[Zohreh Gholami]

پیامد های بی توجهی به کفش ورزشی

دبیر پانزدهمین کنگره سراسری سالیانه طب فیزیکی و توانبخشی ایران:
کفش های ورزشی غیر استاندارد بیماری های مختلف اسکلتی و عضلانی را تشدید می کنند

کفش های گرانقیمت و دستگاه های ورزشی غیر استاندارد که بدون توجه به وضعیت جسمانی بیماران و تحت تبلیغات وسیع ماهواره ای استفاده از آنها رو به افزایش است، ممکن است بیماری های مختلف اسکلتی و عضلانی را تشدید کنند.

[/b]

دکتر سید احمد رئیس السادات دبیرانجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این مطلب، گفت: استقاده از کفش های ورزشی که ادعا می شود سبب افزایش قد می شوند و همچنین کفش های  با پاشنه های نامرئی که در داخل کفش جا سازی شده اند ممکن است ابتلا به کمردرد و درد زانوها را افزایش دهند.

وی اظهار داشت: این کفش ها با ایجاد اختلال در زنجیره طبیعی بیومکانیکی موجب عدم توازن نیروهای وارد شده بر مفاصل مچ پا ، زانوها، لگن و نهایتا" کمر میشوند و تناسب قدرت و انعطاف پذیری عضلات پیرامون آنها را بر هم می زنند. دبیر پانزدهمین کنگره سراسری سالیانه طب فیزیکی  و توانبخشی ایران در ادامه گفت: برای انتخاب کفش طبی حتما" با پزشک خود مشورت کنید. یک کفش  و کفی طبی مناسب برای مبتلایان به خار پاشنه ممکن است  برای فردی که مبتلا به آرتروز زانو است مناسب نباشد.

رئیس السادات تصریح کرد: دستگاه های ورزشی مانند توتال کور و ابراکت و... نیز برای بسیاری از بیماران از جمله افراد چاق ومبتلایان به پوکی استخوان مضر است. این دستگاه ها ممکن است در افراد دچار پوکی استخوان باعث ایجاد شکستگی مهره های ستون فقرات شود و حتی افراد سالم را نیز دچار دردهای مکانیکی پشت و کمر کنند.

این متخصص طب فیزیکی در پایان اظهار داشت: کفش های طبی، نوع ورزش و وسیله ورزشی مورد استفاده باید مانند دارو  متناسب با بیماری و شرایط فیزیکی بیماران توسط پزشک ویا درمانگر با تجربه تجویز شوند. در تجویز ورزش نیز علاوه بر نوع ورزش، مدت، شدت، تعداد و فواصل جلسات و میزان افزایش شدت و احتیاطات لازم به هنگام اجرای آنها دقیقا"  مانند نوع و دوز دارو و فواصل مصرف و ملاحظات حین مصرف آنها باید مشخص و معین باشد.

گفتنی است: پانزدهمین کنگره سراسری سالیانه  طب فیزیکی و توانبخشی ایران طی روزهای 23 الی25 آذر ماه سال جاری در سالن ابن سینای دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار می شود.

[Zohreh Gholami]

خطرات استفاده از کف های نامناسب ورزشی

زندگي بي تحرك يك مشكل جهاني و خطري براي سلامت جامعه است و علت عمده مرگ و ميرها، بيماري‌ها وناتواني‌ها محسوب مي‌شود. بررسي‌هاي سازمان جهاني بهداشت نشان مي‌دهد كه هر سال حدود 2 ميليون مرگ به علت نبود فعاليت بدني اتفاق مي‌افتد و اين در حالي است كه زندگي بي‌تحرك يكي از 10 علت عمده مرگ و ميردر جهان است.

تحقيقات انجام شده نشان مي‌دهد كه 60 تا 85 درصد از افراد بالغ در كشور ما تحرك كافي را براي بهبود سلامت شان ندارند. در حالي كه حداقل 30 دقيقه فعاليت بدني متوسط در هر روز، براي بهبود و حفظ سلامت لازم است.

فعاليت‌هاي بدني منظم و عادات غذايي خوب، مي‌تواند سلامت مردم را ارتقاء دهد و از بسياري بيماري‌ها پيشگيري كند.

