[Zohreh Gholami]

کاکتوس‌ها به سه زیر خانواده تقسیم می‌شوند:

-زیر خانواده پرسکیه Pereskia
-زیر خانواده اوپنسیه Opuntia
- زیر خانواده سرئه Cerea

توجه داشته باشید که تعدادی از کاکتوس‌ها مثل اکینو کاکتوس و ... در این طبقه‌بندی قرار نمی‌گیرند.


زیر خانواده پرسکیه Pereskia
تنها کاکتوس برگ‌دار در این زیر خانواده جای می‌گیرد. گیاه پرسکیه برگ‌هایی شبیه برگ مرکبات به رنگ‌های متنوع دارد و گل‌های سفید آن شبیه به گیاهان خانواده رزاسه است. این کاکتوس در خاک‌های متوسط تا معمولی باPH حدود 5/6 – 5/7 نگهداری می‌شوند و قلمه‌های ساقه این گیاهان براحتی در ماسه ریشه‌دار می‌شوند (برای تکثیر مشکلی ندارند).

زیر خانواده اوپنسیه Opuntia
کاکتوس‌های اوپنسیه به فارسی کاکتوس‌های راکتی نامیده می‌شوند. که در برگیرنده انواع کاکتوس‌های برگ پهن، راکتی، زرد، راکت درشت و کوچک هستند. این دسته از کاکتوس‌ها گاهی در مناطق گرمسیری میوه‌های خوراکی تولید می‌کنند که مصارف دارویی دارد.

زیر خانواده سرئه Cerea
کاکتوس‌های کشیده و مخروطی در زیر خانواده سرئه قرار دارند. این دسته از کاکتوس‌ها در مناطق سردسیری در فضای گلخانه‌ها قابل حفاظت و نگهداری می‌باشند. این گیاهان بدلیل خارهای گزنده و حساسیت‌زا ایجاد مشکل می‌کنند پس در منازل از دسترس بچه‌ها دور نگه دارید.

مامیلاریا از جمله کاکتوس‌های کوچک و ریز هستند که گل دهی منظم هر ساله دارند. این کاکتوس بسیار کوچک و دارای فرم دایره‌ای کوچک هستند.


پرورش کاکتوس‌ها:
ترکیب خاکی کاکتوس‌ها، باید شنی رسی و درصد بیشتری از شن یا سنگریزه باشد. کاکتوس‌ها آبیاری منظم و با فواصل بیش از گیاهان معمول نیاز دارند و بسته به سرعت رشد و فصل، تعداد و فواصل آبیاری تنظیم می‌شود. کاکتوس‌ها در مناطق گرم و پر نور رشد می‌کنند زیرا بومی آمریکای لاتین هستند. کاکتوس‌ها به نور زیادی احتیاج دارند و در محیط‌های کم نور معمولا رشد علفی می‌کنند و منظره ظاهری آن‌ها از حالت کاکتوس بودن خارج می‌شود.


تکثیر کاکتوس‌ها:
- جنسی
- غیر جنسی

بعضی از کاکتوس‌ها نظیر مامیلاریا گل دهی منظم هر ساله دارند. بذر سیاه رنگ کوچک تولید می‌کنند. بعضی دیگر از کاکتوس‌ها نظیر زیئو کاکتوس که گل‌های بسیار کم دوامی دارند تولید بذر کمتری می‌کنند.


تکثیر بذری کاکتوس‌ها
عموم کاکتوس‌ها بذرهای بسیار ریز با قوه نامیه نسبتاً کوتاه دارند. نکات مهم در کشت بذری کاکتوس:
- بذرها قوه نامیه مناسبی داشته باشند؛ یعنی تعداد جوانه زنی گیاه در زمان معین به اندازه قابل قبول باشد؛
نحوه کشت طوری باشد که بذرهای ریز بتوانند جوانه بزنند.
بنابراین کاکتوس‌ها را در سبدهای پلاستیکی کم عمق با یک خاک بسیار سبک (ترجیحا پیت ماس) کشت می‌کنند. آبیاری بسترهای کشت در پای گیاه انجام می‌گیرد، یا اینکه سبدها را در ظرف‌های آبی قرار داده که بتدریج آب را جذب می‌کند و گیاه و بذرها مرطوب شده و بعد جوانه می‌زنند. مثل هر گیاه دیگر بذرکاری باعث طولانی شدن زمان رشد و نمو و بلوغ گیاه می‌شود.


