[Mandana]

آشنایی با زمان تخمک‌گذاری زنان و نشانه‌های آن

تخمک‌گذاری چیست؟

هنگامی که یک دختر متولد می‌شود، تخمدان‌هایش حاوی میلیون‌ها تخمک نابالغ است. به طور معمول در هر ماه تنها یک تخمک، بالغ و رها می‌شود. هنگامی که تخمک از تخمدان آزاد می‌شود، ۱۲ تا ۲۴ ساعت پیش از لقاح احتمالی، می‌تواند زنده بماند. هر تخمکی که لقاح پیدا نمی‌کند، بوسیله پوشش رحم جذب می‌شود.

[/b]

تخمک‌گذاری می‌تواند تحت تاثیر عواملی مانند استرس، اضطراب، بیماری، یا به هم خوردن روال معمول زندگی تغییر کند.
تخمک‌گذاری ممکن است باعث احساس درد، حساسیت یا سوزش در تخمدان‌ها یا اطراف آنها شود.

آشنایی با نشانه‌های تخمک‌گذاری :

تغییر ترشحات گردن رحم.

در حین یا درست پیش از تخمک‌گذاری، ترشحات گردن رحم معمولا ظاهری مانند سفیده تخم مرغ به خود می‌گیرد.  اما ظاهر این ترشحات از زنی به زن دیگر متفاوت است.

هر چقدر روزهای بیشتری از دوره شما بگذرد، حجم این ترشحات افزایش پیدا کرده و بافت آنها نیز تغییر می کند. این تغییرات، بیانگر افزایش سطح هورمون استروژن در بدن شما است.

هنگامی که این ترشحات شفاف، لیز و چسبنده باشد، احتمال باردار شدن شما به حداکثر می رسد. به نظر بسیاری از خانمها، ترشحات در این دوره مانند سفیده تخم مرغ است.

این ترشحات در حالت طبیعی به عنوان یک سد محافظ عمل می کنند، اما در زمان اوج توانایی باردار شدن در شما، این ترشحات به اسپرم اجازه می دهند تا از مجرای رحم عبور کرده و به سمت رحم بروند، سپس به طرف لوله های فالوپ حرکت کنند تا با تخمک شما برخورد نمایند.

جهش در درجه حرارت پایه‌ای بدن

درجه حرارت بدن که در ابتدای صبح پس از برخاستن از خواب اندازه گرفته شده باشد- می‌تواند بیانگر آن باشد که شما تازه تخمک‌گذاری کرده‌اید.

در اغلب زنان،‌ کمی مانده به تخمک‌گذاری، درجه حرارت بدن اندکی سقوط می‌کند، ‌سپس افزایش حاد درجه حرارت بدن به دنبال می‌آید، ‌که نشانه‌ آن است که تخمک‌گذاری تازه رخ داده است.

پس از تخمک گذاری، دمای بدن شما ممکن است بین ۰٫۴ تا ۱٫۰ درجه افزایش پیدا کند. شما این تغییر را احساس نخواهید کرد، اما می توانید با استفاده از یک دماسنج، "دمای پایه بدن" یا BBT خود را اندازه گیری کنید.

دمای پایه بدن یعنی دمای بدن در هنگام صبح و پس از بیدار شدن از خواب، پیش از آنکه هرگونه فعالیتی انجام دهید. این افزایش دما بیانگر آن است که تخمک گذاری در بدن شما انجام شده است، زیرا آزاد شدن یک تخمک منجر به تحریک و افزایش تولید هورمون پروژسترون می گردد، که دمای بدن را افزایش می دهد.

زمان حداکثر توانایی شما برای باردار شدن، دو تا سه روز پیش از این است که دمای بدن شما افزایش پیدا کند. برخی از متخصصان بر این باورند که ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از مشاهده اولیه افزایش دما نیز شما شانس باردار شدن را دارید، اما اکثر آنها اذعان می کنند که این زمان برای حامله شدن خیلی دیر است.