كارشناسان معتقدند براي مردم در تمامي سنين فعاليت‌هاي بدني باعث بهبود كيفيت زندگي مي‌شود. فوايد جسمي شامل بهبود و افزايش تعادل قدرت، هماهنگي،‌انعطاف پذيري و تحمل است. فعاليت‌هاي بدني همچنين باعث بهبود بهداشت رواني، تنظيم‌هاي حركتي و عملكردهاي تشخيصي نيز مي‌شود. آنان مي‌‌گويند فعاليت‌هاي بدني مانند پياده روي، دوچرخه سواري و نرمش‌هاي گوناگون نه تنها باعث بهبود وحفظ سلامت بدن مي‌شود، بلكه اثرات مفيد اقتصادي و اجتماعي نيز دارد. به طوري كه فعاليت‌هاي بدني منظم به اقتصاد جامعه هم كمك مي‌كند. تا هزينه مراقبت‌هاي بهداشتي كاهش يابد. حال آن‌كه متاسفانه در كشورهاي در حال توسعه، هزينه‌هاي بهداشتي به علت نبود فعاليت‌هاي بدني و چاقي، بالا است.

مردم كشور ما در شرايطي با ورزش بيگانه‌اند كه دكتر سيداحمد رئيس السادات، دبيرانجمن طب فيزيكي و توانبخشي ايران گفته‌است: كفش‌هاي گران قيمت و دستگاه‌هاي غير استاندارد ورزشي كه بدون توجه به وضعيت جسماني بيماران و تحت تبليغات وسيع ماهواره‌اي استفاده از آنها رو به افزايش است. نمي‌توانند بيماري‌هاي مختلف اسكلتي و عضلاني را تشديد كنند.


اختلال در زنجيره طبيعي بدن
او همچنين مي‌گويد: استفاده از كفش‌هاي ورزشي كه عده‌اي مدعي‌اند سبب افزايش قد مي‌شوند و همچنين كفش‌هايي با پاشنه‌هاي نامريي كه در داخل كفش جاسازي شده‌اند ممكن است ابتلا به كمردرد و درد زانوها را افزايش دهند. اين كفش‌ها با ايجاد اختلال در زنجيره طبيعي بيومكانيكي بدن موجب عدم توازن نيروهاي وارد شده بر مفاصل مچ‌پا، زانوها، لگن و نهايتا كمر مي‌شوند و تناسب قدرت و انعطاف پذيري عضلات پيرامون آنها را برهم مي‌زنند.

دكتر رئيس السادات مي‌افزايد: براي انتخاب كفش طبي حتما بايد با پزشك خود مشورت كنيد. يك كفش و كفي طبي مناسب براي مبتلايان به خارپاشنه ممكن است براي فردي كه مبتلا به آرتروئز زانو است، مناسب نباشد.

او تصريح مي‌كند: دستگاه‌هاي ورزشي مانند «توتان كوروا براكت» نيز براي بسياري از بيماران و از جمله افراد چاق و مبتلايان به پوكي استخوان، مضر است. اين دستگاه‌ها ممكن است در افراد دچار پوكي استخوان باعث ايجاد شكستگي مهره‌هاي ستون فقرات شود و حتي افراد سالم را نيز دچار دردهاي مكانيكي پشت و كمر كند.

اين متخصص طب فيزيكي همچنين اظهارمي‌دارد: كفش‌هاي طبي، نوع ورزش و وسيله ورزشي مورد استفاده بايد مانند دارو متناسب با بيماري و شرايط فيزيكي بيماران توسط پزشك و يا درمانگر با تجربه، تجويز شوند. در تجويز ورزش نيز علاوه بر نوع ورزش، مدت، شدت، تعداد و فواصل جلسات و ميزان افزايش شدت و احتياطات لازم به هنگام اجراي آنها، دقيقاً مانند نوع و دوز دارو و فواصل مصرف و ملاحظات حين مصرف آنها، بايد مشخص و معين شده باشد.


كفش‌هاي غيراستاندارد و درد پاشنه پا
ذبيح‌الله برجسته ـ فيزيوتراپ نيز مي‌گويد: درد پاشنه پا به علت خار پاشنه دربرآمدگي انتهايي استخوان پاشنه پا ايجاد مي‌شود و در 20 سالگي به بالا به دليل اينكه اين خار در سنين كم وجود ندارد، شايع‌تر است.

وي مي‌گويد: خار پاشنه پا بر اثر پوشيدن كفش‌هاي غيراستاندارد و يا راه رفتن با پاي برهنه روي سطح‌هاي سخت بروز مي‌كند چرا كه فشار زيادي به ناحيه پاشنه پا وارد مي‌سازد و سبب التهاب بافت‌هاي نرم پاشنه پا و سپس نواحي غضروفي اطراف استخوان پاشنه مي‌شود.

