‌روند. پوسیدگی دندان مرحله غیر قابل برگشت در فرآیند حل شدن مواد معدنی مینا توسط اسید محسوب شده و درمان آن تنها از راه جایگزینی بافت سخت از دست رفته دندان با مواد ترمیمی دندانپزشکی امکان پذیر می‌باشد. اگر پوسیدگی تاج دندان به موقع متوقف و جایگزین نشود و پوسیدگی به ریشه دندان برسد نیاز به درمان ریشه (RCT یا عصب کشی) می‌باشد و در موارد شدیدتر ممکن است حتی نیاز به خارج کردن یا اصطلاحا کشیدن دندان باشد.

گرچه پوسیدگی [دندان] یکی از رایج‌ترین مشکلات بر روی این سیاره است، اما رابطه پیچیده میان رژیم غذایی [بیمار] و بروز و ظهور حفره‌های دندانی، هنوز کاملاً شناخته نشده است. پوسیدگی‌ها توسط [باکتری] استرپتوک موتانس بر روی دندان بوجود می آیند.


محل هاي شايع پوسيدگي:
محل هاي شايع تجمع پلاك ميكروبي بر سطح دندان ها، مكان هاي شايع پوسيدگي در دندان ها مي باشند كه شامل سه ناحيه زير است:
• شيارهاي سطح جونده: در سنين اوليه رويش دندانهاي آسياي دائمي كه داراي شيارهاي عميق مي‌باشند، به دليل تجمع مواد غذايي در بين شيارها، احتمال ايجاد پوسيدگي خيلي زياد مي باشد.
• سطوح بين دنداني: بعلت عدم دسترسي موهاي مسواك به اين منطقه و عدم استفاده از نخ دندان، ميزان تجمع مواد غذايي و در نهايت احتمال پوسيدگي در اين سطوح بالاست. لازم به ذكر است كه اين مناطق را تنها با استفاده از نخ دندان مي‌توان تميز كرد.
• طوق دندان يا ناحيه اتصال لثه با دندان: معمولاً ميکروبها در ناحيه طوق دندان تجمع مي‌يابند. بنابراين اگر در هنگام مسواک کردن، دقت کافي براي تميز كردن اين ناحيه صورت نگيرد، پوسيدگي طوق دندان ايجاد مي‌گردد، تجمع ميکروبها در اين ناحيه باعث بروز بيماري هاي لثه هم مي شود.


عوامل پوسيدگي زا:
عدم رعايت صحيح و به موقع بهداشت دهان و دندان: (عدم استفاده از مسواك و نخ دندان): چنانچه پس از مصرف مواد غذايي سطح دندان ها تميز نگردد، ميكروب هاي داخل دهان به همراه خرده‌هاي مواد غذايي و مواد قندي، لايه‌اي را روي دندان ها تشكيل مي‌دهند كه پلاك ميكروبي ناميده مي‌شود. اين پلاك لايه‌اي نرم، بي‌رنگ و چسبنده است كه به تنهايي با آب شسته نشده و براي پاك كردن آن از سطوح دندانها بايد ابتدا از نخ دندان استفاده كرده و سپس دندان ها را به دقت مسواك بزنيم.

پس از خوردن غذا و رسيدن مواد قندي به ميكروب هاي پلاك ميكروبي، حدوداً  ۲ تا ۵ دقيقه بعد، اسيد توليد مي‌شود كه در طي ۱۰ دقيقه ميزان اين اسيد به حداكثر مقدار مي رسد و تا حدود يك ساعت، محيط دهان در حالت اسيدي باقي مي‌ماند تا به حالت عادي برگردد. به همين علت بسيار تأكيد مي‌شود كه در صورت همراه نداشتن مسواك، حداقل دهان خود را پس از مصرف مواد غذايي با آب شستشو دهيد.

مصرف نامناسب مواد قندي

مقاومت شخص و دندان: كمبود مقاومت شخص و دندان مي‌تواند به يكي از سه علل ارثي، مادرزادي و يا اكتسابی باشد.