پس از تخمک گذاری، یک تا دو روز طول می کشد تا سطح هورمون پروژسترون به حدی برسد که دمای بدن شما را افزایش بدهد. اما از آنجا که تخمک تنها حداکثر ۲۴ ساعت می تواند زنده بماند، هنگامی که دمای بدن افزایش پیدا می کند، دیگر برای باردار شدن خیلی دیر شده است،. به همین دلیل، متخصصان توصیه می کنند که دمای بدن خود را برای چند ماه دقیقا زیر نظر گرفته و نموداری برای آن طراحی کنید تا بتوانید الگوی افزایش دما را تشخیص داده و زمان احتمالی تخمک گذاری خود را مشخص کنید.

در این صورت می توانید به گونه ای برنامه ریزی کنید که دو تا سه روز پیش از موعد افزایش دمای بدن خود، آمیزش داشته باشید.

تغییرات گردن رحم

پس از تخمک‌گذاری،‌ زن ممکن است در هنگام معاینه دریابد، گردن رحمش نرم‌تر از حد معمول است، ‌و بالاتر از حد معمول قرار دارد.

درد در ناحیه پایین شکم: حدودا ۲۰% از خانمها می توانند تخمک گذاری و فعالیت مربوط به آن را احساس کنند، که نشانه های آن می تواند از درد ملایم تا تیر کشیدن های شدید و ناگهانی باشد. این حالت، که به آن میتل اشمرز ی mittelschmerz گفته می شود، ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.

سایر علائم

نشانه‌های زیر را ثانوی محسوب می‌کنند، ‌زیرا در همه زنان یا تعداد زیادی از آنها دیده نمی‌شوند: لکه‌بینی، حساسیت پستان‌ها، دل‌درد،‌ آروغ‌زدن،‌ افزایش حساسیت در حس‌های مختلف و تقویت میل جنسی.

تعیین زمان تخمک‌گذاری
زنانی که قصد دارند باردار شوند، لازم است درباره ی دوره‌های قاعدگی‌شان به خصوص زمان  تخمک‌گذاری‌شان اطلاع داشته باشند.

تخمک‌گذاری، آزاد‌شدن تخمک بالغ است که یک بار در هر دوره قاعدگی رخ می‌دهد و در این هنگام، تخمک آماده لقاح‌یافتن و بارورشدن است.

با توجه به این نکات می‌توانید زمان تقریبی تخمک‌گذاری‌تان را محاسبه کنید:

- یک دوره قاعدگی از اولین روز شروع قاعدگی تا اولین روز قاعدگی بعدی می باشد.

- یک دوره قاعدگی به طور معمول ۲۸ تا ۳۲ روز طول می‌کشد، اما ممکن است کوتاه‌تر یا طولانی تر باشد.

- زمان تخمک‌گذاری با محاسبه‌کردن نیمه دوره قاعدگی تعیین می‌شود.

- تخمک‌گذاری معمولا بین روز ۱۱ تا ۲۱ پس از شروع دوره قاعدگی رخ می‌دهد.

- زمان تخمک‌گذاری را همچنین می‌توانید با حساب‌ کردن ۱۲ تا ۱۶ روز پیش از اولین دوره قاعدگی بعدی هم به دست آورید.

روشهای آگاهی از زمان بارداری


در روش آگاهی از زمان باروری ، مجموعه ای از اطلاعات به خانمها داده می شود تا آنها بدانند که در چه روزهایی از ماه به احتمال زیاد می توانند در صورت انجام مقاربت حامله شوند ودر چه روزهایی این احتمال کم می باشد .

خانمها می توانند با مشاهده تغییراتی که در بدنشان ایجاد می شود بفهمند که زمان تخمک گذاری (آزاد شدن تخمک از تخمدانها ) چه موقعی می باشد . سپس آنها می توانند با استفاده از این اطلاعات از بروز حاملگی جلوگیری نمایند .
موثر ترین راه برای کشف این موضوع که زمان باروری هر شخصی در چه روزهایی از ماه می باشد ، استفاده از هر سه روشی است که در اینجا توضیح داده می شود .