او خاطر نشان مي‌كند: براي پيشگيري و كاهش درد بهتر است از پدهاي پاشنه در داخل كفش و يا كفش‌هاي استاندارد داراي قوس‌هاي طولي و عرضي پا استفاده شود و هنگام راه رفتن روي سطوح سخت مانند موكت نيز بهتر است از دمپايي استفاده به عمل آيد.

اين فيزيوتراپ مي‌افزايد: درد كف پا به علت التهاب ماهيچه‌اي پا و تاندون‌هاي ناحيه كف پا است و دليل آن هم استفاده از كفش‌هاي غير استاندارد و آسيب‌هاي وارده به ناحيه مچ و كف پا است اين آسيب‌ها ناشي از پيچ خوردگي‌هاي ناحيه مچ پا به داخل يا خارج است و در خانم‌ها اين عارضه بيشتر به دليل پوشيدن كفش‌هاي پاشنه بلند، ايجاد مي‌شود.

برجسته همچنين مي‌گويد: براي پيشگيري و درمان اين عارضه بهتر است از كفش‌هاي طبي كه پا داخل آن كاملاً احساس راحتي داشته باشد، استفاده شود و در صورت ادامه درد، به كمك درمان‌هاي فيزيوتراپي مي‌توان اين عارضه را درمان كرد.


سلامت پا
مهنــدس اميــد زيوري ـ كارشناس ارتوپدي فني در مورد كفش‌هاي غير استاندارد به گزارشگر روزنامه اطلاعات مي‌گويد: پا يكي از مهم‌ترين قسمت‌هاي بدن ما است كه سلامت آن در كل بدن تاثير بسيار زيادي دارد. در طول روز، فشار زيادي از طريق پا به زانو، لگن و ستون فقرات وارد مي‌شود و از اين رو

كفش‌هاي مناسب و استاندارد اهميت زيادي دارند زيرا پاي سالم باعث تحرك و نشاط مي‌شود و هر كسي هم كه تحرك بيشتري داشته باشد تن سالمتري خواهد داشت.

وي مي‌افزايد: يك كفش خوب داراي مشخصه‌هايي است كه عبارتند از:
ـ بايد پاشنه مناسب داشته باشد، كه معمولاً براي آقايان 2 تا 5/2 سانتيمتر و براي خانم‌ها 2 تا 3 سانتيمتر است.
ـ اختلاف بين ارتفاع، كف كفش و پنجه پا نبايد بيش از 2 تا 5/2 سانتيمتر باشد.
ـ كفشي مناسب است كه هيچ فشاري روی پنجه و پاشنه پا وارد نكند.
ـ كفش بايد از چرم خوبي ساخته شود تا تعرق و بوگرفتن پا كاهش يابد.
ـ يك كفش مناسب داراي پنجه پهن است، تا انگشتان به راحتي بتوانند در درون كفش تحرك داشته باشند.

ـ وجود زيره خوب در قسمت پاشنه پا بسيار مهم است. زيرا به ضربه‌گيري كمك مي‌كند و فشارهايي را كه زمين به كفش وارد مي‌شود را مي‌گيرد و باعث مي‌شود شخص به هنگام پياده‌روي، احساس راحتي كند.

ـ افرادي كه دچار صافي كف پا هستند، بايد از كفش و كفي‌هاي مخصوص استفاده كنند، زيرا در غير اين‌صورت دچار عوارضي مانند چرخش پاشنه به سمت داخل و يا اينكه در سنين بالاتر به انحراف در زانو مبتلا مي‌شوند و اين درحالي است كه اگر به موقع تشخيص داده شود، شخصي سلامت‌اش را به‌دست مي‌آورد.

اين كارشناس ارتوپدي فني تأكيد مي‌كند: كفش و كفي مخصوص صافي كف پا بايد توسط كارشناس ساخته شود و به هيچ وجه نمي‌توان كفي را از داروخانه تهيه كرد، زيرا فرم پاي هر شخص با ديگري متفاوت است.


كفش‌هاي ورزشي
وي در مورد كفش‌هاي ورزشي مي‌افزايد: كفش‌هاي ورزشي نامناسب براي اجراي بهتر ورزش خيلي مهم است زيرا يك ورزشكار با كفش ورزشي مناسب مي‌تواند به ركوردهاي بهتري دست يابد.

شخصي كه مي‌خواهد ورزش كند، بايد كفش متناسب با فعاليتش را تهيه كند.

