[Hooman Ghayouri]

آشنایی با تاثیر جسمانی و روانی مصرف حشیش

آشنایی با عوارض جسمانی و روانی مصرف حشیش
شایع ترین ماده غیر قانونی در سراسر جهان از گیاهی به نام شاهدانه هندی که شبیه گزنه است به دست می آید. بخش های مختلف این گیاه حاوی مواد فعال بوده و بسته به محلی که مورد استفاده قرار می گیرد قدرتهای مختلفی دارند.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز   ،   حشیش صمغ چسبنده ای که از گیاه شاهدانه بدست می آید را به صورت قالبی در می آورند که به رنگ سبز خاکستری و یا قهوه ای مایل به سبز است و به آن حشیش می گویند. از برگهای خشک شده نیز ماری جوانا حاصل می شود که ضعیف تر است. روغن حشیش قوی ترین فرم این ماده است. از جمله نام های رایج این ماده ماری جوآنا، گراس، علف، بنگ، جرس، Joint ، سیگاری و حشیش است.

از هزاران سال پیش می‌دانستند که حشیش اثرات نشئه ‌آور دارد. هردوت مورخ یونانی (قرن پنجم قبل از میلاد) قبیله چادرنشینی را توصیف کرده است که دانه‌ های شاهدانه را روی منقل سرخ کرده و با سردادن هلهله شادی از چادر خارج می‌شدند. حشیش نام مختصر بوته شاهدانه است. تمام اجزاء این گیاه خاصیت روانگردان دارد که از بین آنها -? ۹ – تترا هیدروکانابینول (THC -9 ? -) فراوان تر از همه است.

● حشیش چیست؟

قوی‌ ترین انواع حشیش از سرشاخه‌ های گلدار گیاه یا از ترشح رزینی قهوه‌ای مایل به سیاه خشک شده برگ‌های آن که HASH یا HASHISH نامیده می ‌شود به دست می ‌آید. برگ های خشک گیاه شاهدانه را داخل سیگار ریخته و آن را دود می ‌کنند. در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم اثرات ضد درد، ضد تشنج و خواب آور حشیش شناسایی شده بود. در دهه چهارم قرن بیستم این ماده جزو سیستم دارویی آمریکا به حساب می‌آمد. بیش از ۴۰۰ ماده شیمیایی در گیاه حشیش وجود دارد که ۶۰ درصد آنها از لحاظ شیمیایی با ?THC9- در ارتباط است.

یکی از موادی که از زمان‌های بسیار قدیم تا به امروز به منظور خروج از حالت تعادل طبیعی مورد استفاده بشر بوده و هست، حشیش می‌باشد. این ماده، از درختچه‌ای به نام شاهدانه و یا کانابیس به‌دست می‌اید.
موادی‌که از قسمت‌های مختلف این گیاه به‌دست می‌آید، نام‌های مختلفی دارند؛ مثل بنگ ، حشیش، گرس یا علف(ماری‌جوانا) که بسته به مقدار THc موجود در آنها از قدرت کمتر و یا بیشتری برخوردار هستند. THC یا تترا هیدرو کانابینول Tetra Hidro Canabinol، مادة اصلی این خانواده است که مقدار آن در قسمت‌های مختلف گیاه متفاوت است. بیشترین مقدار THC در صمغ یا شیره‌ای است که از سطح برگ‌های این گیاه تراوش می‌شود.که از جمع‌آوری آنها، حشیش که قوی‌ترین فراوردة آن است، بدست می‌آید.
مادة دیگری که از این گیاه بدست می‌آید، بنگ است که از جوشاندة ترکیب ساقه و برگ‌های این گیاه بدست می‌آید که به آن روغن حشیش نیز می‌گویند. مادة دیگر، علف یا گرس یا ماری‌جوانا است که از خشک‌ کردن و پودر کردن برگ‌های گیاه شاهدانه بدست می‌آید. تمامی این مواد، حاوی مادة THC می‌باشد.THC در گذشته‌های دور به عنوان داروی ضد درد مورد استفاده بوده‌است اما با مشخص شدن عوارض و خواص این ماده که بر روی افراد مختلف متفاوت بود به تدریج استفادة دارویی آن کنار گذاشته شد.