آگاهی از زمان باروری ، میزان درک خانمها را در مورد بدن و سیکل (چرخه) قاعدگی شان افزایش می دهد . برای اینکه این روش بعنوان یک روش جلوگیری از بارداری موثر واقع شود ، باید خانمها در روزهایی که احتمال باروری زیادی وجود دارد از انجام مقاربت خودداری نمایند و یا اینکه از سایر روشهای جلوگیری از بارداری (مثل کاندوم) استفاده کنند . بطور کلی تقریبا یک سوم از روزهای هر ماه را روزهای باروری تشکیل می دهد .

روش آگاهی از زمان باروری متکی به اطلاعات زیر می باشد :
* چهار ده روز قبل از اینکه خونریزی عادت ماهانه بعدی شروع شود ، یک تخمک از تخمدان رها می شود ( به این وضعیت اصطلاحا تخمک گذاری گفته می شود ).
* بعد از انجام مقاربت ، اسپرمهای آقایان می توانند تا پنج روز نیز در دستگاه تناسلی خانمها زنده بمانند ( اگر چه اکثر آنها بعد از دو روز از بین می روند ) .
* در صورتی که از سه روز قبل تا سه روز بعد از زمان تخمک گذاری مقاربت انجام شود احتمال وقوع حاملگی زیاد می باشد.
* از آنجایی که زمان دقیق تخمک گذاری (آزاد شدن تخمک از تخمدان) را نمی توان دقیقا پیش بینی نمود ، بنابراین ۲ تا ۳ روز نیز به شروع و انتهای این دوره باید اضافه نمود . روش آگاهی از زمان باروری برای خانمهایی که دارای زمانهای قاعدگی منظم در هر ماه می باشند بسیار موثر می باشد.
روش تقویمی (روش ریتم)

در روش تقویمی ، خانمها می توانند از سوابق قاعدگی های قبلی خود به عنوان یک راهنما استفاده نمایند. در این روش هر خانمی می تواند میانگین روزها را در سیکل قاعدگی خود حساب نموده و زمانهای باروری آینده خود را تخمین بزند.
شروع به نوشتن دوره های قاعدگی خود به مدت ۸ تا ۱۲ ماه نمایید . اولین روز قاعدگی (اولین روز خونریزی) را بعنوان "روز یک" دوره قاعده گی در نظر بگیرید.

کوتاهترین و بلند ترین چرخه قاعدگی را در نظر بگیرید . عدد ۱۸ را از کوتاهترین چرخه قاعدگی خود کم نمایید و آن را بعنوان اولین روز باروری یادداشت نمایید . عدد ۱۱ را از بلند ترین چرخه قاعدگی کم نموده و آن را بعنوان آخرین روز بارداری در نظر بگیرید.

مثال: تعداد روزهای بین "روز یک" یک چرخه قاعدگی تا "روز یک" چرخه قاعدگی بعدی در یک خانم عبارتند از :
فروردین ۲۹ روز- ازدیبهشت ۲۶ روز(کوتاه ترین چرخه)- خرداد ۳۰ روز تیر ۳۱ روز(بلند ترین چرخه )- مرداد ۳۰ روز
در این مثال می بینیم که کوتاهترین چرخه قاعدگی در این خانم ۲۶ روز و بلند ترین آن ، ۳۱ روز می باشد .

عدد ۱۸ را از۲۶ کم می کنیم تا اولین روز باروری بدست آید (روزهشت) . عدد ۱۱ را هم از ۳۱ کم می کنیم تا آخرین روز باروری بدست آید ( روز بیست) . بنابراین در این خانم روزهای ۸ تا ۲۰ هر چرخه قاعدگی روزهای باروری هستند یعنی احتمال حاملگی در این روزها زیاد می باشد و باید در این روزها یا از مقاربت خود داری نماید و یا اینکه از سایر روشهای جلوگیری از بارداری استفاده نماید.
ارزیابی ترشحات دهانه رحم

در طی یک دوره قاعدگی ، قوام یا غلظت ترشحات دهانه رحم در روز های قبل از تخمک گذاری ، ترشحات دهانه رحم به بالا کشیدن و بالا بردن اسپرمها به داخل رحم و از آنجا به لوله ای فالوپ یعنی جایی که معمولا لقاح انجام می شود کمک می نماید .
ترشحات گردن رحم همچنین به بقای اسپرمها در داخل رحم کمک می کند .