به عنوان مثال اگر مي‌خواهد پياده‌روي كند، بايد كفش مخصوص راه رفتن را تهيه كند. ما براي هر فعاليت ورزشي، كفش مناسب مي‌خواهيم. زيرا نوع كفش و كارهايي كه در زيريه آن انجام شده است، باعث مي‌شود شخصي به راحتي فعاليت‌هاي خاص خودش را انجام دهد.

زيوري، در پاسخ به اين پرسش كه بهترين كفش براي كودكان چگونه است، مي‌گويد: بهترين كفش براي كودكان كفش‌هاي اسپورت با رويه خيلي نرم است كه موقع دويدن كودك نيروهاي وارد شده از زمين به پا را بتواند دفع كند اين نوع كفش براي كودكان بسيار مناسب است، حال آن كه كفش‌هاي عروسكي كه در بازار وجود دارد، براي آنان مناسب نيست.

وي مي‌افزايد: يكي از مشكلاتي كه ورزشكاران به دليل پوشيدن كفش‌هاي نامناسب به آن دچار مي‌شوند، پيچ خوردن مچ پا است. در ضمن پوشيدن جوراب خوب و مناسب هم اهميت زيادي دارد و اين درحالي است كه براي هر ورزش، يك جوراب مخصوص وجود دارد كه بايد از جنس خاصي باشد و از لغزيدن پا جلوگيري كند.

زيوري در مورد استفاده از كفش‌هاي غيراستاندارد يادآوري مي‌كند: كفش غير استاندارد، كفشي است كه پاشنه پهن ندارد و پنجه باريك است، تا ساق پا ارتفاع مناسبي ندارد، خيلي شل است، بند ندارد و به گونه‌اي است كه باعث مي‌شود شخص دچار پيچ خوردگي مچ پا شود كه اين مشكل به صورت مكرر به‌وجود آيد.

معمولاً اشخاصي كه از اين كفش‌ها استفاده مي‌كنند، دچار انحراف انگشتان پا مي‌شوند كه يكي از مهمترين عوارض آن شصت كج است و همچنين ممكن است شخصي دچار بيماري‌هاي باكترايي داخل كفش‌ها شود و در حين احتمال اين كه شخصي زانو درد و ساق‌درد هم بگيرد، زياد است. كفش‌هايي با پاشنه‌هاي بلند مي‌توانند تغييرات زيادي در عضلات پشت ساق پا به وجود آورند. بررسي‌ها نشان داده است خانم‌هايي كه زياد از كفش‌هاي پاشنه بلند استفاده مي‌كنند، در سنين بالا نمي‌توانند از كفش‌هاي با پاشنه مناسب استفاده كنند، زيرا اعصاب قسمت پاشنه و پشت ساق پاهايشان كاملاً درگير شده است.

در حال حاضر كفش‌هاي موسوم به پاشنه نامرئي به فروش مي‌رسند كه فروشندگان آن سعي در فريب مردم را دارند، به طور كلي كفش بايد پاشنه مناسب داشته باشد، حال چه مرئي چه نامرئي. ارتفاع كفش نيز نبايد از 3 سانتي‌متر بيشتر باشد، نبايد به ظاهر كفش توجه كرد كه پاشنه‌اش مرئي است يا نامرئي بلكه بايد به كيفيت آن توجه داشت.

زيوري مي‌افزايد: در حال حاضر ماهواره كفش‌هايي را تبليغ مي‌كند كه پاها را لاغر و عضلات آن را تقويت مي‌كنند، حال آن كه هيچ منبع علمي وجود اين كفشها و كاركـرد آنها را تأييد نكرده است.

مردم نبايد از اين كفش‌ها استفاده كنند، زيرا تأييد شده نيستند و ممكن است عوارض زيادي را براي مصرف‌كنندگان، به‌وجود آورند. زماني كه اين كفش‌ها از سوي وزارت بهداشت و درمان تأييد شد، مردم مي‌توانند از آنها استفاده كنند.