تکثیر رویشی کاکتوس
عمده‌ترین تکثیر رویشی کاکتوس‌ها روش کاتینگ Cutting یا قلمه زدن است. قلمه زدن در کاکتوس به فصل بستگی دارد و بهترین فصل برای آن اوایل تابستان می‌باشد. بطوری که آن‌ها را در یک بستر سبک و محیط با رطوبت کافی با آبیاری منظم کشت می‌کنند.
اما قبل از اینکه قلمه‌ی کاکتوس مخصوصاً کاکتوس‌های گوشتی نظیر سرئوس‌ها وارد بسترهای کشت شوند باید شیرابه گیاه را قطع کرد. برای انجام چنین عملی قبلاً قطعات جدا شده یا قلمه‌های کاکتوس را به مدت چندین ساعت در معرض تابش مستقیم آفتاب در تابستان قرار می‌دادند تا اینکه جریان شیرابه قطع می‌شد و سپس اقدام به کشت آن می‌کردند. اما امروزه با توجه به اینکه ریشه‌دار کردن گیاهان ر کمترین در زمان حائز اهمیت است قلمه ها را در آب ولرم حدود 45 درجه سانتی گراد قرار می دهند. که در نتیجه جریان شیرابه قلمه ها قطع می شود.سپس آنها زا در بستر کاشت قرار می دهند وکار دیگری که بیشتر بعنوان یک هنر به نظر می‌رسد عمل پیوند یا گرافتینگ Grafting در کاکتوس است. آنچه مسلم است سرئوس‌ها یا کاکتوس‌های مخروطی، پایه‌های بسیار خوبی برای بیشتر مامیلاریاها یا اوپنسیه‌ها هستند

[Zohreh Gholami]

کاکتوس ها از جمله جذابترین و متنوعترین گیاهان خانگی هستند. اکثر انواع کاکتوس حتی در دست یک صاحب تازه کار، به راحتی رشد می کنند. هرچند کاکتوس ها در تمام مدت سال در گل فروشی ها، فروشگاه های لوازم خانگی و حتی سوپرمارکت ها به فروش می رسند، اما بهترین فصل تهیه آنها تابستان است.

ممکن است شما هنگام خرید یک کاکتوس جدید به چند مورد زیر هم نیاز پیدا کنید:


گلدان:
در ابتدا، گلدانی برای کاکتوس انتخاب کنید. معمولا زمانی که کاکتوسی را میخرید، مدت زیادی از رشد آن در گلدان فعلی گذشته است و به احتمال زیاد به یک تغییر گلدان نیاز دارد. گلدانی را انتخاب کنید که تنها اندکی از گلدان فعلی بزرگتر باشد زیرا فضای بیش از حد به آبیاری بیش از اندازه منجر میشود. در ضمن توجه کنید که ته گلدان سوراخهایی برای خروج آب اضافه موجود باشد، زیرا بدون وجود آنها، کاکتوس پوسیده و خواهد مرد.

خاک:
خاک کاکتوس، کالای بعدی سبد شماست. بهترین نوع خاک کاکتوس، اصلا برای این گیاه تهیه میشود و در اکثر فروشگاههای لوازم خانگی و باغبانی و گل فروشی موجود است. اگر موفق به تهیه این خاک نشدید، میتوانید با مخلوط کردن یک قسمت خاک گلدان با یک قسمت ماسه و کمی شن برای عبور راحت تر آب، خاک مناسبی تهیه کنید.

کود:
کاکتوس در طی پاییز و زمستان تنها هر دو تا سه ماه یک مرتبه به کود احتیاج دارد. یک کود کم ازت برای کاکتوس مناسب است. کودهایی که به تدریج در خاک آزاد میشوند نیز برای کاکتوس مناسب هستند، اما این کودها تنها یک مرتبه در بهار به خاک افزوده میشوند.

نور:
کاکتوس به نور فراوان نیاز دارند و قرار دادن آنها در داخل اتاق و پشت پنجره های جنوبی بسیار مناسب است. در صورت ناکافی بودن نور طبیعی، نور مصنوعی نیز میتواند به عنوان مکمل، به کار رود.

