[Zohreh Gholami]

آرتوگرافی

روشی است برای مطالعه ی ساختمان های داخلی مفاصل بدن که با ترزیق ماده ی کنتراست زا در مفصل کنتراست مصنوعی ایجاد کرده وسپس تحت پوزیسیون های متفاوت از آن رادیوگرافی به عمل می آورند.

آرترو گرافی به تناسب نوع ماده کنتراست مورداستفاده تحت عناوین زیر تقسیم بندی می شود:
Pneumography.1
Arthrography with opaques.2
Pneumo-arrthrography.3


آرتروگررافی اندام فوقانی
آرترو گرافی اندام فوقانی شامل مچ دست آرنج وشانه است.


آرترو گرافی مچ دست: Arthrography of wrist
مطالعه  ساختمان داخلی مچ دست با ترزیق ماده ی کنتراست زای غیریونی به داخل کپسول مفصلی را آرتروگرافی مچ دست می نامند.

نحوه ی انجام آزمایش
دست درحالت  PA  و سوزن با زاویه ی 15 درجه به طرف سر در فضای مفصلی رادیوکارپال وارد می شود،ماده کنتراست زای غیریونی به میزان ml 5-3تزریق می شود.


پوزسیون رادیوگرافی
دروضعیت های.Ap –Latral-olnar and radial flxion-oblique صورت می گیرد.


آرتروگرافی آرنج
مطالعه رادیولوژیک فضای مفصلی داخل ارنج با تزریق ماده حاجب محلول درآب غیرروغنی ارتروگرافی آرنج نامیده می شود. این روش نسبت به سایر مفاصل کمتر متداول است.

روش های تزریق ماده حاجب به 3صورت:
1.آرتروگرافی
2.پنموآرتروگرافی
3.آرتروگرافی دوبل کنتراست

نحوه انجام آزمایش
تهیه کلیشه های مقدماتی به روش هایAP,Latral,Oblique
قرار دادن ارنج بیمار در حالت نیمرخ و ثابت کردن توسط بالشتک غیر حاجب
تعین محل فضای مفصلی بین سر رادیوس و کاپیتولوم هومروس با استفاده از فلوروسکوپی و علامت گذاری ان ناحیه
ضد عفونی کردن کامل ناحیه ارنجی و بیحسی موضعی ان
تزریق به صورت عمودی در ناحیه تعیین شده به میزان15میلی لیتریا بیشتر در ودرصورت دابل کنتراست بودن همراه 15سانتی متر مکعب هوا در محل مفصل صورت می گیرد. برای اطمینان از ورود سوزن در محل مورد نظرمیتوان با اسپیره کردن مایع سینوویالی از مفصل یا تزریق کمی ماده کنتراست زا استفاده کرد.


پوزسیون رادیوگرافی
AP,PA,Latral


اندیکاسیون:
برای مشاهده کیستهای سینوویالی،کشیدگی کپسول،اجسام خارجی،استئوفیت،اجسام شل وسطوح مفصلی به کار میرود.


آرتروگرافی شانه
مطاله ی پرتوشناختی مفصل شانه با ترزیق ماده ی حاجب محلول در آب غیر یونی را آرتروگرافی شانه می گویند.

نحوه انجام ازمایش
تصویر برداری مقدماتی ،شامل APبا چرخش به داخل وخارج بازو ونمای آگزیال که در این صورت اگر کلسیفیکاسیون واجسام شل باشد دیده می شود.
بیمار سوپاین روی تخت قرار گرفته وعضلات را شل کرده ،بازوی مورد نظر با ابداکسیون از تنه دور شده و تا حد امکان به خارج می چرخد.

ضدعفونی کردن مفصل شانه
سوزن ترزیقی نازک وظریف ودارای برش کوتاه است که سطح آنرا با Noracaine ،1% آغشته کردیم تا مسیر محل ترزیق بی حس شده وبدون درد باشد. حدود 6-8 میلی لیتر بسته به حجم وظرفیت ماده ی کنتراست زا ترزیق می شود ودر صورت دابل کنتراست بودن ،3-5 میلی لیتر همراه با 15 سانتی متر مکعب هوا در محل موردمورد نظر  ترزیق می شود. محل ترزیق مرکز مثلثی است که ریوس آنرا کراکویید ،آکرومیون وتوبروزیته بزرگ هومروس می سازد است.


پوزیسیون رادیو گرافی
AP-externalو محور اشعه با زاویه ی 20 درجه به طرف پا
AP-Internal Rotation
Axial-SI


اندیکاسیون ها
در تشخیص ضایعات تروماتیکی که متوجه کپسول و تاندون هایی که آنرا محکم می کنند است ،در پنومو گرافی کشیدگی کپسول مفصلی خصوصا دررفتگی های مکرر شانه مورد بررسی قرار می گیرد و در پنوموآرتروگرافی حاشیه ی گلنویید مورد بررسی قرار می گیرد.