دستگاه‌هاي ورزشي
اين كارشناس ارتوپدي فني در مورد بعضي از دستگاه‌ها و لوازم ورزشي كه مدام تبليغ مي‌شوند، يادآوري مي‌كند: در حال حاضر تبليغ بسياري از دستگاهها انجام و ادعا مي‌شود كه عضلات شكم را تقويت مي‌كند و اينكه كمك مي‌كنند شخصي به راحتي ورزش دراز و نشست را انجام دهد معمولاً طراحي اين نوع دستگاه‌ها به گونه‌اي است كه نه تنها عضلات شكم را تقويت نمي‌كند، بلكه مشكلات جسمي زيادي را براي فرد به وجود مي‌آورد. از اين رو توصيه مي‌شود به جاي استفاده از اين دستگاه‌ها، از كش‌هاي تمريني استفاده شود كه منافع بسياري دارند و آسيب كمتري به شخص مي‌رسانند، زيرا بسياري از عضلات به وسيله كش‌ها تقويت مي‌شوند. كش‌هاي تمريني و دميل به مراتب مي‌توانند بيشتر از دستگاه‌هاي ياد شده مثمرثمر باشند و آسيب‌هاي كمتري به ستون فقرات وارد كنند.

يكي ديگر از دستگاه‌هاي ورزشي «تردميل» است كه دستگاه خوبي براي لاغر شدن است، اما بايد در هنگام استفاده از اين وسيله ورزشي، به چند نكته دقت شود. ابتدا اين كه بايد تردميلي خريداري شود كه داراي فنر باشد، به‌طوري كه وقتي شخص روي صفحه آن راه مي‌رود، ضربه‌ها را بگيرد تا شخص دچار زانودرد و پادرد نشود.

در حال حاضر تردميل‌هايي در بازار وجود دارد كه به صورت خانگي به‌فروش مي‌رسد و اين سيستم ضربه‌گير را ندارند به همين دليل صدمات جدي براي پاها به‌وجود مي‌آورند.

موضوع ديگر، استفاده از كفش‌هاي مناسب براي رفتن روي تردميل است تا ضربه‌ها را بگيرد و شخص دچار درد پا نشود، نكته ديگر در مورد تردميل اين است كه شخص نبايد روي تردميل با سرعت بالا بدود، چون بررسي‌هاي انجام شده نشان مي‌دهد سرعت‌هاي پايين هم مي‌تواند كارآيي لازم را داشته باشد، مگر اينكه شخص براي قهرماني ورزش كند كه آن هم بايد زير نظر مربي باشد.


خصوصيات كفش ورزشي مناسب
مريم غلامي ـ كارشناس تربيت بدني در مورد كفش‌هاي مناسب ورزشي مي‌گويد: هر فعاليت ورزشي نيروهاي مختلفي به پا وارد مي‌كند كه اگر به وسيله كفش مخصوص به خوبي مهار نشود، آسيب‌هاي بسياري را متوجه پا و ساير اعضاي بدن مي‌كند. فشارهاي ناشي از كفش ورزشي نامناسب حين انجام فعاليت‌هاي ورزشي چند برابر مي‌شود، در حالي كه يك كفش ورزشي مناسب مي‌تواند فشار وارد برزانو و لگن را تعادل بخشد. اما در فعاليت‌هاي ورزشي به غير از موضوع ضرورت مراقبت از پاها، افزايش توانايي‌ها و قابليت‌ها هم مهم است، كه كفش مناسب مي‌تواند عامل مهمي در اين خصوص باشد.

وي مي‌افزايد: معمولاً ورزشكاران حرفه‌اي كفش‌هاي خود را به صورت سفارشي از شركت‌هاي بزرگ و معتبر توليدي تهيه مي‌كنند، به اين صورت كه اين شركت‌ها ابتدا، قالب پاي يك ورزشكار را تهيه مي‌كنند و سپس براساس اندازه، فرم و شكل پاي او، كفش مخصوص آن ورزشكار را مي‌سازند.

وي يادآوري مي‌كند: كفش‌هاي غيراستاندارد حتي بر اعصاب و روان و راندمان كار انسان نيز اثر نامطلوبي مي‌گذارند. از مهمترين اعضاي بدن كه ارتباط مستقيم با پا دارد، كمر و ستون فقرات است كه بيشترين آسيب را از كفش‌هاي غيراستاندارد مي بينند.

همچنين استفاده از اين قبيل كفش‌ها موجب اختلال در راه رفتن و تعادل مي‌شود.به‌طور كلي ويژگي‌هاي يك كفش ورزشي خوب، به شرح زير است:
ـ بايد وزن مناسب داشته باشد.
ـ بايد نرم و انعطاف‌پذير باشد.
ـ بايد جفت و جزم پا باشد.
ـ كفش مناسب براي هر ورزش، بايد به هنگام حركت ،
- نقل و انتقال، فشار و نيروهـاي وارد به پا را، تعديل كند.
ـ كفش سفت و غيرقابل انعطاف، فشار زيادي به تاندون‌هاي پا وارد مي‌سازد.