در یک چرخه قاعدگی طبیعی معمولا بعد از پنج روز خونریزی قاعدگی ، سه یا چهار روزمهبل خشک می باشد ، سپس با ترشحات مایعی سفید یا زرد رنگ و چسبناک روزهای خیس بودن آغاز می گردد . این خیس بودن به تدریج افزایش یافته تا به روزی می رسیم که خیس ترین روز می باشد . در این روز ترشحات فراوان ، صاف ، لیز و لغزنده و خیلی کش می آید ( مثل سفیده تخم مرغ ) . معمولا تخمک گذاری از دو روز قبل تا دو روز بعد از پیدا شدن چنین حالتی رخ میدهد . با یادداشت نمودن میزان ترشحات و پیدا کردن خیس ترین روز هر دوره قاعدگی می توانید روزهای تخمک گذاری را مشخص نمایید .

با استفاده از یک اسپکولوم (speculum) پلاستیکی می توانید خودتان ترشحات دهانه رحم را از نظر قوام و غلظت آن ارزیابی نمایید .
روش اندازه گیری دمای پایه ای بدن

هنگامی که یک خانم هر روز دمای بدن خود را اندازه می گیرد متوجه می شود که وقتی تخمک گذاری انجام میشود تغییراتی در دمای بدنش ایجاد می گردد . درست قبل از زمان تخمک گذاری ، دمای بدن بطور موقتی به مدت کوتاهی پایین می آید .

در عرض ۱۲ ساعت که تخمک گذاری انجام می شود دمای بدن چند دهم درجه بالا می رود و تا هنگام قاعدگی بعدی به همان حالت بالا باقی می ماند . وقتی درجه حرارت به مدت سه روز در همان حد بالا باق بماند ، روزهای باروری پایان یافته و روزهایی که می توان بدون هیچگونه وسیله جلوگیری از بارداری مقاربت انجام داده و حامله نشد شروع می گردد .

همانند روش تقویمی ، در روش اندازه گیری دمای پایه ای بدن ، شما باید به مدت ۸ تا ۱۲ ماه دمای بدن خود را اندازه گیری و یادداشت نمایید تا بتوانید از آن بعنوان یک روش نسبتا مطمئن جلوگیری از بارداری استفاده نمائید .
یکی از اشکالات این روش آن است که دمای بدن افراد ممکن است بر اثر بیماریهای مختلف ، کم خوابی یا مصرف داروها نیز تغییر یابد .

سایر علائمی که در هنگام تخمک گذاری در بدن تغییر می یابند عبارتند از :
* تغییراتی در وضعیت قرار گیری رحم
* درد خفیف یا انقباضات خفیفی در یک طرف قسمت تحتانی شکم ( در محل یکی از تخمدانها)
* نرم شدن دهانه رحم
* حساس شدن دهانه رحم
* حساس شدن پستانها

بنابراین برای جلوگیری از بارداری به روش "آگاهی از زمان باروری" باید در زمانهای باروری یعنی از ۵ روز قبل تا ۳ روز بعد از تخمک گذاری از مقاربت نمودن پرهیز نمود و یا اینکه از سایر روشهای جلوگیری از بارداری مثل کاندوم در طی این روزها استفاده نمود .
مزایای جلوگیری از بارداری به روش "آگاهی از زمان باروری"

* هیچگونه عوارض جانبی ندارد
* در خانمهایی که دارای دوره های قاعدگی منظمی هستند بسیار موثر می باشد
* اطلاعات خانمها را نسبت به بدن خود افزایش می دهد
معایب جلوگیری از بارداری به روش " آگاهی از زمان باروری"

* آموختن این روش زمان نسبتا زیادی می خواهد
* این روش نیاز به محاسبه و همکاری طرفین دارد
* شکست این روش نسبت به سایر روشها بیشتر می باشد

جعبه متن

پزشکان بدون مرز