آرتروگرافی اندام تحتانی
آرتروگرافی اندام تحتانی شامل آرتروگرافی مچ پا زانو ومفصل هیپ است


آرتروگرافی مچ پا
مطالعه ی رادیولوژیکی مفصل مچ پا با تزریق ماده ی کنتراست زا را میگویند که به 3 روش قبلی انجام میشود.

نحوه انجام ازمایش
تهیه کلیشه های مقدماتی شامل    AP,Latral,Oblique
بیمار سوپاین،وتعیین محل مفصل
ضدعفونی کردن مفصل وبی حسی موضعی
ماده کنتراست زاml 8-6 درارتروگرافی ودرصورت دابل کنتراست بودن  ml 4-3 ماده همراه 8-6سانتی متر مکعب هوا تزریق می شود.


پوزسیون رادیو گرافی
رخ ونیم رخ در حالت عمو می بکار میرود ودر صورت لزوم می توان از وابلیک های قدامی داخلی وخارجی استفاده کرد.


اندیکاسیون:
در آرترو گرافی ضایعات تاندونی در پنوموگرافی اجسام شل و در کنتراست مضاعف غضروف مفصلی مشاهده میشود


آرتروگرافی زانو
مطالعه ی پرتوشناختی مفصل زانو با تزریق ماده ی حاجب را آرتروگرافی زانو میگویند. بیشترین درصد درخواست ها برای نسوج نرم مهم مثل منیسک ها لیگامان ها در زانو است.

نحوه انجام آزمایش
تهیه ی کلیشه های مقدماتی در حالتهایAp وPA
بیمار سو پایین روی تخت خوابیده وبالشتک غیر حاجب زیر زانوی مورد نظر قرار میدهیم
استخوان پاتلا توسط پزشک مورد از منیسک دور میشود
محل ورود سوزن در تزریق فضای مفضلی از بیرون بین پاتلا وکندیل فمور است.
در پنوموگرافی مقدار گاز تزریقی با توجه به سن بیمار 80-140میلی لیتر است در آرتروگرافی 4-10 میلی لیتر ید ارگانیک 45% و در دابل کنتراست بعد از تزریق گاز 2-3 میلی لیتر ماده ی کنتراست زا هم تزریق میکنیم.


پوزسیون بیمار:
Apoبا اکستانسیون در زانو   
Apoبا چرخش داخلی و خارجی
ََPA با فلکسیون 30 درجه در زانو
نیم رخ با فلکسیون مختصر در زانو
نیم رخ با اکستانسیون در زانو


اندیکاسیون ها
کیست های بیکرو اجسام شل درآرتروگرافی برای بررسی بیماری های تاندونی ضایعات غضروفی ترومای کپسولی از کنتراست مضاعف استفاده می شود. از روش پنمو گرافی به ندرت استفاده می شود وآ ن هم در مواردی است که حساسیت شدید به ماده ی حاجب یددار وجود داشته باشند و چون در این روش تجزیه وتحلیل در فضای مفصلی بسیار حائز اهمیت است و کنتراست شفاف جوابگوی آن نیست لذا ازتکنیک با کنتراست مضاعف از طرف بیشتر پزشکان پیشنهاد شده است.


آرتروگرافی مفصل ران
مطاله ی رادیولوژیکی مفصل ران با ترزیق ماده ی حاجب محلول درآب غیر یونی که اغلب به روش کنتراست ساده صورت می گیرد را آرتروگرافی هیپ می گویند.

تهیه کلیشه های مقدماتی شامل  .R   AP-Neutral,AP-Internal.R,AP-External

نحوه انجام آزمایش
بیمار سوپاین،قرار دادن بالشتک زیر سرو زیر زانو،با خم کردن کم مفصل ران،مفصل در حالت استراحت قرار می گیرد ،تحت کنترل فلورسکوپی وسط گردن فمور مشخص شده وعلامت گذاری می شود .
ضد عفونی کردن محل ترزیق،6میلی لیتر ماده ی حاجب همراه با 1سانتی متر ماده ی بی حس کننده ی توسط سوزن ترزیقی با 10 درجه به طرف بالا داخل واردفضای مفصلی  می شود .
در اطفال بهتر است با بیهوشی عمومی ترزیق صورت بگیرد .


پوزیسیون بیمار
اغلب در پوزیسیون های رخ ومایل تهیه می شود


اندیکاسیون ها
کنترل جا بجا شدن پروتزها بعد از عمل خصوصا در بزگسالان
بیماری های مادرزادی در اطفال مخصوصاً