● روغن حشیش
روغن حشیش قوی ترین فرم این ماده است. این روغن غلیظ، سبز تیره یا قهوه یی مایل به قرمز است که از تصفیه حشیش با یک ماده حلال ارگانیک به دست می آید. معمولاً این روغن را به توتون داخل سیگار مالیده و به روش دود کردن مورد مصرف قرار می دهند.
● راههای مصرف:
حشیش معمولاً به روش تدخینی استفاده می شود. معمولاً با توتون سیگار مخلوط شده و به عنوان joint یا سیگاری می کشند. خوردن حشیش روش نامعمولتری است. گاهی نیز حشیش را در غذا یا شیرینی و یا نوشابه می ریزند و می خورند.


● مصارف پزشکی
حشیش به عنوان مسکن و ماده رفع بی خوابی مصرف پزشکی دارد. همچنین از THC و دیگر مشتقات آن برای درمان برخی از بیماری ها از جمله آسم و صرع استفاده می شود ولی در حال حاضر تنها استفاده حشیش برای درمان تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی بیماران سرطانی است.


● آثار مصرف:
عوارض جسمانی که به دنبال مصرف حشیش ایجاد می شود عبارتند از: افزایش فشار خون، گیجی، افزایش اشتها، قرمز شدن چشم ها، تند شدن ضربان قلب، اختلال حافظه، گیجی، بی توجهی، تغییر در درک و رنگ و صدا. علائم روانی شدید مثل شنیدن صداهای غیر واقعی، صحبت های نامربوط و رفتارهای غیر عادی، اضطراب و افسردگی در عرض چند دقیقه شروع می شود و بسته به میزان مصرف چند ساعت طول می کشد. چنانچه خورده شود علائم دیرتر شروع می شود اما مدت طولانی تری می ماند.

حشیش اثر خواب آوری خفیفی نیز دارد. اما این اثر به شدت به وضعیت خلقی و توقع مصرف کننده مربوط می شود. یک مصرف کننده تازه کار بعد از یک بار مصرف Joint و یک مصرف کننده سابقه دار تا روزانه ۲۰ بار مصرف Joint به علائم دلخواه می رسند. این علائم عبارتند از سرخوشی، احساس اعتماد به نفس، احساس عمومی خوب بودن. البته چنانچه فرد به هنگام مصرف افسرده و یا مضطرب باشد علائم ناخوشایند تشدید می شود.

در مقایر بالا خطر بروز حملات اضطرابی هول و بدبینی و توهم نیز وجود دارد. با توجه به کاهشی که در میزان مهار در فرد ایجاد می شود خطر آسیب رساندن به خود بالا می رود. افرادی که از این ماده استفاده می کنند به دلیل عدم تعادل ناشی از آن نباید رانندگی کنند.



● علائم مصرف
الف) اثرات کوتاه مدت:
اثرات حشیش بسته به مقدار و روش مصرف متفاوت است و به وضعیت جسمانی، سلامت فرد، وزن، خلق وخو، درجه تحمل و غیره بستگی دارد. اثرات حشیش چند دقیقه پس از مصرف ظاهر شده و ۲ تا ۴ ساعت باقی می ماند.
البته این در صورتی است که روش مصرف فرد تدخین باشد. در روش خوردن، از آنجایی که عمل هضم به کندی صورت می گیرد، اثرات حشیش به تدریج و طولانی تر ظاهر می شوند. در ادراکات بینایی و شنوایی او تحریف به وجود می آید.
اشیای مجاور را بزرگ تر یا کوچک تر می بیند، در خود احساس قدرت عجیب یافته و دست به اعمال وحشیانه و خشونت بار می زند. اعتماد به نفس کاذب پیدا کرده و اشتهای عجیبی در خوردن به خصوص در زمینه غذاهای شیرین پیدا می کند که اصطلاحاً به آن اشتهای گاوی می گویند و سرانجام فرد به خواب عمیقی فرو می رود.
ب) اثرات بلندمدت:
تحقیقات نشان می دهد که اثرات سوءمصرف حشیش در میان جوانان و بزرگسالان حتمی است. از دست دادن انگیزه و علائق، آسیب حافظه و تمرکز، عدم قابلیت در رانندگی، کاهش قوای ایمنی بدن در برابر عفونت ها و بیماری ها، گیجی، سردرگمی، فقدان انرژی و غیره در اثر استفاده مرتب و مزمن حشیش روی می دهند.
● عوارض مصرف
از آثار جسمانی مصرف حشیش خصوصاً در میان مصرف کنندگان مزمن آن می توان افزایش فشار خون، قرمز شدن چشم، اختلال در حافظه، تغییر در درک رنگ و صدا، بیماری های تنفسی مزمن، سرطان ریه، از بین رفتن سلول های مغزی، نازایی در زنان و عقیمی در مردان را نام برد.
آثار روانی آن نیز عبارتند از شنیدن صداهای غیرواقعی، صحبت های نامربوط، خنده های بی دلیل، کم شدن علاقه و بی انگیزه بودن برای زندگی (سندرم بی انگیزشی)، شغل و خانواده، توهم اغلب همراه با حالت پارانویایی خصوصاً در زمان مصرف زیاد حشیش، اضطراب و افسردگی که در عرض چند دقیقه شروع شده و بسته به میزان مصرف چند ساعت طول می کشد، تندمزاجی، پرحرفی، بی قراری، احساس طردشدگی، ترس و وحشت.

