[Hooman Ghayouri]

اعتیاد اینترنتی چیست ؟

تاثيري كه استفاده درازمدت از اينترنت روي نحوه تفكر، تمركز و پردازش مغز ما مي‌گذارد، موضوعي است كه سال‌هاست دانشمندان را به خود مشغول كرده و باعث بحث و جدل‌هاي بسيار شده است. حالا ديگر مدت‌ها از زماني كه بچه‌ها و نوجوانان به صورت معمول هر روز ساعات زيادي از روز را به اينترنت اختصاص مي‌دهند، مي‌گذرد. اينترنت جزيي از زندگي آنهاست و به يك عادت و فراتر از آن، اعتياد تبديل شده است و آنها قسمتي از سال‌هاي حساسي را كه شخصيت‌شان در آن شكل مي‌گيرد، صرف وب‌گردي مي‌كنند.

[/b]

تاثيري كه استفاده درازمدت از اينترنت روي نحوه تفكر، تمركز و پردازش مغز ما مي‌گذارد، موضوعي است كه سال‌هاست دانشمندان را به خود مشغول كرده و باعث بحث و جدل‌هاي بسيار شده است. حالا ديگر مدت‌ها از زماني كه بچه‌ها و نوجوانان به صورت معمول هر روز ساعات زيادي از روز را به اينترنت اختصاص مي‌دهند، مي‌گذرد. اينترنت جزيي از زندگي آنهاست و به يك عادت و فراتر از آن، اعتياد تبديل شده است و آنها قسمتي از سال‌هاي حساسي را كه شخصيت‌شان در آن شكل مي‌گيرد، صرف وب‌گردي مي‌كنند. گرچه تعريف اعتياد آنلاين در ميان پژوهشگران مختلف متفاوت است، اما يك تحقيق تازه نشان داده است كه استفاده افراطي از اينترنت واقعا به صورت فيزيكي، مغز ما را تغيير مي‌دهد و مدارهاي نوروني ما را دستخوش دگرگوني مي‌كند. نتايج اين تحقيق در شماره سوم ژوئن مجله PLoS ONE منتشر شده است.

اعتياد را به صورت ساده مي‌توان بيماري مغزي‌ای تعريف كرد كه در صورت درگير كردن شخص باعث مي‌شود وي به صورت وسواس‌گونه از چيزي استفاده كند يا دست به كاري بزند، در حالي كه اين كار تاثير بدي روي سلامت، موقعيت و عملكرد اجتماعي وي دارد. به‌رغم كارهايي كه در زمينه اعتياد به اينترنت انجام شده است، هنوز پژوهشگران حتي در تعريف اين اعتياد هم با هم هماهنگ نيستند. مثلا راهنماي آماري و تشخيصي اختلالات ذهني يا DSM كه مرجع معتبر پژوهشگران براي تعريف و تشخيص اختلالات روان‌پزشكي است، تعريف دقيق و كاملي از اين اعتياد عرضه نكرده است. بيشتر پژوهشگران هنوز از پرسشنامه‌اي هشت سوالي براي تشخيص اعتياد اينترنتي اشخاص استفاده مي‌كنند. اين پرسشنامه در سال 1998 توسط «كيمبرلي يانگ» تنظيم شده است و در آن سوالاتي از اين دست وجود دارد: آيا از اينترنت به منزله وسيله‌اي براي فرار از مشكلات يا تخفيف اضطراب استفاده مي‌كنيد؟ آيا به خاطر اينترنت از رابطه با يك نفر يا يك موقعيت شغلي، تحصيلي يا حرفه‌اي خوب صرف‌نظر كرده‌ايد؟

اما چين به عنوان كشوري كه مطابق آمارها، 24 ميليون معتاد به اينترنت دارد، منتظر تعريف شدن اين اختلال نمانده و سعي كرده است تحقيقاتي عملي در اين زمينه انجام دهد. تخمين زده مي‌شود كه تنها پنج تا 10 درصد آمريكايي‌ها به اينترنت معتاد باشند، در حالي كه درصد معتادان اينترنتي چين خيلي بالاست. دلايل مختلفي براي بالا بودن اعتياد اينترنتي در چين ذكر شده است.
اولين دليل را در دسترس بودن اينترنت ارزان‌قيمت و فراگير بودن كافي‌نت‌ها در سطح شهرها مي‌دانند، اما بعضي‌ها ژرف‌تر به قضيه نگاه مي‌كنند. آنها معتقدند در جامعه‌اي كه مردم مجبورند هر روز 10 ساعت كار كنند و شش روز از هفته سر كار باشند، اينترنت، تنها مجراي گريز از فشار كار طاقت‌فرساست. شايد بازي‌هاي آنلايني كه به يك كارگر سخت‌كوش چيني امكان مي‌دهد در عالم رويا، قهرمان شود و يك امپراتوري بسازد، تنها دلخوشي يك چيني باشد.