دما:
کاکتوسها میتوانند در فصل رشد خود دمای 32 تا 38 درجه را تحمل کنند و بهترین دما در فصل استراحت آنها، 7 تا 12 درجه سانتیگراد است. این دمایی است که کاکتوس در محل طبیعی زندگی با آن روبرو میشود. هوای سرد در فصل استراحت، میتواند به گل دهی گیاه در فصل رشد منجر شود.

ریختن خاک در گلدان
مشکلات: بزرگترین مشکل برای صاحبان کاکتوس، آبیاری بیش از حد است. اما این مشکل تنها با کمی دقت قابل حل است. آبیاری بیش از حد موجب پوسیدگی ساقه و ریشه گیاه میشود و متاسفانه هنگامی که ریشه کاکتوس بپوسد یا حتی پوسیدگی در آن آغاز شود، دیگر نمی توان گیاه را نجات داد.
آفت های کاکتوس به نسبه معدود هستند، اما هنگام خرید کاکتوس توجه کنید که حشره ای مشکوک روی آن لانه نکرده باشد. در صورتی که آفات کاکتوس به سراغ گیاه شما آمدند، با اندکی حشره کش میتوانید آنها را از بین ببرید.

لایه های خاک کاکتوس:
1- ریگ ریز
2-خاک گلدان ماسه
3- خزه یا پوست برنج
4- ریگ یا خرده سفال

(فقط فراموش نکنید: کاکتوس را به اندازه آب دهید!)

کاکتوس عمودی
گلدان مناسب برای این نوع کاکتوس، ظرفی است که دهانه آن به اندازه نصف قد گیاه باشد و بهتر است به جای عریض بودن، عمیق باشد.

تعویض گلدان:
اگر امکان دارد، هنگام تعویض گلدان بهتر است گلدان قبلی را بشکنید و گیاه را از آن خارج نمایید. زیرا خارج کردن کاتوس با بیلچه موجب زخمی شدن ریشه میشود. مقداری خاک کاکتوس تازه در ته گلدان ریخته و کاکتوس را روی آن قرار دهید و اطراف آن را با خاک بیشتر پر کنید.
این کاکتوس تا یک هفته پس از تعویض گلدان نباید در معرض نور شدید آفتاب قرار بگیرد و آبیاری آن نیز باید به اندازه باشد تا بتواند به محیط جدید خو بگیرد. پس از این جا به جایی، کاکتوس تنها در صورتی به گلدان دیگر منتقل می شود که این تعویض کاملاً ضروری باشد.
پس از تعویض گلدان، مراقبت از کاکتوس ساده ترین کار ممکن است، تنها مورد بسیار مهم این است که بدانید کاکتوس دو فصل دارد، فصل رشد فعال که در طی بهار و تابستان رخ میدهد و فصل استراحت که در پاییز و زمستان است، زمانی که کاکتوسها به خواب زمستانی فرو میرند.


کاکتوس گرد
گلدان مناسب این کاکتوس تنها باید 4 تا 5 سانتیمتر عریضتر از کاکتوس باشد.
برای جلوگیری از زخمی شدن دست، کاکتوس را با یک ورق روزنامه که چندلا تا زده اید جابجا کرده و برای ریختن خاک در گلدان نیز از یک برگ کاغذ تا شده استفاده کنید.

آبیاری:
در طی فصل رشد فعال کاکتوس باید بیش از دوران استراحت آبیاری شود. برنامه خاص و تعریف شده ای برای آبیاری کاکتوس وجود ندارد و برنامه آن به گلدان، خاک، آب و هوا و عوامل مشابه بستگی دارد.
بهترین روش برای تعیین مقدار آب مورد نیاز کاکتوس، این است که گیاه را مدتی با دقت زیرنظر بگیرید. هنگام آبیاری سعی کنید تمام سطح خاک خیس نشود و مراقب خروج آب نیز باشید. دور بعدی ابیاری باید در زمانی باشد که خاک کاکتوس کاملا خشک شده باشد. ساده ترین روش حصول اطمینان از خشکی خاک این است که یک خلال دندان را با احتیاط در خاک فرو کنید، اگر خلال دندان نمناک شد، باز هم یکی دو روز صبر کنید. گیاه در فصل استراحت خود تنها چند هفته یک بار به آبیاری نیاز دارد.