● آثار مصرف حشیش:

تغییر در درک رنگ و صدا

افزایش اشتها

تند شدن ضربان قلب

قرمزی چشمها

اختلال حافظه، گیجی و بی توجهی به اطراف

به هم خوردن تعادل حرکتی

علایم روانی شدید مثل شنیدن صداهای غیر واقعی، صحبتهای نامربوط، رفتارهای غیر عادی، اضطراب و افسردگی



● عوارض مصرف طولانی حشیش:



بیماریهای تنفسی مزمن و سرطان ریه

نازایی در زن و عقیمی در مرد

از بین رفتن سلولهای مغزی (پوک شدن مغز)

تشنج

اختلال روانی شدید و پایدار

کم شدن علاقه و انگیزه برای زندگی، شغل و روابط اجتماعی و خانوادگی


● وابستگی و ترک
در اثر مصرف مداوم حشیش وابستگی روانی و تحمل نسبت به آن ایجاد می شود. نشانه های ترک آن شامل اضطراب، عصبانیت، از دست دادن اشتها، بی خوابی و بدخوابی است.
● چگونه کمک کنیم:
مصرف حشیش امکان بروز یا تشدید حالات جنون را زیاد می کند و چنانچه چنین حالتی بروز کرد حتماً باید بیمار را به بخش روانپزشکی ارجاع داد. باید مصرف کننده را مطمئن کرد که علائم تحریک پذیری، کسالت و اختلال الگوی خواب پس از خروج دارو از بدن مرتفع خواهد شد. نیازی به تجویز دارو مگر به توصیه پزشک وجود ندارد. بدلیل آنکه حشیش در چربی حل می شود تا ۴ هفته پس از مصرف در ادرار قابل تشخیص است. از جمله عوارض طولانی مدت مصرف حشیش وضعیتی است که فرد دچار بی انگیزگی، عدم تمایل برای شروع هر کاری، بی احساسی، بی انرژی بودن و چاق شدن می گردد.



۱- آیا  مصرف حشیش اعتیاد نمی‌آورد ؟
وابستگی به حشیش اصلا وابستگی جسمی نیست، بلکه یک اعتیاد روحی و رفتاری شدید است و این یکی از مصیبت‌های بزرگ حشیش است که اغلب معتادانش هم خیال می‌کنند به آن معتاد نشده‌اند. پس حشیش اعتیاد می آورد اما نوع اعتیاد بیشتر روانی است تا جسمانی .

تصور عامة مردم این است که حشیش یا مواد هم‌خانوادة آن چون مورفین ندارند پس اعتیاد هم ندارند و اگر دارد اعتیاد یا وابستگی آن روحی و روانی است در حالیکه اعتیاد به این مواد کاملاً جسمی است و THC مستقیماً روی سیستم ضد درد یا تولید کنندة مواد شبه افیونی جسم اثر می‌گذارد و باعث تخریب آن می‌شود. این سیستم، قوی‌ترین مواد مخدر طبیعی و شبه افیونی را تولید می‌کند و بعضی از آنها نظیر دینورفین، ۲۰۰ برابر مورفین خالص قدرت تخدیر و تسکین‌دارند. تخریب این سیستم و بروز اختلالات جسمی ، باعث بروز عوارض روانی هم می‌شود. طبق دیگاه کنگرة ۶۰ هر نوع ماده‌ای که مصرف آن انسان را از حال تعادل طبیعی خارج می‌کند، روی این سیستم‌ها اثر سوء و مخرب دارد.
از مهم‌ترین اثرات مصرف حشیش می‌توان به توهم، خیره‌شدن و خیره‌ماندن به نقطه‌ای خاص، گریه و خندة غیر طبیعی، پرخوری شدید(نشئه‌خوری)، اختلال در درک زمان، مکان و فواصل اشاره کرد. مهمترین عارضه طولانی مدت مصرف حشیش ، اختلال در حافظه ، فراموشی و توهمات عجیب و غریب و در نهایت دیوانگی است . بعضی از مصرف کنندگان حشیش که برای درمان به کنگره ۶۰ مراجعه نموده‌اند ، ادعا می‌کردند از بندگان برگزیده خداوند هستند و حتی ادعای مهدویت. به راستی چگونه با مصرف موادمخدر نظیر حشیش که عملی کاملاً شیطانی است ، می‌توان بنده برگزیده خداوند شد؟!