در حقيقت ميزان وابستگي به بازي‌هاي آنلاين در ميان چيني‌ها آنقدر بالاست كه براساس خبر جالبي كه به تازگي منتشر شده است، زندان‌بانان يك زندان، محبوسان را مجبور مي‌كردند هر روز مدت زيادي بازي كنند تا با به دست آوردن طلاي مجازي و به فروش رساندن آن، مبلغي از آن را از آن خود كنند. چندين پژوهش، استفاده افراطي از اينترنت را با افسردگي، عملكرد ضعيف درسي، افزايش تحريك‌پذيري و اشتياق غيرطبيعي براي آنلاين شدن مرتبط مي‌دانند.

با اين مقدمه طولاني مي‌رسيم به شرح پژوهش جديدي در مورد اعتياد اينترنتي. در اين پژوهش سعي شده نشان داده شود اينترنت واقعا مي‌تواند ساختار فيزيكي مغز ما را تغيير بدهد و تغييراتي كه در نتيجه آن ايجاد مي‌شود، منحصر به تغييرات عملكردي نيست.
پژوهشگران در اين تحقيق، 18 دانشجوي چيني را كه 10 ساعت در روز و دست‌كم شش روز هفته مشغول اينترنت و بازي‌هاي آنلاين بودند، انتخاب كردند و سعي كردند با انجام ام.‌آر.آي روي مغز آنها و مقايسه آن با مغز 18 جواني كه كمتر از دو ساعت در روز وارد اينترنت مي‌شدند، تغييرات ساختماني مغز را جست‌وجو كنند.

پژوهشگران دريافتند كه واقعا تغييراتي در نتيجه استفاده از اينترنت در مغزها ايجاد مي‌شود. يكي از آنها كاهش ماده خاكستري قشر مغز در بعضي از نواحي به ميزان 10 تا 20 درصد بود. كورتكس مغز در قسمت پيش‌پيشاني خلفي جانبي، قسمت سينگوليت دمي قدامي، ناحيه حركتي ضميمه‌اي و قسمت‌هايي از مخچه، اين ميزان كوچك شدن را نشان مي‌دادند. اين كوچك شدن را مي‌توان با كاهش نيروي مهاري كه براي اجتناب از اعمال نادرست لازم است و همچنين كاهش خودآگاهي افراد از اهداف‌شان در ارتباط دانست.

اما سوال اين است كه اين كاهش حجم ماده خاكستري، واقعا يك تغيير بد است يا يك تغيير واكنشي براي سازگاري با كاري كه از مغز كشيده مي‌شود؟ برخي از محققان اعتقاد دارند همان‌طور كه يك ورزشكار متناسب با نوع ورزشش برخي از عضلاتش را پرورش مي‌دهد و بر حجم آن مي‌افزايد و در مقابل روي برخي از آنها كه به كارش نمي‌آيد، كار نمي‌كند، اين تغييرات، بيشتر واكنشي هستند و نمي‌توان آنها را بد قلمداد كرد.

در سال 2006 هم مغز رانندگان تاكسي لندن با مغز رانندگان اتوبوس اين شهر مقايسه شده و معلوم شده بود كه چگالي ماده خاكستري در هيپوكامپ خلفي (منطقه‌اي كه در راهبري و ايجاد يك نقشه دروني در ذهن و حافظه مهم است) رانندگان تاكسي در قياس با مغز رانندگان اتوبوس بيشتر است. در حالي كه رانندگان تاكسي لندن بايد يك شبكه لابیرنتي و پيچيده متشكل از 15 هزار خيابان را بدانند، رانندگان اتوبوس بايد مسير مشخص و سرراستي را طي كنند و طبيعي است كه مغز رانندگان تاكسي بايد متناسب با كارشان، سازگاري لازم را پيدا كند.
اما تغييرات مغز معتادان اينترنتي، منحصر به ماده خاكستري نيست و تغييراتي هم در ماده سفيد آنها پيدا شده است. ماده سفيد مغز، قسمت‌هاي مختلف مغز را به هم مربوط مي‌كند. بر اساس تحقيق انجام‌شده، مشخص شد كه ماده سفيد در شيار پيرامون هيپوكامپ راست معتادان اينترنتي افزايش يافته است. اين قسمت در تشكيل حافظه و بازيابي آن نقش دارد و طبيعي است كه در وب‌گرداني كه به صورت موقت نيازمند به حافظه سپردن و بازيابي اطلاعات هستند، افزايش داشته باشد.

از سوي ديگر ماده سفيد، بازوي خلفي كپسول داخلي چپ كه در اعمال شناختي و اجرايي نقش دارد، در مغز معتادان اينترنتي نسبت به بقيه جاها كاهش نشان مي‌داد. اين تغيير را مي‌توان با كاهش نيروي تصميم‌گيري اين افراد مرتبط كرد. البته مسلما براي بررسي دقيق‌تر تغييرات ساختاري و عملكردي اينترنت روي مغز به تحقيقات بيشتري نياز داريم، تحقيقاتي كه بايد روي افراد بيشتري با كارها و عادات آنلاين مختلف انجام شوند.

جعبه متن

سلامت نیوز