حشیش و مواد هم‌خانوادة آن ، از دیدگاه کنگرة ۶۰ مواد مخدر محسوب می‌شوند و اعتیاد سنگینی نیز به دنبال دارند که جسمی است زیرا سیستم تولید کننده مواد شبه افیونی جسم را از تعادل خارج می‌کندو از تعادل خارج شدن جسم ، عدم تعادل روانی را نیز به دنبال دارد . در حال حاضر مصرف کنندگان حشیش که به آن اعتیاد دارند و برای درمان به کنگره ۶۰ مراجعه می‌کنند می‌توانند اعتیار خود را به این ماده مخدر کاملاً درمان کنند.

۲- آیا می توان حشیش را  به طور ناگهانی ترک کرد ؟

اگر شما به مصرف روزانه حشیش اعتیاد پیدا کرده باشید و به طور ناگهانی آن را کنار بگذارید، برخی از این علائم در شما بروز پیدا خواهد کرد: بی‌خوابی، تهوع، اختلالات خواب، تعریق، خواب‌های پریشان و... اما تمام این علائم را اگر فقط بین ۲ تا ۴ روز تحمل کنید، می‌توانید برای همیشه با حشیش خداحافظی کنید.

۳- حشیش خطرناکتر است یا سیگار ؟

اگر از پزشکان بپرسید از بین حشیش و سیگار کدام یک بدتر است، می‌گویند هر دو. اما واقعیت این است که معمولا حشیشی‌ها دود را عمیق‌تر فرو می‌برند و آن را برای مدت بیشتری در ریه‌هایشان نگه ‌می‌دارند و آن دسته از سیگاری‌هایی که علاوه بر سیگار، حشیش هم می‌کشند؛ بسیار بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به سرطان ریه قرار می‌گیرند. البته خوشبختانه میزان ابتلا به سرطان‌های دستگاه تنفسی در آنهایی که تا قبل از ۳۰ سالگی از حشیش (و سیگار) دست کشیده‌اند، به میزان چشمگیری کاهش می‌یابد.


اما تفاوت‌های سیگار و حشیش به همین جا ختم نمی‌شود. حشیش به شدت توهم‌آور است و بر توانایی‌های مغزی هم تاثیرات واضح و  نامطلوبی دارد، حافظه کوتاه‌مدت را مختل می‌کند و توان مغز را در فراگیری علوم و اطلاعات جدید کاهش می‌دهد.

و به عنوان نکته آخر هم بد نیست بدانید که درصد بسیار بالایی از حشیشی‌ها معمولا کارشان به هروئین کشیده می‌شود.

۴- آیا حشیش منجر به عقیمی مردان و زنان می‌شود؟


بیش از ۴۰ سال است که برخی محققان از رابطه بین مصرف حشیش و عقیمی صحبت می‌کنند اما تا به امروز هیچ توجیه علمی برای این فرضیه ارائه نشده است. البته آزمایشات نشان می‌دهد که ماده «تی‌اچ‌سی» موجود در حشیش می‌تواند منجر به افت هورمون «ال‌اچ» شود و این هورمون، همان عاملی است که باعث تخمک‌گذاری در زنان می‌شود و در ساخت اسپرم مردان نیز تاثیر دارد.

به‌علاوه حشیش حداقل در حدفاصل ۴ تا ۵ ساعت پس از مصرف، توانایی‌های جنسی فرد مصرف‌کننده را بشدت کاهش می‌دهد.